Tíminn - 30.05.1975, Page 2

2
TÍMINN
Föstudagur 30. mai 1975
' BRÁÐABIRGÐALÖGIN1
ASÍ FORDÆMIR
BRÁÐABIRGÐALÖGIN
Bráöabirgöalög um stöövun verk-
falla hjá Aburöarverksmiöju
rlkisins, Sements verksmiöju
rikisins og Kisiliöjunni h.f.
FORSETI ISLANDS,
gjörir kunnugt: Félagsmálaráö-
herra hefur tjáð mér að verkföll
hafi staöiö yfir hjá starfsmönnum
Aburöarverksmiöju rikisins,
Sementsverksmiöju rikisins og
Kisiliöjunnar h.f. frá 12. mal s.l.
Hafi sáttatilraunir ekki boriö
árangur og horfur ekki á lausn
deilunnar I bráö. Verkföll þessi
hafi þegar valdiö mikilli röskun I
atvinnullfi landsmanna.
Nii sé vá fyrir dyrum I land-
búnaöinum, þar sem slöustu for-
vöö séu til áburöardreifingar.
Auk þess sé hörgull á súrefni til
málmiðnaöar, er valdi verulegri
truflun eöa stöðvun I þeirri grein,
en Aburöarverksmiöjan ein
framleiöi þaö hér á landi.
Sementsskorturinn hafi þegar
stöövað byggingarframkvæmdir I
landinu aö mestu leyti og valdiö
alvarlegum töfum á framkvæmd-
um viö Sigölduvirkjun, hafnar-
framkvæmdum I Þorlákshöfn og
víðar.
Þá hafi verkfall þetta enn frem-
ur haft þau áhrif aö framleiösla
Kisiliöjunnar hafi stöðvast svo og
öflun hráefnis til framleiðslu á
næsta vetri, er valda muni at-
vinnuleysi og stofni afuröasölu
verksmiöjunnar I tvisýnu.
Þvl telji rlkisstjórnin, aö brýna
nauðsyn beri til að koma I veg
fyrir frekari stöövun téöra verk-
smiöja.
Fyrir þvl eru hér meö sett
bráöabirgðalög samkvæmt 28.
grein stjórnarskrárinnar á þessa
leið:
1. gr.
Hæstiréttur tilnefnir þrjá menn
I kjaradóm, sem ákveði kaup og
kjör þeirra starfsmanna
Aburöarverksmiöju ríkisins,
Sementsverksmiöju rikisins og
Kisiliðjunnar h.f., sem I verkfalli
eiga.
Hæstiréttur kveöur á um hver
hinna þriggja kjaradómsmanna
skuli vera formaður dómsins.
Kjaradómurinn setur sér
starfsreglur, aflar sér af sjálfs-
dáöum nauösynlegra gagna, og er
rétt aö krefjast skýrslna, munn-
legra og skriflegra af einstökum
mönnum og embættismönnum.
2. gr.
Verkföll þar á meðal samúöar-
verkföll I þvl skyni aö knýja fram
EÐVARÐ SIGURÐSSON:
Aldrei lifað jqfn
andstyggilegan hlut
BH—Reykjavlk. — I allri minni
tlö I samningamálum hef ég
aldrei upplifað jafn andstyggileg-
an hlut og þessi bráðabirgðalög,
sagöi Eðvarð Sigurðsson, for-
maður Dagsbrúnar, I gær, er
blaðið hitti hann að máli og innti
hann eftir viðbrögðum hans við
bráöabirgðalögunum. — Við er-
um búnir að leggja á okkur mikið
erfiöi, standa I samningaþófi næt-
ur og daga — og þar vil ég alls
ekki undanskilja mótherja okkar
— og svo gerist það I morgun,
þegar búiö er að sigla framhjá
stærstu vandamálunum, að þessu
er dembt á okkur, aðeins örfáum
minútum eftir að staðið er upp frá
samningaborði.
Við spurðum Eðvarð, hvort
þessi ráðstöfun hefði komið flatt
upp á hann.
— Þetta kom flatt upp á okkur
Pétur sat hjd
BH-Reykjavlk. — Einn miö-
stjórnarmanna ASt sat hjá
við atkvæöagreiöslu um
samþykktina, sem gerö var
á fundi miöstjórnar ASt,
samninganefndar ASl og
samninganefndar starfsfólks
rikisverksmiöjanna. Sá, sem
hér um ræöir er Pétur Sig-
urðsson, alþingismaöur, full-
trúi sjómanna I miöstjórn-
inni. Þrátt fyrir margltrek-
aöar tilraunir til þess aö ná
tali af Pétri I gær, tókst Tlm-
anum það ekki.
alla,hafði engan aðdraganda. Við
höfum fengið á okkur bráða-
birgðalög áður, en þá höfum við
aö minnsta kosti vitað, hvað til
stóö.
