Tíminn - 26.01.1973, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Föstudagur 26. janúar 1973
Sigurgeir Kristjánsson, forseti bæjarstjórnar i Vestmannaeyjum, viö gosstöövarnar ásamt bæjarstjóra og bæjarverkfræöingi.
— Tímamynd: Gunnar
Þetta eru miklir atburðir, er
orðið hata, og mikið í húfi
Rætt við Sigurgeir Kristjánsson, forseta bæjarstjórnar Vestmannaeyja
KJ—Vestmannaeyjum.
Annasamt hefur verið hjá
bæjarstjórnarmönnum í Vest-
mannaeyjum aö undanförnu, og
hafa þeir haft i mörgu aö snúast.
Bæjarstjórnin meö þá Sigurgeir
Kristjánsson, forseta bæjar-
stjórnar og Magnús Magnússon,
bæjarstjóra i broddi fylkingar,
hefur þurft að taka margskonar
ákvaröanir fyrirvaralitið og
bæjarstjórnarmenn eiga erfitt
starf fyrir höndum, jafnvel þótt
gosið fari aö minnka.
Fréttamaður Timans ræddi viö
Sigurgeir Kristjánsson i Vest-
mannaeyjum i gærmorgun, en
hann var þá að búa sig undir að
fara til Reykjavikur.
— Þiö hafiö ákveöið að skipta
bæjarstjórninni og starfa á tveim
stöðum, Sigurgeir?
— Já, viö veröum á tveim
stööum núna til aö byrja með, og
verö ég i Reykjavfk og bæjar-
stjórinn verður i Vestmanna-
eyjum Ég mun veröa i nánu sam-
starfi viö Almannavarnir rikisins
og rikisstjðrnina i framhaldi af
þeim aðgerðum, sem þessir
aöilar hafa gert, vegna hinna
ógnvekjandi atburða hér i
Eyjum.
— Hvernig hafa stjórnvöld
brugöizt viö málaleitan ykkar,
Sigurgeir?
— Sérstök nefnd hefur verið
skipuö, Strax um morguninn,
eftir að fréttist um gosiö tií
Reykjavikur, hélt rikisstjórnin
sérstakan fund um þessa ógn-
vekjandi atburði og á þessum
fundi voru mótaðar þriþættar
ráðstafanir, sem unniö hefur
verið siöan eftir. Það er i fyrsta
lagi, aö almannavörnum er i
samráöi við bæjarstjórn hér i
Vestmannaeyjum falið að sjá um
ráðstafanir i sambandi við
náttúruhamfarirnar, svo sem að
fylgjast með útbreiðslu eldsins,
vernda lif manna og eignir, eftir
þvi sem mannafli er til i Eyjum.
Undir þetta heyrir starf lögreglu,
slökkviliðs, og læknisþjónusta hér
i Eyjum. Þá var i gær haldinn
fundur með almannavarnaráöi i
framhaldi af ráðstöfunum, sem
þegar hafa verið samþykktar.
Almannavarnaráð var mjög vin-
samlegt, og það var ánægjulegt
að vera á þeim fundi og finna þá
velvild og hlusta á úrræði, þeirra
Péturs Sigurðssonar, forstjóra
Landhelgisgæzlunnar, Sigurjóns
Sigurðssonar, lögreglustjóra,
Sigurðar Jóhannssonar, vega-
málastjóra, Ólafs Ólafssonar,
landlæknis, og Jón Skúlasonar,
póst- og simamálastjóra og Ólafs
Walters Stefánssonar, skrifstofu-
stjóra I dómsmálaráöuneytinu.
Þaö er mikill styrkur og öryggi að
hafa slika starfsemi, sem þessa i
landinuoggetatreystá hana undir
kringumstæðum sem þessum. Þá
hafa þrir ráðuneytisstjórar haft
meö höndum, ýmsa fyrirgreiöslu
i sambandi við þá Vestmanna-
eyinga, sem voru fluttir burt gos-
nóttina, er þar um aö ræöa að út-
vega þeim húsnæði, koma
börnum fyrir I skóla, koma
sjuklingum fyrir á sjúkrahúsum
og hugsanlega aö útvega Vest-
mannaeyingum atvinnu á þeim
stöðum sem þeir velja. Þá
hefur rikisstjórnin skipað nefnd
sem fjalla mun um efnahagsmál
Vestmannaeyja, og er Tómas
Arnason, hæstaréttarlögmaður
og einn af framkvæmdastjórum
Framkvæmdastofnunar rikisisns
formaður hennar, en með honum
i nefndinni eru Halldór S.
