Tíminn - 04.05.1972, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 4. mai 1972.
TÍMINN
Varðskip elti drukkna
| sjómenn á stolnum báti

Vadsögutt i Reykjavikurhöfn i gær. Stálvík h.f. leggur kjölinn að samskonar skipi í þessari viku.
( Timamynd GE)
Stálvík leggur kjölinn
að fyrsta skuttogaranum
Samskonar norskur togari til sýnis i Reykjavikurhöfn
bó—Reykjavik.
Norski skuttogarinn Vadsögutt
frá Vadsð kom til Reykjavikur i
gærmorgun á vegum Stálvikur
h.f., á leið sinni til Grænlands.
Stálvik fékk togarann til sýn-
ingar á vegum Storviks Mek-
aniske verkstede i Noregi, en þar
er hann hannaður og smiðaður,
og verða þeir togarar, sem stál-
vik er nú að byrja smiði á, eins að
flestu leyti. Nú hafa verið
smiðaðir 15 skuttogarar af þess-
ari gerð, sem eru i eigu Norð-
manna. Islendingar eiga 8 skip i
pöntun i Noregi, og Stálvik er að
byrja smiði á 3.
Vadsögutt er tveggja ára gam-
alt skip, og hefur það að mestu
verið við veiðar við Noregs-
strendur og i Barentshafi. í sum-
ar verður skipið hins vegar á
veiðum við Grænland til loka
september en útgerðarfélag
skipsins á frystihús i Færeyinga-
höfn.
Nú i þessari viku mun Stálvik
leggja kjölinn að systurskipi
Vadsögutt, en það skip er smiðað
fyrir Þormóð ramma á Siglufirði.
Sá togari, sem verður eins að allri
gerð, verður 46.45 m langur, 9.0 m
breiður, og dýpt að efra dekki er
6.5 metrar. 1 skipinu verður 1750
ha. Wickmann dieselvél með
skiptiskrúfu og skrúfuspyrnu.
Áætlaður ganghraði er 13 sjómil-
ur og togkraftur rúm 20 tonn. I
skipinu verður 32 tonna raf-
magnstogvinda frá Brussele og 4
hjálparvindur að auki til að létta
mönnum störfin um borð. Ljósa-
vélar verða tvær Caterpiilar 280
ha.
Þegar Vadsögutt lagðist við
bryggju i Reykjavik i gærmorgun
fögnuðu iðnaðarmenn Stálvíkur,
Nökkva og Rafboða skipinu, en
þessi þrjú fyrirtæki, auk annarra,
skapa samstarf um smiði
framannefndra skipa, og skoðuðu
starfsmennirnir vel fyrirmynd-
ina.
A meðan Vadsögutt lá f Reykja-
vikurhöfn i gærdag, skoðuðu
margir framámenn i skipasmfð-
um og sjávarútvegi skipið.
Jón Sveinsson, forstjóri Stál-
Frá 15.marz njóta friðunar
skarfar og gæsir. Frá l.apríl,
lómur, fýll, súla, allar endur, svo
og skúmur, rita, hvitmáfur.bjart-
máfur og hettumáfur, en allir
svartfuglar frá 19.mai.
Stöndum vörð um fuglalif
Islands.
Vörumst að kveikja eld á ber-
svæði. Allt árið er ólöglegt að
brenna sinu við eða i þéttbýli.
Utan þéttbýlis er ákvæði laga
það, að bannað er að brenna sinu
eftir l.mai.
Stöndum vörð um fuglalif Is-
lands.
Látum eigi liðast, að farfuglum
sé veitt móttaka með skotum og
sinueldum.
Þegar dýr eru deydd, ber að
gæta þess, að deyðing fari fram
með jafnhröðum og sársauka-
litlum hætti og frekast er völ á.
Þeir, sem i vor ætla að deyða sel-
kópa, eru þvi hvattir til þess að
beita skotvopnum við veiðarnar,
en hvorki bareflum né netum.
