Morgunblaðið - 14.08.2005, Síða 4

4 SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
www.ibudalan.is
Einfaldari leið
að íbúðakaupum
Að fjármagna íbúðakaup hjá Íbúðalán.is er einfalt,
fljótlegt og þægilegt. Þú ferð einfaldlega inn á
vefslóðina www.ibudalan.is og gengur frá þínum
málum í tveimur einföldum skrefum
- greiðslumatinu og lánsumsókninni.
Fasteignasalinn sendir síðan kauptilboðið
rafrænt til Íbúðalán.is
BLÖNDU sem gerð er úr síma-
skránni, svínamykju og grasfræjum
má hugsanlega nota til að græða upp
aflagðar námur. Tilraunaverkefni á
vegum samtakanna Gróður fyrir fólk
í Landnámi Ingólfs (GFF) fór af stað
í vikunni og blandan hefur verið bor-
in á hluta malarnámunnar sem
margir hafa eflaust tekið eftir undir
Esjuhlíðum í Kollafirði. GFF hefur
að meginmarkmiði að nýta lífræn úr-
gangsefni til uppgræðslu.
Björn Guðbrandur Jónsson, fram-
kvæmdastjóri samtakanna, segir að
þarna sé verið að nota tvo lífræna
efnaflokka með mismunandi eigin-
leika. Annars vegar þurran og kol-
efnisríkan pappír og hins vegar
blauta og köfnunarefnisríka svína-
mykju.
Þetta kemur annars vegar frá
Landssímanum, þar sem símaskráin
er nýtt til verksins, og hins vegar frá
svínabúinu í Brautarholti.
„Við blöndum saman pappírnum
og blautri svínamykjunni í steypu-
bíl,“ segir Björn. „Grasfræjum er
síðan blandað saman við efnið og því
dreift yfir hluta námunnar. Við ger-
um okkur vonir um að mikil og góð
spírun verði af þessu fræi og að á
næsta sumri verði þessi hluti nám-
unnar iðjagrænn.“
Lífræn efni vantar í námurnar
Fyrir nokkrum árum var búin til
molta í verkefninu Skil 21 sem marg-
ir kannast við með því að nota pappír
úr símaskránni og segir Björn að nú
sé þráðurinn tekinn upp aftur en í
örlítið breyttri mynd. Moltan var
unnin úr sams konar efnum og nú
eru notuð, en hún var jarðgerð þann-
ig að efnið umbreyttist og varð mold-
arkennt.
„Nú hoppum við yfir þetta stig,“
segir Björn. „Við sleppum jarðgerð-
inni og notum efnið beint og sleppum
þannig við kostnaðarsaman þátt,
enda fylgja jarðgerðinni mörg hand-
tök og vélarbrögð.“ Árangur verk-
efnisins verður metinn næsta sumar
og ef útkoman verður góð, er ætl-
unin að taka fyrir mun stærra svæði.
Náman er talsvert flæmi og fyrirætl-
anir landeigenda gera ráð fyrir að
ekki verði tekið meira úr henni.
„Þessi náma hefur verið vand-
ræðabarn af því að þarna gerir
gjarnan mikil hvassviðri,“ segir
Björn. „Þá fýkur úr námunni út á
veginn og það eru mýmörg dæmi um
skemmdir á bílum vegna foks á sandi
og möl.“
Björn segir einnig að hafa beri í
huga að námur séu svæði þar sem
allur jarðvegur hafi verið tekinn. Þar
sé oft bara möl og grjót og lítið annað
en klöppin undir.
„Þessi svæði vantar mikið lífrænt
efni og þau fáum við úr pappírnum,“
segir Björn. „Áburðar- og steinefni
fárum við úr svínamykjunni. Við vit-
um ekki ennþá hversu hagfelld þessi
aðferð er, en náman sjálf kallar á
efni af þessu tagi.“
Mikið af aflögðum námum
Björn segir að bæði svínamykja og
pappír séu eins og önnur úrgangs-
efni til óþurftar og að þeim þurfi að
finna einhvern virðisauka. Menn hafi
ekki vitað hvað best væri að gera við
þessi efni.
