Tíminn - 22.02.1972, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 22, febrúar 1972
TÍMINN
n
idyke Arabíu
arnir aðlagast
menningunni
mannsins Gunnars Filseth
miðstöð fyrir hirðingja eyði-
merkurinnar.
I dag ræður ,,gull”æðið rikjum.
Á götunum mætum við marg-
litum mannsöfnuði, fólki, sem
komið er hvaðanæva að úr Mið-
Austurlöndum, frá Indlandi og
Pakistan, til að freista gæfunnar i
oliuflaumnum. tbúatalan eykst
hröðum skrefum, nú búa yfir
SQpOO manns i höfuðborginni.
Upprunalegu ibúarnir,
bedúinarnir, eru orðnir minni-
hluti i sinu eigin landi.
Bedúinar gerast borgarbúar
Alls staðar rekst gamalt og nýtt
á — og það nýja nær yfirtökum.
Bedúinarnir — siðustu frjálsu
eyðimerkurbúarnir — eru að
verða að borgarbúum og bygg-
ingaverkamönnum. Sifellt færri
lifa sem hjarðmenn á gamla visu.
Bedúinar, sem fyrir fáum árum
sátu á bökum úlfalda sinna, geta
nú lifað góðu lifi sem leigubil-
stjórar. Nýtizku ibúðir eru komn-
ar i stað tjaldanna þeirra — og
húsaleiga er engin.
Ibúar landsins bera skiptar til-
finningar i brjósti vegna nýfeng-
innar velmegunar. Efnahagsbvlt-
ingin hefur rofið hina gömlu sam
setningu þjóðfélagsins. Sumir
harma það, að gamlar venjur
hverfa, en aðrir fagna nýrunninni
öld.
—■ Ötrúlegur staður, hér er
mesta peningaalda i Mið-Austur-
löndum, segir Saliem al-Shaer,
arkitekt frá Libanon, sem vinnur
hjá skipulagsskrifstofu borg
arinnar. Þegar ég kom hingað
fyrir þrem árum liktist staðurinn
sveitaþorpi. Nú byggjum við
heila borg i nýtizku sniðum. Hér
er allt mögulegt. . .
Túlkurinn minn frá upplýsinga-
þjónustunni, Sayed Múhameð
Juma, hefur átt heima i Abu
Dhabi öll sin 30 ár. Hann er hrif-
inn af nútimalifinu og bendir og
talar meðan við svipumst um á
aðalgötunni:
Næturklúbbar og kvikmyndahús.
við flóann geti séð útsendingar
okkar.
Sjónvarpið er stöðutákn
Sjónvarpið er nefnilega orðið
metnaðarmál við Persaflóa.
Bahrain og Qatar, furstadæmin
lengra fyrir norðan (200.000 og
100.000 ibúar) hafa einnig sinar
sjónvarpsstöðvar. Sömu sögu er
að segja um næsta nágranna Abu
Dhabi, Dubai, en sjónvarpið i Abu
Dhabi sýnir meira af innlendu
efni, fullyrðir Jarrar.
Útvarpsstjórinn er frá Jórdaniu
og flestir dagskrármennirnir og
tæknimennirnir eru lika útlendir.
Þulan Samira Baltasi frá Libanon
sveiflar sér um i pinupilsi, en það
er ekki sýnt á skerminum, enda
ganga flestar konur i landinu al-
hjúpaðar i svartar slæður. Aðeins
það, að hún bar ekki blæju fyrir
andliti, vakti gremju i fyrstu, en
nú hafa menn vanizt þvi, segir
Jarrar.
Furstinn og peningarnir
Oliuöldin rann upp i Abu Dhabi
fyrir nær tiu árum, þegar fyrsta
oliufarminum var skipað út. En
þróun landsins i nútima átt hófst
ekki fyrr en 1967 þegar Zaid fursti
hafði náð völdum i landinu, eftir
að hafa gert stjórnarbyltingu og
steypt bróður sinum Shakbut
fursta af stóli.
Shakbut var alræmdur fyrir
samhaldssemi sina — margir
kalla hann beinlinis mesta nizku-
púka við Persaflóa. Hann neitaði
að nota nokkuð af oliupening-
unum. Fursteinn hafði enga trú á
bönkum. hann neitaði að taka við
ávisunum frá oliufélögum og i
fyrstu geymdi hann allan oliuauð-
inn i kistum undir rúminu sinu og
vakti þar bókstaflega yfir þeim
nótt og dag.
Shakbut óttaðist, að nútima-
áhrif eyðilegðu samfélag bedúina
og hreinræktaða arabamenningu
þeirra. En hann barðist án
árangurs á móti straumnum.
Kröfurnar um að oliumilljónirnar
yrðu notaðar jukust eftir þvi sem
Enn bera konur blæju i Abu Dhabi.
þær urðu fleiri. Zaid fursti hrifs-
aði völdin og tilkynnti sem eins
konar kosningaslagorð sitt:
Peningar eru einskis virði, séu
þeir ekki notaðir i þágu fólksins.
Zaid fursti setti oliupeningana i
umferð og er nú hylltur sem mesti
umbótamaður i Abu Dhabi.
