Tíminn - 17.11.1972, Blaðsíða 3

Föstudagur 17. nóvember 1972
TÍMINN
3
Hér sjást nokkrir af forstöðumönnum Framkvæmdastofnunar rikisins. Talið frá vinstri: Tómas Árnason, Guðmundur Vigfússon, Bergur Sigur-
björnsson, en þeir sjá um daglegan rekstur stofnunarinnar, þá kemur Hagnar Arnalds, formaður stofnunarinnar, og siðan koma Bjarni Jóns-
son, Jón Sigurðsson og Guðmundur B. Ólafsson. Timamynd Gunnar.
1230 milljónir kr. lánaðar úr
Framkvæmdasjóði á árinu
— þrefalt hærra en í fyrra
Framkvæmdastofnun ríkisins flutt í nýtt húsnæði
ÞÓ—Reykjavik.
Þáttaskil hafa nú orðið á starf-
semi Framkvæmdastofnunar rik-
isins, með þvi, að allar deildir
hennar hafa flutt á einn stað, að
Rauðarárstig 31, en frá þvi að
stofnunin tók til starfa á siðast-
liðnum vetri, hafa einstakar
deildir hennar verið dreifðar um
borgina.
Lögin um Framkvæmdastofn-
un rikisins tóku gildi 1. janúar
1972, og skiptist stofnunin i þrjá
deildir, þ.e. hagrannsóknardeild,
áætlanadeild og lánadeild. Sam-
kvæmt lögunum er stofnunin
sjálfstæð stofnun, sem er rikis-
stjórninni til aðstoðar við stefnu-
mótun i efnahags og atvinnumál-
um. Hún annast hagrannsóknir
og áætlanagerð og hefur með
höndum heildarstjórn fjárfest-
inga og lánveitinga úr Fram-
kvæmdasjóði Islands og Byggða-
sjóði.
1 stjórn Framkvæmdastofnun-
arinnar eru sjö menn kosnir af
Sameinuðu alþingi, og siðan er
þriggja manna framkvæmda -
ráð, sem sér um daglega stjórn
stofnunarinnar, og eru þeir skip-
aðir af rikisstjórninni.
Á blaðamannafundi, sem hald-
inn var i gær, fimmtudag, gerðu
forráðamenn stofnunarinnar
grein fyrir störfum hennar og
framtiðarverkefnum.
Það kom fram, að heildarútlán
Framkvæmdasjóðs námu i árslok
1971, 3688 milljónum króna, og á
sama tima nam eigið fé sjóðsins
934 milljónum króna, og rekstrar-
afgangur ársins 1971 var 55
milljónir króna. A yfirstandandi
ári er áætlað, að lánveitingar
Framkvæmdasjóðs nemi um 1230
milljónum kr. Er það nálægt þre-
falt hærri fjárhæð en árið 1971
sem orsakast af mjög vaxandi
fjárþörf stofnlánasjóða atvinnu-
veganna, einkum Fiskveiðasjóðs.
Fjár til þessara lána er aflað með
sölu spariskirteina rikissjóðs,
lánveitingum viðskiptabankanna
til Framkvæmdasjóðs og erlend-
um lántökum, auk eigin ráðstöf-
unarfjár sjóðsins.
Hinn sjóðurinn, sem Fram-
kvæmdastofnunin ræður yfir, er
Byggðasjóður, en hann tók til
starfa 1. janúar s.l., og tók þá við
eignum og skuldbindingum At-
vinnujöfnunarsjóðs, eins og þær
voru i lok siðasta árs. Þá var
eigið fé Atvinnujöfnunarsjóðs 341
milljón króna og heildarútlán 912
milljónir. Samkvæmt lögunum
um Byggðasjóð leggur rikis-
sjóður árlega fé i sjóðinn, sem
nemur lOOmillj. kr. á ári næstu 10
árin. Að auki fær sjóðurinn skatt-
gjald af álbræðslunni i Straums-
vik, eins og Atvinnujöfnunarsjóð-
ur hafði áður fengið. Áætlað er, að
gjald þetta nemi 34 milljónum kr.
á þessu ári og 53 milljónum kr. á
árinu 1973.
1. nóvember s.l. höfðu verið
samþykkt lán úr Byggðasjóði að
Fjárhæð um 390 milljónir króna,
þar af hefur verið lánað til smiði
og kaupa á fiskiskipum 233
milljónir og til endurbóta á fiski-
skipum 31.8 milljónir kr. Að öðru
leyti hafa lánin skipzt á milli fisk-
vinnslu, niðursuðu, framleiðslu-
iðnaðar, þjónustuiðnaðar og
sveitarfélaga.