„Hingað til hefur ekki fundist góð-
ur farvegur fyrir þetta innanlands,
en þetta gæti verið skemmtileg
lausn,“ segir Björn. „Hér í landnámi
Ingólfs er mikið af aflögðum námum
sem þarf að græða upp og þetta gæti
verið aðferðin til þess.“
Björn segir eitt vandamál fylgja
notkun símaskrárinnar.
„Á forsíðu hennar er plastfilma
sem fer ekki í bland við mykjuna eins
og pappírinn,“ segir Björn. „Þegar
búið er að dreifa blöndunni sést
plastið vel og það verðum við að
gjöra svo vel að tína úr. Við erum
ekki búnir að því ennþá, þar sem
verkefnið hófst í byrjun vikunnar, en
við munum gera það. Við berum
kinnroða fyrir að dreifa plasti út um
grundir.“
Björn segir að ef aðferðin reynist
vel og hún verði álitin fýsilegur kost-
ur fyrir förgun á pappír, væri skoð-
andi að framleiða símaskrána án
plastfilmunnar. „Með allar afurðir
skyldi í upphafi endinn skoða,“ segir
Björn.
GFF tekur frumkvæði að verkefn-
inu en stendur ekki eitt að því.
„Við fengum nauðsynlegan styrk
úr Pokasjóði og svo hefur Vegagerð-
in sýnt þessu áhuga í því augnamiði
að þróa upp aðferð til að græða upp
námur með lífrænum úrgangsefn-
um,“ segir Björn. „Við fengum ýmsa
aðila til liðs með okkur, eins og
Steypustöðina, sem á námuna,
Svínabúið í Brautarholti og Lands-
símann. Svo hefur Reykjavíkurborg
eftirlitshlutverki að gegna þarna.“
Pappír úr símaskránni og svínamykja notuð til að græða upp malarnámu í Kollafirði
Náman hefur verið til
vandræða og valdið
skemmdum á bílum
Morgunblaðið/ÞÖK
Björn Guðbrandur blaðar í gamalli símaskrá í námunni. „Við sleppum jarðgerðinni og notum efnið beint og slepp-
um þannig við kostnaðarsaman þátt, enda fylgja jarðgerðinni mörg handtök og vélarbrögð,“ segir hann.
Eftir Hrund Þórsdóttur
hrund@mbl.is
JÓN Sveinsson, formaður fram-
kvæmdanefndar um einkavæðingu,
segir að skilyrði fyrir forvali um þátt-
töku í kaupum á Lánasjóði landbún-
aðarins hafi verið vandlega yfirfarin
af nefndinni, landbúnaðarráðuneyt-
inu og fjármálaráðuneytinu, en for-
svarsmenn Sparisjóðsbankans og
MP-fjárfestingarbanka hafa gagn-
rýnt þau harðlega. Sparisjóðsbank-
inn hafi átt kost á að öðlast lánshæf-
ismat, er gert hefði hann
gjaldgengan í forvalinu.
„Það sem kannski réð úrslitum um
að skilyrðin eru þetta ströng byggist
á að stór hluti af þeim lánum sem ver-
ið er að yfirtaka, sem sjóðurinn hefur
stofnað til sjálfur vegna endurlána til
bænda og landbúnaðarins, er nánast
undantekningarlaust með ríkis-
ábyrgðum,“ segir Jón.
„Þau lán eru til allt að 18–25 ára,
þannig að það var sameiginlegt mat
okkar að það yrði þess vegna að gera
mjög strangar kröfur til þeirra lána-
stofnana sem gætu tekið þetta yfir og
uppfyllt almennar kröfur varðandi
ríkisábyrgðir og annað til svo langs
tíma.“
Niðurstaða forvals ekki óvænt
Hann kvað nefndar- og ráðuneyt-
ismenn hafa gert sér fulla grein fyrir
því að skilyrðin væru þess eðlis að
væntanlega myndu aðeins viðskipta-
bankarnir geta uppfyllt þau, og af
þeim sökum komi niðurstaða forvals-
ins ekkert sérstaklega á óvart. „En
það eru þó að minnsta kosti þrír að-
ilar sem geta keppt um þetta, fyrir
utan erlenda aðila
sem hefðu hugs-
anlega getað
blandað sér í leik-
inn, og þeir þrír
uppfylla allir
þessi ströngu
skilyrði sem sett
voru,“ segir hann.
