Tíminn - 15.09.1970, Blaðsíða 9

ÞRIÐJUDAGUR 15. september 1970
TÍMINN
9
tmi'
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benedíktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason. Ritstjórnar-
skrifstofur i Edduhúsinu, símar 18300—18306. Skrifstofur
Bankastræti 7 — Afgreiðslusími 12323. Auglýsingasimi 19523.
Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 165,00 á mánuði,
innanlands — í lausasölu kr. 10,00 eint. Prentsm. Edda hf.
Úreltar stefnur
Það hefur um alllangt skeið verið sameiginlegur boð-
skapur forvígismanna Sjálfstæðisflokksins og Alþýðu-
flokksins, að eiginlega væri ekki til nema tvær megin-
stefnur, kapitalisminn og kommúnisminn. Flokkar eins og
Framsóknarflokkurinn, er aðhyllast hvoruga þessara
stefna, séu í rauninni stefnulausir, a.m.k. stefnulitlir."
Þeir einir fylgi einhverri stiórnmálastefnu, er annað
hvort aðhyllist kapitalismann eða kommúnismann sem
meginúrræði.
Þessa boðskapar gætir því meira í málflutningi Mbl.
og Þjóðviljans, er meira hallar á tvær framangreindar
stefnur. Atburðir síðustu ára og þó einkum
atburðir síðustu missera, hafa leitt það í ljós, að báðar
þessar stefnur eru orðnar úreltar. Þær leysa ekki þau
vandamál, sem nú er fengizt við. í Bandaríkjunum, sem
hafa verið höfuðland kapítalismans, logar allt í upp-
þotum, því að kapítalisminn hefur leitt til hinnar rang-
látustu eignaskiptingar og kjmþáttamismunar. í Sovét-
ríkjunum, sem eru höfuðland kommúnismans, óttast
valdhafarnir ekkert meira en aukið frjálsræði. Þeir ótt-
ast að skipulag komúnismans muni hrynja, ef fólkið
fær sjálft að ráða. Þess vegna reyna þeir að sporna gegn
auknu frelsi í Tékkóslóvakíu, eins og frægt er orðið.
Það er þannig orðið eins augljóst og verða má, að
kapítalisminn, sem er stefna Sjálfstæðisflokksins, og
kommúnisminn, sem er stefna Alþýðubandalagsins, eru
úreltar stefnur. Hinar þröngu kreddukenningar kapítal-
ismans og kommúnismans leysa ekki þann vanda, sem
fengizt er við í þjóðfélögum nútímans. Vandamál nú-
tímans verða ekki leyst eftir kokkabókum vissra kreddu-
kenninga, heldur verður að gæta meira víðsýnis og
frjálslyndis og leita eftir því, sem bezt hentar í hverju
einstöku tilfelli. Þjóðfélög nútímans krefjast þess, að
stjórnmálamennirnir séu víðsýnir, leitandi og skapandi.
Það verða þeir ekki, ef þeir binda sig við þröngar, úr-
eltar kreddukenningar.
Vandamál nútímans útheimta víðsýna, leitandi og al-
hliða umbótastefnu. Framsóknarflokkurinn hefur jafn-
an haft það markmið að vera fulltrúi slíkrar stefnu. Þess
vegna hefur hann aldrei gerzt játandi þröngra kreddu-
kenninga, eins og kapítalismans og kommúnismans.
Óvænt hjálp
Ingólfur Jónsson og Gylfi Þ. Gíslason hafa fengið
óvænta hjálp í viðleitni þeirra til að réttlæta þá land-
búnaðarstefnu, sem fylgt hefur verið síðustu árin. Einn
af ritstjórum Þjóðviljans kemur fram á vígvöllinn á
sunnudaginn og segir Framsóknarmenn samseka. Um-
ræddur ritstjóri, sem jafnframt er þingmaður, hlýtur þó
að vita betur. Honum er það vafalaust kunnugt, að Fram-
sóknarmenn hafa á undanförnum þingum flutt fjölmörg
mál, sem hefðu stuðlað að því að bæta kjör bænda, án
hækkunar á afurðaverðinu. Má þar t.d. nefna tillögur
um lengingu lána, lækkun vaxta, hækkun ýmissa styrkja,
afnám söluskatta á landbúnaðarafurðum o.s.frv. Þetta
hefði tryggt neytendum ódýrari landbúnaðarvörur og
dregið úr víxlhækkun verðlags og kaupgjalds.
