Tíminn - 27.04.1972, Síða 7

Fimmtudagur 27. april 197?
TÍMINN
7

'ar <$■
tBgefsneH; Ffðm*6fctt&rftafckur(rtn
.ö«n*dikf»í<ltt;:íiitítj6taf±;;P6r|4Wttb
:::■:■: :Þárarhn£5on::f.álj)>:AttdféS:-.Kftífj!Sf1íS»rt,::J6n-::H«)j|a*t>rti,.:;tH<t»:Bil;.;.:.;.:.:
6. ¥>orst^ins«>n 09 Támft^ KíKwon> .Atíðlýs)n#«)ióri: Sfetn-
frriírtur <?isla£on. RiHfíóFHðrskrífstofgr i ídduJjusirtw, stfmer
1Í2Ö0 — 183Q&. Skrifstofvr Bartkðstræfi j. — AforeWfiiunfmi
1ÍJ3J. Aufliýsíitgásiml 1»Sl3h A$mt 'skrif?tofvr SHtr( TQ30Q,
Áskrtftargíald kr, 32$,ÖQ á máni*i: Innanfapds. I tadsaíöW
kr. Wv«f etntákW. — StáSáprertt h.f. (Off»»t>
Tvöfeldni
stjórnarandstöðunnar
Málgögn stjórnarandstöðunnar hafa haft
stór orð og þung um þær verðhækkanir, sem
orðið hafa að undanförnu. Kenna þau rikis-
stjórninni um þróun þeirra mála og segja hana
bera eina sök á verðhækkununum.
Við umræður i fyrirspurnatima á Alþingi á
þriðjudag sagði Magnús Jónsson, fyrrverandi
fjármálaraðherra, að það hefði „vafalaust
verið nauðsynlegt og eðlilegt að leyfa þær”
verðhækkanir, sem rikisstjórnin hefur leyft.
Vandinn i verðlagsmálum væri mikill.
GylfiÞ. Gislason, formaður Alþýðuflokksins,
og sá ráðherra, sem fór með verðlagsmál i
fyrrverandi rikisstjórn, viðurkenndi einnig, að
vandinn i verðlagsmálum hefði verið mikill.
Hinsvegar vildi hann kenna núverandi
rikisstjórn um þann vanda.
Á verðstöðvunartimabilinu voru allar
hækkanir bannaðar. Verðhækkanabeiðnir
hrúguðust þá upp. Með þessum hætti var
vandanum i verðlagsmálum aðeins slegið > á
frest fram yfir kosningar. Það hefur komið i
hlut núverandi rikisstjórnar að leysa þennan
vanda. En er réttlátt að kenna henni um
orsakir hans? Svo telja stjórnarandstöðu-
blöðin.
Það, sem rekja má til stjórnartima nú-
verandi stjórnar af þessum vanda, eru þeir
kaupgjaldssamningar, sem gerðir voru i des..
sl. Samningar náðust þá um 14% áfanga-
hækkun kaupgjalds. En þessi kaupgjalds-
hækkun á sér lengri og dýpri rætur. Fyrr-
verandi rikisstjórn hafði haldið svo á málum
að óhugsandi var að hækka kaupgjaldið minna
en raun varð á. Þegar stjórnarandstæðingar,
sem vilja telja núverandi rikisstjórn bera alla
sök á þeim vanda, sem nú er við að glima i
verðlagsmálum, eru að þvi spurðir, hvort þeir
telji þá,að samið hafi verið um of miklar kaup-
hækkanir i desember, segja þeir, að kaup-
hækkanirnar hafi sizt verið of miklar. Þannig
játa þeir raunverulega samábyrgð á þeim litla
hluta vandans, sem rekja má til stjórnartima-
bils núverandi rikisstjórnar. Hækkanir á inn-
fluttum nauðsynjavörum fær engin rikisstjórn
við ráðið. Þær hækkanir hljóta að koma inn i
verðlagið á Islandi.
En núverandi rikisstjórn er staðráðin i að
leyfa ekki meiri verðhækkanir en ytrasta
nauðsyn krefur. Sem dæmi má nefna, að Geir
Hallgrimsson fór fram á 13,1% hækkun hita-
veitugjalda. Hann fékk ekki nema 5%. Geir
krafðist 16.6% hækkunar á gjaldskrám
Ráfmagnsveitu Reykjavikur. Hann fékk 10%.
Hann vildi 21% hækkun fargjalda með strætis-
vögnum, en fékk aðeins 12%. Það er þessi
tregða rikisstjórnarinnar, sem hann kallar
„aðför að Reykvikingum”. Dag hvern lætur
svo þessi hluthafi Mbl. málgagn sitt öskra að
rikisstjórninni fyrir ábyrgðarleysi vegna þess,
að verðhækkanir hafi orðið alltof miklar!!
