Tíminn - 06.09.1972, Blaðsíða 12

11
TÍMINN
Miövikudagur 6. september 1972
Þegar ég kom aftur inn i eldhúsið hafði Vance breytt þar öllu eftir
sinu höfði. Hressandi blæ lagði inn um gluggann, sem hann hafði opnað.
Stólunum hafði verið ýtt út að veggjunum, og gömlu hjúin og reifabarn-
ið og telpan voru öll farin. Drengurinn var i óðaönn að dæla vatni i fötu,
sem hann setti frá sér við vaskinn og þrekvaxni maðurinn dökkhærði
þvoði af kappi borðið, sem rauði dúkurinn og diskahlaðinn var á, er við
komum fyrst inn. — Vance stóð enn við vaskinn og hvimaði til beggja
hliða. Ég vissi ekki, hvað hann sagði, en ég sá á látbragði hinna, að
hann skipaði fyrir verkum. Ég stóð i dyrunum og horfði á það sem fram
fór. Ég fann, að mér var ofaukið þarna. Ég var hrædd og ráðalaus, og
þegar mér varö litið á hendur minar, virtust mér þær undarlega van-
megnugar. Hvaða gagn var að þeim, þegar i nauðir.rak? hugsaði ég.
Þeim hafði aldrei verið beitt til annars en að halda á penna og málara-
bursta og einskisnýtu kvendóti.
t þessari andrá varð Vance min var.
„Agætt”. Hann kinkaði kolli er hann sá vasaljósið. „Það er bezt fyrir
yður að horfa ekki á, ef yður er hætt við yfirliði, en ef þér eruð vel
brjóstheil... Viljið þér hjálpa mér til?”
„Auðvitað vil ég það. En hvað get ég gert”. Ég drap fingri á annað
eyrað til þess að minna hann á baga minn.
„Þér þurfiðaðeins að nota hendurnar”, svaraði hann. „Getið þér
haldið ljósinu vel stöðugu fyrir mig? Gott. Ég vil siður biðja frú Galló
um það sjálfa. Það væri of mikil áraun fyrir móður, þó að hún sé óvenju
hugprúð. Skritið, að þið skylduð þekkjast. Þér vilduð kannske tala við
hana, meðan ég er að undirbúa mig og svæfa barnið. Hún verður nóg að
þola, þótt hún horfi ekki á aðgerðina. Heppilegt, að ég hafði nóg svæfi-
lyf með mér”.
Angeletta kom i þessum svifum með svuntur á handleggnum. Vance
tók þá stærstu, sem hann fann, og baít hana á sig með sama hátiðleik
og hann væri að fara i læknisslopp. Siðan tók hann tösku sina og raðaði
áhöldum sinum á hreint handklæði og fór gætilega að öllu.
„Letta!” Ég tók við svuntunni, sem hún rétti mér — gisinni, stór-
skræpóttri bómullarsvuntu, er sizt af öllu hentaði að bera við þetta
tækifæri. „Letta”, reyndi ég aðsegja aftur. „Mig tekursárt...”.
Hún leit á mig þreytulegum, döprum augum og hjálpaði mér til að
láta á mig svuntuna. Mig langaði til þess að láta hana finna samúð
mina, en fann ekki hæfileg orð til þess að tjá henni hana.
„Þér er það ekki á móti skapi, þótt ég geri þetta?”
Hún hristi aðeins höfuðið og batt á mig svuntuna.
„Þvi að ég dreg mig i hlé, ef svo er. Ég hefði aldrei farið þetta ef ég
hefði vitað, hvernig ástatt var, en fyrst ég er komin hingað, vil ég
gjarna verða að einhverju liði. Læknirinn segir, að það sé igerð i eyr-
anu á honum, og enginn mun óska þess heitar en ég að geta hjáipað
eitthvað til. Sjálf er ég heyrnarlaus, Letta.veiztu það?”
„Hann sagði mér það”. Hún leit til Vance, sem stóð við eldstóna yfir
rjúkandi vatnspotti. „Ég vissi það ekki áður”.
