Tíminn - 06.11.1974, Qupperneq 1

fóðurvörur
ÞEKKTAR
UM
LAND
ALLT
í DAG
Stefnuræða
forsætis-
ráðherra
— sjá
bls. 8 og 9
Erfitt
að iíta
upp til
vígðra
bræðra
— sjá bls. 3
Hagstæðir
samningar
— sjá leiðara
bls. 7
Axel
sóttur!
— sjá íþróttir
bls. 11

Stjórnventlar
Olíudælur
Olíudrif
218. tölublað — Miðvikudagur 6. nóvember—58. árgangur
Landvélar hf
Efnahagslegt sjálfstæði og
atvinnuöryggi varðar mestu
sagði Halldór E. Sigurðsson í umræðunum um stjórnarstefnuna
Fyrir liggur að viðskiptakjör
okkar hafa versnað um 10% á ár-
inu, sem leiðir til þess að þjóðar-
tekjurnar munu rýrna um 1/2 til
1% frá fyrra ári, þó að þjóðar-
framleiðslan aukist um 3-4%.
Ekki bætir úr skák að veruleg
sölutregða er og hefur verið á
ýmsum sjávarafurðum. Á þessu
ári hefur hækkun á innflutnings-
vöruverði orðið um 48-49%. Er þá
oliuhækkunin meðtalin. A sú
hækkun verulegan þátt i þeirri
verðbólgu, sem i landinu hefur
verið á þessu ári.
Þetta kom fram i ræðu, sem
Halldór E. Sigurðsson ráðherra
flutti á alþingi i gærkvöldi, er rætt
var um stefnuskrá rikisstjórnar-
innar. Halldór benti á, að i ræðu,
sem þáverandi forsætisráðherra,
Ólafur Jóhannesson, flutti um s.l.
áramót hafi hann varað þjóðina
við þvi, að staða hennar i efna-
hagsmálum færi versnandi vegna
lakari viðskiptakjara en áður
hafði verið, sem stafaði af verð-
hækkun á innfluttum vörum og
verðlækkun á útflutningi. Hvatti
hann þjóðina til varfærni i kröfu-
gerðum á hendur atvinnuvegun-
um til þess að atvinnuöryggi og
lifsafkomu hennar væri ekki
stefnt i hættu.
Siðar i ræðu sinni sagði Halldór,
að annar hvati að verðbólgunni
væri þær launahækkanir, sem
samið var um i kjarasamningun-
um i febrúar s.l. og afleiðingar
þeirra. Þeir samningar leiddu
ekki til launajöfnunar, eins og
launþegasamtökin höfðu lýst yfir
að stefnt yrði að með hækkun á
launum þeirra lægst launuðu,
eins og átti sér stað I samningum
rikisins og BSRB, heldur leiddu
þeir til frekari launamismunar
hinum tekjuhærri i hag. Að auki
var svo farið yfir þau takmörk i
launahækkunum, sem atvinnulif
þjóðarinnar þoldi. Við efnahags-
vandanum brást fyrrverandi for-
sætisráðherra þannig , að
Hann lagði fram i rikisstjórninni
drög að frumvarpi um aðgerðir
um viðnám gegn verðbólgu. Hann
lagði sig allan fram um að ná
samstöðu innan rikisstjórnarinn-
ar og utan hennaráalþingi til þess
að tryggja framgang þeirra úr-
ræða, sem frumvarpið gerði ráð
fyrir. M.a. bauð hann upp á
myndun þjóðstjórnar, sem ekki
væri bundin forystu hans og kosn-
ingar að hausti. Svo mikilsvert
taldi fyrrverandi forsætisráð-
herra að gripa til skjótra aðgerða
gegn efnahagsvandanum. Slik
samstaða náðist ekki og af-
leiðingin var þingrof og kosning-
ar. Aður en til kosninga var geng-
ið kom fyrrverandi rikisstjórn þó
á með bráðabirgðalögum nokkr-
um þeirra efnahagsaðgerða, sem
I frumvarpinu fólust, til að firra
þjóðina áföllum þar til starfhæf
rikisstjórn yrði mynduð að lokn-
um kosningum og gæti farið að
fást við vandamál þjóðarinna'r.
Núverandi rikisstjórn hefur
tekið upp flest úrræði sem ólafur
Jóhannesson lagði til. Má þvi ljóst
vera að efnahagsúrræði fyrrver-
andi forsætisráðherra og flokks
hans voru hvort tveggja i senn
raunhæf og nauðsynleg. Hefðu
þeir, sem hindruðu framgang
þeirra á s.l. vori, borið gæfu til að
sjá fyrr að sér, þá hefði efnahags-
vandinn, sem nú er við að glima,
ekki verið slikur sem raun ber
vitni.
