Morgunblaðið - 29.07.2005, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 29. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SÍMINN SELDUR
Þrjú bindandi tilboð bárust í Sím-
ann og var hann seldur hæstbjóð-
anda á 66,7 milljarða króna. Þá sér
fyrir endann á stærstu einkavæð-
ingu hér til þessa. Hæsta boð kom
frá Skiptum ehf., sem eru að mestu í
eigu Exista og KB banka, auk fjög-
urra lífeyrissjóða og fleiri fjárfesta.
IRA hættir vopnaðri baráttu
Írski lýðveldisherinn gaf í gær út
yfirlýsingu þar sem tilkynnt var að
samtökin hygðust láta af vopnaðri
baráttu sinni. Bresk og írsk stjórn-
völd fagna yfirlýsingunni og segja
hana geta orðið sögulegt skref, en
fulltrúar mótmælenda segjast ætla
að bíða með að fagna þar til í ljós
kemur hvort hugur fylgir máli.
Hagnaður hjá bönkunum
Samanlagður hagnaður bankanna
á fyrri helmingi ársins er ríflega 8,6
milljörðum hærri en á öllu síðasta
ári, eða 54 milljarðar. Afkoman hef-
ur batnað um 136% á milli ára og
munar mest um hagnað KB banka.
Mikið manntjón í flóðum
Hátt í átta hundruð manns hafa
farist í flóðum vegna gríðarlegrar
úrkomu á Indlandi. Óttast er að tala
látinna eigi eftir að hækka mikið. Á
þriðjudag og miðvikudag var úr-
koma sú mesta sem mælst hefur á
einum sólarhring þar í landi, eða
94,4 sentímetrar.
Olíufélög höfða mál
ESSO (Ker), Olís og Skeljungur
hafa höfðað mál gegn Samkeppn-
iseftirlitinu. Vilja þau að úrskurður
áfrýjunarnefndar samkeppnismála
um samráð félaganna verði felldur
niður eða sektir lækkaðar.
Y f i r l i t
Í dag
Fréttaskýring 8 Umræðan 24
Úr verinu 10 Minningar 25/29
Viðskipti 14 Myndasögur 32
Erlent 14/15 Víkverji 32
Minn staður 16 Dagbók 32/35
Höfuðborgin 17 Staður og stund 34
Suðurnes 18 Menning 36/41
Landið 19 Bíó 38/41
Daglegt líf 20 Ljósvakamiðlar 42
Neytendur 21 Veður 43
Forystugrein 22 Staksteinar 43
* * *
Morgunblaðið Kringlunni 1, 103 Reykjavík. Sími 5691100 Innlendar fréttir frett@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Erlendar fréttir Ásgeir Sverrisson, fréttastjóri,
asv@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Agnes Bragadóttir, fréttastjóri, agnes@mbl.is Úr verinu Hjörtur Gíslason, fréttastjóri, hjgi@mbl.is Daglegt líf Guðbjörg Guðmundsdóttir, gudbjorg@mbl.is Menning menning@mbl.is Orri Páll Ormarsson, ritstjórnarfulltrúi,
orri@mbl.is Skarphéðinn Guðmundsson, skarpi@mbl.is Umræðan|Bréf til blaðsins Magnús Finnsson, fulltrúi ritstjóra, magnus@mbl.is Guðlaug Sigurðardóttir, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is Hilmar P. Þormóðsson, Stefán Ólafsson Dagbók|Kirkju-
starf Ellý H. Gunnarsdóttir, elly@mbl.is Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp|Sjónvarp Auður Jónsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is

 



 


 
 



  

 

  

 


 


 !

