Tíminn - 18.01.1973, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
\
AAótmæli vegna brottvikningar yfirlæknis

Þaft verftur stundum hcitt i
kolunum i kringum læknana. Vift
þekkjum þctta frá Ilúsavik og úr
Keflavik, svo aft nýleg dæmi scu
nef'nd. Frægast allra slikra
dæma, hcr i nálægum liindum, er
þó Klakksvikurdcilan, þvi aft
Klakksvikingar gerftu hreinlcga
uþpreisn gegn rikisvaldinu meft
öllum þeim stórtiftindum, er sliku
lylgja. Þegar sjálfur Viggó
Kampmann gat ekki stilit til frift-
ar, voru herskip scnd á vettvang,
og um hrift var Klakksvik hcrset-
inn hær.
Tvö þúsund borgarar á Vestur-
Jótlandi hafa nú þegar skrifað
undir, mótmæli gegn brottvikn-
ingu yfirlæknis nokkurs við
sjúkrahúsið i Nyköbing.
Jafnframt hefur helmingur
hjúkrunarkvenna við sjúkrahúsið
hótaðuppsögnum ef amtið heldur
brottvikningu yfirlæknisins til
streitu.
Formaður sjúkrahússráðsins
og borgarstjórinn i Korsör, P.
Hvidtleld telur að ekki sé hægt að
ónýta uppsögnina.
Amtið, og dönsku læknasam-
tökin hafa i sameiningu sent frá
sér greinargerð þar sem útskýrð
er sú ákvörðun að leggja niður
þessa yfirlæknisstöðu.
Þeir, sem skrifuðu undir skjal-
ið, kröfðust þess að rækileg könn-
un yrði látin fara fram á öllum
aðstæðum innan sjúkrahússins.
Margir eru nefnilega þeirrar
skoðunar, að niðurlagning stöð-
unnar eigi rót sina að rekja til
óvildar stjórnaryfirlæknis
sjúkrahússins, Hans Svane i stað
yfirlæknisins sem rekinn var,
Pl'eil Sörensen.
Bráðlega verður haldinn al-
mennur borgarafundur i Nyköb-
ing, um málið. baö er gert að til-
hlutan hjúkrunarkvennafélagsins
eftir nánari skýringum. Formað-
ur þeirra, Kirsten Stallknecht,
segirað þær hafi gnótt klögumála
fram að færa. ,,Ég get sagt það

hreint út, að það er ósamkomulag
á sjúkrahúsinu sem er aðalorsök-
in til þessa alls. bað er þar sem
skórinn kreppir”, segir hún.
Hvidtfeld Larsen formaður
sjúkrahússráðsins, ber á móti þvi
að þarna sé um persónulegar
ofsóknir á hendur yfirlækninum

ll!i
mmjsr
.i-íííiiS
■

Sörensen yfirlæknir. Yfirvöldin visuðu honum brott, en almenningur
vill ckki missa hann.
aðræða. Hann segir, að hvað sem
samkomulaginu milli starfsfólks-
ins liði, þá séu það skipulags-
breytingar á rekstri sjúkrahúss-
ins, sem séu orsök uppsagnarinn-
ar. Hans Svane stjórnunaryfir-
læknir vill hins vegar ekkert um
málið segja.
önnur sjónarmið
Stjórnandi undirskriftasöfnun-
arinnar, Nygcird Hansen segir, að
mörgum finnist það vera að fara
aftan að hlutunum, að leggja nið-
ur yfirlæknisstöðu, sem skipuð sé
af sérfræðingi i handlækningum.
En þar að auki sé álitið að aðrar
hvatir liggi á bak viö heldur en
þær sem opinberlega eru gefnar
upp.
Mótmælaaðgerðir
Kona Hansens, skurðstofu-
hjúkrunarkonan Else Korf, lagði
niður vinnu við sjúkrahúsið i mót-
mælaskyni við Hans Svane yfir-
lækni. Aður haföi önnur
hjúkrunarkona gert slikt hið
sama og sömuleiðis einn læknir.
Else Korf kveðst hafa tekið þessa
ákvörðun eftir að hafa lent oft-
sinnis i útistöðum við hann. Hún
segir að hann hafi skapað slæmt
andrúmsloft á sjúkrahúsinu og
beint óvild sinni sérstaklega að
Sörensen sem var mjög vel liðinn
af samstarfsfólkinu.
„Svane yfirlæknir hefur marg-
sinnis sagt i okkar áheyrn að
Sörensen yfirlæknir tali hann
ekki við, segir Korf. ,,A sama hátt-
á hann stærsta þáttinn i þvi að
staða Sörensen hefur nú verið
lögð niður þvi Svane hefur með
höndum stjórnun sjúkrahússins”.
(Politiken).
Flugpósti gerð góð skil

