Tíminn - 19.05.1971, Qupperneq 11

ÍKIÐVIKUDAGUR 19. maí 1971
11
TIMINN
LANDFARI
Um heimspekiskoðanir
dr. Helga Pjeturs, Einars
Benediktssonar o.fl.
f tímiriti „Hins íslenzka
bókmenntafélags“, Skýrni 1969,
er alllöng ritgerð eftir Peter
Hallberg í þýðingu Njarðar P.
Njarðvíks. Fjallar ritgerð þessi
um skáldsögu Halldórs K.
Laxness, „Kristnihald undir
Jökli“. Svo sem kunnugt er,
sótti skáldið nokkuð af efni
sögunnar í heimspekirit dr.
Helga Pjeturss og hrærði því
saman við ýmsar andlegar
stefnur, svo sem guðspeki m.
fl. Verður úr þessu víða af-
skræming og óskapnaður, enda
hefur það vafizt fyrir mörgum
hvers konar boðskap höfundur
er þama að flytja. í nefndri rit
gerð er birtur kafli úr bréfi
frá Halldóri K. Laxness til
Hallbergs á bls. 87—88, þar
sem skáldið tekur fram, að í
ffi'iWiiiiC.ft.r msai
Dún-
sængur
Æðardúnsængur
Svanadúnsængur
Gæsadúnsængur
Dralonsængur
Unglingasængur
Vöggusængur
Æðardúnn
Gæsadúnn
Hálfdúnn
Fiður — Koddar
FERMINGARFÖT
Drengjajakkar og buxur
Patons-ullargarnið
í litaúrvali — 6 gróf-
leikar, heimsfræg gæða-
vara.
Dúnhelt og fiðurhelt
léreft. Hólfuð dúnheld ver.
Sængur, lök og koddar.
PÓSTSENDUM.
söguna séu tekin öll hin sér-
stæðu fræðiheiti, með því að
lesa spjaldanna á milli „sex
bindi af Heimspeki Helga Pjet-
’urss, sömuleiðis heimspekileg-
ar ritgerðir Einars Benedikts-
sonar, Alhygð o.fl., en þeir
höfðu nákvæmlega sömu skoð-
anir í heimspeki, báðir stór-
gáfaðir menn, en meira en lít-
ið ruglaðir“.
Ef nú fyrst er athugað sann
leiksgildi þeirrar fullyrðingar,
að nefndir höfundar hafi haft
nákvæmlega sömu skoðanir í
heimspeki, þá er það ekki rétt.
Hitt er heldur að þær hafi ver-
ið skyldar og á köflum fallið
saman, eins og til að mynda
þar sem E. Ben. segir í rit-
gerðinni Róm í Reykjavík, að
með vexti og þróun þjóðlífs
vors muni valdið „stórstígri
sókn til allra hæða og ekki sízt
til landnáms um kynni af öðr-
um stjömum“. Eins má telja
að þeir hafi verið sammála um
skapandi mátt íslenzkunnar
sem vísindamáls, og að hún sé
„eitt voldugasta og fegursta
tæki mannlegs hugar í viðskipt
um andlegs lífs,“ eins og E.
Ben. kemst að orði í ritgerð
sinni, 1932. Enn má taka upp
hinar gullfögru Ijóðlínur hans
úr kvæðinu „Móðir mín“:
Ég skildi að orð er á íslandi til
yfir allt sem er hugsað
ans, þá kemur í ljós að nokk-
uð ber á milli. í þeim vantar
heiðríkju og traustan undir-
stöðugrundvöll, sem rök eru
færð fyrir og treysta má. Þó að
Einar hafi verið frjálslyndur
og víðsýrÞ, þá minnist hann
ekki á hinar líffræðilegu upp-
götvanir dr. H. P. um eðli
drauma og miðilssambands og
lífstarfsíðleiðslu. Hjá Einari
kemur ekki fram skýring á
rangstefnu tvíhyggjunnar og
yfirhöfuð vantar þar margt
sem einkennir heimsfræði dr.
Helga. Ég hef nokkuð örugg
rök fyrir því að Einar muni
ekki hafa metið heimsfræði dr.
Helga til fullnustu. Má um
þetta ýmisl. færa fram, sem sýn
ir að það er ekki sannleikanum
samkvæmt að fullyrða, að dr.