"
# 
$
% 
  

 

 




& 

 
 

'() *

 +,,,



  



 




  

  






 



BJÖRGUN hf. vinnur nú að endurnýjun náma-
leyfis vegna efnistöku félagsins af hafsbotni í
Faxaflóa. Leyfið, sem var veitt til 40 ára fyrir um
aldarfjórðungi, er nú útrunnið vegna ákvæðis í
lögum sem tóku gildi 22. maí 2000.
Umrædd lög eru um breytingar á lögum um
eignarrétt íslenska ríkisins að auðlindum hafs-
botnsins, nr. 73 18. maí 1990. Í 6. grein laganna
(101/2000) segir m.a.: „Þeir sem hafa leyfi til leitar
og hagnýtingar efna á, í eða undir hafsbotni skulu
halda þeim í fimm ár frá gildistöku laga þessara.“
Nú eru liðin fimm ár og ríflega tveimur mánuðum
betur frá setningu laganna.
Sigurður R. Helgason, framkvæmdastjóri
Björgunar hf., sagði að félagið væri að vinna að
endurnýjun vinnsluleyfisins. „Það er verið að
kortleggja þessar námur og fara í gegnum málið
af jarðfræðingum í samvinnu við Skipulagsstofn-
un, iðnaðarráðuneytið og fleiri,“ sagði Sigurður.
Félagið hefur stundað efnisnám á hafsbotni frá
árinu 1962.
Samkvæmt lögum um mat á umhverfisáhrifum
(106/2000) eru nýjar efnisnámur háðar umhverf-
ismati, ef áætluð efnistaka raskar 50.000 m2 svæði
eða stærra eða er 150.000 m3 eða meiri. Einnig
efnistaka þar sem fleiri en einn efnistökustaður ná
til samans yfir 50.000 m2 svæði eða stærra. Aðrar
reglur gilda um framkvæmdir sem hafa þegar ver-
ið leyfðar, framkvæmdar eða eru í framkvæmd og
kunna að hafa umtalsverð umhverfisáhrif, að því
er segir í 2. viðauka laganna um umhverfisáhrif. Í
þeim tilvikum ákveður Skipulagsstofnun hvort
framkvæmdin telst matsskyld, eða ekki.
Aðspurður vildi Sigurður ekki upplýsa ná-
kvæmlega hve mikið efnismagn Björgun nemur af
hafsbotni á ári. Hins vegar væru eftirlitsaðilum og
iðnaðarráðuneyti veittar upplýsingar um umfang
efnisnámsins á hverju ári. Í skýrslu Náttúru-
verndarráðs frá 1995 (Námur á Íslandi) kemur
fram að Björgun hf. í Reykjavík hafi numið
500.000–900.000 m3 af efni á ári úr Faxaflóa og
Hvalfirði áratuginn áður en skýrslan var gerð. Að
sögn Sigurðar hefur magnið aukist í áranna rás.
Sigurður sagði að endanleg umsókn um leyfi
yrði væntanlega lögð inn til Skipulagsstofnunar á
næstu vikum. Ágæt samvinna hefði verið við
stofnunina um undirbúning umsóknarinnar. Sig-
urður benti á að efnistaka á sjávarbotni ylli ekki
sjónmengun. Ef þetta efni væri ekki tekið af sjáv-
arbotni yrði að taka það af melum og úr fjöllum í
nágrenni höfuðborgarsvæðisins. Efnið er af ýms-
um kornastærðum og bæði notað til bygginga og
uppfyllingar, að meirihluta til fyllingarefni.
Unnið að endurnýjun
námaleyfis Björgunar hf.
Morgunblaðið/Ómar
„ÉG HEF aldrei áður séð ástandið
jafn slæmt og nú,“ segir Arnþór
Garðarsson, prófessor í líffræði við
Háskóla Íslands, um fjölda sjófugla
við landið en í tuttugu ár hefur hann
talið fugla í Krýsuvíkurbergi á
Reykjanesskaga og Skoruvík-
urbjargi á Langanesi. Ber flestum
viðmælendum Morgunblaðsins sam-
an um að varp sjófugla t.d. svart-
fugls, rytu, álku, fýls og lunda, hafi
víðast hvar komið illa út í ár. Þannig
er langvíuvarpið á Langanesi aðeins