Dýraverndunarsambandið.
vfkur, sagði i gær, að um þessar
mundir væri verið aö taka ýmsa
tækni i notkun hjá Stálvik, svo
sem i plötuskurði, rafsuðu og til-
færslu á efni. Rekstur skipa-
smiðastöðvarinnar hefur gengið
vel að undanförnu, og rikir nú
bjartsýni meðal þeirra, er við
stöðina vinna.
OÓ—Reykjavik.
Að morgni 1. mai sigldu þrir
drukknir sjómenn vélbátnum
Guðrúnu úr Stykkishólmshöfn
og ætluðu til Reykjavikur. En svo
langt komust þeir ekki, þvi að
þeir sneru inn til ólafsvikur og
lögðu þar að bryggju. Enginn
mannanna var skipverji á
Guðrúnu, og tóku þeir bátinn
traustataki. Var varöskip beðið
að sigla þá uppi, og kom það rétt a
eftir þeim inn á Ólafsvikurhöfn.
Bátsræningjarnir voru
handteknir og sendir til Stykkis-
hólms, þar sem þeir voru yfir-
heyrðir i gær.
Mennirnir þrir eru skipsverjar
á tveim bátum, sem lágu við
bryggju i Stykkishólmi. Fyrst
leystu þeir festar á Gylli, en tveir
þeirra voru hásetar á honum, og
sigldu milli bryggja, en þótti hann
þungur i vöfum og brugðu sér um
borð i Guðrúnu, sem er um 7 tonn
að stærð. gamlir.
|iiiiiii!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini!iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiii
I JAKOB THORARENSEN KVADDUR
S Þjóðhaginn mikli á ljóð og laust mál, eitt sérkennilegasta
= skáld vort fyrr og siðar, þú rammi Islendingur og tryggðatröll
S einn af stofnendum félags vors og mikil máttarstoð um langa
= hrið, heiðursfélagi þess og holli vinur, hafðu þökk fyrir sam-
§j fylgdina og allt sem vér höfum af þér lært. Megi þin ágætu verk
= lifa með þjóð vorri fram i aldir, blása krafti og karlmennsku i
j§ brjóst hennar og bera rikulegan ávöxt i bliðu jafnt sem strfðu.
g Eftirlifandi ástvinum þinum biðjum vér allrar blessunar.
j§ Félag islenzkra rithöfunda.
Ílllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllll!llllllllllllllLIIIIIIIIII!llllllllllllllllllll!lllllllllllllllll||||||||||||||||||||
Sáu Hólmarar á eftir bátnum út
úr höfninni. Var bátur sendur á
eftir honum, en eftirförinni vai
brátt hætt. Var varðskip, sem
var á Breiðafirði, látið vita, og
ætluðu varðskipsmenn að
klófesta sjóræningjana. Þegar
Guðrún var komin á móts við
Ólafsvik, snérist mönnunum þar
um borð, hugur, og héldu þeir þar
til hafnar, Kom varðskipið upp að
hlið Guðrúnar, þegar báturinn
átti nokkur hundruð metra ófarna
að bryggjunni. Segja mennirnir
sem stálu bátnum, að þeir hafi
aldrei orðið varir við eftirför og
tekið upp hjá sjálfum sér að'hætta
við Reykjavlkurförina og leggja
að I Ólafsvik.
Þar beið lögreglan á
bryggjunni og tók mennina fasta
og sendi til Stykkishólms.
Guðrún var sótt til Ólafsvíkur I
gær. Ekki er vitað um neinar
skemmdir á bátnum.
Mennirnir eru 19. 20 og 28 ára
Jakob Thorarensen skáld
Vilja banna nagla-
dekk að sumarlagi
OÓ—Reykjavik.
Gatnamálastjórinn hefur
undanfarna daga sent bila-
eigendum i Reykjavik
orðsendingu þess efnis, að þeir
fari nú að taka nagladekkin
undan bilum sinum og setji
sumardekk i staðinn. 1 undir-
búningi er að fá notkun nagla-
dekkja bannaða að sumarlagi.
Borgarstjórn sendi dóms-
málaráðuneytinu beiðni um
það fyrir rúmu ári.