Reiknað er með, að samþykkt-
ar lánveitingar fyrir allt árið 1972
nemi allt að 500 millj. kr., og út-
borguð endanleg lán verði um 230
milljónir kr. Þar að auki mun
sjóðurinn greiða út bráðabirgða-
lán, að mestu vegna skipasmiða,
um 143 milljónir kr.
Áætlanadeildin hefur einkum
með höndum þrenns konar áætl-
anir, þ.e. áætlanir um uppbygg-
ingu og þróun mikilvægustu at-
vinnugreina og heildaþróun at-
vinnulifsins, áætlanir um þróun
byggða og atvinnulifs viðs vegar
um land og áætlanir um fram-
kvæmdir rikisins og aðrar opin-
berar framkvæmdir.
1 áætlanagerðum hefur deildin
samráð við hina ýmsu aðila eftir
atvikum, og að þvi er byggða-
áætlanir varðar, er sérstaklega
haft samráð við landshlutasam-
tök sveitafélaga og einstakar
sveitastjórnir, við landshluta-
samtök verkalýðsfélaga og at-
vinnurekenda, svo og við aðra
héraðsaðila. Til þess að greiða
fyrir þessum tengslum við lands-
hlutana er heimilt að greiða
landshlutasamtökum sveitafél-
aga sem svarar 3/4 hlutum launa
starfsmanns við áætlanagerð, og
er það ákvæði komið til fram-
kvæmda i nokkrum tilvikum.
Starfsáætlun áætlunardeildar
fyrir 1972-1973 er nýlega búið að
samþykkja i meginatriðum i
stjórn stofnunarinnar, og hefur
heil ársáætlun aldrei verið svo
snemma á ferðinni.
Atvinnuvegaáætlanir sitja þar i
fyrirrúmi, og ber fyrst að nefna
fiskiskipaáætlun, sem er mikið
bundin hinum miklu skuttogara-
kaupum. Þá er áætlun um hrað-
frystihúsin komin langt á veg, og
miðar hún fyrst og fremst að þvi
að mynda yfirsýn yfir fram-
kvæmdaáform hraðfyrstihús-
anna eins og t.d. til bættra holl-
ustuhátta og hráefnisaukningar.
Landbúnaðaráætlun er i undir-
búningi og lokið er tölfræðilegum
Frh. á bls. 6
The Rolling Stones í Nýja bíói
JGK—Reykjavik
Nýja bió hefur fengið til sýning-
ar myndina Gimme Shelter, sem
greinir frá hljómleikaferðalagi
hljómsveitarinnar The Rolling
Stones um Bandarikin, og hefjast
sýningar á myndinni i kvöld. Há-
punktur myndarinnar eru hljóm-
Íeikarnir á Altsmon Speedway en
þar voru áheyrendur um þrjú
hundruð þúsund ungmenni viðs-
vegar að úr Bandarikjunum og
eru þetta sennilega fjölmennustu
hljómleikar, sem haldnir hafa
verið, ef hin fræga Woodstock há-
tið er undanskilin.
1 myndinni eru leikin og sungin
mörg af kunnustu lögum hljóm-
sveitarinnar, svo sem Satis-
faction, You Gotta Move, Honky
Tonk Woman og Sympathy for the
Devil. Auk Rolling Stones koma
fram i myndinni söngkonan Tina
Turner og hljómsveitin Jefferson
Airplane.
Bygging nýrrar kirkju að
hefjast / Grindavík
Grindvikingar eru að hefj-
ast handa um byggingu nýrrar
kirkju, sem á að risa efst i
Járngcrðarstaðahvcrfi milli
prestsbústaðarins og félags-
heimilisins nýja. Sunnudaginn
5. nóvember fór fram helgiat-
höfn á staðnum, þar sem
kirkjan verður reist, Séra Jón
Árni Sigurðsson flutti ávarp
og Einar Kr. Einarsson, fyrr-
verandi skólastjóri, tók fyrstu
skóflustunguna.
1 Grindavik eru nú
um þrettánhundruð ibúar, en
gamla kirkjan, sem flutt var
frá Stað inn i Járngerðar-
staðahverfi árið 1910, rúmar
aðeins hundrað manns i sæti.
Hún er miðuð við þá byggð,
sem var i Grindavik á meðan
þar var árabátaútvegur á
hafnlausum stað, skipum
bjargað undan sjó eftir hverja
veiðiferð og aflinn borinn upp
á bakinu. Hún er þvi skiljan-
lega fyrir löngu orðin allt of
litil, og einkanlega komast
ekki nærri ailir inn, er vilja,
þegar minningarathafnir fara
fram.
Nýja kirkjan verður 530 fer-
metrar að flatarmáli og mun
rúma 256 manns i sæti. Auk
þess verður safnaðarheimili
tengt suðurkór.
