Tíminn - 11.10.1973, Blaðsíða 22

22
TÍMINN
Fimmtudagur 11. október 1973.
Þriggja látinna
þingmanna minnzt
á Alþingi í gær
EFTIR að Hannibal Valdimars-
son, aldursforseti Alþingis, hafði
tekið við forsetastörfum og boðið
þingheim og starfsmenn þingsins
velkomna, flutti hann minningar-
orð um þrjá fyrrverandi
alþingismenn, er látizt hafa siðan
siöasta þingi lauk. Þeir eru Jónas
Guðmundsson, fyrrverandi skrif-
stofustjóri, Björn Kristjánsson,
fyrrverandi kaupfélagsstjóri og
Kristinn E. Andrésson, rithöfund-
ur.
Fara minningarorðin hér á
eftir:
Aftur en þingstörf hefjast, vil ég
minnast þriggja fyrrverandi
alþingismanna, sem látist hafa
frá lokum sfftasta þings. Þeir eru
Jónas Guftmundsson fyrrverandi
skrifstofustjóri, sem andaftist 4.
júli, 75 ára aft aldri, Björn Krist-
jánsson fyrrverandi kaupfélags-
stjóri, sem andaftist 10. júli, 93
ára aft aldri, og Kristinn E.
Andrésson rithöfundur, sem
andaftist 20. ágúst, 72 ára aft aldri.
Jónas Guömundsson
Jónas Guðmundsson var
fæddur 11. júni 1898 á Skálanes-
grund i Seyðisfjarðarhreppi. For-
eldrar hans voru Guðmundur
bóndi og útgerðarmaður i Brim-
neshjáleigu við Seyðisfjörð
Jónasson bónda i Selási i Viöidal i
Húnavatnssýslu Guðmundsson-
ar og kona hans, Valgerður
Hannesdóttir sjómanns á Hofsósi
Gottskálkssonar. Hann stundaði
nám i unglingaskóla á Seyðisfirði
veturinn 1915-1916 og i kennara-
skólanum 1918-1920, lauk
kennaraprófi vorið 1920. Næsta
vetur stundaði hann nám i
kennaraháskólanum i Kaup-
mannahöfn fram að áramótum,
en var kennari i forföllum við
bændaskólann á Hvanneyri það
sem eftir var vetrar. Haustið 1921
varð hann kennari við barna-
skólann á Norðfirði og gegndi þvi
starfi fram á árið 1933. Jafnframt
var hann kennari við unglinga-
skólann á Noröfirði 1923-1933.
Hann var siðan framkvæmda-
stjóri Fóðurm jölsverksmiðju
Norðfjarðar 1932-1937 og Togara-
félags Neskaupstaðar 1935-1938. A
árinu 1937 fluttist hann til
Reykjavíkur og var fram-
kvæmdastjóri Alþýðuflokksins
1938-1939. Eftirlitsmaður sveitar-
stjórnarmálefna var hann 1939-
1953 og skrifstofustjóri i félags-
málaráðuneytinu 1946-1953. Hann
var framkvæmdastjóri Sam-
bands islenskra sveitarfélaga
1945-1967 og forstjóri Bjargráða-
sjóðs fslands 1952-1967.
Auk aðalstarfa þeirra, sem hér
hafa verið rakin voru Jónasi Guö
mundssyni falin fjöldamörg
trúnáðarstörf á ýmsum sviðum,
og verður nokkurra þeirra getið
hér. Hann var oddviti hrepps-
nefndar Neshrepps i Norðfirði
1925-1928 og sat i bæjarstjórn
Neskaupstaðar 1929-1937. Lands-
kjörinn alþingismaður var hann á
arunum 1934-1937, sat á 4 þingum
alls. Hann átti sæti I landsbanka-
nefnd 1934-1938 og i bankaráði
Landsbankans 1938-1946. A
árunum 1934-1935 átti hann sæti i
milliþinganefnd um alþýðu-
tryggingar og framfærslumál, og
siöar var hann i mörgum stjórn-
skipuðum nefndum til að rann-
saka og undirbúa löggjöf um
margvísleg efni á sviöi félags-
mála. Hann var i stjórn Sölusam-
bands islenskra fiskframleiðenda
1939-1943. Formaður Sambands
islenskra sveitarfélaga var hann
1945-1967, i stjórn Bjargráðasjóðs
Islands 1946-1967 og i stjórn Lána-
sjóðs sveitarfélaga 1966-1970.
Fulltrúi rikisstjórnar íslands á
þingum Alþjóðavinnumálastofn-
unarinnar var hann 1947-1952.