c,TR0A/^

-1.-12.-1972 s
á'
>
Í'UÁTDY-V'
heimild hverjum þeim, er
sal'na vill islenzkum fyrstu
flugum og jafnvel flugmerkj-
um. þar sem hann gerir þeim
slik skil, að af er tekinn allur
vafi um hvenær hvert einstakt
flug átti sér stað.-þólt stimplar
beri stundum með sér aðrar
dagsetningar en flugin áttu
scr stað á. bannig er nauðsyn
að fletta upp i þessari bók, er
maður ætlar að dagsetja flug-
in i safni sinu, i stað þess að
nota oft óöruggar dag-
setningar bréfanna. Má nefna
hér sem dæmi Ahrenberg
flugið, en þar segir:
..Gengið var frá pósti i
Ahrenberg flugið 9.6.29, en
hann ekki sendur fyrr en 26.6
kl. 18. Flutt voru 50 bréf.
Sverige flaug frá Reykjavik
kl. 15.45 10.7 og náði Ivigtut kl.
16.00,. 11.7. Bréfin voru flutt
sjóleiðis til New York, bak-
stimpluð 11. 9. 1929.”
barna má sjá.að raunveru-
lega þarf fjórar dagsetningar
við uppsetningu þessa eina
bréfs. Frágang póstsins, af-
hendingu póstsins, raunveru-
legan flugdag og komudag til
New York, eða á leiðarenda.
betta er aðeins eitt dæmi af
mörgum um nákvæmni
Arngrims og það,sem söfnur-
um kemur að góðu. Auk þess
er hann með myndir i bókinni
af hinum skemmtilegu til-
lögum Hesshaimers að At-
lantshafsflugmerkjum fyrir
Island , sem aldrei voru gefin
út. Bók þessi á þvi erindi til
allra safnara.
Sigurftur II. borsteinsson
Annálar islenzkra flugmála 2.
Höf. Arngrimur Sigurðsson,
Útg. Bókaforlag Æskunnar
1972.
Nú er komin á markaðinn
önnur af bókum Arngrims
Sigurðssonar um sögu is-
lenzkra flugmála og fjallar
hún sýnu meir um flugpóst en
sú fyrri,og er þvi mun gleði-
legra að fá hana fyrir
frimerkjasafnara, þar sem
hún tekur lika fyrir frimerkja-
útgáfur þær, er komið hafa á
þvi timabili,er hún spannar,
auk þess tillögur að frimerkj-
um.
Bók þessi fjallar um tima-
bilið frá 1928-1931 og gerir þvi
góð skil á um 200 siðum.
Arngrimur hefir unnið bók
sina af svo mikilli eljusemi og
nákvæmni, að auk þess að
vera höfuðrit i sögu islenzkra
ITugmála er hún ómissandi
y/.-y.-y.v/.