Ég fór með henni inn i herbergið inn af eldhúsinu. Það var óþrifalegt
og illa lýst. Alls staðar voru hrúgur af rúmfötum og fatnaði, og stórt og
sligað rúm við vegginn. t litilli kytju, sem stóö við rúmið, mókti lítill og
grannleitur drengur. Hann sneri andlitinu frá mer, en ég sá, hve
brjóstið hófst og hneig ótt, er móðir hans laut yfir hann. Litill róðukross
og talnaband hékk á nagla á þilinu, og kerti i rauðum stjaka brann á
hillu undir likneskju af Mariu guðsmóður með barnið. Þótt hún væri úr
pjátri og illa máluð, hvildi yfir henni virðulegur helgiblær. Mér varð
litið af likneskjunni á Angelettu. Hún laut yfir barn sitt með örvænt-
ingarfulla ást móðurinnar mótaða i stellingar sinar og svip. Gömlu
meistararnir hefðu ekki getað túlkað móðurástina betur i heilsteyptu
listaverki.
t júni mánuði næstkomandi voru sjö ár liðin siðan við Angeletta tók-
um á móti prófskirteinum okkar i viðhafnarsal menntaskólans. Við
höfðum verið hátiðlegar i bragði og lotningaríullar, er við gengum inn
skrýddan salinn, en þó ákafar og eftirvæntingarfullar. Angeletta var
fögurog vonhýr þann dag, léttur roði i kinnunum og augun stór og skær
eins og i barni á jólamorgni. Ég veit ekki, hvernig ég hef komið öðrum
fýrir sjónir en sjálfsagt hefur mér verið lfkt farið Hvorug okkar mundi
lifa slika stund aftur, svo mikið er vist. Mæðusvipurinn á andliti
Angelettu og gopalegur kjóllinn, sem hún var i, gerði hana ellilega. Hún
var fátæk, en hún stóð mitt I iðu hins ólgandi lifs, sem mér hafði ekki
orðið auðiðað njóta. Meðanéghafði rykfalliðá hillu mannfélagsins þar
sem hvorki næðingur né sólarylur né magnþrunginn ilmur jarðar náði
til min, hafði hún borizt áfram með straumi lifsins, sem byltist frá
gleymdri fortið inn i endalausa framtið.
Fegin hefði ég viljað gera Angelettu grein fyrir þvi, sem mér bjó i
brjósti. En hún myndi hvorki hafa viljað hlusta á mig né trúað mér.
Þótt hún gæfi það ekki i skyn með einu einasta orði, vissi ég, að hún
öfundaði mig af þeim lifsþægindum og þvi lifsöryggi, sem var mér svo
litils vert. Hún tók drenginn upp. Hann gróf andlit sitt milli brjósta
hennar, og hún þrýsti mögrum sterkum handleggjum sinum utan um
hann. Ég læsti greipunum saman fyrir aftan bak, svo á ég fyndi ekki
eins sárt til þess, hve tómhent ég var.
En mér gafst ekki timi til mikilla heilabrota, þvi að Vance rak höfuð-
ið inn um gættina og skipaði mér að koma.
„Þér þurfið ekki að horfa á”, sagði hann. „Þér standið aðeins á gólf-
f jölinni þeirri arna, sem stóri kvisturinn er i, og haldið ljósinu eins stöð-
ugu og þér getið”.
Ég tók mér stöðu, þar sem hann benti mér, og var þakklát fyrir það
litla hlutverk, sem mér var falið.
Þótt ég yrði sjálfsögðu vör manna við borðið, leit ég aldrei framan i
þá né reyndi að fylgjast með þvi, sem þeir sögðu. Jafnvel magnvana
likami barnsins, sem hvíldi á linlaki á borðinu, dró minna að sér
athygli mina heldur en hendur Mereks Vance, sem þrifu hvert verkfær-
ið af öðru. klæddar þunnum gúmmihönzkum. Ég undraðist að aldrei
skyldi óstyrks eða hiks verða vart. Þungan eim af klóróformi lagði að
vitum mér, og torkennilegur þefur blandaðist vatnsgufunni og hita-
svækjunni frá steinoliulampanum Égsá rauða rák myndast og breikka
ört, er læknirinn renndi eggjárni sinu inn i hlustina. Mér hafði aldrei
komið til hugar, að hægt væri að framkvæma svona aðgerð með jafn
óskeikulli nákvæmni og ég nú komst að raun um.
Mér fannst vasaljósið verða æ þyngra i hendi mér, og ég var að ein-
beita allri orku minni til þess að halda þvi stöðugu. Handleggurinn
dofnaði, og ég var að hvila hendurnar til skiptis. öll athygli min beind-
ist orðið að ljósbaugnum og hendur Vance urðu fyrir sjónum minum að
ólögulegum öngum. Ég beit á jaxlinn og sparn fótunum fastar við gólf-
ið. En svo fann ég ekki lengur til þess heldur. öll skynjun min beindist
að ljósinu, sem mér hafði verið falið i hendur og ég varð að halda stöð-
ugu.
