Morgunblaðið - 14.08.2005, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. ÁGÚST 2005 19
Rannsóknasjóður
Rannís
Rannsóknamiðstöð Íslands,
Laugavegi 13, 101 Reykjavík,
www.rannis.is
Umsóknarfrestur 1. október 2005
Stjórn Rannsóknasjóðs auglýsir eftir umsóknum um styrki úr sjóðnum með
umsóknafrest 1. október 2005.
Hlutverk Rannsóknasjóðs er að styrkja vísindarannsóknir á Íslandi. Í þeim
tilgangi styrkir sjóðurinn skilgreind rannsóknarverkefni einstaklinga,
rannsóknarhópa, háskóla, rannsóknastofnana og fyrirtækja. Með
hugtakinu vísindarannsóknum er átt við allar tegundir rannsókna;
grunnrannsóknir og hagnýtar rannsóknir.
Rannsóknasjóður veitir styrki samkvæmt almennum áherslum Vísinda- og
tækniráðs og á grundvelli faglegs mats á gæðum rannsóknarverkefna.
Eftirfarandi atriði vega þungt samkvæmt almennri stefnu Vísinda- og
tækniráðs frá 18. desember 2003 og síðari ályktunum ráðsins:
• Að verkefnið stuðli að uppbyggingu á vísindalegri og tæknilegri
þekkingu.
• Að verkefnið hafi mikið gildi og miði að vel skilgreindum
ávinningi fyrir íslenskt samfélag eða atvinnulíf.
• Að verkefnið stuðli að myndun rannsóknarhópa og
þekkingarklasa og stuðli að samvinnu milli háskóla,
rannsóknastofnana og fyrirtækja.
• Að verkefnið feli í sér þjálfun ungra vísinda- og tæknimanna.
• Að verkefnið stuðli að alþjóðlegri sóknargetu íslenskra
vísindamanna og aukinni þátttöku í alþjóðasamstarfi á sviði
vísinda.
Rannsóknasjóður veitir þrenns konar styrki með umsóknafrest
1. október:
• Öndvegisstyrki.
• Verkefnisstyrki.
• Rannsóknastöðustyrki.
Styrkirnir eru veittir til allt að þriggja ára í senn. Umsækjendur sem hlutu
styrk til verkefna árið 2005 með áætlun um framhald á árinu 2006 skulu
senda áfangaskýrslu til sjóðsins eigi síðar en 1. nóvember 2005.
Ítarlegar upplýsingar um styrkina og umsóknareyðublöð fyrir hverja
styrktegund er að finna á heimasíðu Rannís (www.rannis.is). Þar er einnig
úthlutunarstefna Rannsóknasjóðs birt í heild sinni.
sem eru heimil og var að fullu end-
urgreitt. Ekki getur verið um fjár-
drátt eða umboðssvik að ræða þar
sem allan auðgunarásetning skorti,
engin leynd ríkti um lánveitinguna
auk þess sem lánið var að fullu end-
urgreitt og fól því ekki í sér áhættu
fyrir Baug. Þá var Fjárfar hluthafi í
Baugi á þessum tíma. Ítarlega er
fjallað um óheimilar lánveitingar í
álitsgerð Jónatans Þórmundssonar.
20) Viðskiptalánið var að fullu end-
urgreitt. Ekki getur verið um fjár-
drátt eða umboðssvik að ræða þar
sem allan auðgunarásetning skorti,
engin leynd ríkti um lánveitinguna
auk þess sem viðskiptalánið var að
fullu endurgreitt og fól því ekki í sér
áhættu fyrir Baug. Þá var Fjárfar
hluthafi í Baugi á þessum tíma. Ít-
arlega er fjallað um óheimilar lánveit-
ingar í álitsgerð Jónatans Þórmunds-
sonar.