Við spurðum, hvað átt væri við
með því orðalagi samþykktar
miðstjórnar ASl, að mæta beri
þessari árás 1 samræmi við eðli
hennar.
— Ja, ætli það geti ekki hver og
einn lesið úr henni, það sem við er
átt, og óþarfi að undirstrika það á
þessu stigi málsins.
Þá spurðum við Eðvarö loks,
hvaöhann hefði að segja um þau
ummæli Björns Jónssonar á fundi
I gær, að hann liti ekki á þetta
sem nein lög.
— Ég vefengi alls ekki rétt rik-
isstjórnarinnar til þess að gefa út
bráðabirgðalög, svaraði Eðvarð
Sigurðsson, — en þessi gjörningur
gjörbrýtur svo allar viðurkennd-
ar leikreglur, sem við eru hafðar,
og gengur svo mjög á rétt verka-
lýðshreyfingarinnar, auk þess
sem þessar aðgerðir brjóta I bága
viö siðgætisvitund fólksins i
verkalýðshreyfingunni, að það er
ekki hægt að lita á hann sem lög-
legan gjörning.
við Hlemm
REYKJAVÍK
VIÐ HLEMM
Herradeild
JMJ
og þar er úrval
ikið að finna af
ERRAFATNAÐI
EL KLÆDDIR KARLMENN
kunna vel að meta fatnað frd
JMJ
aðra skipan kjaramála sem lög
þessi taka til, eru óheimil, þar á
meðal framhald á verkfalli téðra
starfsmanna.
3. gr.
Akvarðanir kjaradóms sam-
kvæmt 1. gr. skulu gilda frá
gildistöku laga þessara.
Unz kjaradómur fellur skal
fylgt ákvæðum siöustu samninga
aöila um kaup og kjör, en leið-
rétta þá launagreiðslur til sam-
ræmis viö hann.
4. gr.
SAMEIGINLEGUR fundur mið-
stjómar A.S.Í., samninganefndar
ASl og samninganefndar starfs-
fólks I ríkisverksmiðjum, haldinn
29. mai 1975, fordæmir það ein-
staka ofbeldi, sem rlkisstjórnin
reynir að beita verðalýðshreyf-
inguna með útgáfu bráðabirgða-
laga nr. 17, 29. mai 1975, þar sem
lögmætar verkfallsaðgerðir eru
bannaðar og ákveðið, að skipaður
verði gerðardómur til að úr-
skurða kaup og kjör verksmiðju-
fólksins I Aburðarverksmiðju rik-
isins, Sementsverksmiðju rikis-
ins og Kisiliðjunni h/f.
Fundurinn telur, að bráða-
birgðalög þessi eigi enga stoð
I réttarvitund fólks i verkalýðs-
hreyfingunn^séu svlvirðileg árás
gegn löglegum baráttuaðferðum
alþýðusamtakanna,og beri þviað
mæta þeirri árás I samræmi við
það.
Samþykkt með öllum at-
kvæðum, nema einn sat hjá.
(F rétt atilky n nin g)
Ef almennar kauphækkanir
verða á gildistlma þessara laga,
skulu umræddir starfsmenn
verða þeirra aðnjótandi, að mati
kjaradóms.
5. gr.
Með brot gegn lögum þessum
skal farið að hætti opinberra
mála, og varða brot sektum.
G.gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
7. gr.
Lög þessi gilda til 31. desember
1975, nema nýir samningar hafi
verið gerðir milli aðila.
GjörtaðBessastööum 29. mal
1975.
Kristján Eldjárn.
(L.S.)
Gunnar Thoroddsen.
JÓN H. BERGS:
Oftblöskraðmisnotk
un verkfallsréttarins
BH—Reykjavík.— Það hefur ver-
ið stefna Vinnuveitendasam-
bandsins að leysa vinnudeilur
með samningum. Hins vegar hef-
ur mönnum oft blöskrað misnotk-
un verkfallsréttarins, sérstaklega
þegar smáhópar, örfáir menn,
hafa stöðvað starfsemi heilla at-
vinnugreina. Sementsskorturinn
hefur að mestu leyti stöðvað
byggingarframkvæmdir, og allt
aö 6-8 þúsund manns missa við
það atvinnu.
Þannig komst Jón H. Bergs,
formaður Vinnuveitendasam-
bandsins, að orði, er blaðið hitti
hann að máli I gær og ræddi við
hann um bráðabirgðalögin, sem
út voru gefin I gær.