Allt þetta veit ritstjóri Þjóðvilians, en af einhverjum
duldum ástæðum vill hann hjálpa Ingólfi og Gylfa.
MICHAEL WOLFERS, TIMES í LONDON:
Átökin milli frönskumælandi og
enskumælandi ríkja í Afríku
\
41 ríki eru nú í einingarsamtökum Afríku
Myndastytta af Jomo Kenyatta, sem er einn þekktasti rikisleið-
toginn í Afríku.
LOKIÐ er fyrir skömnra 7.
fundi þjóðhöfðingja og ríkis-
stjórna í Samtökum einingu
Afríku (Organization of Afri-
can Unity, OAU), og urðu
Frabkar þar fyrir aðkasti í
fyrsta skipti. Barátta samtak-
anna hefur þegar orðið til þess,
að Frakkar hafa látið að því
liggja, að til greina geti komið
að endurskoða afstöðuna til
vopnasölu til Suður-Afríku.
Samtök um einingu Afríku-
ríkja eru upphaflega stofnuð
af hópi Afríkuríkja, þar sem
töluð er franska og enska.
Enda þótt það sé aðeins fá-
mennur hópur menntaðra
manna innan hvers ríkis, sem
mælir á þessar tungur opinber-
lega, raeður það mestu um við-
skiptasambönd og fjárhagsað-
stoð, og í minna mæli um
stjórnmálaáhrif meira að segja,
TUN GUMÁLAMUNTJR er
viðkvæmt mái. Af honum leið-
ir til dæmis, að sumir ensku-
mælandi leiðtogar Afríkjuríkja,
sem gagnrýna Breta hvað mest,
kunna sínu betur við sig á fund
um forsætisráðherra Samveld-
islandanna en á ráðstefnu OAU.
Rígur milli enskumælaudi og
frönskumælandi manna í
Afríku er hvergi nærri úr sög-
unni, þó að yfirráðum stórveld-
anna sé lokið. í fyrra var til
dæmis ráðgert, að Ghanamað-
urinn Robert Gardiner léti af
störfum hjá Sameinuðu þjóð-
unum sem framkvæmdastjóri
Efnahagsnefndar Afríkuríkja
og hyrfi tii síns heimalands. Þá
tólk sig til álitlegur hópur
frönskumælandi utanríkisráð-
herra og sendiherra Afríku-
ríkja og gekk á fund U Thants,
framkvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna, og bar fram ein-
dregna ósk um, að eftirmaður
Gardiners, — hver svo sem
hanm yrði, — yrði þegn frönsku
mælandi ríkis í Afríku.
Samtök um einingu Afríku
reyna að beita sér fyrir sameig-
inlegri stefnu samtakanna hjá
Sameinðu þjóðunum. Innan
samtakanna verður þó oft alvar
legur árekstur milli enskumæl-
andi og frönskumælandi ríkja.
og segja má, að um varanlegan
ágreining sé að ræða þar á
milli.
FRANSKA er hin opinbera
tunga i tuttugu ríkjum innan
samtakanna. en enska í sextán
ríkjum. Cameroon og Mauri-
tius eru talin þar með, en líta
má svo á, að þar séu báðar
tungur viðurkenndar. Þá eru
einnig innan samtakanna sjö
ríki, þar sem arabiska er hið
opinbera mál. í þeim hópi er
Alsír og Mauritania talin, en
þar eru franska og arabiska
notaðar opinberlega jöfnum
höndum.