smi
m

W

«
tudagur 18. janúar 1973
Vísir. Fillimtudagui' 18. jailliar 1973
TÍMINN
11
„bjóft er kvalin og þvinguö til
undirgefni vift stórveldi”
— sagði Olof Palme á borláks-
messu. Harðorð árás hans á
striðsrekstur Bandarikjanna i
Indókina hefur leitt ýmislegt af
sér. Milljón Sviar krefjast þess,
að Bandarikjamenn hverfi heim
og hætti árásunum...
brátt fyrir að stjórnmálasam-
búð Sviþjóðar og Bandarikjanna
hafi oft verið slæm á undan-
förnum árum, nær eingöngu
vegna sifelldrar og óvæginnar
gagnrýni Svia á striðsrekstur
Bandarikjamanna i Indókina,
hefur þessi sambúð aldrei verið
verri en undanfarna daga. Svo
slæm er hún, að utanrikisráð-
herra Sviþjóðar, Krister Wick-
man, sagði á blaðamannafundi
daginn fyrir gamlársdag: „Verra
getur það ekki verið. „Var ekki
laust við að þar með hefðu ýmsir
andað léttara, þvi sannast sagna
voru margir farnir að óttast að
Bandarikin myndi algjörlega
slita stjórnmálasambandinu við
Svibióð.
Upphaf þessa hluta sögunnar
um samskipti Bandarikjanna og
Sviþjóðar, hófst þegar Banda-
rikjamenn hófu endurnýjaöar
loftárásir á N-Vietnam, norðan
við 20. gráðu, eftir að slitnað hafði
upp úr samningaviðræðum
Kissingers og Le Duc Thos i
Paris. Gekk þá yfir landið mjög
kritisk alda, sem náði hámarki i
ræðu, sem Olof Palme, forsætis-
ráðherra, flutti á borláksmessu,
þar sem hann lýsti hryðuverkum
USA i Indókina við fólskuverk
nazista i heimsstyrjöldinnisiðari.
Áður hafði Palme, þann n20.
desember, sent simskeyti til for-
sætisráðherra N-Vietnams,
Pham Van Dongs, þar sem hann
vottaði samúð sina og stuðning
sænsku þjóðarinnar með þeirri n.-
vietnamesisku.
Loftárásirnar illvirki, sagöi
Palme
1 lauslegri þýðingu hljómar
hinn umdeildi hluti þessar mikil-
vægu ræðu Palmes svo:
„Manni ber að kalla hlutina
sinu rétta nafni. bað, sem nú er
að gerast i Vietnam er ákveðin
tegund pyntinga.
bað geta ekki verið hernaðar-
legar ástæður fyrir árásunum.
Talsmenn herstjórnarinnar i
Saigon hafa neitað þvi, að N-
Vietnamar geti verið að endur-
hæfa styrki sina.
Maður getur ekki skellt
skuldinni á tyrfni Vietnamesanna
við samningaborðið. Andstaðan
gegn októbersamkomulaginu i
Paris hefur fyrst og fremst — eins
og New York Times hefur bent á
— komið frá Thieu forseta i
Saigon.
bað, sem er að gerast, er að
fólk er kvalið, þjóð er kvalin til að
auðmýkja hana og hún þvinguð
til undirgefni við stórveldi.
bvi eru loftárásirnar illvirki og
um slikar finnast mörg dæmi i
sögunni oft tengdar nöfnum eins
og Guernica, Oradour, Babij Jar,
Katyn, Lidice, Sharpville og
Treblinka.
Ofbeldið hefur sigrað. En
komandi kynslóðir hafa dæmt
hart og óvægið þá, sem bera
ábyrgðina.
Nú er hægt að bæta enn einu
nafni við listann: Hanoi, jólin
1972.”
Sendiherra Svíþjóðar er
ekki velkominn, sagöi
Nixon.
Aðeins tveimur klukkustundum
eftir að Palme hafði haldið ræðu
sina, var hann kallaður til banda-
riska sendiráðsins i Stokkhólmi,
þar sem hann fékk harðorða,
munnlega mótm.tilkynningu
Bandarikjastjórnar. — Ég átti
ekki i neinum vandræðum með að