Framkvæmdir eru þegar
hafnar við grunninn, og hefur
kirkjubyggingarsjóður þegar
fengið rausnarlegar gjafir,
bæði frá fyrirtækjum og ein-
staklingum i Grindavik og
viðar.
Módel af hinni fyrirhuguðu Grindavikurkirkju, sem Ragnar Emilsson
arkitekt hefur teiknaö.
Ljósmynd: ÓlafurRúnar.
„Verndarar
vísitölunnar”
Þeir félagar Jóhann Haf-
stein og Gylfi Þ. Gislason
ganga nú manna á meðal
undir nafninu „verndarar
visitölunnár” vegna málflutn-
ings þeirra um þessar mundir,
sem i stuttu máli er þessi:
Það stappar nærri landráðum,
ef forystumönnum verkalýðs-
hreyfingarinnar keniur til
hugar að semja við þá vondu
rikisstjórn, sem nút situr að
völduin um einhverjar breyt-
ingar á visitölunni!
En vegna þessa ntikla
áhuga þeirra félaga nú á visi-
tölunni er ekki úr vegi að rifja
upp dálitiö úr fortið þeirra,
þótt þeir sjálfir tali nú eins og
þeir eigi sér enga pólitiska
fortið i þeim efnum, sérstak-
Icga þó Gylfi, sem er eins og
allir vita alveg nýbyrjaður i
pólitik. En visitölusaga þeirra
félaga hefst i ársbyrjun 1960.
Þá stóðu þeir að þvi að banna
kaupgrciðslu visitölu með
lögum. Gylfi sagði þá i út-
varpsumræðum, að launþegar
hcinlinis biðu tjón af kaup-
greiösluvisitölunni, hún yki á
verðbólguna og mældi
mönnum fleiri krónur, en
nengar ra'unverulegar hags-
bætur, ekki bætt kjör. Svo er
það spurningin, hve margir
þeir cru, sem trúa þvi, að sá
inaöur, sem þetta sagði, og
beitti sér fyrir afnámi kaup-
greiðsluvisitölunnar með
lögum, trúa þvi, að það sé
vegna hagsmuna launþega, að
Gylfi gerist nú sérstakur
verndari visitölunnar.
Menn án fortíðar?
Visitölubann Gylfa og
Jóhanns gekk i gildi i árs-
byrjun 1960. Ekki stöðvaði það
dýrtiðina, en verkalýðshreyf-
ingin varð að heyja mörg
stórverkföll fram til ársins
1964 til þess eins að halda i
horfinu og fá þær kjarabætur,
sem kaupgreiðsluvisitala
liefði fært þcim sjálfkrafa án
átaka. 1964 var svo knúin fram
kaupgrciðsluvisitala að nýju.
En rikisstjórnin rauf það sam-
komulag 1967 og afnam verð-
tryggingu launa og skellti
Iveimur gengisfellingum i
kjölfarið og verkföllin og
tjónið af vinnustöðvunum
hélt áfram. Visitölubætur
voru knúnar fram að nýju,
þótt þeir Gylfi og Jóhann
hvcttu atvinnurekendur til að
standa sem fastast gegn þvi.
Visitölubæturnar voru skertar
frá 1967 til 1970, er fullar visi-
tölubætur fengust fram, en
þær stóöu ekki nema i nokkra
mánuði, þar til þeir Jóliann og
Gylfi skertu þær að nýju með
verðstöðvunarlögunum.
Þessi er nú forlið og fyrri
málflutningur og verk þeirra
manna, sem nú hafa tekið að
sér það hlutverk að gerast sér-
stakir verndarar visitölunnar.
Frá 1960-1970 þurfti verka-
lýðurinn að standa i sifelldum
stórverkföllum til þess eins að
halda i horfinu, og á öllu þessu
timabili, sem var mikið upp-
gripatimabil og hagstætt að
ytri aöstæðum, bötnuðu kjör
launþega aðeins um 7%.
Sá ávinningur var keyptur
dýru verði i verkfallsfórnum.
Á fyrsta stjórnarári nú-
verandi stjórnar frá 1. júli
1971 til 1. júli 1972 hefur kaup-
máttur timakaups verka-
manna aukizt um 30% miðað
við framfærsluvisitölu. Þetta
er meiri kjarabót en verkafólk
liefur nokkru sinni fyrr fengið
i sögu verkalýðshreyfingar-
innar. Það var að frumkvæði
núverandi rikisstjórnar, að
þessar kjarabætur fengust
með friðsamlegum hætti án
verkfalla, Nú hafa orðið áföll i
rekstri þióðarbúsins. Þeim
Framhald á bls. 19