Svo vaknaði ég skyndilega til fullrar meðvitundar, og umhverfið
skýrðist fyrir sjónum minum. Karlmaðurinn og drengurinn höfðu lyft
barninu upp af borðinu, og Angeletta ýtti kytjunni til þeirra. A gólfinu
lágu votar rýjur og baðmullarhnoðrar á dreif og linlakið á borðinu var
Lárétt
1) Fjall,- 5) Gælunafn,- 7)
Æð.- 9) Doka við,- 11) Ess.-
12) Drykkur.- 13) Mál,- 15)
Ambátt,- 16) Tunna.- 18)
Dauði.-
Lóðrétt
1) Ruslið.- 2) Sæl- 3) II,- 4)
Nit.- 6) Ókátur.- 8) Ein,- 10)
Eld,- 14) Nef,- 15) DDR,- 17)
Læ.-
Lóðrétt
1) Vökvaþörf,- 2) Blóm,- 3)
Þófi,- 4) Farða,- 6) Tilsnjó-
að.-8) Kona.- 10) Borða.- 14)
Happ.- 15) Poka,- 17) 1500,-
X
Ráðning á gátu Nr. 1198
Lárétt
1) Rósina,- 5) Æli - 7) Sel - 9)
Tek,- 11) LL- 12) Lá,- 13)
Inn,- 15) DDT,- 16) Eld,- 18)
Ifærur.-

MIÐVIKUDAGUR
6. september
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og
forustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl. 7.45.
Morgunleikfimi kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8.45
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Við vinnuna: Tónleikar.
14.30 Siðdegissagan „Þrútið
loft” eftir P.G.Wodehouse.
Jón Aðils leikari les (18).
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
15.15 a. Lög eftir Björn Franz-
son við ljóð eftir Þorstein
Erlingsson. Þuriður Páls-
dóttir syngur b. Rapsódia
c. Lög eftir Sigur-
svein D. Kristinsson við ljóð
eftir Þorstein Erlingsson.
16.15 Veðurfregnir. Kaffitréð.
Ingimar óskarsson náttúru-
fræðingur flytur erindi.
16.40 Lög leikin á fagott.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 „Jói norski”: A sildveið-
um með Norðmönnum Er-
lingur Daviösson ritstjóri
byrjar aö rckja minningu
Jóhanns Daniels Baldvins-
sonar vélstjóra á Skaga-
strönd.
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins:
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Frá ólympiuleikunum i
Munchen. Jón Asgeirsson
segir frá.
19.40 Daglegt inál. Páll
Bjarnason menntaskóla-
kennari flytur þáttinn.
19.45 Alitamál.Stefán Jónsson
stjórnar umræðuþætti.
21.10 Einsöngur.
20.30 Sumarvaka. a.
Gullkistan gleymda.
21.30 Útvarpssagan „Dalalif”
eftir Guðrúnu frá Lundi.
Valdimar Lárusson les (19).
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Kvöld-
sagan: „Maðurinn sem
breytti um andlit” eftir
Marcel Aymé Kristinn
Reyr les (20).
22.35 Djassþáttur i umsjá
Jóns Múla Árnasonar.
23.20 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
MIÐVIKUDAGUR
6. september
18.00 Frá Ólynipiuleikunum
Kynnir Ómar Ragnarsson
(Evrovision)
Hlé
20.00 Fréttir
20.25 Veður og auglýsingar.
20.30 Steinaldarmcnnirnir
Skáti er ávallt hjálpsamur
Þýðandi Sigriður Ragnars-
dóttir.
20.55 Fjöllin blá Bandarisk
mynd um Klettaf jöllin i
Norður-Ameriku. Fjallað er
um landslag og leiðir, nátt-
urufar og náttúruauðæfi.
Þýðandi Jón Thor Haralds-
son. Þulur Guðbjartur
Gunnarsson.
21.45 Valdatafl Brezkur fram-
haldsmyndaflokkur. 11.
þáttur. Upp komast svik um
siðir Þýðandi Heba Július-
dóttir. 1 tiunda þætti greindi
frá þvi, að Wilder þurfti að
nýju aö hafa samskipti við
Hagadan, vin konu sinnar,
en hann hafði ráðist til
starfa hjá fyrirtæki, sem
hafði talsverð skipti við
Blighfeðgana. Wilder neitar
að hafa nokkuð saman við
Hagadan að sælda, og krefst
þess af konu sinni, að hún
slitiöllu sambandi við hann.
22.30 Frá heimsmeistaracin-
viginu i skák Umsjónar-
maður Friðrik Ólafsson.
Verði ekki tilefni til skák-
skýringa, verður endursýnt
efni frá ólympiuleikunum i
Miinchen
Dagskrárlok.