Tíminn - 04.05.1972, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 4. mai 1972.
TÍMINN
9
/----------------------------------------------------------------------- l
Útgífandi; Framióknarttok'kurinn
Framkv^mdaatióri; Krlítfán Ödnadtktasúrt, Rjtfitjöraf!. Þórarinn
::: Þárarinsson : táþ);: Andfés Krtefíánssört, ión HrttsatörV: thdrtðf:::::
G. Þorstcinssoti og Tómas Ksri&son, Auglýstnsfastjóri: Stetn-
grtntur tjisiason. Riistiómarstcrtfs+ofur -6ddy)»ú*inu, sftnar :.
18300 — 183Q5, Skrifstofur Bapkastræfi 7. — Afgr?t5siuswi
143Í3. Augtýsíngasimi 19523> ASrar skrifstofur slmi T8300,
ÁskríftarBfald kr. 32S,ðQ á mánuSt Innanlamts. í lausasólu
kr. IS.ÖO álntaktS. — ÖtiSaprent h.f. tfXitatl
Þetta hefur áunnizt
1. mai sýndi þjóðin einhuga og órofa sam-
stöðu um kröfu dagsins: útfærslu islenzkrar
fiskveiðilögsögu i 50 milur 1. september n.k.
Þessi samstaða kom fram landið um kring i al-
mennri þátttöku i kröfugöngum og hátiða-
höldum dagsins. í Reykjavik var gengin
fjölmennasta kröfuganga i sögu verkalýðs-
hreyfingarinnar.
En jafnframt þvi að leggja áherzlu á land-
helgismálið minntu margir ræðumanna
dagsins á þá sigra, sem launþegar hafa unnið
siðan 1. mai i fyrra og þeirrar staðreyndar, að
sezt er i valdastóla rikisstjórn, sem vill stjórna
landinu i samráði og þágu launastéttanna.
Það var minnt á þær kröfur, sem verkalýðs-
hreyfingin setti fram 1. mai i fyrra. Þær voru
þessar helztar:
jf Fiskveiðilögsagan i 50 milur 1972.
Fullar vísitölubætur á laun.
vikna orlof.
4- 40 stunda vinnuvika.
Afnám visitölubindingar á húsnæðislán.
A- Stórhækkun elli- og örorkubóta.
20 þúsund króna lágmarksmánaðarlaun.
Siðan stjórnarskiptin urðu á sl. sumri, á að-
eins rúmlega 9 mánaða valdatima núverandi
rikisstjórnar, hafa öll þessi stóru mál ýmist
náð fram að fullu eða þegar verið teknar
ákvarðanir um(að þau skuli ná fram að ganga á
næstunni.
)f Rikisstjórn og Alþingi hafa ákveðið að
færa fiskveiðilögsögu íslands i 50 milur 1.
sept. n.k.
)f í des. voru með samningum tryggðar
fullar visitölubætur á laun og kaupmáttur
samningsbundinna launa tryggður, þrátt
fyrir þær verðhækkanir, sem óhjákvæmi-
lega hafa orðið og fyrirsjáanlegar voru
vegna verðstöðvunarvandans, sem hlaðizt
hafði upp og beið úrlausnar.
Rikisstjórnin beitti sér fyrir setningu laga
um 40 stunda vinnuviku.
)f Rikisstjórnin beitti sér fyrir setningu laga
um 4 vikna orlof allra launþega.
* Rikisstjórnin beitti sér fyrir setningu laga
um stórhækkun elli- og örorkubóta og
tryggingu lágmarkslauna lifeyrisþega,
jafnframt var um leið útrýmt margskonar
misrétti úr tryggingalöggjöfinni.
Rikisstjórnin hefur nú lagt fram frumvarp
til laga um afnám visitölubindingar á
húsnæðisstjórnarlánum.
v
Leíðarahöfundur Alþýðublaðsins eys hins
vegar þá verkalýðsforingja auri, sem leyfðu
sér að minnast þessara staðreynda i ræðum
sinum 1. mai. —TK.
Murray Seeger, Los Angeles Times:
Rússum gengur illa að
efla landbúnaðinn
Enn mun þurfa að auka innflutning landbúnaðarvara
FRÉTTIN barst eins og eld-
ur i sinu um nágrennið og hús-
mæður og matreiðslumenn
hlupu af stað með innkaupa-
töskur sinar og rúblur: „Það
er nýtt spinast á markaðs-
torginu”. Enginn spurði um
verð, enda er gert ráð fyrir
háu verði á markaðstorginu i
Moskvu. Nýtt grænmeti siðari
hluta vetrar var fágæti. Hús-
móðir ein greiddi 230 krónur
fvrir fiögur búnt af spinati.
Rikisverzlanir, sem flestir
Moskvubúar verzla við, höfðu
ekíci upp á neitt slikt að bjóða,
né heldur Beriozka-marvöru-
verzlunin, sem útlendingar og
sérréttindafólk skiptir við.