Magnússon, viðskiptafræðingur,
Guðmundur Hjartarson, fram-
kvæmdastjóri, Guðlaugur Gisla-
son, alþingismaður og Magnús E.
Guðjónsson, framkvæmdastjóri
— Hvernig brást bæjarstjórnin
við i fyrstu eftir að gosiö brauzt
út?
— Við vorum, eins og aðrir
Vestmannaeyingar, flestir heima
hjá okkur, en fljótlega komum viö
niöur á bæjarskrifstofur um
nóttina, og um klukkan tiu
morguninn eftir var svo haldinn
formlegur fundur bæjarstjórnar
og ýmissa þeirra aöila, sem
störfuöu að björgunarmálum hér.
Siðan má segja aö það hafi verið
samfellt starf nótt og dag hjá
okkur, — og fréttamaður verður
að skjóta þvi hér inni i, að sfðast-
liöna nótt varö litill svefnfriður
hjá Sigurgeiri, þvi á klukkustund-
arfresti- komu ýmsir eða hringdu
til hans og leituðu úrræða og
ákvarðana hjá bæjarstjórninni I
sambandi viö hin margvislegustu
mál.
— Það hefur verið mikið talað
um það, Sigurgeir, að brott-
flutningur fólksins hafi gengiö
vel?
— Já, það má með sanni segja,
aö brottflutningurinn gekk alveg
vonum framar, og svo er guði
fyrir að þakka, að engin slys urðu
á fólki. Fyrst og fremst má þakka
þetta æðruleysi og hugarró
fólksins, og þá ekki sizt dugnaði
og áræðni skipstjóranna og út-
gerðarmannanna, sem stóðu á
bryggjunni og leiðbeindu fólkinu i
bátana, er það kom þangað á
bilum sinum. Ef maður hugsar
málið þannig, aö þá voru flestir
nýsofnaðir og vakna svo við það
að jöröin er logandi i nokkur
hundruð metra fjarlægð, og að
þar sé tveggja kilómetra eld-
veggur, sem girðir af austurhluta
eyjarinnar, þá verður að segja
eins og er, að fólkið sýndi mikla
rósemi. Fólkið allt frá öldungum
og niður i nýfædd börn, sjúklingar
og farlama fólk var drifið út á sjó
i talsveröir brælu, eins og var
þarna um nóttina. Þá voru
sjúklingar og gamalmenni drifin
upp á flugvöll og þaðan voru þau
flutt til Reykjavikur. Það má
þakka fyrir að það var flugfært
þarna um nóttina, og ekki var
verra i sjóinn. Daginn áöur hefði
verið ógerningurað koma fólkinu
I burtu á þessum skamma tima,
þvi að þá var austan hvassviðri,
ófært fyrir flugvélar og þá illlend-
andi eða ómögulegt að lenda
bátum I Þorlákshöfn.
— Hvernig hafa atvinnurek-
endur i Eyjum brugðizt viö
þessum ógnaratburöum, sem hér
hafa dunið yfir?
— Þeir hafa brugðizt vel við og
staðið sig vel eins og Vestmanna-
eyingar. Þeir brugöu skjótt við og
gerðu ráðstafanir til að fly tja burt
útflutningsverðmæti og bjarga
þannig hundruðum milljóna. Sér-
stök nefnd útgeröarmanna i Vest-
mannaeyjum hefur nú til at-
hugunar hvað gera skal við flot-
ann I vetur, og ég verð að segja að
ég vænti þess og vona, að sjó-
menn, þeir, sem ráðnir voru á
bátana i Eyjum, bregðist ekki
þrátt fyrir þetta áfall.
— En ef við litum til framtiðar-
innar, hvernig er- útlitið séð frá
þinum sjónarhóli i dag?
