Tíminn - 11.10.1973, Blaðsíða 17

Fimmtudagur 11. október 1973.
TÍMINN
17
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Heigason, Tómas Karlsson,
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aöalstræti 7, simi 26500 — afgreiöslusimi 12323 — aug-
lýsingasími 19523. Askriftagjald 560 kr. á mánuöi innan lands,
i lausasölu 22 kr. eintakiö.
Blaöaprent h.f t
-------------------------—------------;__Lf
Bílar og börn
Mjög er nú rætt um að auka þurfi svonefnda
umhverfisvernd i borgum og bæjum til að gera
lif fólks þar viðfelldnara og mannlegra. 1 þeim
efnum kemur ekki sizt til greina að koma um-
ferðinni i þann farveg, að hún valdi sem
minnstri röskun, en það stafar öðru fremur frá
hinum vaxandi bifreiðafjölda, að borgirnar
eru orðnar miklu óhollari og óhugnanlegri sem
mannleg heimkynni en áður. Eitrun andrúms-
loftsins, hávaðinn og hætturnar, sem fylgja
viða umferðinni, eru i vaxandi mæli að breyta
mörgum stórborgum i fátækrahverfi, þvi að
þeir, sem hafa efni á, leita sér búsetu utan
helztu stórborgarsvæðanna.
Reykjavik er enn ekki orðin slik borg, að bif-
reiðaumferðin sé farin að valda hér sams
konar vandkvæðum og i stórborgunum
erlendis. En með stækkun borgarinnar og auk-
inni bilaumferð stefnir óðum i það horf. Hér er
nauðsynlegt að gera ráðstafanir i tæka tið.
Meðan bilar voru fáir i Reykjavik og umferð
litil, var minna hirt um, þótt þeir fengju viss
forréttindi á kostnað gangandi fólks, og þá ekki
sizt barna, sem minnst vara sig á umferðar-
hættunni. Þótt nokkuð hafi verið gert til að
bæta úr þessu siðan umferðin jókst, skortir
mikið á, að nægilegt tillit sé tekið til barnanna.
Þetta sést ekki sizt i sambandi við fjölmenna
skóla. Litið dæmi um þetta er að finna i Vestur-
bænum. Einimelurinn var úrskurðaður falleg-
asta gata borgarinnar á siðastl. sumri og er þvi
ánægjulegt mannlegt umhverfi að þvi leyti. En
þess er ekki gætt af borgaryfirvöldum, að um
þessa götu fer hópur barna úr fjölbýlishúsum,
sem eru þar i nánd, og út á eina mestu um-
ferðargötu borgarinnar, Hofsvallagötu, á leið
sinni i Melaskólann. Einmitt á þessum stað eru
vegamót og aka oft bilar á miklum hraða úr
ýmsum áttum út á aðalgötuna, enda eru oft
árekstrar á þessu svæði. Það er ófögur sjón að
sjá börn iðulega vera að hlaupa undan bilum,
sem koma úr óvæntri átt, en oft er á þessum
vegamótum ekið á mjög miklum hraða.enda
bein aðalbraut framundan.
Þetta er aðeins nefnt sem litið dæmi þess, að
enn hugsa borgaryfirvöldin oft meira um bil-
ana en börnin, þótt talsvert hafi verið gert til
bóta i þessum efnum hin siðari ár.
Það er eitt höfuðverkefni hinnar nýju um-
hverfisverndarstefnu að gera borgirnar að
eins góðu umhverfi fyrir börn og kostur er. Það
þarf að vera eitt megintakmark reykviskra
borgaryfirvalda, að Reykjavik verði sem bezt
umhverfi fyrir börnin, sem alast þar upp, og
það á meðal annars að setja mót sitt á umferð-
arreglurnar.
