Tíminn - 21.07.1970, Síða 9

ÞRIÐJUDAGUR 21. JÚLÍ 1970.
TÍMINN
9
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKK.URINN
Framlcvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjómar-
skrifstofur í Edduhúsinu. símar 18300—18306 Skrifstofur
Bamkastræti 7 — Afgreiðslusimi 12323. Auglýsingasimi 19523.
Aðrar skrifstofur sími 18300 Áskriftargjald kr. 165,00 á mánuðl,
innanlands — í lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda bí.
Rafmagnsverðið
Verðlagshækkanir dynja yfir annan hvern dag. Nú
síðast rafmagnshækkun, sem nemur 19%. Hækkun þessi
gildir a.m.k. á orkuveitusvæði Reykjavíkur, en þar og
raunar víðar er í gangi sjálfvirk hækkanaskrúfa, hið
haglegasta sigurverk íhaldsins í Reykjavík, og gefur
fullkomnustu vísitöluskrúfu ekkert eftir. Hækkunarvald-
ar þeir, sem knýja rafmagnsskrúfuna, eru orkukaup,
verðjöfnunargjald, skattahækkanir, launahækkanir, véla-
kostnaður og fleira. Þeir, sem sagðir eru aflmestir í þetta
sinn er hækkun launagreiðslna, hækkun orkuverðs frá
Landsvirkjun, söluskattshækkun o.fl.
Þetta er allt saman talið nema 19% almennri hæbkun
rafmagnsverðs í Reykjavík, og hefði skrúfan komizt í
20%, hefði ráðherra orðið að leggja blessun sína yfir
hækkunina, en varla hefði hún brugðizt í slíku nytja-
máli almennings.
Ekki þarf í neinar grafgötur eftir svörum um það, að
þessi hækkun verðs á heimilisrafmagni hjá almenningi
tekur sinn hluta af kauphækkuninni, sem fébkst um
daginn, og hann ekki svo lítinn. Þó verður varla sagt, að
Rafmagnsveitu Rvíkur hafi bráðlegið á þessari hækk-
un, því að tekjuafgangur hennar varð 75 milljónir á s.l.
ári, og var þó rafmagnsverð talið orðið allt.of lágt þá.
Á þessu ári má því búast við enn betri afkomu. Hitt er
umhugsunarefni, hvort rafmagnssala til heimilanna sé
eðlilegur tekjustofn. Einnig hljóta menn að gefa hinni
sjálfvirku hækkanaskrúfu hornauga og efast um, að hún
sé stillt á þann veg, að öllum sé fyrir beztu. Er eðlilegt
að hafa þá stillingu þannig, að hún gefi sjálfkrafa sífellt
meiri gróða af sölu heimilisrafmagns? Er þjóðarhag sem
heimilanna bezt þjónað með þessum hætti? Er ekki kom-
inn tími til að breyta þessum sjálfvirka hlutfallsgrund-
velli í samræmi við það, sem gerzt hefur á síðustu árum
í rafmagnsmálum? Er ekki óþarfi að Rafmagnsveita
Reykjavíkur græði 75 millj. á ári og sá gróði aukist hlut-
fallslega með hverri hækkun? Er ekki tímabært, að
rafmagnsreikningurinn hætti að vera skattseðill? Að
minnsta kosti ætti ekki að vera goðgá að endurskoða
þetta merkilega sigurverk.
Erlenda ferðafólkið
Erlendi ferðamannastraumurinn stendur sem hæst.
Flugfélögin greina frá því, að útlendingar séu ekki aðeins
í meirihluta í flugvélunum milli landa, heldur einnig
á aðalflugleiðum innanlands. Hvað er það, sem dregur
einkum erlenda ferðamenn hingað? Leiðsögufólk er-
lendra gesta hefur nýlega svarað þeirri spurningu. Því
ber saman um svarið í megindráttum, og segja má að
eftirfarandi orð Jóns R. Hjálmarssonar skólastjóra, sem
verið hefur fylgdarmaður erlendra manna um landið á
annan áratug. Hann segir í tímaritinu Goðasteini:
„Það, sem einkum heillar útlendinga, sem hingað
koma, er hið hreina loft, viðáttan og hin ósnortna náttúra
landsins. Þar eigum við auðævi, sem vart verða metin
til fjár, og okkur ber að gæta vel og varðveita handa
komandi kynslóðum. Margir í landi okkar gera sér grein
fyrir þessa^ na'uósyn, og mun sá hópur fara vaxandi
með ári hverju“.
