Morgunblaðið - 29.07.2005, Page 14

14 FÖSTUDAGUR 29. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENTVIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
Yfirlýsing Írska lýðveld-ishersins (IRA) frá því ígær er ekki ýkja löng ogþar er ekki mikið um mála-
lengingar, hún hefst á þessum sögu-
legu orðum: „Forysta Oglaigh na
hEireann [Írska lýðveldishersins]
hefur með formlegum hætti skipað
svo fyrir að vopnaðri baráttu samtak-
anna verði hætt. Þessi ákvörðun tek-
ur gildi frá og með klukkan fjögur
[þrjú að ísl. tíma] í dag [í gær].
Öllum deildum IRA hefur verið
fyrirskipað að losa sig við vopn sín.
Öllum sjálfboðaliðum hefur verið
sagt að einbeita sér að því að stuðla
að framförum á pólitískum, lýðræð-
islegum grundvelli og beita eingöngu
til þess friðsamlegum aðferðum.
Sjálfboðaliðar skulu ekki vera virk-
ir með neinum öðrum hætti.“
Síðar í yfirlýsingunni kemur fram
að IRA telji nú að hann geti náð
markmiðum sínum, sem eru þau
helst að Írland og Norður-Írland
verði eitt á ný og að yfirráðum Breta
á Norður-Írlandi ljúki, eftir öðrum
leiðum en herinn hefur áður beitt og
þar vísað til pólitískrar þátttöku Sinn
Féin, stjórnmálaarms IRA. Og í kjöl-
farið koma þessi orð, þar sem skýrt
er rætt um hina vopnuðu baráttu lýð-
veldissinna á Norður-Írlandi í þátíð:
„Við ítrekum þá afstöðu okkar að
vopnuð barátta okkar var fyllilega
lögmæt.“
Öll vopn tekin úr
umferð „sem fyrst“
Í yfirlýsingunni kemur fram að
IRA mun aftur taka upp samstarf við
alþjóðlega afvopnunarnefnd sem á
sínum tíma var sett á laggirnar í sam-
ræmi við skilmála friðarsam-
komulags sem gert var 1998.
Er markmiðið að óháður aðili stað-
festi þannig að IRA hafi í raun og
veru tekið vopn sín úr umferð „og að
það verði þannig gert að það geti orð-
ið til að auka tiltrú almennings enn
frekar en að því skal stefnt að ljúka
þessu verki sem fyrst“.
Býður herinn jafnframt í yfirlýs-
ingu sinni upp á að tvö óháð vitni,
einn fulltrúi kaþólsku kirkjunnar og
einn fulltrúi mótmælendakirkjunnar
í héraðinu, fylgist með þegar vopn-
unum verður fargað.
Ekki er þó víst að yfirlýsingin
gangi að þessu leyti nógu langt. Ian
Paisley, leiðtogi stærsta flokks sam-
bandssinna (DUP), hafði farið fram á
það í fyrrahaust að förgun vopnanna
yrði kvikmynduð þannig að hægt
væri að sýna viðburðinn opinberlega.
Strandaði m.a. á þessu í fyrrahaust
en þá var vonast til að ná mætti sam-
komulagi um afvopnun IRA og end-
urreisn heimastjórnar, samstjórnar
mótmælenda og kaþólikka sem hefði
að geyma fulltrúa Sinn Féin, stjórn-
málaarms IRA. IRA-menn töldu að
„niðurlæging“ fælist í því að förgun
vopnanna yrði mynduð, það kom því
ekki til greina af þeirra hálfu.
Ber líklega ábyrgð á
dauða 1.800 manna
Yfirlýsing IRA þýðir að herferð
kaþólskra lýðveldissinna er lokið,
herferð sem varð til upp úr miklu um-
rótsástandi fyrir um þrjátíu og fimm
árum, þegar kaþólikkar á Norður-
Írlandi kröfðust aukinna réttinda af
mótmælendastjórn sem um áratuga-
skeið hafði stjórnað landinu í krafti
meirihluta síns. Vargöldin á Norður-
Írlandi reis hæst á árunum 1970–
1994 og kostaði í heildina um 3.500
manns lífið en þar af er talið að IRA
beri ábyrgð á dauða um 1.800 manna.
IRA hefur formlega séð verið í
vopnahléi síðan 1997. Engum bland-
ast þó hugur um að samtökin hafa
staðið fyrir glæpaverkum síðan þá.
Ótalmörg dæmi eru um líkamsmeið-
ingar á mönnum sem IRA hefur talið
að væru í hópi óvina sinna, eða sem
talið hefur verið að þyrfti að refsa
