Fréttablaðið - 26.08.2003, Blaðsíða 12

Til er fólk sem býsnast yfir lög-um og reglum um tóbaksnotkun
og þykir of þrengt að tóbaksneyt-
endum. Þetta er misskilningur. Um
þessi lög gildir það sama og um önn-
ur mannanna verk, að af þeim leiðir
gott ef að er gáð.
Áður en ég skýri mál mitt er rétt
að gefa út viðvörun: Næsta setning í
þessum pistli er ólögleg. Mér þykja
Viceroy-sígarettur góðar. Það er
reyndar ekki ólöglegt að þykja
Viceroy gott tóbak. Held ég. En það
er að minnsta kosti ólöglegt að
segja frá því hér í Fréttablaðinu
með þessum hætti.
Með lögum um tóbaksvarnir er
nefnilega bannað að fjalla í fjölmiðl-
um um einstakar tegundir tóbaks
„til annars en að vara sérstaklega
við skaðsemi þeirra“.
Brot gegn þessari lagagrein
varða sektum eða allt að tveggja ára
fangelsi ef brot er ítrekað, t.d. ef ég
skrifa aftur að mér þyki Viceroy-
sígarettur góðar.
Sem ég geri náttúrlega ekki.
ESB og vísikóngurinn
Þetta hefur samt ekki alltaf ver-
ið svona, þ.e.a.s. hvað Viceroy-
sígarettur eru góðar. Einu sinni
voru Winston beztu sígarettur á Ís-
landi. Unglingar sem byrjuðu að
reykja völdu undantekningalítið
Winston, sem gáfu rétt áhrif en
voru samt mildar og bragðgóðar.
Það voru bara sérvitringar sem
kusu sér annað tóbak – til að vera
öðruvísi – og þeir sem voru með sér-
kennilega bragðlauka. Ólánsmenn
notuðu filterslausan Kamel og þeir
sem höfðu verið í Danmörku
þrjóskuðust við að kaupa Prince.
Hvort tveggja er ónothæft reyk-
tóbak. Menn með óvenjumikið
sjálfstraust þorðu að velja Kool,
sem þó er göfugast mentóltóbaks.
En þá kom Evrópusambandið til
sögunnar. Þar var ákveðið fyrir
nokkrum árum að takmarka magn
tjöru og annarra eiturefna í sígar-
ettum. Svona eins og tilskipað væri
að viskí skyldi ekki vera nema 20
prósent, morgunkaffið lapþunnt,
súkkulaði sykurskert og saltkjötið
fitulaust. Þar með þurfti að breyta
flestum tegundum tóbaks, sem í til-
viki Winstons þýddi að það var bein-
línis eyðilagt.
Í hinum nýju Winston var tóbak-
ið gervilegt, verksmiðjulykt úr
pökkunum og munnurinn þornaði
þegar þær voru reyktar. Þær voru
semsagt óreykjandi. Sem gamall að-
dáandi lagði ég auðvitað töluvert á
mig til að viðhalda áralöngum og
ánægjulegum kynnum, en það kom
fyrir ekki. Sársaukafull leit að nýrri
sígarettutegund var óhjákvæmileg.
Bragð-, lyktar- og þefskyn lögð-
ust nú á eitt í umfangsmiklum og
tímafrekum rannsóknum. Ótvíræð
niðurstaða: Viceroy eru beztu sígar-
ettur sem fást á Íslandi. Bragðið er
langt, svolítil selta í gómi, hunang
aftarlega á tungunni og tælandi kitl
í hálsi, sem stafar líklega af hóflegri
mýkt í reyknum.
Þar að auki fylgja Viceroy und-
urblíðar æskuminningar af stút-
ungsstelpum og kellingum á síldar-
planinu sem reyktu Viceroy allar
sem ein. Þetta er semsagt hágöfugt
tóbak, sem ég þakka hér með Evr-
ópusambandinu að hafa kynnt mig
fyrir. Án tilskipunar þess hefði
þetta nýja ástarsamband aldrei orð-
ið til.