Hann var stofnandi áfengis-
varnafélagsins Bláa bandsins
1955 og formaður þess fram á árið
1973. Jafnframt var hann
formaður stjórnar Vistheimilis-
ins I Viðinesi 1963-1973.
Jónas Guðmundsson lét jafnan
mikið að sér kveða á vettvangi
starfa sinna og áhugamála. Störf
að sveitarstjórnarmálum hóf
hann á Noröfirði og var þá meðal
annars einn frumkvöðlanna i bar-
áttu fyrir kaupstaðarréttindum
til handa sveitarfélagi sinu. Siöar
kom það i hans hlut að vinna ára-
tugum saman mikiö og árangurs-
rikt starf i þágu sveitarfélaga
landsins alls, bæði sem starfs-
maður rikisins og forustumaður i
samtökum þeirra sjálfra. Hálf-
sextugur að aldri lét hann af
starfi skrifstofustjóra i félags-
málaráðuneytinu að eigin ósk til
að geta sinnt ýmsum öðrum
hugðarmálum sinum jafnframt
þátttöku og forustu i samtökum
sveitarfélaga. Hann átti giftu-
drjúgan þátt i baráttu gegn
áfengisbölinu með forgöngu sinni
um stofnun AA-samtakanna og
Bláa bandsins og rekstur
dvalarheimila fyrir drykkjusjúk-
linga. Hann var afkastamaður við
ritstörf,. var ritstjóri nokkurra
blaða og timarita og samdi
bækur, timarits- og blaðagreinar
um stjórnmál, dulspeki,
áfengismál og málefni sveitar-
félaga. Hann var harðskeyttur
baráttumaður fyrir hugðar-
málum sinum, hugsjóna- og
framkvæmdamaður i senn.
Björn Kristjánsson
Björn Kristjánsson var fæddur
22. febrúar 1880 á Vikingavatni i
Kelduhverfi. Foreldrar hans voru
Kristján bóndi þar Kristjánsson
bónda i Ærlækjarseli i Axarfirði
og siðar á Vikingavatni, Arna-
sonar og kona hans, Jónina Aðal-
björg Þórarinsdóttir bónda á
Vikingavatni Björnssonar. Hann
naut tilsagnar hjá alþýðufræð-
aranum Guðmundi Hjaltasyni
nokkrar vikur i senn veturna 1890-
1894, fékk tilsögn i ensku hjá
Benedikt Kristjánssyni prófasti i
Múla um nokkurra vikna skeið
veturinn 1898-1899 og sótti eins
mánaðar samvinnunámskeið á
Akureyri 1916. Að þessu frátöldu
var skólaganga hans engin. Hann
var bóndi á Vikingavatni 1908-
1916 og kaupfélagsstjóri á Kópa-
skeri 1916-1946. Veturna 1904-1905
og 1905-1906 ferðaðist hann
tvivegis um mestallt landið sem
aöstoðar- og eftirlitsmaður með
útrýmingu fjárkláða. Hann var
simastjóri og jafnframt bréf-
hiröingamaður og siðar póstaf-
greiðslumaður á Kópaskeri á
árunum 1922-1957. Alþingismaður
Norður-Þingeyinga var hann
1931-1934 og 1945-1949, sat á 9
þingum alls. Hann átti sæti i
stjórn Sambands islenskra sam-
vinnufélaga 1937-1959 og i sildar-
útvegsnefnd 1941-1961.
Björn Kristjánsson ólst upp á
fjölmennu sveitaheimili við
menningarbrag og mikil umsvif
og aflaði sér staðgóörar
menntunar af sjálfsdáðum auk
þess stopula náms, sem áður er
getið. Ferðir hans hálfþritugs um
nær allt land urðu honum drjúgar
til fróðleiks um land og lýð. Hann
var einn af stofnendum og
stjórnendum ungmennafélags I
sinni sveit. Um skeið var hann
bóndi og undi þvi starfi vel. En
hann var jafnframt áhugasamur
stuðningsmaður samvinnuhreyf-
ingarinnar og deildarstjóri i
Keldunesdeild kaupfélagsins.
Hálffertugum var honum falin
forstaða Kaupfélags Norður-
Þingeyinga, og naut það farsællar
stjórnar hans um þriggja áratuga
skeið. Hann sóttist ekki eftir veg-
tyllum, en aflaði sér með störfum
sinum og framkomu trausts og
vinsælda þeirra, sem við hann
áttu skipti. Störf sin á Alþingi sem
annars staðar vann hann með
hógværð og festu. Eftir farsælan
starfsdag átti hann langt og
friösælt ævikvöld.