NÚVERANDI leiðtogar
Sovétrikjanna geta með réttu
haldið fram, að þeir hafi unnið
bug á erfiðustu annmörkunum
á þvi að útvega þjóðinni mat,
enda eru sjö ár siðan þeir hófu
umbætur sinar á landbúnað-
inum. Enn eru þó Sóvétmenn
meira á eftir öðrúm þjóðum i
mataræði en flestu öðru.
Breshneff gekkst fyrir
stefnubreytingu i marz árið
1965 og hann hefir greinilega
bundið endi á ástandið, sem
rikti meðan leiðtogarnir voru
að gera tilraunir með land-
búnaðarmálin á undangengn-
um áratugum og matar-
skortur og ofgnótt skiptust á.
Nú er á enda mjög erfiður
vetur i Rússlandi, en af sliku
leiðir ekki kornþrot i landinu
eins og áður var. En öðrum
þjóðum þætti þó almennur
matur i Rússlandi bæði ólyst-
ugur og óhollur, einkum vegna
fábreytni og litilla gæða.
LEIÐTOGAR Sovétmanna
geta séð þjóðinni fyrir nægi-
legu brauði með þvi að flytja
inn hveiti, en hitt verður þeim
erfiðara viðfangs að standa
við gefin loforð um bætt
mataræði. Þeir þurfa á rúgi,
höfrum og byggi að halda til
þess að ala þann aukna fjölda
gripa, sem settur hefir verið á
til þess að geta framleitt
meira og betra kjöt en áður.
Þeir þurfa aukin gróðurhús og
matjurtagarða til þess að
auka framleiðslu garðávaxta
og bætt flutningakerfi til þess
að koma nýjum vörum á
markaðinn. Þá þurfa þeir
einnig frystihús og vinnslu-
stöðvar til þess að geyma
matvæli til vetrarmánaðanna,
svo og aukinn áburð og auknar
vélar.
Forustumenn Sovétrikjanna
hafa rembzt við það án
árangurs siðan i byltingunni
1917, að skipuleggja landbún-
aðarframleiðsluna samkvæmt
kenningum kommúnis mans
og leysa á þann hátt þarfir
beggja, bæði neytenda og
framleiðenda. Stalin knúði
fram iðnvæðinguna með
ærnum kostnaði og lét einnig
flýta myndun samyrkjubúa.
En þegar skriður komst á
myndun þeirra upp úr 1930
minnkaði landbúnaðarfram-
leiðslan um fjórðung.
RÚSSAR höfðu áður selt
korn úr landi, en eftir að sam-
yrkjubúin komust á, skall á
hungursneyð, sem lagði 5
milljónir manna að velli. Tiu
milljónir landeigenda eða
„kúlaka” voru auk þess ýmist
drepnar eða fluttar i útlegð og
i þeim hópi voru beztu bænd-
urnir.
Nikita Krustjeff reyndi að
bæta landbúnaðinn en tókst
miður vel. Hann lét stækka
búin og fól stjórnendum þeirra
að fara með stjórnmálavaldið.
Dirfskufyllsta úrræði hans var
þó tilraunin til kornyrkju i
„auðninni i austri”, fyrst og
fremst á sléttunum i
Kazahkstan. Þar voru sett á
Breshneff
stofn risastór rikisbú á land-
flæmi, sem var jafn viðáttu-
mikið og samanlíLgt ræktar-
land Spánverja, Frakka og
Breta, og þangað voru fluttir
500 þúsund landnemar frá
Ukrainu, Rússlandi og Hvita-
Rússlandi.
Arangurinn varð næsta litill
og þurrkarnir árið 1963
breyttu þessu landsvæði i
rjúkandi flag að nýju.
Krustjeff missti völdin árið
eftir að nýræktin þarna eystra
fór út um þúfur.
LEONID Breshneff hefir
náð betri árangri, enda farið
gætilegar en fyrirrennari
hans. Meginumbót hans er i
þvi fólgin að láta landbúnað-
inn njóta styrkja i stað þess að
styrkja iðnaðinn með land-
búnaðarframleiðslunni. Fjár-
festing i landbúnaði var ná-
lega tvöfölduð i fimm ára
áætluninni 1966-70 og landbún-
aðarframleiðslan jókst um 21
af hundraði.
Kornframleiðslan jókst
verulega og alidýrum fjölgaði.
Framleiðsla mjólkurbúanna
jókst um 24 af hundraði. Arið
1970 var nýtt met sett i korn-
framleiðslu og nam hún þá
186,4 milljónum smálesta.
Ræktun baðmullar á áveitu-
landi á gresjunum i Mið-Asiu
hefir þó sýnt meiri og betri
árangur en önnur umbótavið-
leitni i landbúnaðinum.
Laun landbúnaðarverka-
manna hækkuðu um 42% og
þeir voru látnir njóta sömu
trygginga og verkamenn i
borgum. Leiðtogarnir
heimiluðu bændum einnig
stærra land til einkaafnota en
áður, og framleiðsluna af þvi
selja þeir á markaðstorginu i
Moskvu og öðrum slikum
stöðum.
