Tíminn - 29.01.1972, Side 7
LAUGARDAGUR 29. janúar 1972
TÍMINN
7
Wlwwwi
1 l t
ÚigvfwtH; Prantíólwusrflofckurfrtn
| Þáraftnssorv fátj), Andrés KrWjsnssÞrt, lón Heigeifcn, fhdrBH
G. Þor iteinsson og T<5m«j. Ksrfjson. Aogfýsinsiastióri: Steirt-
grifrtor sfmar
léittöt - 183Q6. Skrifjtofur GankOStræri 7. Af&reKSsiosfmÍ ]
14345. Augiýsingaslmi 19SÍ3t Attrar sk rjfstofur: simj: T8300,
Áskriff argfalá kr> 52$,ÖQ á:: mánuSi Innaniands. f: ta usasöló
kr. lí.ðó afnUkte, — öiaSaprertt h.f. (GHnrt)
Ríkisstjórnin tók við
óhæfu skattakerfi
Það var viðurkennt af sjálfri „viðreisnarstjóm-
inni“, að skattakerfi það, sem hún lét eftir sig, væri
ekki nothæft lengur. Vorið 1970 skipaði Magnús
Jónsson fjármálaráðherra, sérstaka embættismanna-
nefnd til að endurskoða allt skattakerfið með það
fyrir augum að gera það einfaldara og réttlátara. Á
síðastl. vori fól hann svo enn fjölmennri nefnd að
annast þetta verkefni.
Þegar núverandi ríkisstjórn kom til valda, hlaut
hún þannig í arf skattakerfi, sem sjálfir höfundar
þess voru búnir að dæma óhæft, en öll helztu
skattalög, sem nú gilda, hafa verið sett í tíð „við-
reisnarstjórnarinnar". Þannig eru lögin um tekju-
stofna sveitarfélaga frá 1964 og lögin um tekju- og
eignarskatt frá 1965 að meginefni til.
Það hafði verið eitt af aðalloforðum „viðreisnar-
stjómarinnar“ að koma á fullkominni og heilbrigðri
skattalöggjöf. Alþýðuflokkurinn hafði lofað því til við-
bótar, að tekjuskattar skyldu ekki lagðir á venjulegar
launatekjur. Það er ekki ofmælt, að skattalögin, sem
voru sett í tíð „viðreisnarstjórnarinnar", hafi verið
í litlu samræmi við þessi loforð hennar. Skattakerfið
var gert enn flóknara en áður. Bætt var við fjölmörg-
um nýjum sköttum og er frægastur þeirra aðstöðu-
gjaldið svonefnda. í stað þess að fella niður skatta af
launatekjum, voru þeir þyngdir stórlega. Skattvísi-
talan var slitin úr sambandi við framfærsluvísitöluna
og látin haldast óbreytt sum árin, þrátt fyrir stórfellda
dýrtíðaraukningu. Ef því fordæmi „viðreisnarstjómar-
innar“ væri fylgt nú, myndi skattbyrðin reynast ein-
staklingum alveg óbærileg.
Eins og rakið er hér á undan, var aðkoma nú-
verandi ríkisstjórnar sú, að hún tók við óhæfu skatta-
kerfi, og varð því strax að hefjast handa um að koma
nýju skattakerfi á laggimar. Venjulega tekur undir-
búningur slíkra breytinga langan tíma. Hér gafst ekki
neinn slíkur frestur, heldur varð að gera víðtækar
breytingar strax á þessu þingi. Þegar þetta er haft
í huga, verður ekki annað sagt en að fjármálaráð-
herra og samverkamönnum hans hafi tekizt vonum
betur. Fjölmennur fundur sveitarstjómarmanna hefur
viðurkennt, að frumvarpið um tekjustofna sveitarfé-
laga marki mikilvæg spor í rétta átt. Niðurfellingin
á nefsköttum og frumvarpið um tekjuskattinn era
verulegt spor í þá átt að lækka skattbyrðar hinna
tekjuminnstu. Á þeim grandvelli, sem hér hefur verið
lagður, á að vera hægt að byggja upp nýtt, einfaldara
og réttlátara skattakerfi, þótt ekki verði hægt að gera
nema hluta af því verki á þessu þingi.
Það verður ekki annað sagt en að hlutskipti stjóm-
arandstöðuflokkanna sé aumkunnarvert í þessu máli.