21) Hér er um að ræða lán við-
skiptalegs eðlis sem eru heimil sem
var að fullu endurgreitt 20. maí 2002
áður en til húsleitar RLS kom. Ekki
getur verið um fjárdrátt eða um-
boðssvik að ræða þar sem allan auðg-
unarásetning skorti og engin leynd
ríkti um lánveitinguna. Fram kemur í
bréfi JÁJ 30. júní 2005 að greiðslum
fyrir persónulegum útgjöld hafi ávallt
verið haldið aðgreindum frá öðrum
kostnaði og að hann hafi á öllum
stundum átt inni hjá félaginu en ekki
öfugt. Þá hefur RLS verið sýnt fram á
að á umræddum tíma stóð Baugur
ávallt í skuld við JÁJ, þar sem kaup-
réttir, dagpeningar o.fl. höfðu ekki
verið gerðir upp við JÁJ.
22) Hér er um að ræða lán við-
skiptalegs eðlis sem eru heimil og var
að fullu endurgreitt 20. maí 2002 áður
en til húsleitar RLS kom. Ekki getur
verið um fjárdrátt eða umboðssvik að
ræða þar sem allan auðgunarásetning
skorti og engin leynd ríkti um lánveit-
inguna. Fram kemur í bréfi JÁJ 30.
júní 2005 að greiðslum fyrir persónu-
leg útgjöld hafi ávallt verið haldið að-
greindum frá öðrum kostnaði og að
hann hafi á öllum stundum átt inni hjá
félaginu en ekki öfugt. Þá hefur RLS
verið sýnt fram á að á umræddum
tíma stóð Baugur ávallt í skuld við
JÁJ, þar sem kaupréttir, dagpening-
ar o.fl. höfðu ekki verið gerðir upp við
JÁJ.
23) Hér er um að ræða lán við-
skiptalegs eðlis sem eru heimil sem
var að fullu endurgreiddur áður en til
húsleitar RLS kom. Ekki getur verið
um fjárdrátt eða umboðssvik að ræða
þar sem allan auðgunarásetning
skorti og engin leynd ríkti um lánveit-
inguna. Fram kemur í bréfi JÁJ 30.
júní 2005 að greiðslum fyrir persónu-
leg útgjöld hafi ávallt verið haldið að-
greindum frá öðrum kostnaði og að
hann hafi á öllum stundum átt inni hjá
félaginu en ekki öfugt. Þá hefur RLS
verið sýnt fram á að á umræddum
tíma stóð Baugur ávallt í skuld við
JÁJ, þar sem kaupréttir, dagpening-
ar o.fl. höfðu ekki verið gerðir upp við
JÁJ.
V. Brot gegn lögum
um hlutafélög.
24) Hér er aðallega um að ræða út-
lagðan kostnað vegna tölvu JÁJ, sem
Baugur átti réttilega að greiða. Hefur
greiðslukvittun þess efnis verið lögð
fram í málinu. Greint hefur verið frá
því í bréfum JÁJ 5. mars 2004 og 30.
júní 2005 að mikil viðskipti áttu sér
stað milli Baugs og Gaums og að
ávallt hafi verið reynt að tryggja að
hallaði ekki á Baug í þeim viðskiptum.
Að mati sakborninga er þessi ákæru-
liður dæmi um það hvernig leitast
hefur verið við að hafa öll samskipti
Baugs og Gaums gegnsæ.
25) Reikningarnir voru greiddir 20.
maí 2002 áður en til húsleitar RLS
kom. Hér er um að ræða reikninga
sem Baugur gerði Gaumi vegna þátt-
töku í rekstrarkostnaði Baugs og er
m.a. rakið í bréfi JÁJ 30. júní 2005.
Reikningarnir voru færðir á við-
skiptareikning Gaums hjá Baugi. Út-
gáfa þessara reikninga undirstrikar
að mati sakborninga hversu fráleitt
það er að telja að hluthafar Gaums
hafi gengið í sjóði Baugs, þegar fyrir
liggur að Gaumur var rukkaður um
háar fjárhæðir vegna starfa JÁJ fyrir
Gaum.
26) Reikningarnir voru greiddir 20.
maí 2002 áður en til húsleitar RLS
kom. Hér er um að ræða kostnað sem
skipt var milli Baugs og Gaums.
Kostnaður sem féll í hlut Gaums var
færður á viðskiptareikning Gaums
hjá Baugi. Útgáfa þessara reikninga
undirstrikar að mati sakborninga
hversu stjórnendur Baugs voru þess
meðvitaðir að ekki mætti halla á Baug
í samskiptum Baugs við Gaum.