— Það er erfitt að segja um
framtiðina i þessum efnum.
Framtið byggðarlagsins er undir
þvi komin hve gosið heldur áfram
lengi og hvað það verður mikið.
Þegar vikrinum rignir yfir
byggðina, eins og gerði i nótt,
verður maður dálitið svartsýnn.
Eins og er rennur hraunið niður i
flæðarmál i noöurátt og siðan I
suöurátt meðfram ströndinni, og
það er það hagstæöasta eftir að-
stæðum. En það væri verra ef það
rynni i norður og siðan I vestur i
áttina að innsiglingunni. Eins og
er ógnar hrauniö ekki rafmagns
— og vatnsleiðslum, sem liggja á
botni innsiglingarinnar, en við
værum illa staddir, ef rafmagns-
og vatnsleiðslurnar rofnuðu.
Viö höfum að visu vararafstöð
hér I Eyjum. Hvað vatn snertir
erum við algjörlega háðir leiðsl-
unni, sem liggur á milli lands og
Eyja, hvað þá nú þegar aska
liggur á öllum húsaþökum og
vatnsbrunnar, sem voru við hvert
hús áður eru nú margir hverjir
ónýtir. — Ég myndi segja það, aö
ef gosiö tæki á sig fasta og
ákveöna mynd og væri ekki mjög
ógnvekjandi, og á þvi yrðu ekki
neinar stórbreytingar frá degi til
dags, þá geri ég ráð fyrir, aö at-
vinnurekendur fari að hugsa til
hreyfings. Ég fæ þó ekki séð, að
það sé mögulegt, strax, að hefja
atvinnurekstur, eins og gosið er I
dag. Það finnst mér óeðlileg
bjartsýni. Ef loðnan kæmi á
miðin við Eyjar,'þá kæmi mikill
þrýstingur á að landa loðnunni,
svo framarlega, sem það er unnt.
Þá myndi það verða upphafið að
þvi, að atvinnulifið færi i gang á
ný. Þetta verður allt undir þvi
komið hvernig gosið hagar sér.
Verði mikið öskufall verður
naumast hægt að landa loðnunni,
og einnig ef hraunið fer að hlaðast
upp i innsiglinguna, þá verður
það ekki hægt.
— Heldurðu ekki, að fólkið komi
strax aftur til Eyja og tækifæri
gefst?
— Það má ekki koma fyrir, að
fólkiö yfirgefi þennan stað, þvi að
margt afþvi i fólki, sem fór héðan
um gosnóttina, er borið hérna og
barnfætt. Búið að koma sér hér
upp fallegum heimilum, og á hér
miklar eignir, sem það skildi eftir
eftirlitslitið. Löggæzlan verður að
vera vel á verði, til að vernda
eignir borgaranna og annað, þó
svo aö það sé ótrúlegt,að mann-
skepnan sé til þess likleg að fara
að ráöast á eignir manna undir
þessum aðstæðum, sem nú eru
hér.
Að lokum vildi ég segja það,
sagði Sigurgeir, að ég vona að
þetta ástand standi sem stytzt, og
aðskaðinn verði sem minnstur og
fólkið komi sem fyrstaftur. Þá vil
ég i lokin ekki láta hjá lfða, aö
þakka öllum þeim, sem hafa stutt
okkur og hjálpaö í öllum þessum
ósköpum.
Slfkt var útsýnið yfir höfnina og hjarta bæjarins um það leyti sem gosiöst<>ð sem hæst. Eins og sjá má á myndinni.stóö gufa upp úr sjónum lang- leiðina fyrir hafnarmynniö, en ekki
hefur enn oröiö vart grynnkunar á siglingaieiðinni inn. Þar sem gufumökkurinn rfs hæst, rennur hraunið 1 sjó fram, en það mun nú hafa stækkað eyjuna um þaö bil um einn fer-
kólómetra, og hefur runnið 200 metra isjó fram. Aöeins voru 1200 metrar i Yztaklett, svo að engan veginn er útséð um,aö höfnin lokist ekki, þótt enn horfi ekki illa i þeim efnum.
Tfmamynd: Kári.