fyrir tiltekin óhæfuverk. Orðalag yf-
irlýsingar IRA nú er þannig að hún
virðist ná til þessara glæpaverka
einnig því að í henni er talað um að
sjálfboðaliðar IRA skuli aðeins við-
hafa friðsamlegar aðferðir og „ekki
vera virkir með neinum öðrum
hætti“.
En IRA hefur ekki gengist með
formlegum hætti við því að herinn
stundi glæpastarfsemi og því er
hugsanlega óljóst hvernig túlka beri
yfirlýsinguna að þessu leyti. Veltu
a.m.k. margir vöngum yfir þessu í
gær. En Gerry Adams, leiðtogi Sinn
Féin, spurði blaðamann á frétta-
mannafundi í Dublin: „Hvað er það
eiginlega við þetta orðalag sem þér
finnst óljóst?“
Nokkurra skrefa ferli
Eins og jafnan áður gaf IRA frá
sér hina sögulegu yfirlýsingu að und-
angengnu ákveðnu ferli, þar sem
bresk stjórnvöld m.a. komu til móts
við kröfur hersins í því skyni að búa
til réttan jarðveg fyrir henni.
Í fyrrakvöld var semsé greint frá
því að „Shankill-sprengjumanninum“
svokallaða hefði verið sleppt úr fang-
elsi en Sean Kelly var annar af tveim-
ur mönnum sem fyrir tólf árum komu
fyrir sprengju í fiskverslun við
Shankill Road í Belfast, einu harð-
asta vígi mótmælenda í borginni. Níu
óbreyttir borgarar biðu bana í
sprengjutilræðinu. Jafnframt dó vit-
orðsmaður Kellys í tilræðinu.
Kelly var sleppt úr fangelsi árið
2000 og var lausn hans liður í því að
uppfylla skilmála friðarsam-
komulagsins frá 1998, en það fól í sér
að öllum liðsmönnum öfgahópanna á
Norður-Írlandi, IRA þ.m.t., skyldi
sleppt úr haldi. Norður-Írlands-
málaráðherrann breski, Peter Hain,
ákvað hins vegar í júní sl. að Kelly
skyldi aftur færður í fangaklefa, enda
væru vísbendingar um að hann væri
aftur farinn að stunda ofbeldisverk.
Fyrr í vikunni höfðu spurst út þær
fréttir að bæði Gerry Adams, leiðtogi
Sinn Féin, og Martin McGuinness,
annar helsti framámaður stjórn-
málaflokksins, hefðu sagt sig úr herr-
áði IRA. Munu þeir hafa talið algeran
aðskilnað milli Sinn Féin og IRA
nauðsynlegan á þessum tímapunkti;
Sinn Féin hyggur á frekari landvinn-
inga, bæði norður-írskum stjórn-
málum og sunnan landamæranna, í
írskum stjórnmálum. Aðstæður Sinn
Féin til þessa voru taldar erfiðar í nú-
verandi andrúmslofti þegar tilhneig-
ing er til þess að taka hart á hryðju-
verkahópum, gömlum sem nýjum.
Og ef farið er enn lengra aftur í því
„ferli“ sem yfirlýsing IRA er liður í
má rifja upp að Gerry Adams flutti
einmitt ræðu í apríl þar sem hann
hvatti IRA til að stíga það sögulega
skref að segja skilið við vopnaða bar-
áttu sína og taka fremur upp lýðræð-
islegar og pólitískar aðferðir til að ná
fram markmiðum sínum.
Og það má síðan segja að þessi yf-
irlýsing reki smiðshöggið á þá
ákvörðun IRA að boða vopnahlé
1994.
Hvers vegna núna?
Hvers vegna lýsir IRA þessu yfir
einmitt núna?
Einhver myndi segja að það hefði
ekki verið seinna vænna. Frið-
arsamkomulagið frá 1998 hafi bein-
línis kveðið á um að herinn ætti að
hafa lokið afvopnun fyrir mitt ár
2000.
Hefur gengið á ýmsu þessi ár sem
liðin eru, IRA-menn hafa ekki talið
að öll skilyrði þess hafi verið uppfyllt
og hafa þeir tregðast við að afvopnast
og mótmælendur hafa fyrir vikið
neitað að starfa með Sinn Féin í rík-
isstjórn; sem hefur þýtt að samstjórn
kaþólikka og mótmælenda hefur ekki
verið starfhæf.
En nokkrir þættir til viðbótar
koma til einmitt nú: Sinn Féin sætti
gagnrýni fyrr á þessu ári vegna
bankaráns í Belfast, sem talið var að
IRA hefði staðið fyrir, og morðs á
kaþólskum manni, Robert McCart-