NÝJASTA viðleitni Sovét-
manna til umbóta i landbún-
aðinum beinist að þvi að bæta
fæðið með þvi að auka kjötið,
grænmetið og ávextina. Sér-
fræðingar, sem hæla
sov ézkum leiðtogum fyrir
góðan árangur i viðleitninni til
aukningar kornframleiðsl-
unnar, efast þó um, að þeir nái
jafn góðum árangri i þessari
siðari tilraun sinni. Richard T.
Davis aðstbðarutanrikisráð-
herra Bandafikjanna sagði i
fyrra, að Rússar noti „niu
sinnum meira vinnuafl en
Bandarikjamenn til þess að
framleiða sem næst þrem
fjórðu af framleiðslu Banda-
rikjanna”.
Rússnesk landbúnaðar-
framleiðsla er auðug af
sterkju en snauð af eggja-
hvitu. Opinberar skýrslur
svna. að hver maður i Sovét-
rikjunum át að meðaltali árið
1970 48 kg. af kjöti og feitmeti,
126 kg. af kartöflum og 149 kg.
af kornmeti.
„Brauð er afar pólitisk vara
i Rússlandi”, er haft eftir
vestrænum landbúnaðarsér-
fræðingi. „Rússar eta brauð
þrisvar á dag og leiðtogunum
er ljóst, að það verður að vera
gott.”
UM 30 af hundraði af vetrar-
hveitiræktinni fór út um þúfur
i ár vegna of mikilla snjóa á
hinum suðlægari ræktarsvæð-
um en of litillar úrkomu i
vestur-héruðunum. Stjórn
Sovétrikjanna hefir þvi samið
um mjög mikil hveitikaup i
Kanada og á afhending að
hefjast i júli i sumar.
Kátbroslegast er, að mikið
af hinu kanadiska hveiti
kemur frá vesturhéruðum
landsins, en þar eru ræktunar-
skilyrðin mjög svipuð og á
þeim svæðum, þar sem
Rússar eiga i erfiðleikum að
láta kornrækt bera sig.
BRESHNEFF og félagar
hans höfðu náð góðum árangri
við framkvæmd áætlunar
sinnar árin 1966-70. Þeir voru
byi biartsvnir oe settu sér það
mark, að auka landbúnaðar-
framleiðsluna um 22% á næstu
fimm árum.
Leiðtogarnir urðu fyrir
miklum vonbrigðum með
þessa áætlun i upphafi, þar
sem landbúnaðarframleiðslan
jókst alls ekki árið 1971 og
verður þvi erfiðara en ella að
ná þvi marki, sem keppt er að
1975. Nú hefir veturinn reynzt
þungur i skauti og verulegur
hluti vetrarhveitiræktunar-
innar farið út um þúfur. Leið-
togarnir sjá þvi fram á, að
uppskeran verði rýr annað
árið i röð.
RÚSSNESK blöð hafa hvatt
bústjóra og landbúnaðar-
verkamenn til að leggja nótt
við dag, endursá og reyna
þannig að auka kornupp-
s keruna. Búið er að heita
þjóðinni aukinni eggjahvitu og
er þvi sennilegt, að Rússar
verði að kaupa rúg og bygg
eða hafra erlendis frá, engu
siður en hveiti.
Af þeim kaupum getur leitt,
að gera þurfi viðtækar breyt-
ingar á efnahagsáætluninni.
Hörðum gjaldeyri, sem eytt er
til kornkaupa, verður ekki
einnig varið til að borga
tölvur, nýtizku vélar og annan
búnað, sem Sovétmenn þurfa
á að halda til þess að auka
afkastagetu iðnaðarins.
RÚSSAR hafa leitað eftir
aðstoð hjá grönnum sinum og
samherjum i Austur-Evrópu.
Þeir fá beztu niðursuðuvörur-
nar frá Búlgariu, eplin frá
Ungverjalandi og egg frá Pol-
landi. Aðrar Evrópuþjóðir lita
þessa ásælni Sovétmanna
miður vinsamlegum augum
og sumar þeirra grunar, að
verið sé að reyna að láta þær
halda áfram að vera land-
búnaðarþjóðir meðan rúss-
neska móðurrikið eflist sem
iðnveldi.
Sovétmenn verða þvi að
leita fyrir sér á heimsmark-
aðinum og kaupa þar þær
vörúr, sem þeir geta ekki
framleitt sjálfir og grannþjóð-
irnar vilja ekki leggja fram. I
landbúnaðarlöndunum, sem
geta látið Rússum i té þær
vörur, sem þeir þarfnast, er ef
til vill að finna markað fyrir
rússneskar iðnaðarvörur, sem
þróaðri þjóðir vilja ekki
kaupa. Þarna kann að vera að
leita skýringanna á sumum
stjórnmálaviðbrögðum Sovét-
manna.