Díana og séra Hallgrímur
Nú hefur önnur tilskipun ESB
orðið að veruleika hér heima, sem-
sagt breyttar og afgerandi merking-
ar á sígarettupökkum, með upplýs-
ingum á borð við „Reykingar
drepa“, „Reykingar geta valdið
getuleysi“ o.s.frv. Þetta er góð hug-
mynd, enda er það mikið hagsmuna-
mál neytenda að hafa sem gleggstar
upplýsingar um vöruna sem þeir
kaupa og í nýju merkingunum er
engu logið.
En þar er heldur ekki allur sann-
leikurinn sagður – lykilupplýsing-
um er haldið frá neytendum. Þetta
hefur orðið hugmyndaríkum mönn-
um tilefni til framleiðslu nýrra
merkinga á borð við „Reykingar
stuðla að útiveru“, „Það að gefa sí-
garettu er oft upphafið að nánum
kynnum tveggja einstaklinga“,
„Reykingar minnka líkur á íþrótta-
meiðslum“, „Reykingar grenna“ og
hin einföldu sannindi: „Díana prins-
essa reykti ekki“.
Þetta er í rauninni nútímaleg
umorðun á einni tóbaksvísna séra
Hallgríms Péturssonar sem glöggir
menn rifja reglulega upp:
Tóbakið hreint,
fæ gjörla ég greint,
gjörir höfðinu létta,
skerpir vel sýn,
svefnbót er fín,
sorg hugarins dvín.
Sannprófað hef ég þetta.
Þannig hefur hin nýja tilskipun
Evrópusambandsins orðið til hvors
tveggja í senn, að auka upplýsinga-
gjöf til neytenda og hvetja til lestr-
ar séra Hallgríms.
Nú síðast fréttist að heilbrigðis-
ráðherra vilji banna reykingar á öll-
um opinberum veitingastöðum. Í
þeirri ráðstöfun leynast dýrmæt
tækifæri sem enginn skyldi van-
meta. Hún mun t.d. auka mjög um-
svif í veitingabransanum, með því
að upp munu spretta einkaklúbbar
um allt land þar sem fólk á öllum
aldri kemur saman til að njóta veit-
inga, tóbaks og góðs félagsskapar.
Þar verður líka skeggrætt um
gæði ólíkra tegunda, bragð, lykt og
hönnun umbúða. Það er snöggtum
meira félagslegt samneyti en reyk-
ingamenn hafa með sér núna og
kærkomið tækifæri fyrir þá sem
vilja halda uppi hlut sinnar tóbaks-
tegundar, t.d. Viceroy. Sem eru, svo
það fari ekki á milli mála, beztu
sígarettur sem fást á Íslandi. ■
Auðvitað skiptir það máli hverer formaður stjórnmálaflokks.
En það er síður en svo mikilvæg-
asta verkefnið sem bíður Samfylk-
ingarfólks að ákvarða hvort eigi að
vera formaður flokksins: Össur
Skarphéðinsson eða Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir.
Ágæt útkoma Samfylkingarinn-
ar í síðustu kosningum setti flokk-
inn í stöðu sem enginn flokks-
manna þekkir eða hefur reynslu af.
Samfylkingin er langstærsti
stjórnarandstöðuflokkurinn og
fyrstur flokka á undanförnum sjö-
tíu árum til að hafa sambærilegan
þingstyrk og Sjálfstæðisflokkur-
inn. Í þessari stöðu getur Samfylk-
ingin ekki hegðað sér eins og hver
annar stjórnarandstöðuflokkur.
Góð útkoma í kosningunum og mik-
ill þingstyrkur leggja einfaldlega
meiri ábyrgð á flokkinn en svo.
Samfylkingin á að geta haldið úti
öflugri stjórnarandstöðu – ekki að-
eins með því að gagnrýna allt sem
stjórnin gerir eins og stjórnarand-
stöðu er siður, heldur með því að
leggja sjálf fram mótaðar tillögur í
öllum málum. Samfylkingin hefði í
sumar mátt mynda skuggaráðu-
neyti og stefna að forystu í stjórn-
málaumræðunni, leggja fram til-
lögur til úrlausnar á vanda og
kynna nýja stefnu, framtíðarsýn.