Kristinn E. Andrésson
Kristinn E Andrésson var fæddur
12. júni 1901 á Helgustöðum við
Reyðarfjörð.Foreldrarhans voru
Andrés bóndi þar Runólfsson
skálda Runólfssonar og fyrri
kona hans, Maria Nielsdóttir
Becks^ bónda á Innstekk
Kristjánssonar. Hann stundaði
nám i Flensborgarskóla i Hafnar-
firði 1918-1920 og lauk stúdents-
prófi utanskóla frá Menntaskól
anum i Reykjavik 1922. Meistar-
prófi i islenskum fræðum frá
Háskóla Islands lauk hann 1928. Á
árunum 1929-1931 var hann við
framhaldsnám i þýskum
bókmenntum i Kiel, Berlin og
Leipzig. Hann var kennari við
Alþýöuskólann á Hvitárbakka
1927-1929 og kenndi einnig um
skeið við Kvennaskólann og Iðn
skólann i Reykjavik. Bókavörður
i Landsbókasafni var hann 1931-
1932. Arið 1934 gerðist hann frum-
kvöðull og forstöðumaður bókaút-
gáfunnar Heimskringlu, og 1937
var hann forgöngumaður um
stofnun bókmenntafélagsins Máls
og menningar. Var hann
stjórnarformaður og lengst af
framkvæmdastjóri þessara
tveggja útgáfufélaga fram á árið
1971. Hann var ritstjóri Rauðra
penna 1935-1939, Timarits Máls
og menningar 1940-1970 og Þjóð-
viljans 1946-1947. Landskjörinn
alþingismaður var hann á
árunum 1942-1946 og sat auk þess
á Alþingi sem varamaður siðla
árs 1950, átti sæti á 5 þingum alls.
I menntamálaráöi var hann 1942-
1946, i Alþingissögunefnd 1943-
1956, i bankaráði Búnaðarbank-
ans 1945-1949 og i islensk-dönsku
samninganefndinni 1945-1946.
Kristinn E. Andrésson lagði
stund á bókmenntir i háskóla-
nami sinu heima og erlendis, og
að námi loknu hóf hann afskipti af
þjóðmálum sem byltingar-
sinnaður sósialisti. Hann var
•hvatningar- og stuðningsmaður
róttækra rithöfunda, vann að
stofnun félags þeirra og kom
verkum þeirra á framfæri með
frumkvæði sínu um útgáfu-
starfsemi. Hann var bjartsýnn og
stórhuga á þvi sviði og stýrði um
langt skeið umfangsmikilli bóka-
útgáfu. Hæglátur var hann i dag-
fari, en laginn málafylgjumaður
og þrautseigur baráttumaður.
Hann var afkastamikill rit-
höfundur um stjórnmál, bók-
menntir og önnur menningarmál.
Löngum stóð styrr um ýmis störf
hans á sviði þjóðmála og bók-
mennta. En hann var hugsjónum
sinum trúr, stefnufastur elju-
maður til æviloka.
Ég vil biðja þingheim að
minnast hinna látnu fyrrverandi
alþingismanna, Jónasar Guð-
mundssonar, Björns Kristj-
ánssonar og Kristins E. Andrés-
sonar, með þvi aö risa úr sætum.
Læknislaust
í mörg ár
T.F-Flateyri — Norðan stormur
hefur verið á Flateyri og kuldi.
Siöustu tvo daga hefur snjóað i
fjöll.
Fimm bátar eru á veiðum.fjórir
meö linu og einn með troll. Veiða
þeir aðallega út af fjörðunum en
afli hefur verið heldur tregur.
Aðaliega er veiddur þorskur og
annar bolfiskur. Hafa gæftir verið
slæmar.
Sláturtiö er hafin. 4.500 fjár er
slótrað. Hófst slátrunin 20. sept.
og er um það bil að ljúka. Eru
þetta góðir dilkar.
Bændur heyjuðu vel, er mikið
alið, alveg eins og húsrúm leyfir.
Þó hefur kúm fækkað siðustu ár.
Mjólkurstöðin er á Isafiröi og
hafa Flateyringar séð henni fyrir
35-40% mjólkur.
Læknislaust er á Flateyri eins
og verið hefur undanfarin ár. Þó
hafa alltaf verið læknar þar i
sumar. Voru það læknar úr
Reykjavik,sem komu ogvoru þar
mánuð og mánuð i einu. Tvær
héraðshjúkrunarkonur eru starf-
andi, önnur á Flateyri og hin á
Holti i önundarfirði.