þriðjungur þess sem það er í venju-
legu árferði. Líklegasta skýringin
er talin vera skortur á sandsíli og
loðnu við landið.
„Ég hef farið á fimm ára fresti frá
árinu 1985 og talið svartfugl, rytu
og fýl á þessum tveimur stöðum sín-
um hvorum megin á landinu,“ segir
Arnþór. „Hingað til hef ég merkt
litlar sveiflur og hægfara breytingar
[...] Núna í vor verður svo mikil
fækkun á rytu og langvíu en þær
hafa verið í sókn á undanförnum ár-
um.“
Fækkunin á langvíu er jöfn yfir
landið að sögn Arnþórs en rytan
hefur hrunið á Norðausturlandi. Í
Skoruvíkurbjargi hafa að jafnaði
verið 70–80 þúsund hreiður en nú
eru þau aðeins 20 þúsund og mjög
lítið af ungunum komst á legg.
Á norðanverðum Reykjanesskaga
og Snæfellsnesi er ástand rytunnar
afleitt, einn ungi á hvert hreiður.
Frá Reykjanestánni og austur að
Dyrhólaey er ástandið mjög slæmt,
en aðeins 10% eggjanna hafa klakist
út. „Við höfum svo verið að skoða
hvaða ástæður liggja að baki þess-
ari fækkun og kemur þá í ljós að
kríuvarp hefur verið lítið sem ekk-
ert alveg frá Snæfellsnesi og austur
að Dyrhólaey í Mýrdal,“ segir Arn-
þór. „Það stafar væntanlega af því
að hana hefur skort æti í ungana, en
helsta fæða hennar er sandsíli. Það
er því langlíklegast að sandsíli hafi
brugðist þetta árið með þessum af-
leiðingum. Þá hefur lítið af loðnu
fundist í kringum landið í sumar og
það er eflaust hluti af skýringunni,“
sagði Arnþór.
Morgunblaðið/Ómar
Ástand rytustofnsins er afleitt á Snæfellsnesi og Reykjanesskaga.
Mikil fækkun sjófugla víða um land
Skortur á sandsíli
og loðnu orsökin
Eftir Kristján Torfa Einarsson
kte@mbl.is
ÓLAFUR Á. Torfason fugla-
áhugamaður hefur undanfarin tíu
ár farið og talið fugla í Skrúð fyrir
Austurlandi. „Svartfuglinn þarna
virtist vera í ágætu ásigkomulagi
en rytan hefur hrunið. Á svæði þar
sem ég hef venjulega talið 200–400
fugla taldi ég nú ellefu.“
Kristinn Guðmundsson hefur í 30
ár farið til eggjatöku í Látrabjarg
og segist aldrei hafa séð þar jafn-
lítið af fugli og nú. „Verst fannst
mér ástandið í Stóruurð þar sem
stærsta álkuvarp landsins er. Þar
voru nú ekki nema örfáir fuglar og
við tíndum ekki eitt einasta egg. Þá
sá maður minna af svartfugli bæði í
bjarginu og á sjónum.“
„Sigurður Bjarnason, bóndi á
Hofsnesi í Öræfum, fer reglulega
með ferðamenn út í Ingólfshöfða og
segist aldrei hafa séð jafnlítið af
langvíu og í sumar. „Hún kom líka
miklu seinna í varpið en venjulega
og varptíminn dreifðist yfir lengri
tíma en áður.“
Tryggvi Guðmundsson frá Ísa-
firði, sem hefur sigið í Hornbjarg á
undanförnum árum segist ekki
hafa séð marktækan mun á ástandi
fuglsins þar. Það sama sagði Jón
Eiríksson um ástandið í Drangey.
Aldrei séð jafn-
lítið af fugli og nú
ELDUR kom upp á jarðhæð í iðn-
aðarhúsnæði í Dugguvogi 3 laust
fyrir klukkan hálfsex í gær. Allir
bílar frá Slökkviliði höfuðborg-
arsvæðisins fóru á staðinn og lög-
regla lokaði nærliggjandi götum.
Mikinn reyk lagði frá húsinu en í
því voru málningarvörur og gas-
kútar. Eldsupptök eru ókunn, sam-
kvæmt upplýsingum Slökkviliðsins.
Eldur í iðnaðarhúsnæði