Þeir létu eftir óhæft og hranið skattakerfi og geta nú
ekki lagt annað til mála en blekkingar og nöldur um
nýju skattaframvörpin.
Mbl. og framtölin
Mbl. er nú farið að taka undir þá gagnrýni, að ekki
megi Ijúka framtölum meðan frumvörp um skatta-
breytingamar liggi fyrir Alþingi. Bæði á síðasta og
næstsíðasta Alþingi vora þó gerðar víðtækar breyting-
ar á skattgreiðslu fyrirtækja eftir að framtölum var
lokið. Þá taldi Mbl. þetta ekkert athugavert, enda var
þá Sjálfstæðismaður fjármálaráðherra! — Þ.Þ.
Sydney H. Scanberg, New York Times:
Þar ríkir vongleði
þrátt fyrir vandann
Ameriskur blaðamaður segir frá heimsókn til Bangladesh
Mujibur Rahman
BÚIÐ er að sá hrísgrjón-
um í nýplægða akrana. Karl-
mennirnir frá þorpunum eru
aftur farnir að klifra upp
kókospálmana til þess að ná
sér í safa, sem þeir nota í
pálmatoddy, en það er all-
áfengur drykkur, sem mikið
er notaður til sveita. Telp-
urnar eru famar að ganga
í skóla aftur, og nýþvegin
andlitin eru óttalaus.
Farþegahjólin þjóta um
götumar á ný og aftur má
heyra háværar raddir á mark
aðstorgunum, þar sem verið
er að þrefa um verð. Vændis
konurnar eru smátt og smátt
að koma á vettvang að nýju
og farnar að reyna að koma
sér upp kofum í útjöðmm
borganna.
Fyrir skömmu vora gamm-
arnir á sífelldu hringflugi
yfir Bengal, vakandi yfir l£k-
um þúsundanna ,sem her
Pakistana lagði af velli. Nú
sjást þeir sjaldan, enda ekki
annað fyrir þá að hafa en
hræ kúa og hrossa, sem drep
ast kunna á víðavangi.
AF þessu má sjá, að Hfið
er aftur farið að ganga sinn
gang í Austur-Pakistan, sem
nú heitir Bangladesh, síðan
að Bengalir lýstu yfir sjálf-
stæði þess. Ekki er þó nema
röskur mánuður liðinn síðan
Bengölum tókst, með aðstoð
Indverja, að hrinda tilraun
ríkisstjórnarinnar í Vestur-
Pakistan til að kæfa frelsis-
hreyfinguna í landinu.
Ég hitti að máli hindúann
B.B. Das, sem er forstöðumað
ur fangelsins í Faridpur.
Hann hafði flúið langt inn
í land til þess að forða sér
undan þeim örlögum. sem
margir landa hans urðu að
lúta, en er nú kominn til
starfa að nýju.
„Nú teljum við okkur ör-
ugga. Óttinn er á bak og burt
og við kunnum allir vel við
okkur að nýju“, sagði hann.
ÉG FERÐAÐIST 300 mfl-
ur um vesturhluta ríkisins og
varð hvarvetna var við mikla
athafnasemi, en hún er ein-
mitt ljósasti vottur þess, að
endurreisnin sé hafin. Meðan
her Pakistana var í landinu
var hvarvetna hljótt, og þeir
heimamenn, sem ekki höfðu
flúið langt inn í land eða til
Indlands, sátu að jafnaði
hljóðir og horfðu út f fjarsk-
ann. Þögnin var afar áber-
andi hvarvetna í samfélaginu.
Nú er þögnin rofin. Hinn
hvelli hlátur Bengala er að
nýju jafn algengur og brakið
í uxakerrunum og skellimir
frá fljótunum, þar sem kon-
umar era að klappa þvott-
inn.
Mikilsverðast er þó, að
fólkið er hvarvetna tekið til
starfa. Stjarfinn er horfinn.
Flóttamennimir, sem komn-
ir era heim, era þegar famir
að reka niður bambusstafi í
grind í nýja kofa. Sjómenn-
irnir eru famir að smíða flat
byttur og eintrjáninga.
ALMENNINGUR nær sér
í byggingarefni með þvf að
rffa hermannaskála Pakist-
ana. Þar fæst timbur í stoð-
ir og bita og eins bárajám.
Múrsteina má fá í rústum
sundurskotinna húsa, sem
búið er að yfirgefa.
