Tíminn - 17.02.1972, Blaðsíða 6
6
TÍMINN
Fimmtudagur 17. febrúar 1972
Vísur og ljóð
frá Vöglum
eftir Magnús Gislason
Bók meö þessu yfirlætislausa
nafni barst mér i hendur nú i
Þorrabyrjun. Höfundurinn er
Magnús Gislason skáldbóndi á
Vöglum i Blönduhlið. Bókin er
135 blaðsiður og flytur, svo sem
nafnið bendir til, visur og kvæði
ort i þvi skáldskaparformi, er
gerði visuna að visu og ljóðiö að
ljóði i vitund þjóðarinnar.
Magnús á Vöglum er löngu
kunnur sem skáld og hagyrðing-
ur, enda eru nær tveir áratugir
siðan ljóðabók hans ,,Ég kem
norðan Kjöl” kom út. Sú bók er
löngu ófáanleg og mun þessi bók
vekja ljóðaunnendum forvitni og
fögnuð eigi siður en hin fyrri.
Efni þessarar bókar má vafa-
laust telja misjafnt að skáld-
skapargildi, enda kveðið viö
margbreytt tækifæri og margt i
gamansömum tón. En viða
kveður Magnús með orðsnilld og
krafti, sem góðskáldum einum er
gefið. Magnús hefur eigi, þaö er
ég bezt veit, troöið lönd annarra
þjóða, en i ljóðum sinum fer hann
um hásléttur Himalaya og
strendur Kyrrahafs, sem væru
Blönduhliðarfjöll og Borgar-
sandur. Slik ferðalög veitast eigi
öðrum en skáldum.
Hvað sé góður eða lélegur
skáldskapur er bezt að hver dæmi
að eigin smekk, en ég vil gripa
niður hér og hvar i bókinni um
sýnishorn. Fyrsta kvæðið
„Island” hefst á blaösiöu 7, en úr
þvi eru þessi erindi:
Island, eyjan kæra,
okkar fósturmóðir,
fjalladrottning frið.
Þér skal þakkir færa
Þúsund brenna glóðir
höft af hrelldum lýð.
Laus ert þú úr viðjum
kóngsvalds kvala,
er krepptu að þinni byggð
frá strönd til dala
Hungurgöngu lifs á
hyrjarbala
hörmunganna lokið vaidatið.
Þig við elskum allir,
einni þér við lútum,
Sóley sumarbliö,
tún og hamrahallir,
meö hraunborgum og
skútum,
bjartri blómahlið,
engi, sanda, elfar,
fossa háa,
eldfjöll, jökla, skriður,
firði bláa,
læki prúða, mela mosagráa,
mararsund og eyjalöndin
friö.
Manst þú móabörðin,
melinn gróöurvana,
brotholts blásinn stig,
forarflóa svöröinn,
feyskju i mýrarrana,
þar gróður gekk á svig.
Hyl þú aftur örfoksland
með skógi,
erja fen, með skurögröfu
og plógi
Svörður verður sáðakur
hinn frjói,
sálubótarvinna fyrir þig.
Þótt ógni tslands frelsi
austan hafs og vestan
öflin ill og flá.
Harðdrægtskulda helsi
háska tel þó mestan
og gjafagull að þrá
Brezkir nokkvar vikja munu
af vegi
ef vorrar þjóðar kjarkur
dvinar eigi.
Réttlætisins ris með
nýjum degi
röðull yfir sævardjúpin
blá.
Dýrt varð okkur áður
afsal landsihendur
erlends umboðsvalds.
Lýöur þjökun þjáður,
þrælsmerkinu brenndur,
svikinn gnægðum gjalds.
Ættland verndi almættisins
kraftur.
Oláns spor þau stigin verði
ei aftur.
I þjóöarbygging fúni fyrr
hver raftur
en Frón sé öðrum selt til
traustsog halds.
Vist á þetta kvæði erindi til
okkar allra.
A blaðsiðu 18 er kvæöið
„Vorkoman" Magnús er vor-
maður, kveður viða um vorið og
gróandann:
Vorið er komið með vaxandi
máttinn,
vonir um gróandi svörð.
Ég heyri i andblænum
hörpusláttinn
frá hljómkviðu drottins
á jörð.
Lundurinn skrýöist litfögru
blómi,
lifgrösin vaxa um tún.
Vorblærinn syngur sólnátta
rómi
um sumar að háfjalla
brún.
Meö fagnandi hug býð ég
velkomið vorið
með vonir og nýjan dag.
Ljá þú mér, alfaðir, lifskraft
og þorið
til liösinnis gróandans hag.
Undir bláhimni bliðsumars
nætur
barstu i arma mér rósfagra
mey.
Þar sem döggin i grasinu
grætur,
gárast tjörnin i suðrænum
þey
Ég var snortinn af yndisleik
þinum,
ástarþráin er vonunum
felld.
Þú ert ljósblik á lifshimni
minum,
þú ert ljóð mitt og stjarnan
I kveld.
Þetta ljóð vildu örugglega mörg
skáld kveðið hafa.
