Tíminn - 08.02.1974, Blaðsíða 10

Tíminn - 08.02.1974, Blaðsíða 10
10 TÍMINN Föstudagur 8. febrúar 1974. Snarpar deilur og orðahnippingar um ferjuskip Skallagríms Utankjörfundar- kosning verði gerð auðveldari Harftar deilur hafa verið undanfarna tvo daga i neðri deiid Alþingis um frumvarp rikis- stjórnarinnar um heimild henni til handa aö veita sjálfskuldar- ábyrgð á lánum til kaupa á 10 fiskiskipum yfir 300 lcstir og ferjuskipi. Þetta frumvarp var afgreitt frá efri deild fyrir jól og var til fyrstu umræðu i neðri deild i desember. 1 efri deild var bætt inn i frumvarpið heimild til að veita sams konar ábyrgð til kaupa á bllferjuskipi, er Skallagrimur h.f. var að festa kaup á til sjóflutninga milli Akraness og Reykjavikur. 1 nefndaráliti fjárhags- og við- skiptanefndar neðri deildar við 2. umræðu málsins kemur fram, að þrir nefndarmanna leggja til að frumvarpið verði samþykkt með þeirri breytingu, að rikisstjórn- inni verði einnig heimilað að ábyrgjast lán til kaupa á skipi handa Vestmannaeyingum. Nefndarálitið hljóðar svo, en fjórir nefndarmanna, þeir Gylfi Gislason, Matthias Mathiesen, Karvel Pálmason og Matthias Bjarnason skrifa undir þaðmeð fyrirvara: „Nefndin hefur tekið þetta mál til athugunar og afgreiðslu. Vil- hjálmur Hjálmarsson, Þórarinn Þórarinsson, Gylfi Þ. Gislason og Matthias Á. Mathiesen leggja til, aö frv. verði samþykkt með þeirri -breytingu, að rikisstjórninni veröi einnig heimilað að ábyrgj- ast lán til kaupa á skipi til flutninga fyrir Vestmannaeyjar, Þingsá ly ktunartillagan er Steingrimur Ilermannsson og fi. flytja og skýrt hefur verið frá áður hcr i blaðinu var tekin til umræðu i sameinuðu þingi á fimmtudag i fyrri viku. Hafði Steingrimur Hermannsson fram- sögu fyrir tillögunni og fer hér á eftir kafli úr ræðu hans: 18. april s.l. var samþykkt þingsályktun um milliþinganefnd í byggðamálum. 1 ályktuninni er nefndinni gert að vinna i fyrsta lagi að mótum almennrar stefnu i byggðamálum og i öðru lagi, að taka fyrir einstaka þætti, þar sem ójafnaðar gætir á milli þeirra, sem i dreifbýlinu búa og hinna, sem i þéttbýlinu eru og leggja fram á þessu þingi tillögur til úr- bóta á slikum sviðum. Nefndin hefur unnið að þessu hvoru tveggja, og með bréfi til forsætisráðherra 8. nóv. s .1. var bent á ýmiss atriði, sem nefndin telur að lagfæra þurfi. Eitt af þessum atriðum er jöfnun sim- gjalda, sem leggjast mjög mis- jafnt á landsmenn eftir þvi, hvar þeirbúa. Tillögur um jöfnun sim- gjalda hafa að visu verið fluttar oft á alþingi, m.a. stóð ég ásamt fleiri þingmönnum að flutningi slikrar tillögu, bæði á siðasta þingi og þinginu þar áður, en i hvorugt skiptið fengust þær út- ræddar. Byggðanefnd varð sammála um að flytja enn slika tillögu. Nefndin vann að þessum tillögu- flutningi, m.a. með þvi að fá póst- og simamálastjóra á sinn fund. Einnig áttu meðlimir úr nefndinni fund með samgönguráðherra. Málið var þannig allvel skoðað og niðurstaðan varð þessi þings- ályktunartillaga. Simakerfi landsmanna er byggt upp af fjórum meginþáttum. 