Þetta mun vera álit margra, sem bezt þekkja til ferða-
mála hér á landi og erlendis. — AK
r-..........— ............................ ■ ■■■■■-■»
TOM WICKER:
Vantar Demokrataflokkinn for-
setaefni í kosningunum 1972?
Edmund S. Muskie öldungadeildarþingmaður frá Maine þykir einna líklegastur, en
fleiri öldungadeildarþingmenn hugsa sér til hreyfings svo sem George McGovern,
Birch Bayh, Fred Harris og Harold Hughes. Margir geta upp á Edward Kennedy og
Hubert Humphrey, en Eugene McCarty og John Lindsay þykja einnig geta komið til
greina. „Margir eru tilnefndir", en mest er undir því komið, að unnt verði að koma
á einingu innan Demokrataflokksins.
SENNILEGA veröur kosn-
ingabaráttan í Maine ekki til
þess að breyta til muna þeirri
skoSun Mike Manfields, aS
Demokrataflokkurinn hafi ekki
enn á að skipa frambjóðanda,
sem eining sé utn og líklegur
sé til vænlegs árangurs eða
jafnvel sigurs í forsetakosn-
ingunum árið 1972. Edmund
S. Muskie öldungadeildarþing-
maður Maine fengi að vísu
mjög aukinn byr ef hann ynni
yfirburSasigur og lánaðist að
fá alla frambjóðendur Demó-
krataflokksins í fylkinu kosna.
En sennilega á ekki slíkur sig-
ur fyrir honum að liggja að
þessu sinni.
Þegar litið er yfir áætlun
Muskies um ræður og fundi
verður ljóst, að hann leggur al-
veg óvenjumikla áherzlu á bar-
áttuna heima fyrir. Við laus-
lega athugun verður þó ekki
séð, að hann geti átt í mikl-
um erfiðleikum með að ná
endurkosningu gegn Neil Bis-
hop, hinum íhaldssama fram-
bjóðanda Republikanaflokks-
ins.
BISHOP leggur sig allan
fram í baráttunni og reynir að
bendla Muskie við óvinsælt
framferði háskólastúdenta og
ýmislegt annað, sem þykir sýna
greinilega og rótgróna
óánægju. Hann hélt ræðu í
Augusta um daginn og sagði
þá ærið kuldalega, að til þess
sé ætlazt, að kjörnir embættis-
menn séu „fulltrúar okkar, en
hvetji ekki róttæka unglinga á
háskólaihlöðunum til iðju sinn-
ar eða sái fræi eyðileggingar
meðal herskárra byltingar-
sinna.“ Hann tók ekki fram.
hvað hann ætti við með orð-
inu „okkar“ i þessu sam-
bandi.
Ed Muskie er ekki fasmikill
i framkomu, en Maine-búar
þefckja hann of vel til þess að
slíkar dylgjur verði honum að
verulegu tjóni. Hitt er annað
mál, að íbúar fylkisins eiga við
nokkra efnahagserfiðleika að
etja, ekki síður en ýmsir fleiri
og ef til vill í rlkara mæli en
margir aðrir. Það var sfður en
svo til léttis í þessu efni þegar
ríkisstjórn Nixons samdi við
skipasmíðastöðvar í Missi-
sippi um mj6g umfangsmikla
tundurspillasmíði í stað pess
að láta skipasmíðastöðvarnar I
Maine fá það verkefni, eins og
líklegt þótti. Þetta var þungt
högg og líklega greitt af ráðn-
um hug, en Bishop lætur i
veðri vaka, að hann hefði. sem
stuðningsmaður Nixons í Repu-
blikanaflokknum. ef til vill get
að komið í vee fyrir það, og
kynni jafnvel að geta ráðið á
því nokkra bót enn. ef hann
næði kjörL
Edmund S. Muskie
ÞETTA, ásamt ýmsum fleiri
erfiðleikum, gæti komið í veg
fyrir að Muskie takist að fá
Kenneth Cartis frambjóðanda
Demokrataflokksins kjörinn
fylkisstjóra, og nái að fleyta
öðrum írambjóðendum flokks-
ins á land. Lánist honum það
ekki eykur hann ekki tiltakan-
lega á mfjguleika sína til að
hljóta tilnefningu flokksins til
forsetaframboðs.