Furstinn stjórnar landinu sam-
kvæmt gamla arabiska ættakerf-
inu, en hann hefur fært fram-
kvæmdastörfin i nútima horf. í
júli var fyrsta rikisstjórn landsins
mynduð og ráðuneytisstjórar
tóku til starfa. Elzti sonur Zaids,
Khalifa fursti, varð fyrsti for-
sætisráðherra landsins.
Aður var fé úthlutað samkvæmt
happa og glappa aðferð, en nú
hefur verið gerð regluleg fjár-
hagsáætlun. Andstætt fyrir-
rennara sinum litur Zaid fursti
ekki á oliulindirnar sem sina
einkaeign, heldur lætur sér nægja
fjórðung teknanna. Það eru
hvorki meira né minna en hátt i
100.000 kr á timann — en lurstinn
er örlátur að útdeila sinum hluta
á ný.
— Margir öfunda okkur vegna
peninganna, en þeir eru lika
vandamál fyrir okkur, segir
félags- og atvinnumálaráð-
herran, Múhameð bin Butto.
Vandinn er ekki að útvega fé,
heldur að útdeila þvi réttilega og
einnig á þann hátt að það verði
þjóðinni til góðs til frambúðar.
Markmiðið er að byggja upp
velferðarriki á breiðum grunni,
segir ráðherrann, og telur upp að-
gerðir i félagsmálum: Arið 1967
gengu aðeins 587 börn i skóla i
landinu, nú eru þau orðin yfir
11.000. Læknishjálp og lyf eru
ókeypis, og einnig þjónusta svo
sem simi og rafmagn. Trygg-
ingum hefur verið komið á stofn
fyrir þá, sem ekki geta sjálfir séð
sér farborða. Fram til þessa hafa
verið byggðar 3.600 ibúðir, sem
fengnar hafa verið til umráða
lá tekjufólki endurgjaldslaust.
Sérstök áherzla er lögð á að
bæta lifskjör bedúina og reynt um
leið að brjóta ekki mjög i bága við
fyrri lifsbaráttu þeirra. Mörg
þorp hafa verið byggð úti á landi
og búið i haginn fyrir landbúnað
og kvikfjárrækt i þvi skyni að
hamla gegn þvi að bedúinarnir
flytjist til stórborgarinnar. Menn
veðja á landshlutaáætlanir einnig
i Abu Dhabi.
Mitt i vimu auðæfanna byrja
menn að óttast hinar svimandi
framtiðarsýnir, sem birzt hafa.
Sumir spyrja: Hvernig endar
þetta? Þolir þjóð, sem vön er ýtr
ustu sparsemi, að búa skyndilega
við allsnægtir? Halda harðgeru
og stoltu eyðimerkurbedúinarnir
jafnvæginu, ef þeir verða
milljónamæringar eða eitthvað
nálægt þvi? Og hvað um næstu
kynslóð — þegar mörgum oliu-
milljörðum til viðbótar hefur
verið dælt upp úr sandinum? Abu
Dhabi fær að sanna máltækið, að
það þarf sterk bein til að þola
góða daga.
— Allt þetta er til orðið á 4—5
árum. Fyrir sex árum höfðum við
hvorki rafmagn né almennilegt
drykkjarvatn. . . Þarna er nýja
stórverzlunin.og þarna er verzl-
anamiðstöð með 90 búðum.
— Hún kemur i stað gamla
markaðstorgsins. Þarna er
Hiltonhótelið, sem verður opnað i
marz, þar verður einnig nætur-
klúbbur. . . Þarna er kvikmynda-
hús. Fyrir fjórum árum var hér
ekki eitt einasta kvikmyndahús,
en nú eru þau fjögur, segir
Múhameð sigri hrósandi, og talar
með nokkrum hryllingi um
hvernig ástandið hafi verið áður
fyrr.
Útvarp og sjónvarp
Múhameð hefur enn eitt tromp
á hendinni. Við ökum upp að
háhýsi nokkru og förum með lyft-
unni upp á 8.hæð og göngum inn i
upptökusali sjónvarps Abu
Dhabi.
Sjónvarp er vinsælt i Abu Dhabi
eins og annars staðar. Útvarp og
sjónvarp hófu nær samtimis
starfsemi i furstadæminu —
aðeins hafði verið útvarpað i
fimm mánuði þegar stökkið var
tekið út i sjónvarpsöldina i janúar
1970. Þróunin gengur hratt fyrir
sig i landinu einnig hvað fjölmiðla
snertir.
Sjónvarpstæki eru aðeins
800—900 enn sem komið er i Abu
Dhabi, en útsendingatimi er 47
klst. á viku! Frá kl. 17.30 til mið-
nættis alla daga nema föstudaga,
sem eru heilagir, þá er byrjað kl.
16 á að sýna iþróttakappleiki.
— Á árinu 1972 verður starf-
semin aukin, segir Farouk Jarrar
útvarpsstjóri. Við byrjum , á
skólasjónvarpi og tilraunaút-
sendingum i litum. Auk þess
veröur byggður nýr og öflugur
sendir i þvi skyni að allt svæöið
Ný moska í Abu Dhabi — hún er ein sú stærsta I Miö-Austurlöndum — var fullbyggö 1970.