1 fyrsta lagi má nefna notendalinur. Þær linur eru ein fyrir hvern notanda i þéttbýliskjörnum, en eins og menn vita, eru margir notendur á sömu linu viða i sveitahéruðum. Þá er það i öðru lagi simstöðin. f og flytur formaður nefndarinnar breytingartillögu þar um. Hafa aðrir nefndarmenn óbundnar hendur um afstöðu til hennar. Gylfi Þ. Gislason, Matthías A. Mathiesen, Karvel Pálmason og Matthias Bjarnason gagnrýna þá málsmeðferð og fella saman i eitt frumvarp tvö óskyld atriði, þ.e. ábyrgðarheimildir vegna kaupa á fiskiskipum annars vegar og á ferjuskipum hins vegar. Karvel Pálmason og Matthías Bjarnason eru efnislega andvigir þeirri breytingu, sem gerð var á frumvarpinu i efri deild, en styðja málið, eins og það var upphaflega lagt fyrir Alþingi. Einn nefndarmanna, Gils Guð- mundsson, var fjarstaddur, þegar málið var afgreitt.” t samræmi við þetta flutti formaður fjárhags- og viðskipta- nefndar deildarinnar, Vilhjálmur Hjálmarsson, eftirfarandi breytingartillögu er hann gerði grein fyrir við upphaf 2. umræðu i fyrradag: „1. Á eftir 2. gr. frv. komi ný grein, svo hljóðandi: Rikisstjórninni er heimilt gegn þeim tryggingum, sem hún metur gildar, að veita sjálfskuldar ábyrgð fyrir allt að 80% af kaupverði skips til flutninga fyrir Vestmannaeyjar, enda gangist bæjarstjórn Vestmannaeyja fyrir stofnun félags, er eigi skipið og annist rekstur þess. 2. 1 stað orðsins „ferjuskipi” i fyrirsögn frv. komi: til kaupa á 2 ferjuskipum.” t fyrradag flutti Björn Pálsson Steingrimur Hermannsson þriðja lagi er það skiptistöð fyrir millistöðvaafgreiðslu. Og loks millistöðvalinur, sem tengja saman skiptistöðvar. Skiptistöðvar og millistöðva- linur, þ.e.a.s. langlinur eru kostn- aðarsamar. t framkvæmd hefur verið leitazt við að spara við- byggingar skiptistöðva og milli- stöðvalina eða langlina og jafn- framt reynt að takmarka notkun þessara lina með þvi að hafa mismunandi gjaldskrá eftir fjar- lægðum, byggt á þeirri kenningu að þannig verði álagið á þennan dýra hluta simkerfisins minni. Gjaldskráin byggist upp af 9 flokkum, sem eru merktir O.a, B,C, og siðan 1,2,3,4 og 5. Flokk- urinn O gildir innan sima stöðvarsvæðis og er i þeim flokki ómælt, þ.e.a.s. skrefið er ótak- markað. Skrefið kostar krónur 2,10 samkv. gjaldskrá frá 1. april 1972. Siðan styttast skrefin eftir þvi, sem kemur neðar i gjald- skrárflokkana. tbúi tsafjarðar,- sem talar til Reykjavikur, greiðir samkv. 5. gjaldskrárflokki. Þá er timinn mældur og verður skrefið aðeins 6 mjög harðorða ræðu gegn kaupunum á ferjuskipi Skalla- grims og fór háðulegum orðum um þá menn, sem staðið hafa fyrir kaupum, sem hann taldi hin óskynsamlegustu. Halldór E. Sigurðsson tók upp mjög myndar- lega og harða vörn fyrir stjórn Skallagrims og þær sveitastjórnir og aðra hluthafa, svo sem Kaup- félag Borgfirðinga, sem standa að málinu og hafa samþykkt að auka hlutafé sitt i Skallagrimi mjög verulega vegna kaupa á ferjuskipinu til Akraness. Taldi Halldór að hér væri um mjög mikilvægan þátt i samgöngumál- um að ræða og yrði það spor aftur á bak i samgöngumálum lands- ins, ef þetta mál yrði stöðvað. Svaraði hann Birni Pálssyni full- um hálsi og taldi hann hafa talað mjög ómaklega um þá, sem að þessum skipakaupum stæðu, um þingmenn Vesturlands og Borg- firðinga alla. Urðu þetta hinar snörpustu orðahnippingar. Matthias Bjarnason lýsti sig and- vigan ferjunni til Akraness en hlynntan kaupum á skipi fyrir Vestmannaeyinga. Að máli Matthiasar loknu var umræðunni frestað i gær en áætlað að halda henni áfram siðdegis. sekúndur. Minútur verður þvi 10 skref og kostar 10 sinnum kr. 2.10 eða 