Dómsmálaráðuneytið fól um-
ferðalaganefnd að fjalla um
málið. Gatnamálastjóri og
vegamálastjóri sendu nefnd-
inni umsagnir og óskuðu eftir,
að nagladekkin verði bönnuð
að sumarlagi, en málið liggur
enn hjá umferðalaganefnd.
Mikil nauðsyn er, að nagla-
dekkin verði bönnuð, þvi að
bilstjórar aka á þeim löngu
eftir að von er á nokkrum
snjónum, og þau fara mjög illa
með göturnar.
Nagladekkin skemma auðar
götur mun meira en keðjur, og
þess er einnig að gæta, að öku-
menn taka keðjurnar undan
þegar snjó leysir, en eru mun
kærulausari með nagladekkin,
og aka á þeim stöðugt allan
veturinn og fram á mitt sum-
ar.
Gatnamálastjóri sagði, að
mikið slit væri nú á götunum,
sérstaklega á þeim, sem um-
ferðin mæðir mest á. Verða
lögð ný slitlög á t.d. Miklu-
braut og Hringbraut og hring-
torgin.
Jakob Thorarensen, skáld,
verður jarðsettur i dag. Jakob
fæddist á Fossi i Hrútafirði 18.
mai 1886 og var þvi nær 86 ára að
aldri. Foreldrar Jakobs skálds
voru Jakob Thorarensen úrsmið-
ur á Fossi, siðar vitavörður á
Gjögri i Strandasýslu, og Vil-
helmina Gisladóttir. Jakob skáld
gekk i iðnskólann i Reykjavik um
tvitugsaldur og lauk sveinsprófi i
trésmiðaiðn 1910. Siðan stundaði
hann húsasmiðar I Reykjavik og
viðar.
Jakob Thorarensen byrjaði all-
snemma að yrkja og skáldhneigð
sagði til sin á ýmsan hátt. Fyrsta
ljóðabók hans, Snæljós, sem kom
út 1914, vakti þegar allmikla at
hygli, og menn töldu þar athyglis-
vert skáld á ferð. Einkum vakti
hin rika skapgerðarkrafa, túlkun
Islendingseðlisins, sterkan
hljómgrunn hjá fólki, svo og al-
þýðlegt en safamikið tungutak,
augljós skáldatök. Sprettir komu
út 1919, og þá var þjóðin byrjuð að
læra kvæði þessa nýja skálds sins
og hafa þau um hönd sér til
styrktar. Kyljur komu 1922 og
Stillur 1927, og þá var Jakob
Thorarensen orðinn óumdeilan-
legt skáld, á bekk hið næsta þjóð-
skáldum i vitund manna og dáður
af alþýðu allri.
Enn átti Jakob þó margt
ókveðið og óskrifað, en i vitund
þjóðarinnar hafði hann þá náð
hæst, en þeim sessi hélt hann allt
til loka. Bækur hans, er siðar
komu, voru Fleygar stundir 1929,
Heiðvindar 1933, Sæld og syndir
1937, Svalt og bjart 1939, Haust-
snjóar 1942, Hraðkveðlingar og
hugdettur 1943, ritsafn undir
nafninu Svalt og bjart 1946, Fólk á
stjái 1954, og timamót 1956. Tiu
smásögur komu út 1956, Aftankul
1957, Grýttar götur 1961.
Jakob var kvæntur Borghildi
Benediktsdóttur frá Smáhömrum
i Strandasýslu.
Þótt Jakob Thorarensen væri
fyrst og fremst snjallt og sérstætt
ljóðskáld i huga þjóðarinnar, var
hann einnig ágætur smásagna-
höfundur, og má segja að sumar
smásögur hans séu perlur, heil-
steyptar og skýrar myndir, efnið
sótt til þess kjarnafólks, sem hörð
náttúra, grimm lifsbarátta og
einsemdin mótar. Af sliku fólki,
lifsviðhorfum þess og viðbrögð-
um i átökum lifsins eru dregnar
upp svo skýrar og drátthreinar
myndir, að fátt eitt i islenzkum
Jakob Thorarensen skáld
bókmenntum er þar til samjafn-
aðar.