H. P. óg E. Ben hafi haft ná-
kvæmlega sömu skoðanir í
heimspeki, þó að þeir væru
sammála um ýmis veigamikil
og áríðandi atriði, sem áður
voru talin.
Um þá fullyrðingu H. K.
Laxness, að báðir þessir menn
hafi verið „meir en lítið rugl-
aðir“, skal hér aðeins sagt, að
Miðvikudagur 19. mal
7.00 Morgunútvarp.
Veðurfregnir kl. 7.00, 8.30
og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.30, 9.00
og 10.00.
Morgunbæn kl. 7.45.
Morgunleikfimi kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8.45: Jónína Steinþórsdótt-
ir endar lestur sögunnar
„Lísu litlu i Ólátagarði"
eftir Astrid Lindgren í þýð-
ingu Eiríks Sigurðssonar
(9)
Útdráttur úr forustugrein-
um dagblaðanna kl 10.25.
Kirkjutónlist: Aksel Schiötz
Elsa Sigfúss og Holger
Nörgaard syngja með
strengjasveit „Aperit mihi
portas", kantötu eftir
Buxtehude / Aksel Schiötz
syngur með hljómsveit tvö
lög úr „Messías" eftir
Handel; Mogens Wöddike
stj. / Charley Olsen leikur
á orgel Frelsarakirkjunnar
í Kaupmannahöfn Kóral í
a-moll eftir Cesar Franck.
Fréttir kl. 11.00 Síðan
Hljómplöýtusafnið (endur-
tekinn þáttur).
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
í framtiðinni mun sá dómur 12.25 Fréttir og veðurfregnir.
vekja furðu og undrun og
Tilkynningar.
varpa nokkru ljósi á þá niður- 12.50 Við vinnua: Tónleikar.
lægingu í menningarefnum, 14.30 Síðdegissagan: „Valtýr á
sem ríkjandi mun hafa verið grænni treyju“ eftir Jón
að nokkru á landi hér á síðari Björnsson.
hluta 20. aldar. En um það sem Jón Aðils leikari les (17).
less -scgir í nefndu 15.00 Fréttir Tilkynningar.
bréfi, að Hglgj, Kfttnrgs sé.lfk: fslenzk tónlist:
Einnig voru þeir sammála
um hið mikla hlutverk íslenzku
þjóðarinnar, svo sem víða
kemur fram hjá dr. H. P. og
E. Ben., hjá hinum síðarnefnda
í kvæðinu „Væringjar": „Vor
þjóð skal ei vinna með vopn-
anna fjöld, en með víkingum
andans um staði og hirðir".
Líka má benda á að Einar
hefur haft líkar skoðanir og
dr. H. P. um tilgang lífsins.
Þetta kemur fram í kvæðinu
„Til Sóleyjar“ og víðar.
En ef litið er yfir nokkrar
heimspekilegar ritgerðir E.
Ben. svo sem Alhygð, láta
geimsins, Sjónhverfing tím-
lega sá maður, sem fegurst
hafi skrifað íslenzka „tungu á
okkar tímum, en maður megi
bara ekki hugsa um efnið með-
an maður er að lesa,“ finnst
mér á stundinni bezt svarað
með því, sem Magnús Jónsson
prófessor, í ritdómi um Nýal í
Eimreiðinni 1922, bendir:
„hvort ekki sé dálítil mótsögn
í því, að það sem skrifað er af
frábærri snilld, lærdómi og
gáfum, sé sjálft heimska og
vanþekking”.
I
26. marz 1971.
Bjarni Bjarnason,
Brekkubæ, Hornafirði.
Vesturgötu 12. Sími 13570.
HUSEIGENDUR
Sköfum og endumýjum útihurðir og útiklæðning-
ar, notum beztu fáanleg efni. Sími 23347.
a. Tilbrigði eftir Pál fsólfs-
son um stef eftir ísólf
Pálsson. Rögnvaldur Sigur-
jónsson leikur á píanó.
b. Sönglög.