Jón kveðst
einnig líta svo á að
í þessu tilviki sé
ekki hægt að leggja að jöfnu Spari-
sjóðsbankann og Samband íslenskra
sparisjóða, fyrir hönd sparisjóðanna í
landinu, annars vegar og viðskipta-
bankana hins vegar. Svið Sparisjóðs-
bankans eða samtaka sparisjóða sé
óskilgreindara í þessu sambandi.
„Með þessum skilyrðum er líka
verið að horfa til þess að þetta eru að-
ilar sem eru búnir að vera lengi á
markaði og líklegt að þeir verði það
áfram, nema eitthvað alveg sérstakt
gerist með samruna þeirra innbyrðis
eða eitthvað þess háttar. Það var
sameiginlegt mat þeirra aðila sem
komu að setningu skilyrðanna að
hagsmunir ríkissjóðs væru best
tryggðir með því að hafa þau þetta
ströng. Út af fyrir sig, þó að maður
eigi kannski ekki að segja það eftir á,
hefðu Sparisjóðsbankinn eða samtök
sparisjóðanna getað verið búin fyrir
löngu, eða jafnvel að einhverju leyti í
þessu ferli, verið búin að koma þessu
alþjóðlega lánshæfismati af stað. Við
höfðum ekki beina vitneskju um
hvort eitthvað væri í farvatninu eða í
undirbúningi af hálfu þessara aðila,
en það hefði getað spilað inn í málið ef
menn hefðu verið komnir eitthvað
áleiðis í þeirri undirbúningsvinnu af
hálfu Sparisjóðsbankans eða
Straums eða einhverra slíkra aðila.
Við hefðum lagt mat á gæði lánshæf-
ismatsins hverju sinni, en það var þó
ekki sett sem skilyrði að lánshæfis-
matið væri af einhverju tilteknu
tagi.“
Framkvæmdanefnd um einkavæð-
ingu undirbýr nú útboðslýsingu
vegna Lánasjóðs landbúnaðarins og
kveðst Jón gera ráð fyrir að í þar-
næstu viku verði unnt að kynna við-
skiptabönkunum hana, ásamt tíma-
áætlun og hvernig nefndin hugsar
sér framkvæmdina frá upphafi til
enda. Í kjölfarið muni væntanlegir
kaupendur fá aðgang að öllum
grunnupplýsingum um sjóðinn, að
undanteknum trúnaðarupplýsingum
í bókhaldi um einstök skuldabréf
o.s.frv., er geri þeim fært að gera
bindandi tilboð. „Ég vonast eftir að
bankarnir þrír sem eftir standa fylgi
ferlinu til enda, en þegar tilboð hafa
skilað sér verður bara einn sem
stendur upp úr og við erum að vonast
til að það verði í lok september eða
fyrri hluta október,“ segir Jón.
Einkavæðingarnefnd og ráðuneyti yfirfóru skilyrði
vandlega að sögn Jóns Sveinssonar formanns
Bankar gátu aflað
sér lánshæfismats
Eftir Sindra Freysson
sindri@mbl.is Niðurstöðu
að vænta í lok
september
Jón Sveinsson
ALLS voru 65.837 atvinnuleys-
isdagar skráðir hér á landi í júl-
ímánuði en miðað við það voru
3.135 manns á atvinnuleysisskrá
í mánuðinum. Áætlaður
mannafli á vinnumarkaði í júlí
var 156.683 að mati Efnahags-
skrifstofu fjármálaráðuneytis og
jafngildir þetta því 2% atvinnu-
leysi. Þar með lækkar atvinnu-
leysi um 0,1 prósentustig á milli
mánaða, var 2,1% í júní, en um 1
prósentustig á milli ára, var 3%
í júlí árið 2004. Þetta kemur
fram í skýrslu Vinnumálastofn-
unar um ástand á vinnumarkaði
í júlí.
Meðalfjöldi atvinnulausra hef-
ur minnkað um 107 frá því í
júnímánuði, sem jafngildir 3,3%
fækkun, og um 1.577 frá því í
júlí, sem jafngildir 33% fækkun.
Í lok júlí voru 3.422 á atvinnu-
leysisskrá, þar af voru 1.162
karlar og 2.260 konur. Atvinnu-
lausum konum fjölgaði um 57 í
júní en atvinnulausum körlum
fækkaði um 72.
Enn dregur úr
atvinnuleysi