27) Reikningarnir voru greiddir 20.
maí 2002 áður en til húsleitar RLS
kom. Hér er um að ræða reikninga
sem Baugur gerði Gaumi vegna þátt-
töku í rekstrarkostnaði Baugs og er
m.a. rakið í bréfi JÁJ 30. júní 2005.
Reikningarnir voru færðir á viðskipta-
reikning Gaums hjá Baugi. Útgáfa
þessara reikninga undirstrikar að mati
sakborninga hversu fráleitt það er að
telja að hluthafar Gaums hafi gengið í
sjóði Baugs, þegar fyrir liggur að
Gaumur var rukkaður um háar fjár-
hæðir vegna starfa JÁJ fyrir Gaum.
28) Reikningarnir voru greiddir 20.
maí 2002 áður en til húsleitar RLS
kom. Hér er um að ræða kostnað sem
skipt var milli Baugs og Gaums.
Kostnaður sem féll í hlut Gaums var
færður á viðskiptareikning Gaums
hjá Baugi. Útgáfa þessara reikninga
undirstrikar að mati sakborninga
hversu stjórnendur Baugs voru þess
meðvitaðir að ekki hallaði á Baug í
samskiptum Baugs við Gaum.
VI. Brot gegn almennum
hegningarlögum, lögum um
bókhald, lögum um ársreikn-
inga og lögum um hlutafélög.
29) Kreditreikningurinn frá Nord-
ica, sem raunar var hluti upphaflegra
ásakana RLS um fjárdrátt við húsleit
28. ágúst 2002, var gefinn út í kjölfar
samningaviðræðna milli JÁJ og JGS
um afslátt vegna viðskipta milli
Baugs og Nordica á tímabilinu 1992–
2002, sem námu samtals nálægt 700
milljónum króna, og óánægju vegna
mikils lagers af óseldum vörum. Hér
má t.a.m. vísa til tölvupósts sem RLS
hefur í gögnum sínum þar sem fram
koma ummæli stjórnenda Baugs um
„60 milljóna króna vandræðalager“ af
vörum frá Nordica. Kreditreikning-
urinn frá SMS var gefinn út vegna
fyrirfram greidds afsláttar í tengslum
við fyrirhuguð kaffiviðskipti sem varð
síðan ekkert úr. Þess skal getið að
kreditreikningurinn frá SMS var bak-
færður innan reikningsársins og hafði
því ekki nokkur áhrif á ársreikning
félagsins. Hafi sakborningar ætlað að
hafa áhrif á hagnað félagsins í upp-
gjöri Baugs vegna fyrstu sex mánaða
ársins 2001 hefði þeim verið í lófa lag-
ið að gera það með öðrum hætti,
t.a.m. með því að færa aukna hlut-
deild í gengishagnaði vegna hluta-
bréfa félagsins í Arcadia, sbr. tilkynn-
ingu félagsins til Kauphallar um sex
mánaða uppgjör, dags. 3. september
2001, og draga úr gjaldfærslum vegna
niðurfærslu birgða. Að öðru leyti var
gerð ítarleg grein fyrir efni þessara
reikninga og útgáfu þeirra í bréfum
JÁJ 5. mars 2004 og 30. júní 2005 og
vísast til þess sem þar segir.
30) Samkvæmt lögum í Lúxemborg
kom bankinn fram sem eigandi gagn-
vart þriðja aðila, svonefndur „nom-
inee“ eigandi, en Baugur var svokall-
aður „beneficiary“ eigandi. Hafði
Baugur ekki formlegt eignarhald á
þeim verðmætum sem stóðu inni á
umræddum vörslureikningi, enda
stóðu þau til fullnustu á kröfum bank-
ans gagnvart lánum til Baugs sem
fóru gegnum reikninginn. Staða á
vörslureikningnum var ávallt skráð í
bókhaldi Baugs en vegna sérstaks
eðlis slíkra reikninga var ekki talin
þörf á að færa þar sérhverja færslu.
Sérstaka athygli vekur að skattrann-
sóknarstjóri sá ekki ástæðu til að
gera athugasemdir við umræddar
færslur. Ítarlega er gerð grein fyrir
umræddum vörslureikningi í bréfi
JÁJ 30. júní 2005.