Frönskumælandi ríkin njóta
sérréttinda við atkvæðagreiðsl-
ur. en hins má geta, að sneitt
er hjá beinum atkvæðagreiðsl-
um innan samtakanna og jafn-
an reynt að ná samstöðu um
ályktanir, eða að hjáseta sé
látin nægja í stað mótatkvæða.
Samtökin gengu frá ályktun í
ár, þar sem vopnasala Breta,
Frakka og Vestur-Þjóðverja til
Suður-Afríku var fordæmd, en
við samþykkt þeirrar ályktunar
greiddu fulltrúar ríkjanna Mal-
awi. Fílabeinsstrandar, Dahom-
ey, Rwanda, Nigeríu, Gabon,
Lesotho og Malagasy ekki at-
kvæði.
FRAKKAR stofnuðu á sinní
tíð nýlendur á hrjóstugum
svæðum og eyðimörkum, og
féllust einnig á slit ríkiasam-
banda. Þarna er að finna orsak
ir mismunar í atkvæðagreiðslu,
sem gildir innan samtakanna.
Þegar íbúatalan er athuguð
verður annað uppi á teningn-
um.
66 milljónir manna búa 1
ríkjum, þar sem franska er hið
opinbera mál, en hvorki enska
né arabiska. 67 milljónir
manna búa í ríkjum, þar sem
arabiska er opinbert mál en
ekki franska. Íbúar ríkjanna
sem nota ensku sem opinbert
mál en ekki ‘rönsku, eru 119
milljónir. íbúar í Nigeríu einni
eru nálega eins margir og íbú-
ar allra frönskumælandi ríkj-
anna.
Frakkar hafa enn veruleg
áhrif i Afrrku, meðai annars
við framkvæmd samni'iga um
þjálfun hers. Þeir hafa til dæm
is gert samninga við ríkjai.di
stjórnir i Chad og Gabon um
að styðja þær hernaðarle0a.
Þá láta þeir Afríkt-íKjunum
einnig i té aiiríflega fjárbdgs-
aðstoð og jafna til dæu.is balla
á fjárlögum í Chad og Senegal.
Sex þeirra átta ríkja, em sátu
hjá við atkvæðagreiðslu um
vopnasölu til Suður-Afríku,
voru frönskumælandi, en eitt
þeirra, Rwanda, er frönsku-
mælandi vegna stjórnar Belgíu-
manna fyrrum. Fimm ríkjanna
hafa gert hernaðarsamninga
við Frakka og sum þeirra njóta
fjárhagsaðstoðar þeLrra.
SAMTÖKIIN um einingu
Afríku voru stofnuð 25. maí
1963 og þá gerðust 30 sjálfstæð
Afríkuríki aðilar að samtökun-
um. Framkvæmdasstjórnin sit
ur í Addis Abaha, en hún er
eins konar höfuðborg stjórnmái
anna í Afríku og Halle Selas-
sie keisari Ethiopíu æðsti
stjórnmálamaður álfunnar. Nú
eru 41 ríki aðilar aðsamtökun-
um og eru þau bæði á megin-
landinu og nærligs'jandi eyjum.
Ben frelsishreyfingar i sunnan
verðri álfunni verulegan árang-
ur gætu aðildarríkin orðið 50
þegar stundir liða.
Fjórtán þjóðhöfðingjar satu
ráðstefnu samtakanna í þetta
sinn, og þrír forsætisráðherrar,
en önnur riki sendu ráðherra-
nefndir. Sumir leiðtogar
Afríkuríkjanna eru tregir til
ferðalaga, en aðrir vilja ekki
leggja í þá áhættu að fela
öðrum mönnum völd meðan
þeir gegna stjórnmálastört'um
erlendis
SAMTÖK um einingu Afríku
hafa myndað vmsar sérstofnao-
ir ínnan samtakanna Líkt og
Sameinuðu þjóðirnar Meða: sér
greina þessara stofnana má
nefna jurtavernd. dýraiækmng-
Framhald á 14. síðu.