A blaðsiðu 40 er kvæðið
„Tibet”:
Knýja bölvaldar
bryndreka fjöld,
um fiðsælt land
fátækrar þjóðar.
Sök sem enga á
utan verja
frelsi dýrmætt
fósturjarðar.
Brenndar eru borgir
brotin klaustur,
hreysi hjarðmanna
höggvin i rústir.
Flúinn er Lama,
felldir munkar,
þúsundir fluttar
i þrælabúðir.
Fallnir eru feður
og fræknir synir,
svivirt móðir
á sorgargöngu,
vannært barn
vefur hún örmum
á flótta til fjalla,
frelsisvon engin.
Skin sól
yfir sviðna akra,
höggnar hjarðir
hernumdra byggða.
En blóði lituð
Bramaputra,
þylur liksöng
látnum hetjum.
Vaka geimþotur
gráðugs arnar
yfir hásléttum
Himalaja.
Varnir eru á vegum,
Vélbyssu kjaftar
spúa eldregni
yfir dali.
Hrýs þér ei hugur,
horska þjóð,
er frelsi hlauzt
eftir fjötur alda,
að svo getur kaldrátt
kærleikssnautt vald
milljónir troðið
sem mara heljar.
Megnar ei veröld
hins hvita kyns
bróður i nauðum
bjargir veita.
Má hún sorgþrungin
söltum tárum
gráta yfir sinu
getuleysi.
Ég hef nú gripið niður i bókina
með ellefu blaðsiðna millibili, og
látið blaðsiðutal ráða vali ljóöa.
Ef svo væri haldið áfram yrði mál
nokkuð langt og litum þvi næst á
siðasta kvæði bókarinnar:
Kennedy forseti er fallinn,
fjöldinn tregar hans bana.
Þeir eru djarfir i Dallas
að drepa foringjana.
Börnin þau hrópuðu húrra.
Það heyðist ei sorgar stuna.
Þar kepptist hver við annan
að kvikmynda aftökuna.
Siöar var moröinginn myrtur.
Það mátti ei fella tjaldið,
svo lögreglan lokasýning
landsfræga gæti haldið.
Þar örlar á alheims menning,
ýmsir kannast við hana.
Kröpp eru kjör i Dallas
i kapphlaupi um peningana.
Hvað hefur þjóðlifið þokazt
til þroska um tvö þúsund ár?
Gengíð kærleikans götu
og grætt hin blóðugu sár?
Enn geysa hrinur harðar
hjaðninga vigum i.
Væri Kristur kominn til jarðar,
þeir krossfestu hann á ný.
Þetta ljóð hefði gjarnan mátt
kveðast á ensku.
Ekki er hægt að skiljast svo við
bókina að visna sé hvergi getið.
Þar eru Magnúsi töm snilldar-
tökin. Samskiptum manns og
hests lýsir hann svo:
Fáksins hylli fjörs við ris
flestum spillir trega.
Oft þar snilli almættis
eygist fyllilega.
Skjálfa löndin skeiði þrengd,
skyrpt er af söndum grösum.
Svigna bönd i brjósti strengd,
brimar á þöndum nösum.
Glæstur teygir taum frá dreng,
titrar, beygjast hlýtur.
Skjótt sem eygi ör af streng
áfram veginn þýtur.
Stökki linnti, töltið tók
taumum sinnti þjálum,
gáska hrinti, ganginn jók,
gleði-brynnt úr skálum.
Stefán Vagnsson var lengi einn
ástsælasti hagyrðingur Skag-
firðinga. Magnús kveður hann
meðal annars með þessari stöku:
Yljar lengi ljóðið þeim,
listagengi er metur
gleðistreng i hugarheim
hreyfði enginn betur.
Ekki miklast Magnús af
verkum sinum. Það sýnir þessi
visa, er hann kvað til Glsla
Olafssonar:
Þegar gleymd er gröfin min
og glötuð ljóðahylli
lækjarvisan lifir þin
landshornanna milli.
Og enda skal með þessari
stöku:
Auði og skarti ýmsir ná
aðra margt þó bagi,
glitrar bjartast gullið frá
góðu hjartalagi.
Ég vil að endingu þakka hinu
sjötuga skáldi fyrir ljóðin hans
bæði fyrr og nú. Þau eru mér
kærari og geymast betur i muna,
en andleg pródúkt flestra hinna
yngri verðlanaskálda. Þau eru
kveðin af vitru hjarta og
þroskuðum anda. Bókin og boð-
skapur hennar á vissulega erindi
til þjóðarinnar. Meðan alþýöu-
skáld kveður svo vel(þarf vart að
ugga um islenzka menning.
Gunnar Oddsson
45 ökumenn hafa hlotiö viðurkenningu
Fundur um skattamál
- og klappað fyrir landhelginni
fyrir 20 ára öruggan akstur
- á fjórum aðalfundum klúbbanna ÖRUGGUR AKSTUR
óskar ólason yfirlögregluþjónn
erindi: Vandamál umferð-
arinnar. Albert Jóhannsson
Skógum var endurkjörinn for-
maður klúbbsins i Rangárvalla-
sýslu.