Hannesi þakkað
Á landhelgisfundinum, sem haldinn var á
Hótel Sögu á sunnudaginnjéðst Heimdellingur
á Hannes Jónsson blaðafulltrúa. Pétur Guð-
jónsson stóð þá upp og hvatti fundinn til þess að
hylla Hannes sérstaklega með lófataki fyrir hið
frábæra starf, sem hann hefði unnið að land-
helgismálinu. Varð fundurinn fúslega við þess-
um tilmælum og hyllti Hannes með miklu
lófataki. Það þakklæti var vissulega
verðskuldað. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Wilson treystir á
vinstri stefnu
Vitnar í Abraham Lincoln sér til stuðnings
Michacl Fo'ot
BREZKI Verkamanna-
flokkurinn hélt i siöustu viku
sögulegasta landsfund sinn
siöan siðari heimsstyrjöldinni
lauk. Flokkurinn sameinaðist
þar um róttækari og ein-
beittari stefnu en hann hefur
fylgt á undanförnum tveimur
áratugum. Flokksþingið
markaði skýra vinstri stefnu,
sem er mjög i anda vinstri
arms flokksins. Þó fór fjarri,
aö vinstri armurinn, sem
vafalitið hefur verið i meiri-
hluta á landsfundinum, léti
kenna afismunar. Þvert á
móti áttu tveir aðalforingjar
vinstra armsins, Michael Foot
og Jack Jones, meginþátt i þvi
að jafna ýmis ágreiningsefni
og draga úr helztu kröfum rót-
tækustu vinstri mannanna.
Sama gilti einnig um Anthony
Wedgwood Benn, sem styrkti
mjög aöstöðu sina á fundinum.
Þrátt fyrir þessa tilslökun
þeirra þremenninganna og
fylgismanna þeirra hefur
flokkurinn miklu skýrari
vinstri svip eftir fundinn en
áður. Hann er lika ótvirætt
samstæðari en áöur eða
a.m.k. forustuliö hans. Hitt er
svo eftir að sjá, hvort þetta
nægir honum til kjörfylgis eða
hvort hann verður ekki meira
dæmdur eftir verkunum,
þegar hann fór með stjórn, en
af loforðunum nú.
FYRIR fundinn þótti liklegt,
að komið gæti til alvarlegs
ágreinings um þjóðnýtingar-
málin. Vinstri armurinn i
flokksstjórninni hafði fengið
samþykkt, að tekið yrði inn i
stefnuskrá flokksins, að þjóð-
nýtt yrðu á næsta kjörtimabili
25 af 100 stærstu fyrirtækjum
landsins, ef flokkurinn fengi
meirihluta i næstu þing-
kosningum. Wilson taldi þetta
óhyggilegt og reis á móti þvi.
Um það leyti, sem lands-
fundurinn hófst náðist
samkomulag um það fyrir
milligöngu þeirra Jones og
Foots, aö ekki skyldi lögð
áherzía á þetta atriöi, heldur
yrði lýst yfir þvi, að flokkurinn
stefndi að þjóðnýtingu
ákveðinna atvinnugreina, án
þess að lofa þvi aö þeirri þjóö-
nýtingu yröi allri lokið á næsta
kjörtimabili, ef flokkurinn
fengi völdin. Þessar atvinnu-
greinar eru hvers konar
námurekstur á landi eða hafs-
botni, flugvélaiðnaður, skipa-
smiðaiðnaöurinn, vélaverk-
smiðjur og skyldar atvinnu-
greinar, lyfjagerð, flutningar
á vegum o.fl. Talið er, aö
þegar þessu marki hefur verið
náð, verði 4/5 hlutar atvinnu-
veganna þjóðnýttir, en nú er
1/5 hluti þeirra þjóðnýttur. Þá
lofaði flokkurinn því að þjóð-
nýta allar væntanlegar
byggingalóðir.
Til viðbótar þessari þjóö-
nýtingu, lofaði flokkurinn
margvislegum félagslegum
framkvæmdum. Hann lofaði
auknum ibúðabyggingum á
vegum hins opinbera, ráð-
stöfun gegn húsaleiguokri,
auknum tryggingum, aukinni
tekju- og eignajöfnun, sem
m.a. yrði gerð með hækkun
skatta á hátekjum og stór-
eignum, auknum réttindum
kvenna o.s.frv.
Þótt þessi stefna flokksins
sé róttæk á brezka visu, er hún
hvergi nærri eins róttæk,
þegar miðaö er við það, sem
hefur verið gert annars staöar
i Vestu-Evrópu. I Frakklandi
og á ttaliu er t.d. búiö að þjóð-
nýta ýmsar atvinnugreinar,
sem Verkamannaflokkurinn
lofar nú að þjóðnýta. Þá lofar
flokkurinn t.d. að auka trygg-
ingar á þann hátt, að einstakl-
ingar fái 10 sterlingspund i
eftirlaun á viku I stað 7.75 nú
og að hjón fái 16 sterlingspund
i stað 12.50 nú. 1 Danmörku og
Hollandi eru hliðstæð eftir-
laun hjóna nú um 25 sterlings-
pund.