—TK
ERLENT YFIRLIT
Reynist Macmillan yngri
jafnoki föðurs síns?
Járnbrautardeilan verður mikil prófraun fyrir hann
Macmillan
BREZKIR fjölmi&lar beina
mjög athygli sinni um þessar
mundir aö nýjum brezkum
ráðherra, og ber einkum
tvennt til. Þessi nýi ráöherra
hefur hlotiö eitt vandasam-
asta ráðherraembættiö, og
hann er sonur fyrrverandi
forsætisráðherra. Sú spurning
er á margra vörum, hvort
hann muni reynast jafnoki
föður sins.
Sá maður, sem hér um
ræðir, er Maurice
Macmillan, en hann var
skipaður atvinnumálaráð-
herra (Secretary of State for
Employment), þegar Heath
endurskipulagði stjórn sina i
siðastl. mánuði. Undir ráðu-
neyti hans heyrir að vinna að
þvi.að nóg atvinna sé i landinu
og að annast stjórnarafskipti
af kaupgjaldssamningum,
m.a. samninga fyrir rikis-
fyrirtæki, eins og kolanámur-
nar og járnbrautirnar, og að
sjá um framkvæmd hinnar
nýju vinnumálalöggjafar,
Industrial Relations Act, en
Heath kom henni fram gegn
algerri andstöðu verkalýðs-
samtakanna. Eitt höfuðefni
hennar er það, að sérstakur
vinnudómstóll hefur vald til að
fresta verkföllum um tiltekið
skeið meðan unnið er aö
sáttum. Starfi atvinnumála-
ráðherrans er þannig háttað,
að hann verður aö hafa náið
samstarf við fjármálaráð-
herrann.Maurice Macmillan
var áöur eins konar aðstoðar-
fjármálaráðherra hjá
Barber, og virðist hafa reynzt
svo vel þar, að Barber hefur
mælt meö honum i hið nýja
embætti. Jafnframt hlaut
hann sæti i sjálfu ráðuneytinu,
en þangað komast ekki nema
útvaldir ráðherrar.
FYRSTA stóra deilumálið,
sem Macmillan hefur hlotið
til meðferðar, er kaupdeila
járnbrautarstarfsmanna við
rikisjárnbrautirnar. Samn-
ingar um kaup járnbrautar-
manna hafa staðiö alllengi og
stendur deilan nú þannig, að
þeim hefur verið boðin 12%
kauphækkun, en þeir segjast
munu sætta sig viö 16%.Tilaö
árétta kröfur sinar, hófu
járnbrautarmenn skæruverk-
föll, sem ollu strax miklum
truflunum á samgöngum.
Macmillan gerði þá nýja til-
raun til samkomulags, en hún
mistókst. Hann visaði þá
deilunni til vinnudómstólsins,
sem kvað upp þann úrskurð,
að jafnt skæruverkföll sem
önnur verkföll járnbrautar-
manna væru óheimil næstu 14
daga, og skyldi unnið að sam-
komulagi á meðan. Jafnframt
dæmdi hann aðalfélag flutn-
ingaverkamanna, Transport
and General Workers, i 50
þús. sterlingspunda sekt fyrir
ólöglegar verkfallsaðgerðir,
en framkvæmdastjóri þess
félagsskapar er „Islands-
vinurinn” Jack Jones.
ÞETTA er fyrsti úr-
skurðurinn, sem vinnudóm-
stóllinn hefur kveðið upp.
Dómurinn var kveðinn upp,
þótt fulltrúar frá verkalýðs-
hreyfingunni tækju ekki sæti i
dómstólnum, eins og lög gera
ráð fyrir, og ekki væri um
neinn málflutning að ræða af
hálfu verkalýðssamtakanna.
Þau hafa ákveðið fram aö
þessu að hundsa dóminn
alveg. Þó ákváðu járn-
brautarmenn að fresta skæru-
verkföllum i samræmi við úr-
skurð dómsins, nema ein-
stakir litlir hópar þeirra.
Atökin hefjast aftur, þegar 14
daga frestinum lýkur i næstu
viku, og reynir þá á, hve vel
Macmillan hefur tekizt aö
nota þennan tima, en ætlun
stjórnarinnar er aö nota.
hann m.a. til þess að fá verka-
lýðssamtökin til aö breyta af-
stöðu sinni til dómstólsins og
bjóða jafnvel fram ýmsar
tilslakanir i þvi sambandi.