31) Það mun almennt talið að eign-
færsla á vörslureikningum í bókhaldi
félags sýni rétta stöðu og að ekki þurfi
að bóka allar færslur. Ítarlega er gerð
grein fyrir umræddum vörslureikn-
ingi í bréfi JÁJ 30. júní 2005.
32) JÁJ og TJ er gefið að sök að
hafa látið færa 3,1 milljón hluta í Ar-
cadia Plc. til Kaupthing Bank í Lúx-
emborg fyrir kr. 332.010.000 og end-
urkaup sömu hluta fyrir kr.
544.050.000. Þannig hafi verið búin til
skuld í bókhaldi Baugs, að fjárhæð kr.
212.040.000, sem ekki ætti við rök að
styðjast. Hér er um að ræða viðskipti
með hluti í Arcadia sem síðar gengu
til baka þegar áætlanir breyttust og
ákveðið var að stofna félagið A-Hold-
ing utan um fjárfestingu í Arcadia.
Þetta mál var endanlega frágengið í
kjölfar sölu Baugs á hlutabréfum í
Arcadia. Ítarlega er gerð grein fyrir
umræddum viðskiptum í bréfi JÁJ 30.
júní 2005. Rétt er að vekja sérstaka
athygli á því að á sama tíma og sak-
borningum er gefið að sök í ákærulið
29, að hafa látið færa til tekna tilhæfu-
lausa reikninga og oftalið tekjur
Baugs, eru sakborningar sakaðir um
að hafa fært inn tilefnislausa skuld í
bókhaldinu samkvæmt lið 32.
Vakin er athygli á að enginn kafli
með númerið VII. er í ákæru.
VIII. Brot gegn almennum
hegningarlögum og lögum um
ársreikninga.
33) Hér vísast til þess sem segir í
köflum IV. og V. um meintar ólög-
mætar lánveitingar. Var það mat að-
ila að þessar ráðstafanir væru heim-
ilar, m.a. samkvæmt 104. gr.
hlutafélagalaga, og þeirra því ekki
getið í ársreikningi. Vísast ennfremur
til bréfs JÁJ 30. júní 2005 um meintar
ólögmætar lánveitingar.
Vegna ákæruliða 34–35 er vísað til
athugasemda sakborninga við lið 33.
36) Vísast til athugasemda sak-
borninga við lið 33. Þá er rétt að vekja
athygli á yfirlýsingu KPMG Endur-
skoðun hf., dags. 4. júlí 2005, sem er
svohljóðandi: „Vegna ákæru Ríkis-
lögreglustjóra í svonefndu Baugsmáli
á hendur starfsmanni KPMG Endur-
skoðunar hf. vill félagið koma eftirfar-
andi upplýsingum á framfæri. Það
sem starfsmanni KPMG er gefið að
sök er að hafa áritað ársreikninga
Baugs hf. fyrir árin 2000 og 2001 án
fyrirvara en Ríkislögreglustjóri telur
að tilteknar upplýsingar í ársreikn-
ingunum hafi ekki verið settar fram í
samræmi við lög. Hlutverk endur-
skoðenda er að láta í ljós álit á því
hvort reikningsskil gefi glögga mynd
af afkomu og efnahag. Það er mat
KPMG að endurskoðendur Baugs hf.
hafi sinnt starfsskyldum sínum í sam-
ræmi við lög. Álit KPMG er að áritun
á framangreinda ársreikninga Baugs
hf. hafi verið með eðlilegum hætti.
[...]“
IX. Tollsvik og
rangfærsla skjala.
37. Ásökun um brot er alfarið hafn-
að. Lögregla hefur ekki gert reka að
því að rannsaka nánar sakargiftirnar
sem byggjast alfarið á framburði
JGS sjálfs. Ættu ásakanirnar við rök
að styðjast væri JGS augljóslega sek-
ur um hlutdeild í meintum brotum.
Engin ákæra hefur verið gefin út á
hendur JGS. Gerð er grein fyrir þess-
um innflutningi í bréfi JÁJ 5. mars
2004.
Vegna ákæruliða 38–40 er vísað til
athugasemdar við ákærulið 37.