Þá vék Halldór E. Sigurðsson
að rlkisfjármálunum og sagði, að
i rikisstjórn Ólafs Jóhannessonar
hefði Framsóknarflokkurinn far-
ið með þau og hafi þáverandi
stjórnarandstæðingar gagnrýnt
hækkun fjárlaga mjög, en á þeim
árum voru gerðar nokkrar breyt-
ingar á uppbyggingu fjárlaga,
sem miðuðu að þvi að þau sýndu
sem réttasta mynd af rikisút-
gjöldunum. M.a. tók rikissjóður
að sér að greiða ýmis útgjöld,
sem sveitafélög greiddu áður og
hafði það að sjálfsögðu i för með
sér aukin útgjöld rikissjóðs.
Þá voru og fleiri atriði, sem
orkuðu til hækkunar fjárlaga, svo
sem lagabreytingar, sem fólu i
sér mikil útgjöld fyrir rikissjóð.
Auk þess hafði verðbólgan mikil
áhrif á hækkun fjárlaga.
Ráðherrann taldi upp mörg
fleiri atriði, sem hækkuðu fjár-
lögin mikið, en benti jafnframt á,
að á þvi timabili, sem hann var
fjármálaráðherra, hafi hækkun
orðið mest 30%, en það var árið
1973-’74, og var sú hækkun gagn-
rýnd mjög af þáverandi stjórnar-
andstöðu. Siðan sagði ráðherr-
ann:
— Enda þótt tekjur rikissjóðs i
ár reynist mun hærri en reiknað
var með, þegar barizt var fyrir
auknum tekjum af fyrrverandi
rikisstjórn á s.l. vetri, þá stafar
það m.a. að þvi að óeðlilegur og
óæskilegur innflutningur hefur
átt sér stað og of mikil sala i land-
inu yfirleitt. Það sannar þvi að
tekjuþörfin var rétt metin og
raunhæf. Ég gleðst yfir þvi, að
vegna þeirrar þátttöku, sem ég
átti i þvi að ganga frá tekjuöflun i
sambandi við stjórnarsamn-
ingana á s.l. hausti, að tekjukerfi
rikissjóðs er nú talið það gott, að
það þoli að bera uppi þá hækkun
fjárlaga, sem gert er ráð fyrir á
næsta ári. Fjárlagafrumvarpið
sem nú liggur fyrir alþingi sýnir
hækkun á gildandi fjárlögum um
52%. Ef miðað væri við fjárlaga-
Framhald á bls. 13
Halldór E. Sigurftsson
Eldur í gömlu rafstöðinni á Djúpavogi:
RAFMAGNSLAUST í GÆR
OG FJÖLSÍMINN ÓVIRKUR
— munaði minnstu, að frystihúsið brynni
Gsal—Reykjavik. — 1 fyrrinótt
kom upp eldur I viðbyggingu við
frystihúsið á Djúpavogi, en þar
hefur rafstöð þorpsins verið um
langan tima. Varðmaður i frysti-
Blönduvirkjun næsta
stórvirkjun landsins ?
M:Ó.—Blönduósi. Blönduvirkjun
hefur verið talsvert til umræðu á
siðustu árum og bendir allt til, að
þess verði ekki langt að biða, að
130-140 megavatta virkjun i
Biöndu verði að veruleika.
Eftir þvi sem virkjunarstaður-
inn er kannaður nánar virðist
Blönduvirkjun mjög hagkvæm.
Stór kostur er, að Blanda er ekki
á jarðeldasvæði, og þvi engin
hætta á skemmdum á orkuverum
né breytingum á vatnsrennsli
vegna jarðhræringa eða eldgosa.
1 sumar fóru fram miklar
rannsóknir á virkjunarmöguleik-
um i Blöndu, og er nú verið að
vinna úr þeim rannsóknum. Búið
er að gera nákvæm kort af öllu
virkjunarsvæðinu og kemur þar i
ljós, að minni stiflur þarf að gera
fyrir sömu virkjun, en ráð hafði
verið fyrir gert við fyrstu könnun.