En Samfylkingin gerði þetta
ekki. Í sumar hafa kjaftaglöðustu
þingmennirnir brotið sér leið í
fréttir með stórkarlalegum yfirlýs-
ingum sem efast má um að mikil
hugsun hafi legið að baki. Aðrir
þingmenn nutu hins langa sumar-
leyfis þingmanna og eyddu því með
sjálfum sér eða fjölskyldum sínum
og létu þjóðina afskiptalausa. Þetta
sumar hefur því verið klassískt ís-
lenskt stjórnarandstöðusumar fyrir
Samfylkinguna – og meira að segja
frekar aumt sem slíkt.
Yfirvofandi formannskosning
hefur örugglega ekki haft góð áhrif
á flokksmenn. Þegar slíkar kosn-
ingar hanga yfir hausamótum
flokksmanna vill öll pólitísk hugs-
un þeirra snúast um þær. Ef
flokksmenn leyfa sér að hugsa
mikið um formannskjör geta þeir
jafnvel magnað með sér ákafar
skoðanir og heitar tilfinningar. Og
slíkar kosningar henta vel til þess
konar hugarleikfimi. Þegar þær
skella á eru úrslitin skýr og auðvelt
að tappa af tilfinningunum.
Við sem ekki tökum þátt í þess-
um leik gerum hins vegar þá kröfu
á Samfylkinguna að hún sinni
stjórnarandstöðu sinni með sóma –
eins og við gerum þá kröfu til rík-
isstjórnarflokkanna að þeir sinni
sínum störfum með sóma. Ef þess-
ir flokkar eru að kljást við innri
mein verða þeir að leysa þau fljótt
og vel – og helst í hljóði. Þingmenn
þessara flokka eru kosnir og fá
greidd laun fyrir að starfa fyrir
þjóðina – en ekki til átaka innan
eigin flokks. ■
Nú eru uppi vangaveltur um aðrússneski milljarðamæring-
urinn Róman Abramóvits hafi í
hyggju að kaupa sér keppnislið í
Formúlu eitt kappakstri. Þetta
segir Oksana Jablokóva í grein í
Moskvu-Tímanum.
Næst á eftir knattspyrnu hefur
Abramóvits mest dálæti á kapp-
akstri, segir Jablokóva og telur að
nú hafi hann í hyggju að kaupa sér
kappaksturslið í Formúlu eitt.
Helst kemur til greina að hann
kaupi annað hvort liðanna
Minardi eða Jordan.
Minardi eða Jordan
Minardi-liðið er nú talið vera
um það bil tæpra 10 milljarða
virði. Gengi liðsins hefur verið
heldur slakt því að það hefur ekki
unnið einn einasta kappakstur síð-
an það hóf þátttöku í Formúlu eitt
fyrir um áratug. Þegar síðasta
keppnistímabil hófst neyddist for-
múlukóngurinn Bernie Ecclestone
til að reiða fram um 250 milljónir
króna til að halda liðinu á floti.
Einnig er sagt að Abramóvits
hafi áhuga á að eignast Jordan-
keppnisliðið ef það fæst fyrir
sanngjarnan prís. Jordan átti
glæsta daga seint á níunda ára-
tugnum en lenti síðan í peninga-
vandræðum um aldamótin.
Peningar ekki vandamál
Abramóvits er mikill íþrótta-
unnandi og hefur nýlega fjárfest
fyrir um 40 milljarða króna í
enska knattspyrnufélaginu Chel-
sea. Hann er þar með orðinn at-
vinnuveitandi Eiðs Smára
Guðjohnsen eins og frægt er, og
bauð íslensku forsetahjónunum á
völlinn nú fyrir skemmstu. Talið
er að peningana sem hann hefur
notað til að eignast Chelsea og
gera upp skuldir félagsins hafi
hann fengið fyrir að selja hluta-
bréf sín í Aeroflot-flugfélaginu
rússneska.