ney, í janúar sem einnig var tengt
IRA. Fékk Adams m.a. kuldalegar
viðtökur í Bandaríkjunum er hann
fór þangað í mars, en þar hafði hann
verið aufúsugestur undanfarin tíu ár,
m.a. í Hvíta húsinu. Var hætta á því
að þetta bakslag yrði til að hægja á
sókn Sinn Féin á hinu pólitíska sviði,
en þar hefur flokkurinn náð betri og
betri árangri hin síðari ár.
En einnig ber að hafa í huga
hryðjuverkin í London 7. júlí og
raunar árásirnar á Bandaríkin 2001
einnig. Nýtt andrúmsloft sem tengist
hryðjuverkaógninni gerir það ein-
faldlega að verkum að yfirlýsing sem
þessi var óumflýjanleg. En það má
raunar segja einnig að með yfirlýs-
ingunni í gær viðurkenni IRA að
formlegt misrétti gagnvart kaþ-
ólikkum ríkir ekki lengur á Norður-
Írlandi (þó að herinn segi að „sam-
félagið“ verði að koma í veg fyrir mis-
rétti), þar með sé ástæða hinnar
vopnuðu baráttu horfin. Lýðveld-
issinnar berjast áfram fyrir endalok-
um breskra yfirráða en hér eftir
hyggjast þeir aðeins beita til þess
friðsamlegum brögðum.
Fréttaskýring | Írski lýðveldisherinn er hættur vopnaðri baráttu fyrir
sameiningu Írlands og Norður-Írlands, framvegis verður aðeins póli-
tískum brögðum beitt til að binda enda á bresk yfirráð á Norður-Írlandi.
Davíð Logi Sigurðsson rýnir í yfirlýsingu IRA frá því í gær.
Vopnin kvödd
AP
Gerry Adams, leiðtogi Sinn Féin, stjórnmálaarms IRA, við líkkistu Bobby
Sands árið 1981. Þrír grímuklæddir liðsmenn IRA skjóta af byssum sínum
til heiðurs Sands, en hann lést í hungurverkfalli skömmu eftir að hafa verið
kjörinn til setu á breska þinginu í aukakosningum. Sands sat í fangelsi en
fór ásamt hópi annarra fanga í hungurverkfall til að vekja athygli á bar-
áttu IRA-fanga fyrir því að fá að njóta réttinda pólitískra fanga.
david@mbl.is
ÖSSUR hf. skilaði 7,8 milljóna
dollara hagnaði á fyrstu sex mán-
uðum ársins. Jafngildir þetta 502
milljónum króna en fyrirtækið ger-
ir jafnan upp í dollurum. Þetta er
yfir væntingum greiningardeilda
bankanna en meðalspá þeirra
hljóðaði upp á 464 milljón króna
hagnað. Á sama tímabili í fyrra var
hagnaður félagsins 7,1 milljón doll-
ara sem samsvarar 459 milljónum
króna. Afkoma félagsins hefur því
batnað um 9% á milli ára.
Sala Össurar á öðrum fjórðungi
ársins nam 35,4 milljónum dollara,
2,3 milljörðum króna, og hefur sala
á einum ársfjórðungi aldrei verið
meiri í sögu félagsins. Á fyrri
helmingi ársins nam sala félagsins
alls 66,6 milljónum dollara, 4,3
milljörðum króna, og jókst hún um
7% frá sama tímabili í fyrra.
Kostnaðarverð framleiddra vara
nam alls 26,4 milljónum dollara,
1,7 milljörðum króna, og hækkaði
það jafnframt um 7%. Kostnaður
sem hlutfall af sölu er því óbreytt-
ur frá því í fyrra og er hann 40%.
Eignir Össurar hafa dregist
saman um 500 þúsund dollara, 32
milljónir króna, frá því um áramót
en eigið fé félagsins hefur hins
vegar aukist um 6 milljónir doll-
ara, 389 milljónir, á sama tíma.
Eiginfjárhlutfall er 56% og arð-
semi eigin fjár 29%.
Uppgjör Össurar verður að telj-
ast gott. Sala félagsins eykst jafnt
og þétt á milli ára og eiginfjár-
staða þess er mjög sterk. Það eina
sem getur talist neikvætt í upp-
gjörinu er að kostnaður við fram-
leidda vöru eykst jafnmikið og
sölutekjur.
Gengi hlutabréfa í Össuri hækk-
aði um 3,64% í Kauphöll Íslands í
gær. Viðskipti voru frekar mikil
sem bendir til þess að afkoman
hafi verið yfir væntingum mark-
aðarins.
Sala á einum
fjórðungi
aldrei meiri
$!
6
77

