Tíminn - 30.01.1975, Blaðsíða 9

8
TÍMINN
Fimmtudagur 30. janúar 1975.
Fimmtudagur 30. janúar 1975.
TÍMINN
9
Bakstroffuleggurinn hifður inn, meðan verið er að hifa grandarana oglása sundur. A rúmiega heimingnum af
togurunum er bakstroffuleggurinn ekki hifður upp eins og sést á myndinni heldur eru rossin hifð inn fyrir
rennubrúnina og lásað þar I sundur, þá þurfa 2 til 4 menn að fara inn Irennuna og vinna verkið þar.
Hér sést rennuiokinn kominn upp.
Járnmotta til þess að draga úr hálku á dekkinu.
Kannsóknarnefnd sjóslysa: Ingólfur Þóröarson (f.v.) Ingóifur Stefánsson, Haraldur Henrýsson, Sigfús
Bjarnason, Jónas Haraidsson.og Þórhaliur Háifdánarson. (Timamynd GE)
A myndinni sést vel aðstaöa manna viö að lása i sundur, þar sem bakstroffuleggirnir eru látnir koma
upp meö rossunum og lásað úr á rennubrúninni. A mörgum togurum er ekki nema eitt spil afturá og hef-
ur þaö valdið þvi I sumum tilfellum, að bakstroffulcggurinn er ekki hifður upp. A myndinni sést vel
hvernig vandinn var leystur á þessu skipi, það var gert meö hanafæti og sést hann vel á myndinni, þar
sem hann liggur i gegn um stb. blökkina i gálganum.
Rannsóknarnefnd um sjóslys gefur níu mikilvægar óbendingar um öryggisbúnað ó skuttogurum
Ýmsu ábótavant ur n búnað skuttogaranna
FB—Reykjavik. Eins og fram
hefur komið f fréttum f Timanum
hefur Rannsóknarnefnd sjóslysa
að undanförnu fjallað um
öryggismál um borð I skuttogur-
um vegna alvarlegra slysa, sem
orðið hafa um borð i sllkum skip-
um. Nefndin er einungis ráðgef-
andi, en með tillögum sinum vill
hún reyna að koma til leiðar, að
nauðsynlegar breytingar fari
fram um borð i skuttogurum sem
og öðrum skipum, þar sem I ljós
kemur að breytingar gætu dregið
úr slysahættu.
A. fundi með blaðamönnum
sagði Haraldur Henrýsson for-
maður nefndarinnar, að komið
heföi fram við rannsókn nefndar-
innar að agnúar væru á búnaði
skuttogara, og á þvi hvernig er að
verkunum staðið um borð i þeim.
Sagöi hann, að sjóslysanefndin
hefði engan veginn lokið verki
sinu á þessu sviði, þvi að henni
hefði enn ekki borizt öll gögn
varðandi slys, sem orðið hefðu á
skuttogurunum, en auk þess væri
verið að biða eftir upplýsingum
erlendis frá, sem án efa kæmu að
miklum notum. Haraldur sagði
að nefndin hefði meðal annars
leitað fanga hjá Englendingum og
Þjóðverjum, sem hefðu mikla
reynslu á þessu sviði.
t rannsóknarnefnd sjóslysa eru
Haraldur Henrýsson formaður,
skipaður án tilnefningar, Ingólfur
Stefánsson tilnefndur af Far-
manna- og fiskimannasamband-
inu, Ingólfur Þórðarson, tilnefnd-
ur af SVFl, Jónas Haraldsson, til-
nefndur af Líú, Sigfús Bjarnason
tilnefndur af Sjómannasamband-
inu og siðan er Þórhallur Hálf-
dánarson starfsmaður nefndar-
innar.
Nefndin hefur tekið saman niu
atriði, sem hún telur brýnt, að
gaumur verði gefinn nú þegar til
varnar slysum likum þeim, sem
þegar hafa átt sér stað á Islenzk-
um skuttogurum.