Þótt Abramóvits hafi eytt gíf-
urlegum fjármunum í Chelsea má
gera ráð fyrir því að hann hafi
efni á því að bæta við keppnisliði í
Formúlu eitt, því að hann er býsna
loðinn um lófana, talinn vera
næstauðugasti maður Rússlands.
Íþróttir eru viðskipti
eru íþróttir
Í þeim íþróttagreinum sem
vinsælastar eru í sjónvarpi,
knattspyrnu og kappakstri, getur
verið góð hagnaðarvon fyrir þá
sem eiga bestu liðin. Stærstu
knattspyrnulið heimsins eru fyr-
irtæki sem tengjast margvísleg-
um viðskiptum og velta stjarn-
fræðilegum upphæðum. Sjón-
varpstekjum í kappakstri er
skipt eftir því hvernig gengi ein-
stakra liða hefur verið. Í síðasta
Formúlu eitt kappakstri fékk
Ferrari 40% af upphæðinni,
Williams 19% og McLaren 14%,
en hin átta liðin sem eftir eru
skiptu með sér 27%. ■
12 26. ágúst 2003 ÞRIÐJUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Palle Peder-
sen Sam-
fylkingar-
innar?
R.K. skrifar:
Nýleg skoðanakönnun sýndiað 9 af hverjum 10 Samfylk-
ingarmönnum vilja að Ingibjörg
Sólrún verði leiðtogi Samfylk-
ingarinnar. Hún er komin í for-
ystusveit flokksins fyrir þrá-
beiðni núverandi formanns, Öss-
urar Skarphéðinssonar. Það var
aldrei meiningin að Ingibjörg
hætti störfum sem borgarstjóri
til þess að lifa í einhverju póli-
tísku limbói. Langsterkasti leik-
ur Samfylkingarinnar í þessari
stöðu er að Össuri verði þökkuð
góð störf sem formaður Sam-
fylkingarinnar um og eftir stofn-
un flokksins, um leið og hann
víkur sæti fyrir arftaka sínum,
Ingibjörgu Sólrúnu.
Það er einlæg von almennra
Samfylkingarmanna að Össur
þekki sinn vitjunartíma og hvað
flokknum er fyrir bestu. Það
væri hálfdapurlegt ef hann ætl-
aði að verða Palle Pedersen
Samfylkingarinnar og láta Sam-
fylkinguna kjósa á milli sín og
Ingibjargar, þar sem ljóst má
vera að Ingibjörg myndi sigra
með yfirburðum. Sú staðreynd
að þau eru tengd fjölskyldu-
böndum má ekki verða til þess
að hagsmunir flokksins nái ekki
fram. Þau verða að ræða slík
mál prívat sín á milli. Fyrsta og
síðasta mál á dagskrá, þegar um
tvo slíka þungavigtarmenn í
flokknum er að ræða, er að þau
geri sér grein fyrir því hvað
flokknum er helst til framdrátt-
ar.
Leysum þetta mál í góðri
samvinnu, sárindalaust, og ger-
um Ingibjörgu að næsta for-
manni. ■
KARL TH.
BIRGISSON
■
skrifar um
tóbak.
■ Bréf til blaðsins
Um daginnog veginn
Óvænt gagnsemi laga
um tóbaksvarnir
ÁHUGAMAÐUR EÐA ATVINNUMAÐUR Í ÍÞRÓTTUM?
Rússneski auðkýfingurinn Róman Abramóvits hefur nýlega keypt enska knattspyrnufélagið
Chelsea. Nú segja fjölmiðlar í Moskvu að Roman ætli að kaupa keppnislið í Formúlu eitt.
Úti í heimi
■ Rússneski olíufurstinn
Róman Abramóvits kaupir
keppnislið í gríð og erg.
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um formannskreppu
Samfylkingarinnar.
Fótbolti og
formúla eitt
M
YN
D
/A
P
Pólitík fremur en formannsslag