verja stjórn mina sagði Palme
siðar i blaðaviðtali. Bandarikja-
stjórn fékk siðar alla ræðu
Palmes þýdda, en breytti engu
um mótmæli sin, þrátt fyrir að i
upphafi hafi verið talið að um
misskilning væri að ræða af hálfu
Bandarikjanna. Siðar fékk
sænska rikisstjórnin formlega,
skriflega mótmælayfirlýsingu
bandarisku stjdrnarinnar.
bað næsta sem gerðist, var að
boð kom frá Bandarikjastórn um
að sendifulltrúi (charge d’
affairés) hennar, John Guthrie,
myndi ekki koma aftur til
Sviþjóðar að loknu jólaleyfi sinu,
enginn bandariskur ambassador
hefur verið i Sviþjóð siðan
snemma á nýliðnu ári, er Jerome
Holland baðst lausnar frá em-
bætti.
begar á aðfangadagskvöld
bárust sænsku rikisstjórninni
leynilegar upplýsingar um við-
brögð Nixons, gegn ræðu
Palmes, en það var ekki fyrr en
eftir jól, að gert var opinbert
bragð Nixons: Hinn nýi ambassa-
dor Sviþjóðar i Washington,
Yngve Möller (ritstjóri og þing-
maður sósialdemókrata) væri
ekki velkominn! Átti Möller að
taka við starfi sinu i Washington
25. þessa mánaðar, en um þessar
mundir er fráfarandi ambassa-
dorSvia i Bandarikjunum Hubert
de Besche, að taka við starfi
annars staðar. bannig hafa i
reynd stjórnmálaviðskipti
Bandarikjanna og Sviþjóðar
færzt af ambassadorsstiginu
niður á fulltrúastig, sendiráð
landanna i báðum höfuðborgum
eru rekin sem venjulega, en am-
bassadoralaus.
Undirskriftasöfnun meö
alla flokkana á bak við sig
bá var það að aðalritari
Sósia ldemókrataflokksins i
Sviþjóð, Sten Anderson fékk
hugmynd: Efna bæri til
almennrar undirskriftasöfnunar
gegn striðsrekstri Bandarikjanna
i Indókina, safna að safna að
minnsta kosti milljón undir-
skriftum. Stærsta vandamálið
yrði að fá alla flokkana 5, sem
fulltrúa eiga á þinginu, til að
standa á bak við fyrirtækið.
Viðræður hófust á milli formanna
þingflokkanna og á miðviku-
daginn 27. desember var hafizt
handa við að prenta seðlana (sjá
mynd) Ekki gengu þó samninga-
viðræðurnar hávaðalaust, þvi
strax eftir ræðu Palmes lýsti for-
maður Moderataflokksins, Gösta
Boham, þvi yfir, að hann teldi
ekki rétt að likja hernaðarað-
gerðum Bandarikjanna i
Indókina við striðsglæpi nazista.
En moderatar gerðu sér grein
fyrir mikilvægi einingar i þessu
máli og eftir nokkuð þrátt um
punkta og kommur i sameigin-
legri yfirlýsingu var komizt að
samkomulagi.
Fyrsta listann var skrifað á á
miðvikudagskvöld, þá af allri
rikisstjórninni og æðstu mönnum
alþýðusambandsins i landinu.
Ráðherrar voru siðan sjdlfir á
götum næstu daga og söfnuðu
undirskriftum og um allt land
hafa verið haldnar miklar mót-
lv\\M ‘ ,
\/'\ETNAW\-WAVl
bessi niynd birtisl i danska biaðinu Aktuellt þann 28. desember, sl„ og
þarfnast varia nánari skýringa viö.
mælasamkomur. begar þann 3.
janúar var búið að safna 100.000
nöfnum en Sten Anderson hefur
sagt, að markið sé að l'á heila
milljón til að skrifa undir fyrir
lok janúar, þegar herferðinni
lýkur. Og varla þarf að taka
l'ram, að þetta er magnaðasta
herferð sinnar tegundar, sem
farin hefur verið hér i Sviþjóð.
Dagblöð og aðrir fjölmiðlar hér