21. kr. Ef ibúi tsafjarðar vill ná til opinberrar stofnunar i Reykjavik, sjá allir, að þetta er fljótt að hlaupa i miklar upp- hæðir. tðulega þarf að biða I lengri tima eftir þvi, að ná við- komandi aðila. Þegar hins vegar sá, sem er á höfuðborgarsvæðinu, þarf að ná til þessa sama opin- bera aðila, getur hann talað við hann ótalinn tima þ.e.a.s. eins iengi og þeim sýnist og greiðir þó ekki nema kr. 2.10. Þetta gjald stigur mjög hratt eftir gjaldflokkum. Lengd skrefa, en hvert skref eins og ég hef sagt kostar 2.10, breytist þannig: t O- flokki er skrefið ótakmarkað, I A- flokki eru skrefin 60sek, i B-flokki 45 sek., C-flokki 30 og siðan áfram niður i 6 sek. i 5 fl. Reynt hefur verið að bæta úr þessu með þvi, að taka upp næturtaxta. Það er, að sérstakur taxti gildir frá kl. 8 á kvöldi til kl. 7 á morgnana frá mánudegi til föstudags, en um helgar frá kl. 15 á laugardögum til 7 næsta mánu- dagsmorgun. Þennan tima er gjaldið töluvert lægra, þvi að skrefið verður þá tvöfalt lengra heldur en það er á dagtaxta. Þetta hefur gefið góða raun. Upplýsti póst- og simamálastjóri, að álagið hefur jafnt og þétt aukiztá þessum tima og þvi hefur það jafnframt létt af notkun simans á dagtaxtanum. Ýmsar tölur má nefna til sönn- unar á þeim mismun, sem rikir að þessu leyti milli landsmanna. Einna fróðlegastar þóttu nefndinni þær tölur, sem póst- og simamálastjóri Iagði fram og gefa samanburð á ársfjórðungs- gjaldieða fastagjaldi og umfram- gjaldi á höfuðborgarsvæðinu annars vegar og i dreifbýli hins vegar. Þá kemur i ljós, að árið 1969 voru umframgjöld á höfuð- borgarsvæðinu innan við 70% af fastagjaldinu. t dreifbýlinu hins Framhald á bls. 8. Rikisstjórnin hefur lagt fram frumvarp um breytingar á kosningalöguin, þess efnis, að auðveldaðar verði utankjör- fundarkosningar til Alþingis. i greinargerð með frumvarpinu segir: „A siðasta Alþingi var samþykkt þingsályktun um endurskoðun laga um kosningar til Alþingis, þar sem rikisstjórn- inni var falið að leggja fyrir næsta þing tillögur til breytinga á kosningalögum með það fyrir augum að auðvelda utankjör- fundaratkvæðagreiðslu. í greinargerð með þings- ályktunartillögunni og i umræðum kom fram, að fyrst og fremst var haft i huga að auövelda þeim, sem dveljast er- lendis, einkum námsmönnum, en kosningarrétt hafa hér, að neyta kosningarréttar sins, svo og að gera þeim, sem ekki geta vegna heilsubrests ferðast til kjörstjóra, kleift að neyta kosningarréttar. Samkvæmt gildandi kosninga- lögum getur utankjörfundarat- kvæðagreiðsla farið fram i skrif- stofu sýslumanns eða bæjar- fógeta (I Reykjavik borgar- fógeta), i skrifstofu sendiráðs eða útsends aðalræðismanns, útsends ræðismanns eða vararæðismanns íslands, eða kjörræðismanns, sem er islenskur rikisborgari eða af islensku þjóðerni og mælir á islenska tungu, i skrifstofu eða á heimili hreppstjóra eða um borð i islensku skipi i millilandasigling- um eða á fjarlægum miðum. Kjósanda er ætlað að koma á fund kjörstjóra á tilteknum stað. Er þeim, sem ekki hafa tök á þvi að koma til fundar við kjörstjóra, þvi gert ómögulegt að neyta kosningarréttar sins. Á það fyrst og fremst við um þá, sem vegna sjúkdóms, likamlegrar bæklunar eða ella dvelja á sjúkrahúsum eða dvalarheimilum aldraðra, en á sjálfsögðu með sama hætti við um þá, sem i heimahúsúm dvelja, en