Hinir látlausu árásir Frels
ishreyfingarinnar (Mukti Ba
hini) vora búnar að lama her
Pakistana og draga úr hon-
um kjarkinn áður en ind-
verski herinn kom á vett-
vang. Ungu mennirnir, sem
þarna voru að verki, hafa nú
flestir snúið sér að endur-
reisninni og kappkosta að
halda hinum þjóðlega frelsis-
anda vakandi.
FJARRI fer að ætlun mín
sé að halda fram, að allt sé
komið á græna grein. 10
milljónir flóttamanna snúa
nú heim frá Indlandi og að
koma þeim fyrir að nýju
kann að reynast umfangs-
meira og erfiðara verkefni
en dæmi era um. Lagfæring
samgöngukerfisins er einnig
risavaxið verkefni.
Matarskorturinn kann þó
að reynast erfiðari viðfangs
en allt annað. f sumum hér-
uðum eru nálega engin hrís-
grjón í birgðageymslum rfkis
ins, en hrísgrjónin era megin
fæða landsmanna. Verð hrís
grjóna og annarra helztu
fæðutegunda fer ört hækk-
andi. ekki einvörðungu
vegna vöntunarinnar, heldur
hafa spákaupmenn reynt að
notfæra sér aðstæðumar.
Matvælaskortur verður
fram að næstu aðaluppskera,
en hún verður í haust. Efa-
lítið verður um sult að ræða
í sumum héraðum, en hvorki
valdhafar heima fyrir né sér-
fræðingar um erlenda að-
stoð gera ráð fyrir mann-
felli.
GERT er ráð fyrir, að er-
lend aðstoð bæti úr skortin-
um að miklu leyti. Auk þess
era bengalskir bændur dug-
legir og þrautseigir. Þeir hafa
lifað af matvælaskort fyrr og
lagt sér til munns nálega
allt, sem grænt er, annað en
gras.
Þrátt fyrir alla erfiðleika
era horfumar ekki eins slæm
ar og ætla mætti. í því efni
hefur sitt að segja, að fólkið
er ánægt, og það léttir veru-
lega undir í bráð að minnsta
kosti.
Einnig verður vart nýs
samhjálparvilja í ríkum
mæli. Þess sáust merki f
hverri borg, sem ég lagði
leið mína um, að þeir, sem
haldið höfðu heimilum sfn-
um og eignum að mestu
þrátt fyrir hernámið, veittu
hinum aðstoð, sem harðar
höfðu orðið úti.
Taka má Faridpur sem
dæmi í þessu efni. Kaup-
mannasamtökin þar hafa að
undanförnu gefið 4000 fátækl
ingum ókeypis khicuri einu
sinni á dag blanda af hrís-
grjónum, grænmetismauki
og kindakjöti. Fátæklingam-
ir neyta máltíðarinnar í hóp-
um £ húsagarði, en félagar
í Frelsishreyfingunni og aðr-
ir ungir sjálfboðaliðar ann-
ast framreiðsluna.
AÐKOMUMAÐURINN öðl-
ast þá sannfæringu, að unga
fólkið, sem annað hvort barfð-
ist með vopnum eða helgaði
sig baráttunni gegn yfirráð-
um Vestur-Pakistana með
öðra móti sé dýrmætasta
eign Bengala. Hjá mörgum
ungmennum ræður úrslitum,
að her Pakistana eða Þegn-
arnir, sem með honum unnu,
tóku foreldra þeirra af lífi.
Sum ungmennin hafa misst
alla fjölskyldu sína, en aðrir
urðu að horfa á mæðram sfn
um og systram nauðgað.
„Við förum aftur í skóla
og til starfa f stjórnmálabar-
áttunni" sagði Mohammed
Abu Jafar, ungur skæruliða
foringi frá héraðinu umhverf
is Jessore. „Við ætlum að
berjast fyrir myndun sam-
félaga, sem gefur öllum jöfn
tækifæri. Arðrán má aldrei
framar viðgangast."
Konumar era aftur famar
að koma fram í dagsljósið og
af þvf má einna gleggst sjá,
að dagfar er að komast í eðli-
legt horf. Fjölmargar konur
urðu að leita sérstakra bragða
til þess að komast undan
áleitni pakistanskra her-
manna. Þær, sem héldu
kyrra fyrir heima, létu afar
sjaldan sjá sig á götum úti.
Nú era konumar aftur
famar að ganga um úti við
og gera sér sérstakt far um
að ganga fram hjá búðunum,
sem indversku hermennimii
halda til f. og virða þá fyrir
sér.