Á Flateyrj eru tæplega 500 ibú-
ar og eru þar núna 8 ibúðir i
smiðum.
kris—
Hér fæst Tíminn
Á Norðurleið og Austurlandi fæst Timinn:
HVALFIRÐI: Oliustöðinni
BORGARFIRÐI: Hvitárskálanum v/Hvitárbrú,
B.S.R.B., Munaðarnesi.
HRÚTAFIRÐI: Veitingaskálanum,Brú, Staðarskálanum.
BLÖNDUÓSI: Essó-skálanum, Hótelinu, hjá umbm. Þórunni
Pétursdóttur
SKAGASTItÖND: umbm. Björk Axelsdóttur, Túnbraut 9
SKAGAFIRÐI: Kf. Skagfirðinga Varmahlið
SAURARKRÓKI: hjá umbm. Guttormi
Óskarssyni Kaupfélaginu
SIGLUFIRÐI: umbm. Friðfinnu Simonardóttur Steinaflöt
ÓLAFSFIRÐI: umbm. Mary Baldursdóttur, Aðalgötu 32
DALVÍK: umbm. Stefáni Jónssyni, Bjarkarbraut 9
HRISEY: umbm. Björgvini Jónssyni útibússtj. Norðureyri 9
AKUREYRI: umbm. Ingólfi Gunnarssyni, Hafnarstræti 95, i
öllum blaðsöluturnum
S-ÞINGEYJARSÝSLA: Reynihlið við
Mývatn.
HÚSAVIK: umbm. Stefáni Hjaltasyni, deildarstj.
KÓPASKER: Kf. N-Þingeyinga
RAUFARIIÖFN: umbm. Hólmsteini Helgasýni
ÞÓRSIIÖFN: Kf. Langnesinga
EGILSSTÖÐUM: Kf. Héraðsbúa, umbm. Ara Sigurbjörnssyni,
Bjarkahlið 3, Héraðsheimilinu Valaskjálf og Flugvellinum.
REYÐARFIRÐI: umbm. Marinó Sigurbjörnssyni, og i
bókabúðinni.
VOPNAFIRDI: Kf. Vopnafirðinga og i bókabúðinni
ESKIFIRÐI: Óli J. Fossberg og i bókabúðinni.
SEYÐISFIRÐI: umbm. Þórdisi Bergsdóttur og i bókabúðinni
NORÐFIRÐI: Gunnari Daviðssyni umbm., Þiljuvöllum 37 og I
bókabúðinni.
HORNAFIRÐI: Kf. A-Skaftfellinga, Höfn og i bókabúðinni.
Á Suðurlandi fæst Timinn:
SELFOSSI: Kf. Arnesinga og i bókabúð Arinbjarnar Sigurgeir-
sonar og hjá umbm. Jóni Bjarnasyni Þóristúni 7
LAUGARVATNI: KÁ
ÞRASTASKÓGI: KA
EYRARBAKKA: KÁ, umbm. Pétri Gislasyni
STOKKSEYRI: KÁ, umbm. Sveinbirni Guðmundssyni
ÞORLAKSHÖFN: KA, umbm. Franklin Benediktssyni
HVOLSVELLI: KÁ, umbm. Grétari Björnssyni
IIELLU: KA, umbm. Steinþóri Runólfssyni
HVERAGERDI: Verzluninni Reykjafossi
Á vesturleið fæst Timinn:
BORGARNESI: Söluturninum, hjá umbm. Sveini M. Eiðssyni,
Þórólfsgötu 10
AKRANESI: Söluturninum, hjá umbm. Guðmundi Björnssyni,
Jaðarsbraut 9
HELLISSANDI: umbm. Þóri Þorvarðarsyni
ÖLAFSVIK: umbm. Hrefnu Bjarnardóttur
GRUNDARFIRÐI: umbm. Jóhönnu Magnúsdóttur, Borgar-
braut 2
STYKKISHÖLMI: umbm. Hrafnkeli Alexanderssyni
PATREKSFIRÐI: umbm. Magnúsi B. Ólsen, Aðalstræti
BtLDUDAL: umbm. Hávarði Hávarðarsyni
SÚGANDAFIRÐI:umbm. Hermanni Guðmundssyni, Aðalgötu 2
BOLUNGAViK: umbm. Jóninu Sveinbjörnsdóttur
ÍSAFIRÐI: umbm. Guðmundi Sveinssyni og Bókaverzlun
Jónasar Tómassonar