Framhald á bls. 19
bau nöfn, stm Olof Palme,
forsælisráftherra Sviþjóftar,
nefndi i samanburfti vift strifts-
rekstur Bandarikjanna i Indó-
kina, eiga þaft flcst sameigin-
legt aft vera tengd illvirkjum
na/.ista i síftari heimsstyrjöld-
inni: illvirkjum, sem hafa
vakift hvaft mestan óhug og
l'ordæmingu alheimsins.
GUERNICA
bann 26. april 1937 sprengdu
þý/.kar flugvclar þennan bas-
kiska smástaft á Spáni i loft
upp og jiifnuftu hann vift jörftu.
baft var Adolf Hitlcr aft hjálpa
vini sinum, Franco. IVIcira cn
2000 ibúar, enginn þeirra her-
maftur, létu lifift. Picasso hef-
ur málaft fræga mynd til
minningar um þennan atburft
og heitir hún sama nafni,
„Guernica".
ORADOUR-SUR-
GLANE
Litill bær i Frakklandi, þar
sem þý/.kir SS-hcrmenn myrtu
alla ibúana, rúmlega 700
manns, þann 10. júni 1944.
„Afbrot" þeirra var aft hafa
vcrift vinveitt frönsku and-
spyrnuhreyfingunni. Meðal
annars skemmtu þý/.ku her-
ineunirnir sér vift aft steikja
ungbörn i ofnum og rifa önnur
i sundur meft þvi aft hahla i
silthvorn fólinn og kippa i.
KATYN
Katyn er hær i Smolcnsk i
Sovélrikjunum, sem bjóftverj-
ar hersátu 1941-43. í april 1943
gáfu þý/.k hcruaftaryfirvöld á
slaftiium út yfirlýsingu uni aft
11.000 lik pólskra herforingja
hefftu fundi/.l i fjöldagröf i
skóginum utan vift hæinn.
Na/.istar héldu fram, aft Pól-
verjarnir liefftu verift myrtir
al' Itússuni en sové/k yfirvöld
stóftu á þvi fastar en l'ótunum,
aft bjóftverjar hel'ftu myrt her-
foringjana hauslift 1941.
Kftirstriftshcimildir bcnda
til. aft a.m.k. 4000 þcirra liafi
verift myrtir al' sovc/.ku
iiryggislögreglunni 1940.
BABIJ JAR
Vift Babij Jar nálægt Kicv i
Ukrainu niyrlu nazistar á
striftsárunum tugþúsundir so-
vézkra Gyftinga. Sové/.ka
skáldift Jevgenij Jevtusjenko
liefur ort frægt kvæfti mcft
sama nafni, „Babij Jar".
TREBLINKA
i Trehlinka l'yrir utan V'ar-
sjá i Póllandi voru pyndingar-
Iniftir na/isla hvaft skelfileg-
astar á slriftsárunum.
LIDICE
Lidice er litill bær i Tékkó-
slóvakiu, sem na/istar jöfnuftu
algjörlega vift jörftu árift 1942,
þcgar þeir vildu hefna fyrir
lilræftift vift æftsta mann
Stormsveitanna i Prag, Itein-
liard llaydrich. Karlmennirn-
ir i Lidicc voru skotnir, konur
þeirra og biirn færft i fanga-
húftir og hærinn brcnndur til
kaldra kola.
SHARPVILLE
i Sharpville i S-Afriku skutu
lögreglumenn á andmælendur
lyrir utan lögrcglustiiftina
þann 21. mar/. 1970. 67 létu lifift
og 180 særftust. Liigreglu-
mennirnir voru hvitir, and-
mælcndur blakkir — og voru
aft mólmæla aftskilnaftar-
stefnu sljórnar S-Afriku.
Vift þetta lýkti Olof Palme
striftsrekstri Bandarikjanna i
Vietnam.
VERRA GETUR
ÞAÐ EKKI VERID
Allir ráftherrar sænsku stjórnarinnar stóöu sjálfir á fjölförnum götum Maðurinn á bak viö hugmyndina um undirskriftasöfnunina, ritari sænska sósialdemókrataflokksins, Sten Andersson (t.h.) ræðir
og gatnamótum og hvöttu fólk til að skrifa undir. A þessari mynd er það við sendiherra Svia í Hanoi, Jean-Christophe Öberg.
utanrikisráftherrann, Krister YVickman.