Fyrsta atriðið er að settur
verði skutrennuloki i alla skuttog-
ara, sem eru i smiðum, og jafn-
framt þá, sem eldri eru, sé þess
nokkur kostur. Með skutrennu-
loka er átt við sérstakt stálþil, er
gengur niður i dekkið við skut-
rennuna, og hægt er að lyfta eða
slaka niður með sérstökum
vökvabúnaði. Slikir skutrennu-
lokar eru nú i þremur islenzkum
skuttogurum. Er ljóst, að þessir
lokar eru miklum mun öruggari,
en þau hlið, sem skuttogararnir
eru nú flestir útbúnir með, þar
sem loka má skutrennunni með
rennulokanum um leið og bogg-
ingarnir eru komnir inn á dekkið
við hifingu eða út fyrir slökun, að
þvi er segir i skýringu nefndar-
innar.
Annað atriðið er, að sami mað-
ur sinni aldrei samtimis stjórn
skips og stjórn togvindu. I skýr-
ingum segir, að togvindur hinna
nýju skuttogara séu öflug og við-
kvæm tæki, sem krefjast
nákvæmrar stjórnar.
Mistök við stjórn þeirra geta
haft alvarleg slys i för með sér.
Stjórnbúnaður togvindanna er á
stjórnpalli hinna nýju skipa og
hefur það viða tiðkazt, að skip-
stjóri eða stýrimaður sinni sam-
timis stjórn vindunnar, og stjórn
skips. Nefndin telur reynsluna
hafa sýnt, að slikt sé hættulegt.
Beinir hún þvi eindregið til skip-
stjórnarmanna að hafa jafnan
annan mann i brúnni til að stjórna
togvindu og telur nefndin, að slikt
eigi að lögskipa. Á hinn bóginn
verður að tryggja að þetta verði
ekki til að draga úr nauðsynlegri
verkstjórn á þilfari.
Nefndarmenn skýrðu ennfrem-
ur frá þvi, að hjá Þjóðverjum
væru þær reglur á 800 tonna skip-
um og þaðan af stærri, að þá færi
aldrei maður frá spilinu á meðan
veriö væri að toga, enda talið
fullkomið starf að fylgjast með
þvi.
Þriðja ábendingaratriði
nefndarinnar er að skylda verði
að þeir sjómenn, sem vinna á aft-
urþilfari skuttogaranna noti
öryggisbelti við störf sin þar sem
við verður komið.
Rannsóknarnefnd sjóslysa hef-
ur að undanförnu unnið að kynn-
ingu öryggisbelta, og að úrbótum
á þeim og tilheyrandi búnaði i
samræmi við ábendingar sjó-
manna. Telur hún óhætt að mæla
með þeim sem ótviræðum
öryggisbúnaði. Nefndin veit til
þess, að slik belti hafa þegar
sannað ágæti sitt Hafa sjómenn
talið fullvíst, að notkun öryggis-
belta hefði komið i veg fyrir, að
menn tæki útbyrðis, þar sem slikt
hefur gerzt. öryggisbelti og til-
heyrandi útbúnaður, sem nefndin
mælir með, er til sýnis á skrif-
stofu nefndarinnar i Slysavarna-
húsinu á Grandagarði.
Nefndarmenn sýndu blaða-
mönnum tvenns konar öryggis-
belti. Annars vegar stálgormur
sem er innan i linu. Hlykkjast
gormurinn upp, þannig að hann á
ekki að þvælast fyrir fótum
manna, á meðan þeir eru við
vinnu. Hin tegund öryggisbelt-
anna er blökk, sem út úr dregst
vir. Við snöggt átak hættir linan
að renna út úr blökkinni. Þetta er
af sumum talinn nokkur ókostur,
þvi að blökkin kann að geta kippt
fótunum undan manni; við þetta
snögga átak. Blakkirnar eru nú i
notkun á nokkrum skipum i til-
raunaskyni, og mun nefndin afla
upplýsinga um það, hvernig
sjómönnum likar þessi tegund
öryggisbelta, og hvernig hún
reynist, áður en hún mælir með
notkun hennar.