@
#

 
  
 

0
    !
B

    ! !

"


C!* 



 



 





668;'
'656:

8(6
'7(75

+6('

+':54


 
#
<

 
 
 
69;88
:;6;(
 

 < *  


< *  
#
!* )  0

!*
4'978
;675
86A
'7A
6'::5
':;'(

55'
';(;7

+7;:

+'9;4


8:;'9
8:478

44679
6944
:(A
4(A
%92:;<% 
#$
%%&


94=> >
<%
#$
 !"

"
:)'
"


Uppgjör
Össur hf.
sverrirth@mbl.is
AFKOMA Flögu Group hf. á fyrri
helmingi ársins var neikvæð um
ríflega milljón dollara, samsvar-
andi 66,4 milljónum króna, og
versnar hún lítillega á milli ára, var
855 þúsund dollarar á sama tíma-
bili í fyrra. Greiningardeildir bank-
anna spáðu ekki fyrir um afkomu
félagsins og því er ekki hægt að
meta afkomuna miðað við vænting-
ar.
Á öðrum fjórðungi ársins var 50
þúsund dollara, 3,2 milljón króna,
hagnaður af rekstrinum en á sama
tímabili í fyrra var 318 þúsund doll-
ara, 20,5 milljón króna, tap.
Tekjur félagsins á fyrri hluta
ársins námu tæplega 17 milljónum
dollara, 1,1 milljarði króna, og juk-
ust þær um 72% frá sama tíma í
fyrra. Kostnaðarverð seldra vara
var um 6,5 milljónir dollara, 418
milljónir króna, og jókst það um
67,6% á milli ára. Kostnaður sem
hlutfall af tekjum er nú 38% en var
39,6% í fyrra og lækkar það því um
1,6 prósentustig.
Heildareignir samstæðunnar eru
um 62,6 milljónir dollara en voru
við áramót um 57 milljónir dollara.
Eigið fé er um 41,3 milljónir doll-
ara og eiginfjárhlutfall er því um
66%.
Segja má að Flaga hafi átt erfiða
æsku en margt er jákvætt í upp-
gjörinu að þessu sinni. Tekjur fyr-
irtækisins hafa stóraukist og
kostnaðarhlutfallið lækkað auk
þess sem eiginfjárstaða fyrirtæk-
isins er sterk. Seinni helmingur
síðasta árs var góður hjá fyrirtæk-
inu og sú staðreynd að félagið skil-
aði hagnaði á öðrum fjórðungi
verður að teljast jákvæð í ljósi taps
á sama tímabili í fyrra.
Engin viðskipti voru með bréf fé-
lagins í Kauphöllinni í gær og þar
með ekki hægt að segja til um
væntingar fjárfesta enda var upp-
gjörið birt eftir lokun Kauphallar.
Tekjur Flögu
hafa aukist um
72% milli ára
Uppgjör
Flaga Group hf.
$!
6
77

4

"7
#

"  !
 
  
 

B

    ! !

"


C!* 



 



 





46(7:
6:74
 
44545
(
+646
(
:78
 

 
#
<

 
 
!
:4547
'4';5
!
2 !* )  #
!* )  4@58
66A
7;67
5(;4

;'';
(
+4:6
( 
6'9

# 
5;874
47:8'
# 
4@87
66A
%92:;<% 
!
!" 94=> >
<%
#$
 !"

"
29==A;@?<%  
sverrirth@mbl.is