Mansfield öldungadeildar-
þingmaður viðurkenndi. að
Muskie væri líklegasta forseta
efni Demokrataflokksins þrátt
fyrir þetta, og það hefur þótt
ásannast við flestar skoðana-
kannanir. En Mansfield sagði á
blaðamannafundi um daginn,
að hvorki Muskie né neinn
annar demokrati hefði safnað
að sér svo almennu fylgi eða
áunnið sér það álit. að hann
ætti tvímælalausa kröfu á til-
nefningu til framboðs eða
gerði hann færan um að bera
sigurorð af Nixon forseta í
kosningunum 1972. Mansfield
sagði þetta mjög miður farið,
þar sem honum virtist sem
Nixon yrði ekki sigurstrang-
legur frambjóðandi þar sem
hann veitti forstöðu ríkisstjóra,
sem ætti í miklum stjórnmála-
erfiðleikum og ætti því að vera
mjög svo auðveldur viðfangs.
LEIÐTOGI meirihlutans i
öldungadeildinni er afar glögg
skyggn og athugull löngu upp
úr því vaxinn að hugsa til auk-
ins frama fyrir sjálfan sig, og
alltof velviljaður til þess að
iáta stjórnast af flokksofstæki.
Hann sagði til dæmis í áður-
nefndu viðtali, að hann tryði
statt og stöðugt, að Nixon væri
alvara með að flytja her Banda
ríkjamanna á burt frá Vietnam
árið 1972. Það álit hans, að
Nixon komi til með að eiga
við mikla erfiðleika að stríða
árið 1972, er samhljóða skoðun
fjölmargra annarra stjórnmála
manna, sem ekki fylgja allir
Demokrataflokknum að mál-
um.
Ekk' ev tO dæmis nein
trygging fyrir því, að Nixon
forseta takist að koma hern-
um á burt úr Vietnam í tæka
tíð, jafnvel Þó að það sé ein-
lægur vilji hans, — og Mans-
field virðist sýna örlæti þegar
hann dregur það ekki í efa.
Efnahagslífið gæti tekið stakka
skiptum til bóta, en hvort
tveggja er til um það.og ærinn
vandi verður að aðhæfa það
friðarástandi að nýju, hvað
sem öðru líður. M6rg og flókin
félagsleg vandamái valda
einnig ærnum erfiðleikum ina
anlands, og ekki bætir úr skák,
að Nixon brestur mjög hæfi-
leika til að laða að sér fylgi.
Erfið mál erlendis eins o« erj-
umar fyrir botni Miðjarðar-
hafsins gætu einnig valdið
stjórnarflokknum tjóni, að
minnsta kosti ef ekki kemur
til beinnar þátttöku Bandaríkja
manna í styrjöld.
EN ER líklegt, að Demo-
krataflokknum mistakist að not |
færa sér erfiðleika forsetans I
vegna þess, að hann vanti girni |
legan frambjóðanda? Muskie |
má þegar heita þjóðkunnur I
maður, og sama er að segja g-
um Edward Kennedy 61dunga- m
deildarþingmann og Hubert
Humphrey fyrverandi varafor-
seta. (Mansfield taldi þá báða
ólíklega til sigurs árið 1972).
George MeGovern og Birch
Bayh öldungadeildarþingmenn
vinna kappsamlega að þvi að
verða þjóðkunnir, svo að tveir
af mörgum séu nafngreindir.
Öldungadeildarþingmennirnir
Fred Harris og Harold Hughes
koma einnig til greina. Eugene
Mc Carthy er torráður eins og
bros Spynxins og hefur ekki
enn sýnt lit. Bretti John Lind-
say brogarstjóri upp ermarnar
og berjist fyrir því með oddi
og egg að fá Arthur Goldberg
kjörinn fylkisstjóra í New
Vork kemst hann nærri því að
afla sér þess álits, að hann sé
líklegur efniviður i forseta
Dem okrataf 1 okksin s
Hlyti einhver þessara manna
marga og glæsilega sigra í for
kosningum og tækist að not-
færa sér töfra s.ióm'arpsins á
hagfelldan hátt. gæti hann orð-
ið Nixon forseta sver í fangi
í kosningunum 1972 Megin-
vandi Demokratafiokksins ligg
ur í þvi að koma á fullri ein-
ingu innan flokksins.
rrrrm