Fjórða ábendingaratriði
nefndarinnar er um það, að gerð-
ar verði ráðstafanir til að draga
úr hálku á þilfari skuttogaranna.
1 skýringu nefndarinnar segir, að
hálka á þilfari skuttogaranna sé
mjög hættuleg þeim, sem þar
starfa.
Rannsóknarnefnd sjóslysa er
nú aö leita eftir hentugum útbún-
aöi til að draga úr hálku. Hvetur
hún útgerðarmenn og sjómenn til
að fylgjast með þróun þessara
mála og fá sér slikan búnað, þeg-
ar er hann verður tiltækur.
Norðmenn framleiða eins kon-
ar mottur, sem komið er fyrir,
nálægt skutrennunni, og eiga
þessar mottur að draga úr hálku.
Ekki er hægt að nota þessar mott-
ur I skutrennuna sjálfa, en þar
kemur til greina að festa niður
lista, af sérstakri gerð.
Fimmta ábendingaratriðið er
varðandi bjarghringi, sem komið
verði fyrir aftast á skuttogurun-
um, beggja vegna skutrennunn-
ar. Hér er átt við bjarghringi er
festir verði við línu, sem undin er
upp á rúllu, þannig að kasta megi
þeim viðstöðulaust i sjóinn, ef
mann tekur útbyrðis, án þess að
dýrmætur timi fari i að leysa lin-
una. Nefndarmenn gátu þess, að
hér væri ekki um að ræða bjarg-
hringi, sem koma ættu I stað
neinna þeirra hringja sem þegar
er tilskilið, að hafðir séu i skipun-
um, heldur, er þetta viðbót á
öryggisútbúnaði. Slikir bjarg-
hringir eru þegar komnir I Jón
Vidalin, og er verið að setja þá I
Ljósafellið.
Sjötta ábendingaratriðið er um
notkun öryggishjálma, við vinnu
á þilfari skuttogara. Bent er á, að
öryggishjálmar eru fyrirskipaðir
á þýzkum togurum, og hafa þeir
verið útbúnir þannig, að þeir geta
Ingólfur Stefánsson og Þórhallur Hálfdánarson með öryggisbeitið úr stálgorminum. (Timamynd GE)
komið 1 staö sjóhatts og húfu.
Slikir hjálmar verða fáanlegir
hér á næstunni.
Nefndarmenn sögðu að notkun
hjálma væri nauðsynleg vfðar en
á skuttogurum, og eru þeir sums
staðar notaðir, þóttþaö sé eflaust
á allt of fáum stöðum.
Sjöunda ábendingaratriðið er
að sjómönnum á skuttogurum,
sem og á öðrum skipum, verði
gert skylt að bera þar til gerð
björgunarvesti innan hlifðarfata,
sem verði eins létt og lipur og
kostur er. Til eru mjög létt og
fyrirferðarlitil björgunarvesti,
sem hafa má innan hlifðarfata.
Þau blása sig sjálft út, ef til
dæmis maður fellur fyrir borð og
rotast, þannig að hann er ekki fær
um að gera það sjálfur. Gerist
það með sérstakri efnabreytingu,
sem verður er sjór kemst að
uppblástursútbúnaðinum. Einnig
eru nú fáanleg lipur hllfðarföt,
blússa og buxur, sem hentug eru
til notkunar fyrir sjómehn. Fram
kom á fundinum með blaðamönn-
um, að I Þýzkalandi er nú bannað
að nota sjóstakk, eins og notaður
hefur verið lengst af. Þykir hann
of þungur og fyrirferðarmikill, og
iþyngja sjómönnum um of við
störfin um borð I togurunum.