Þjóðleikhúskórinn syngur;
dr. Hallgrímur Helgason
stj.
c. Sónata fyrir fiðlu og
píanó eftir Sveinbjöm
Sveinbjömsson. Þorvaldur
Steingrímsson og Guðrún
Kristinsdóttir leika.
d. „Þjóðvísa“, rapsódfa
fyrir hljómsveit eftir Jón
Ásgeirsson. Sinfóníuhljóm-
sveit fslands leikur; Páll
P. Pálsson stj.
16.15 Veðurfregnir.
Stúartarnir í hásæti
Englands.
Jóhann Hjaltason kennari
flytur erindi .
17.00 Fréttir. Létt lög.
18.00 Fréttir ó enskn.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Á vettvangi dómsmálanna.
yoU'RE A POCTOR'
TELL HIM J'M
SICK.
/ám7
voice/
Þú ert læknir, segðu honum, að ég sé
velk. — Þessl dr. Rob þinn, reyndi að
telja mér trú um þetta, en hann er léleg-
ur iygari, Díana. — Bular prins, á þetta
að vera fyndni? Hvers vegna komu menn- það. Fyrst skulum við fá okkur kvöld-
irnr með mig hingað? — Ég verð ekki. verðinn, sem þú neitaðir að koma tiL
(slökkt) Þú kemst fljótlega að raun um — Á flugvellinum — Gest ber að garði.

Sigurður Líndal hæstarétt-
arritari talar.
19.55 Frá Beethoven-tónleikum
f Berlínaróperunni í des.
s.l.
Þýzkir listamenn flytja.
a. Rondínó fyrir átta
blásara.
b. Dúett fyrir flautur.
c. Andante fyrir píanó.
d. Tilbrigði um svissneskt
lag fyrir hörpu.
20.20 Maðurinn sem efnaverk-
smiðja.
Erindi eftir Niels A. Thorn.
Hjörtur Halldórsson flytur
annan hluta þýðingar sinn-
ar.
20.55 Eiiisöngur:
Boris Christoff syngur
lög eftir Rakhmaninoff.
Alexander Labinský leikur
á píanó.
21.10 Um’æðuþáttur um skóla-
mál,
sem Árni Gunnarsson frétta
maður stýrir. Þátttakenduf:
Valgarður Haraldsson
námsstióri á Akureyri,
Edda Eiríksdóttir skóla-
stjóri á Hrafnagili og
Sæmundur skólastjóri við
Þe 1 a m er ku rskóla.
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir.
Kvöidsagan: í bændaför til
Noregs og Danmerkur.
Ferðasaga í léttum dúr eftir
Baldur Guðmundsson á
Bergi í Aðaldal.
Hjörtur Pálsson flytur (2).
22.35 Á elieftu stund.
Leifur Þórarinsson kynnir
tónlist úr ýmsum áttum.
23.10 Að tafli.
Sveinn Kristinsson sér um V
þáttinn
23.45 Fréttir f stuttu máli.
Dagskrárlok.
SIÓNVARP
MIÐVIKUDAGUR 19. maí 1971
18.00 Teiknimyndir
Bangsi og baunin
Plágan á pólnum
Siggi sjóari
Hlé.
20.00 Fréttir
20.2ú Veður og auglýsingar
20.30 Nýjasta tækm og vísindi
Viðkvæmt jafnvægi lífsins.
Raforka gufuhvolfsins virkj
uð
Nýjar aðferðir við að eyða
olíubrák.
Víddarmyndir með rafeinda-
smásjá.
Umsjónarmaður örnólfur
Thorlacius.
21.00 Inferno
Bandarísk bfómynd frá ár-
inu 1953.
Leikstjóri Roy Baker.
Aðalhlutverk Robert Ryan,
Rhonda Fleming og Willi-
am Lundigan.
Myndin greinir frá elskend
um, sem ekki eru vönd að
meðölum, til að koma scr
áfram
Þau ákveða að losa sig við
eiginmann konunnar á held
ur óþokkalegan hátt, en
margt fer öðruvísi en ætlað
er.
22.30 Dagskrárlok.
Suðurnesjamenn
Leitið
tilboða hjá
olikur
Siminn
er
2778
Lálið okhu
prenta
fyrirykkur
Fljót afgreiðsla - góð þjónmta
Prentsmiðja
Baldurs Hólmgeirssonar
BntnnargStu 7 Keflavflc