A öllum fundunum mætti
Baldvin Þ. Kristiánsson félags-
málafulltrúi Samvinnutrygginga.
Avarpaði hann fundarmenn og
afhenti verðlauna- og viðurkenn-
ingarmerkin. Fundarmenn þágu
kaffiveitingar i boði klúbbanna á
fundunum og á þeim var sýnd
umferðarkvikmyndint Innan
tiunda hluta úr sekúndu.
LL-Hafnarfirði.
i fyrrakvöld héldu Fram-
sóknarfélögin i llafnarfirði,
Garða- og Bessastaðahreppi fund
með fjárinálaráðherra, Ilalldóri
E. Sigurðssyni, um skattamálin.
Var fundurinn haldinn I Skiphóll
og var fjölsóttur.
1 upphafi fundarins kvaðst
fundarstjóri, Eirikur Pálsson,
vilja segja nokkur orð i tilefni
þess, að Alþingi þann sama dag
hefði verið samþykkt með öllum
atkvæðum tillaga um útfærslu
landhelginnar.
Orðum sinum lauk Eirikur svo:
Fögnuður ris
við fréttir þær
að Alþingi hafi
i einu hljóði
samþykkt gjört,
er sigurheill hljóti,
að fiskhelgi landsins
sé fimmtiu milur.
Risum úr sætum,
reisn er yfir þjóð.
Og Alþingi
fyrir ákvörðun þessa
virðingu vottum.
Megi auðna fylgja,
heill og hamingja.
Klöppum fyrir einhug
i örlagariku máli,
stórri stund
i þjóðarsögunni.
Risu fundarmenn, sem voru um
eða yfir 100 að tölu, úr Sætum og
klöppuðu hraustlega fyrir einhug
i örlagariku máli.
Halidór E. Sigurðsson flutti
þessu næst framsöguerindi um
skattamálin. Skýrði hann þær
breytingar, sem gert er ráð fyrir
að verði með nýju frumvörp-
unum. Drap hann m.a. á nokkur
atriði, sem litið sem ekkert hafa
verið rædd og gerði samanburð á
tekjuöflun hins opinbera á
nágrannalöndunum og á íslandi.
Var sá samanburður á þá lund, að
mun meira er innheimt með
beinum sköttum i öðrum löndum
en á Islandi, t.d. er með beinum
sköttum i Sviþjóð innheimt 2-3
sinnum meira en á tslandi.
Nokkrar fyrirspurnir bárust
um ýms atriði, og leysti ráð-
herrann greiðlega úr þeim öllum.
Fundahöld hjá klúbbunum
ÖRUGGUR AKSTUR eru hafin á
nýbyrjuðu ári, og að venju voru
fyrstu aðalfundirnir haldnir i
Reykjavik, á Akureyri og i Arnes-
og Rangárvallasýslu. Allir þessir
fundir voru vel sóttir og alls var
úthlutað á þeim 305 viður-
kenningar- og verðlaunamerkj-
um fyrir 5 ára öruggan akstur,
122 fyrir 10 ára öruggan akstur og
45 fyrir 20 ára öruggan akstur.
A Reykjavikurfundinum flutti
Pétur Sveinbjarnarson fram-
kvæmdastjóri Umferðaráðs
erindi: „Umferðarvandamál
Islendinga”, Hörður Valdimars-
son varðstjóri var endurkjörinn
formaður kiúbbsins.
A Akureyri flutti Sverrir
Pálsson skólastjóri erindi um
umferðarfræðslu I skólum og
Einar B. Pálsson verkfræðingur
flutti erindi um skipulag og um-
ferð á Akureyri. A þessum fundi
flutti formaður LKL ÖRUGGUR
AKSTUR ávarp. Stefán
Tryggvason forstjóri var endur-
kjörinn formaður.
A Selfossfundinum flutti Arn-
þór Ingólfsson varðstjóri erindi:
Hvað er athyglisverðast I um-
ferðarmenningu okkar. Karl
Eiriksson á Selfossi var endur-
kjörinn formaður klúbbsins i
Arnessýslu.
A fundinum á Hvolsvelli flutti
Yfirmaður FÍ
á Akureyri
Um mánaðamótin janúar-febrú
ar s.l. tók Sveinn Kristinsson við
stjórn skrifstofu Flugfélags
Islands á Akureyri og umdæmis-
stjórn félagsins á Norðurlandi.
Sveinn er fæddur á Akureyri
1936 Stundaði nám við Menn-
taskólann þar og lauk stúdent-
sprófi vorið 1957. Hann hóf siðan
störf hjá Flugfélagi Islands i
Kaupmannahöfn 1961 og var
stöðvarstjóri félagsins á Kastrup
flugvelli. Árið 1965 fluttist Sveinn
til Akureyrar og starfaði I sölu-
skrifstofu Flugfélagsins i Kaup-
vangsstræti þar til i febrúar 1967
að hann tók við stjórn skrifstofu
félagsins á Egilsstöðum og um-
dæmisstjórn á Austurlandi.