I áttunda atriðinu er fjallað um
kallkerfi milli stjórnpalls og
afturþilfars á skuttogurunum,
sem sagt er að þurfi að vera gott
og öruggt alla tið. Gott samband
milli stjórnpalls og vinnandi
manna á þilfari skuttogara er
mjög mikilvægt, segir nefndin,
fyrir öryggi þeirra sem á
þilfarinu vinna Þessu er viða
ábótavant, einkum vegna lélegs
útbúnaðar. A einstaka skipi mun
hafa verið komið upp magnara á
kerfið til þess að bæta þetta sam-
band.
Niunda og siðasta ábendingar-
atriðið fjallar um reykköfunar-
tæki um borð i öllum skuttogur-
um, og að skylt verði að hafa þar
slik tæki. Samkvæmt núgildandi
reglum er aðeins skylt að hafa
reykköfunartæki I skipum, sem
stærri eru en 500 brl. Nefndin
hefur fyrir nokkru skrifað sam-
gönguráðuneytinu og óskað þess,
að gert yrði að skyldu að hafa slik
tæki I öllum skipum, stærri en 150
brl. Eldsvoðar I bátum á undan-
förnum mánuðum hafa rækilega
sýnt fram á nauðsyn öryggis-
búnaðar vegna elds.
Nefndarmenn sýndu einföld
reykköfundartæki, sem talin eru
mjög hentug til notkunar um borð
I skipum. Súrefnið i tækjunum
endist i fjörutíu minútur en
nokkru áður en það er gengi til
þurrðar fer flauta I gang, sem
gefur notandanum merki um, að
honum sé réttast að koma sér út
úr eldinu. Einnig er á tækinu
þrýstimælir, sem sýnir ávallt
súrefnismagnið i tönkunum, svo
notandinn getur alltaf fylgzt með
þvi, hversu mikið er gengið á súr-
efnið. Hér á landi munu nú vera I
notkun um 300 tæki af þessari
gerð, og eru þau m.a. i varðskip-
unum, og þar mun vera hægt að
fá á þau áfyllingu, ef i nauðirnar
rekur úti á sjó.
Þaerábendingar sem hér hefur
verið skýrt frá, hefur nefndin
þegar sent til samgönguráðu-
neytisins, Siglingamálastofnun-
arinnar, SVFl, Sjómannsam-
bands Islands, Farmanna og
fiskimannasambandsins og LIU.
Auk þess verður öllum skipstjór-
um sendar ábendingarnar og
áhöfnum skuttogaranna.
Þá hefur nefndin hugsað sér að
fylgja eftir framkvæmd þessara
atriða, bæði með viðræðum við
viðkomandi aðila svo og með
fræðslustarfsemi. Starfsmaður
nefndarinnar Þórhallur Hálf-
dánarson fer m.a. i sjómanna-
skólana og flytur kynningar- og
upplýsingarerindi. 1 skýrslu
nefndarinnar fyrir árið 1974, sem
bráðlega kemur út, verður m.a.
leitazt við að birta leiðbeiningar
til sjómanna, þar sem ofangreind
atriði verða skýrð nánar svo og
önnur eftir þvi sem tilefni verður
til
1 Þýzkalandi er hafður sá
háttur á, vilji sjómenn ekki not-
færa sér þau öryggistæki,sem um
borð i togurum eru, að þeir verði
að undirrita yfirlýsingu þar að
lútandi. Er það gert til þess að
hægt sé að leggja fram, ef slys
verður, að það hafi ekki verið
vegna vanrækslu eða ónógs
útbúnaðar um borð i skipunum.
Nefndarmenn vildu að lokum
hvetja sjómenn og áhugamenn
um þessi mál til að koma athuga-
semdum sínum og ábendingum
um úrbætur i þessum efnum á
framfæri við nefndina.
Þórhallur Hálfdánsson krækir
saraan öryggisbeltinu, sem stál-
gorminum er siöan fest viö.
Þetta er blökkin meö öryggisbeltinu, sem nú er veriö aö prófa fyrir
Rannsóknarnefnd sjóslysa. (Timamynd GE)