ÝMSIR kunnugir telja, að
það verði ekki þessi mál, sem
flokkurinn muni setja mest á
oddinn i næstu kosningum, og
a.m.k. ekki þjóönýtinguna. I
næstu kosningum muni
flokkurinn einkum tefla fram
tveimur málum eöa Efna-
hagsbandalagsmálinu og
dýrtiöarmálinu. Aðildin að
Efnahagsbandalaginu virðist
eiga minnkandi vinsældum að
fagna, en meirihluti flokksins
beitti sér gegn henni. Lands-
fundurinn endurtók þvi fyrri
yfirlýsingu, aö láta fara fram
kosningar eða þjóðaratkvæða-
greiðslu um aðildina og
þannig fengi þjóðin sjálf aö
ráða þessu örlagarika máli
endanlega til lykta. Þetta
sjónarmið virðist eiga
vaxandi fylgi i Bretlandi.
Minnstu munaði, að lands-
fundurinn samþykkti að lýsa
flokkinn alveg andvigan aöild,
en það heföi getað valdið veru-
legri deilu i flokknum.
Michael Foot afstýröi þvi meö
snjallri ræðu, þar sem hann
talaði þó af innblæstri gegn
aðildinni. Hann lagði jafn-
framtáherzlu á, að þessu stór-
máli ætti þjóðin sjálf að ráöa
til lykta.
Miklar likur eru til, að þetta
mál, ásamt dýrtlðarmálinu,
geti sett meginsvip á næstu
kosningar og skapað Verka-
mannaflokknum góða vig-
stööu. Dýrtiðarmálið á nú
stærstan þátt i óvinsældum
rikisstjórnar íhaldsflokksins.
ÞAÐ gerðist á þessum
landsfundi i fyrsta sinn um
langt skeið, að Wilson og fleiri
forustumenn veittust harka-
lega að Frjálslynda flokknum.
Wilson lýsti yfir þvi, að sam-
bræöslustjórn Verkamanna-
flokksins og Frjálslynda
flokksins væri útilokuð, ef
Frjálslyndir fengju úrslita-
vald á þingi. Fylgisaukning
Frjálslyndaflokksins yrði þvi
öll til hagsbóta fyrir Ihalds-
flokkinn. Aður hefur Heath
hins vegar haldið þvi fram, að
fylgisaukning Frjálslynda
flokksins yrði öll til hagsbóta
fyrir Verkamannaflokkinn.
Bersýnilegt er, að báðir aðal-
flokkarnir óttast nú Frjáls-'
lynda flokkinn, en treysta á að
fylgi hans minnki aftur, þegar
nær dregur aðalkosningunum.
Forustumenn hægri arms
Verkamannaflokksins undir
forustu Roy Jenkins létu litið á
sér bera, en fylgdust með
straumnum. Þó sagði Jenkins,
að þjóönýting leysti ekki
vandamál efnahagslifsins, þvi
að þau væru annars eðlis og
óheppilegt gæti reynzt aö lofa
meiru en staðiö yrði við.
Wilson svaraði þessu siðar I
sjónvarpsviðtali á þann veg,
að hann þekkti þaö af eigin
reynslu, að gott væri að hafa i
aftursætinu gætna tengda-
mömmu, sem varaði við of
hröðum akstri!
WILSON lauk aöairæöu
sinni á fundinum með þvi að
vitna til eftirfarandi ummæla
Abrahams Lincolns: 1 upphafi
heimsbyggöarinnar sagöi Guð
almáttugur við fyrsta
manninn: 1 sveita andlitis þins
skaltu neyta brauðs þins.
Allar götur siöan hafa menn
ekki notið neinna gæða
annarra en birtu og lofts, án
vinnu. Þar sem öll gæði rekja
þannig rætur til vinnunnar, er
það eðlileg afleiðing, að þau
heyri til þeim, sem hafa aflað
þeirra með vinnu sinni. Þrátt
fyrir það hefur það viðgengist
á öllum timum, að sumir hafa
unnið, en aðrir hafa notið
mestra ávaxtanna án nokk-
urrar vinnu. Þetta er rangt og
verður að breytast. Það er
göfugasta markmið góðrar
stjórnar að tryggja sér-
hverjum vinnandi manni eins
stóran hluta eða næstum eins
stóran hlut og honum réttilega
ber af arði vinnu sinnar.
Þetta er, sagði Wilson að
lokum, boðskapur þessa
fundar og þessa flokks til
brezku þjóðarinnar og mann-
kynsins alls.
Þ.Þ.