Heath hyggst sjálfur ræöa viö
aðalleiðtoga verkalýðs-
samtakanna um þetta efni.
EF ÞESSI deila leysist
farsællega, mun það vafalaust
veröa vatn á myllu Mac-
millans, og getur hann
þá átt eftir að koma meira við
söguibrezkum stjórnmálum.
Maurice Macmillan er 51
árs að aldri. Hann stundaði
nám við Eton College og
siðan Balliol College i Oxford
Hann var i hernum öll striös-
árin. Litlar sögur fara af
honum frá þessum tima,enda
er hann hlédrægur og feiminn
aðeðlisfari. Eftir styrjöldina
hóf hann að vinna við hið
þekkta bókaútgáfufyrirtæki
ættarinnar, og fylgdi þar i
fótspor föður sins. Hann er
sagður hafa unniö þar gott
starf, enda efldist fyrirtækið
verulega undir hans stjórn.
Hugur hans beindist jafnframt
að stjórnmálum, og hafði
hann fallið þrisvar i þingkosn-
ingum áður en hann var
kjörinn þingmaður 1955.
Meðan faðir hans hélt um
stjórnartaumana, átti hann
litlum frama að fagna i þing-
inu. Harold Macmillan var
illa við þann orðróm, að hann
hampaði ættingjum' og
venzlamönnum, og bitnaði
það á syni hans. Þegar Alec
Douglas Home varð forsætis-
ráöherra, geröi hann
Mac millan yngri að aö-
stoðarráðherra i fjármála-
ráðuneytinu. Þegar Heath
myndaði stjórn sina 1970,
hlaut Macmillan aftur að-
stoðarráðherraembætti I fjár-
málaráðuneytinu, sem var
mun valdameira en hiö fyrra.
Þvi gegndi hann þangað til i
siðastl. mánuði.
MACMILLAN er um margt
sagður likur föður sinum.
Hann minnir talsvert á hann i
útliti, en er þó hærri og
dekkri. Svipað gildir um
framkomu hans. Hins vegar
er hann mun minni ræðu-
maður en faðir hans var.
Hann er ekki' sagöur bókstafs-
trúarmaður fremur en faðir
hans var, og þvi hefur honum
verið skipað i frjálslyndari
arm íhaldsflokksins. Harold
Macmillan fór á margan hátt
ekki hinar troönu ihaldsslóðir,
og þvi var eitt sinn sagt viö
hann, að hann væri bezti
sósialistiski forsætisráö-
herrann, sem Bretar hefðu
haft, en hann svaraöi þvi á
þann veg, aö hann væri eini
sósialistinn, sem Bretar heföu
haft fyrir forsætisráðherra.
Um hvorugan þeirra feöga
verður þó sagt, að þeir séu
sósialistar, en þeir hafa báðir
reynt að samhæfa ihalds-
stefnuna nýjum tima. Maurice
Macmillan hefur t.d. sýnt
mikinn áhuga á að gera hluta-
bréfaeign i fyrirtækjum al-
menna, og m.a. veriö for-
maður i Council for Wider
Ownership, sem vinnur að
aukinni hlutabréfaeign al-
mennings. Hann er sagður
hafa átt verulegan þátt i þeim
skattabrey tingum, sem
Barber tilkynnti i sambandi
við fjárlagafrumvarpið i
siðasta mánuði.
Það þykir sönnun um skap-
festu Macmillans, að hann
var orðinn verulega drykk-
felldur, er hann tók sæti á
þingi, en ákvað þá aö ganga i
bindindi, og hefur haldið það
siðan.
Macmillan er kvæntur
Katharine, systur Harlech lá-
varðar (áður Ormsby-Gore),
sem um skeið var sendiherra
Breta i Washington og var
mikill vinur Kennedys for-
seta. Katharine hefur tals-
vert látið stjórnmál til sin
taka. Þau hjónin eiga þrjá
syni og eina dóttur.
Maurice hefur jafnan borið
mikla virðingu fyrir föður
sinum, sambandið milli þeirra
var i bezta lagi. Einu sinni
hélt þó Maurice ræöu i
þinginu, þegar faðir hans var
forsætisráðherra, og gagn-
rýndi stjórnina fyrir andvara-
leysi og aðgerðaleysi i efna-
hagsmálum. Gamli Mac
svaraði þessu rétt á eftir með
þvi að segja það eitt, að ræða
háttvirts þingmanns heföi
borið vott um skarpskyggni
og sjálfstæði, en það væri ekki
viðeigandi fyrir sig að skýra
frá þvi, hvaðan þeir eigin-
leikar væru komnir.
Þ.Þ.