Þá var I sumar lokið við gerð
hljóðhraðamælinga til að kanna
laus jarðlög og gáfu þær mæling-
ar jákvæðar niðurstöður. Fyrir-
hugað stöðvarhús á að byggja
þrjú hundruð metra undir yfir-
borði jarðar og átti að kanna að-
stæður þar með borun i sumar, en
borinn bilaði og tókst þvi ekki að
ljúka verkinu.
Undanfarnar vikur hefur Sigur-
jón Rist, vatnamælingamaður
unnið að uppsetningu vatnshæða-
mælis við Blöndu. Er það einn
stærsti mælir sinnar tegundar,
sem settur hefur verið upp við is-
lenzkt vatnsfall.
Sprengdir voru um eitthundrað
rúmmetrar úr klettunum nálægt
fremri-Blöndubrú til að koma
mælinum fyrir.
Haukur Tómasson verkfræð-
ingur hjá Orkustofnun, sagði fyrir
skömmu, að allar rannsóknir sem
gerðar hefðu verið á hugsanlegri
stórvirkjun i Blöndu gæfu mjög
jákvæðar niðurstöður og næsta
sumar yrði nákvæmari hag-
kvæmnisáætlun um Blönduvirkj-
un tilbúin.
Mjög margir hafa látið i ljós þá
skoðun, að sem fyrst eigi að
ákveða næstu stórvirkjun lands-
ins, og eigi hún að risa á Norður-
landi vestanverðu. Mörg rök hafa
verið færð fyrir þessari skoðun,
og mega þvi menn vera mjög
ánægðir með hve rann-
sóknir á Blönduvirkjun gefa
jákvæðar niðurstöður. Eru þvi
allar likur á, að draumur þessara
fjölmörgu aðila geti rætzt og
virk junarframkvæmdir við
Blöndu verði hafnar innan fárra
ára.
húsinu var stuttu áður en eldsins
varð vart búinn að loka hurð á
milli vélasalar frystihússins og
rafstöðvarinnar og hefur þaft efa-
litið átt mestan þátt i að frysti-
húsið sjálft skemmdist ekkert i
brunanum.
Gamla rafstöðin var enn i notk-
un, þar sem ekki var búið að
tengja vélarnar i húsakynnum
nýju rafstöðvarinnar, — og þvi
varð Djúpivogur rafmagnslaus i
allan gærdag og þar til seint i
gærkvöldi, að viðgerðarmönnum
frá Egilsstöðum tókst að ljúka
viðgerð.
1 gömlu rafstöðinni var ein vél i
notkun, og eyðilagðist hún i
brunanum. Talið er fullvist, að
eldurinn hafi komið upp i raf-
magnstöflu og spenni, sem i hús-
inu var.
Gamla rafstöðin var um 80 fm
að flatarmáli, steinsteypt, en með
timburþaki, og brann húsið að
mestu. Rafstöð Djúpavogs var
áður i þessu húsi, þar til nýlega að
hún var flutt i nýrri og betri húsa-
kynni, og allar vélar stöðvarinnar
voru komnar þangað nema ein.
Fjölsiminn á Djúpavogi varð
einnig óvirkur i allan gærdag og
fram eftir kvöldi vegna raf-
magnsleysisins og hefur þvi ein-
vörðungu verið hægt að ná til
Djúpavogs gegnum eina linu, svo
nefnda stöðvarlinu.
1 fyrrinótt, þegar eldurinn kom
upp, vár rigning á Djúpavogi og
nokkuð hvasst, en þó gekk mjög
vel að slökkva eldinn og komust
slökkviliðsmenn algjörlega fyrir-
hann á tæpum klukkutima.
Lundúna-
ferðinni
frestað
Af ófy rirsjáanlegum
orsökum verður ferð sú, sem
Framsóknarfélögin i
Reykjavik gangast fyrir,
frestað til mánudagsins 25.
nóvember. Þessu fylgir i
rauninni sá kostur að fólki
gefst meiri timi til undirbún-
ings.
Lagt verður af stað mánu-
daginn 25. nóvember klukk-
an tiu fyrir hádegi frá Kefla-
vik, með Boeing-þotu Air-
Viking. Frá London verður
svo haldið heim til Islands
föstudaginn 29. nóvember
klukkan 15.
Þátttakendum gefst kostur
á ódýrri gistingu á Hotel
Mont Royal við Oxford-
stræti i miðborg Lundúna, og
fylgir hverju herbergi bað og
slmi.
Mikill áhugi rikirá þessari
ferð, og er fólki bent á að
hafa samband við flokks-
skrifstofuna sem allra fyrst,
ef það hefur hug á þátttöku.