Það siðgæði, sem islenzkar að-
stæður hafa sorfið og mótað,
einkum i hinum harðbýlustu og
afskekktustu héruðum landsins,
var Jakob jafnan mikið að-
dáunarefni, og túlkun hans á
þessu náttúrusiðgæði og lifsvið-
horfum þess fann góðan hljóm-
grunn hjá þjóðinni við áslátt
hans.
Kvæði hans, sterk að formi og
oftast hefðbundin, töluðu til til-
finninga og hjarta, og þjóðin lærði
þau mörg, einkum þau sem voru
um fornar og nýjar hetjur i hörð-
um kjörum eða óréttlæti heims-
ins.
Mér hefur jafnan fundizt, að
Jakob væri öðrum fremur skáld
Strandamanna, eða hinna sterku
stofna, sem boðið hafa harðræð-
um annesja og útskaga birginn.
Þar er að minnsta kosti það skap-
gerðarmót, sem fólk Jakobs er
mótað i, og Jakob er fyrst og
fremst skapgerðarskáld, kröfu-
hart og aðdáunarrikt um þá
mannkosti. Hann ris jafnan hæst i
skáldlegum tilþrifum, þegar slik-
ar mannlýsingar eru kvæðisefnið.
Um þessa hlið á skáldskap
Jakobs segir Kristján Karlsson,
bókmenntafræðingur, i formáls-
orðum að bókinni Timamót:
„Jafnvel náttúruljóð hans eru
oftast annað tveggja: náttúran
persónugerð ellegar gædd ein-
hverjum mannlegum eiginleika.
Jökulsá á Sólheimasandi er grá-
glettin, slóttug fordæða. Ægir og
björgin tveir manngerðir féndur,
talast á i Svörtuloftum, og svo
mætti lengi telja. Þar á ofan er
Jakob ádeilduskáld og verður
stundum miskunnarlaus, af þvi
að honum ófbýður litilmennska
og innræti náungans, og háð-
skáld, og verður stundum kald-
ranalegur, af þvi að hann tekur
þá á sig krók til þess að forðast
tilfinningasemi. Og hann yrkir
vantrúarkvæði, af þvi að honum
vex i augum trúarhræsni, en
einkum liklega af þvi, að hann
fyrirlitur hræðslutrú..”
Og að siðustu segir Kristján um
Jakob i þessum formála:
„Yfir verki Jakobs hvilir svipur
varanlegs kveðskapar, af þvi að
viðfangsefni hans er i raun og
veru alltaf siðferðilegt vandamál
mannsins. Og lifsskoðun hans
verður ekki með nokkru móti
sniðgengin I islenzkri ljóðagerð,
af þvi að hún á sér óv^fengjan-
lega rætur i sterkri og fast mót-
aðri skapgerð. 1 þeim skilningi
má Jakob einnig að réttu kallast
skapgerðarskáld eins og amt-
maðurinn frændi hans og Grim-
ur”.
Þetta er nærfærin skilgreining
á sterkustu skáldskapareinkenn-
um Jakobs Thorarensens. En
hann manngerði ekki aðeins nátt-
úruna heldur náttúrugerði mann-
inn einnig. Hann var einn þeirra
sterku, islenzku listamanna, sem
gerði ekki skil milli landsins,
náttúru þess og mannsins.
Vafalitið verður Jakob að nokkru
skipað á bekk sem arftaka Bjarna
og Grims, og þangað hefur hann
lika sótt sér ferðanesti. En hann
lét þá aldrei halda i hönd sér,
heldur er og verður sterkt, per-
sónulegt og sjálfstætt skáld I Is-
lenzkum bókmenntum, og þjóðin
mun vafalaust lengi sækja sér
hug, siðgæðisstyrk og skap-
gerðardjörfung i kvæði hans, en
lengst munu menn una við mann-
gerðarmyndir hans og hljómrikt
mál. —AK
IITlll!!lllllllllllllllll!lllllll|!ll|l|||||[lllllllllllllllll!l|l||