ekki eiga heimangengt af sömu ástæðum. Með frumvarpi þessu er lagt til, að heimilað verði að framkvæma utankjörfundarkosningu i sjúkra- húsum og dvalarheimilum aldraðra, og eru þá hafðar i huga þær stofnanir, sem slik nöfn bera samkvæmt IV. kafla laga um heilbrigðisþjónustu, nr. 56 27. april 1973, .og lögum um dvalar- heimili aldraðra, nr. 28 15. april 1973. Gert er ráð fyrir þvi, að i stofnunum þessum fari kosninga- athöfnin að öllu leyti fram með sama hætti og þegar kosning fer fram á skrifstofu eða heimili kjörstjóra. Er gert ráð fyrir þvi, að viðkomandi kjörstjóri ákveði, i samráði við stjórn viðkomandi stofnunar, hvenær atkvæða- greiðsla getur þar farið fram, en um þetta efni mundi dómsmála- ráðuneytið setja nánari reglur.Að ð jafnaði mundi ekki þörf á að halda kjörfund oftar en einu sinni i hverri stofnun. Miðað við gildandi lagaákvæði getur utankjörfundaratkvæða- greiðsla nú farið fram á 19 stöðum erlendis i 10 þjóðlöndum, en það er i islenskum sendiráðum 9 að tölu, hjá 1 útsendum ræðis- manni og að auki hjá 9 kjörræðis- mönnum, sem eru islenskir rikis- borgarar eða af islensku bergi brotnir og mæla á islenska tungu. Islendingum, sem erlendis dvelja, við nám eða af öðrum ástæðum, en eiga kosningarrétt hér, hefur á undanförnum árum farið fjölgandi og eru þeir dreifðari um lönd en áður. Er þeim i mörgum tilvikum fyrir- munað að neyta kosningarréttar sins vegna mikillar fjarlægðar til næsta kjörstjóra. Með frumvarpi þessu er lagt til, að haldið verði gildandi reglum um atkvæðagreiðslu i sendi- ráðum og hjá útsendum ræðis- mönnum. Hins vegar er lagt til, að utanrikisráðuneytinu verði falið að ákveða og auglýsa fyrir hverjar kosningar, hvar utan- kjörfundaratkvæðagreiðsla fer fram hjá kjörræðismönnum. Mundi með þvi mega fjölga að mun kjörstöðum erlendis. 1 þvi sambandi ber að hafa i huga, að kjörræðismenn eru ólaunaðir og hafa eigi viðveruskyldu á skrif- stofu sinni gagnvart islenskum stjórnvöldum. Er þvi eigi hægt að skylda þá til viðveru á skrifstofum sinum allan þann tima, sem utankjörfundar- atkvæðagreiðsla má annars fara fram. Þess i stað er lagt til, að utanrikisráðuneytið, að höfðu samráði við viðkomandi kjörræðismenn, auglýsi, hvenær atkvæðagreiðsla getur farið fram hjá þeim. Flestir ræðismanna þessara hvorki skilja islensku né mæla og er þá gert ráð fyrir þvi, að útbúnar verði kosninga- leiðbeiningar fyrir þá á a.m.k. einu erlendu tungumáli og fylgi þýðing á texta fylgibréfa með kjörseðlunum. Auk þessa, sem þegar hefur verið rakið, felur frumvarpið i sér ákvæði um það, að kjörstjórar hérlendis auglýsi, hvenær atkvæðagreiðsla utan kjörfundar getur farið faram. Tillaga um uppsögn varnarsamnings Bjarni Guðnason hefur lagt fram á Alþingi tillögu til þingsályktunar um að rikis- stjórnin beiti sér nú þegar fyrir uppsögn varnar- samningsins við Bandarikin. Fyrirspurnir Eftirfarandi fyrirspurnir hafa verið lagðar fram: Til menntamálaráðhcrra um úthlutun viðbótarritlauna. Frá Halldóri Blöndal. 1. Hvað er áætlað, að söluskattur af bókum hafi numið miklu árin 1970, 1971 og 1972? 2. Hvaða ástæður lágu til þess, að úthlutun fjár skv. 102 999 61 I fjárlögum fyrir árið 1973 var látin ná til þriggja ára, en ekki eins? Framhald á bls. 8. JÖFNUN SÍMGJALDA ER RÉTTLÆTISMÁL

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.