— Síðustu forvöð eru til áburð-
ardreifingar, ef ekki á af að hljót-
ast óbætanlegt framleiðslutjón
landbúnaðarins, sem myndi
koma niður á þjóðarheildinni,
sagði Jón H. Bergs enn fremur. —-
Við liggur, að atvinnuleysi verði i
málmiðnaðinum vegna súrefnis-
skorts, en I honum starfa um 5
þúsund manns. Fleiri atriði má
nefna, eins og rakið er I formála
bráðabirgðalaganna. ítrekaðar
sáttatilraunir hafa ekki borið
árangur, og lausn með samning-
um ekki sjáanleg. Við slíkar að-
stæður telur Vinnuveitendasam-
band Islands eðlilegt, að rikis-
valdið grípi inn i, og bæti úr þeim
göllum, sem eru á nærri 40 ára og
úreltri vinnulöggjöf.
BH-Reykjavlk. — Eigendur
yfirhafna, sem ætlaö var
pláss I fatahengi I húsakynn-
um rlkissáttasemjara, létu
standa á sér til fundarigær.
Fundur átti að hefjast með
samninganefúdum ASl og
vinnuveitenda kl. 2 I gær. A
réttum tlma var enginn
mættur, en upp úr þvi fóru
fulltrúar vinnuveitenda að
tinast inn. Tveir eða þrír
fulltrúar Alþýðusambands-
ins voru mættir um fjög-
ur-leytið, þegar tilkynnt var,
að fundi væri frestað til
morguns.
Astæðan var sú, að kl. 1
hófst fundur hjá miðstjórn
ASl, samninganefndar ASÍ
og samninganefndar starfs-
fólks rlkisverksmiðjanna I
húsakynnum ASl, og stóð
hann til kl. 15.30, en upp úr
þvl þurftu fundarmenn að
mæta á öðrum fundum, flest-
ir, og þvl fór fundurinn hjá
sáttasemjara út um þúfur.
Hinu verður ekki á móti
mælt, að ofarlega I hugum
manna er þessi spurning,
hvort samninganefnd ASI
mætir til fundar I dag, eöa
ekki. Við höföum ekki fengið
ákveðið svar við þvl seint I
gærkvöldi.
m^mm»mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmnmmmmmmmm
DÓMSTÓLAR HAFA
VERIÐ HORNREKUR
— SEGIR BJÖRN Þ. GUÐMUNDSSON, FORMAÐUR
DÓMARAFÉLAGS REYKJAVÍKUR
Gsal—Reykjavik — Dómarafélag
Reykjavikur hefur verulega látið
til sin heyra varðandi þær um-
ræður um dómsmálin, sem efstar
hafa verið á baugi hér á landi sið-
ustu vikur. Félagið hefur komið
fram með ýmsar tillögur og
ábendingar um það, hvernig
stuðia megi að hraðari meðferð
dómsmála, án þess að réttar-
öryggi almennings skerðist.
— Lausnin er ekki endilega
fólgin i stofnun nýrra dómstóla,
svo sem tilhneiging hefur verið
til, sagði Björn Þ. Guðmundsson,
formaður D.R., þegar Timinn
hafði tal af honum i gær. —
Astæðan er sú, að nýjar stofnanir
hafa alltaf tilhneigingu til að
hlaða utan á sig. Lausnin væri
miklu frekar i þvi fólgin að hlúa
betur að þeim stofnunum, sem
fyrir eru, og gera þeim kleift að
rækja sitt hlutverk i samræmi við
þær kröfur, sem gera verður til
réttarrikis.
Björn sagði, að það yrði að
segjast eins og það væri, að dóm-
stólarnir hefðu verið hornreka I
örri framfarasókn i þjóðfélaginu,
og væri það okkur ekki sæmandi,
þótt ekki væri nema vegna sögu-
legra staðreynda.
Björn kvað almenna gagnrýni á
dómstóla og seinagang i dóms-
málum ekki vera neitt sérislenzkt
fyrirbrigði. Þegar litið væri til
hinna flóknu réttarfarsreglna,
sem dómstólarnir væru bundnir
við, þar sem gert væri ráð fyrir
mjög itarlegri gagnaöflun, ná-
kvæmum yfirheyrslum, álits-
gerðum, matsferðum o.s.frv.,
væri aðalvandamálið, hvernig
hraða mætti dómsmálameðferð
án þess að skerða réttaröryggið.
Björn sagði, að til þess að nálgast
þetta markmið, þyrfti að breyta
sjálfri dómstólaskipaninni, t.d.
með sameiningu og/eða fækkun
embætta, bæta eða breyta innra
skipulag dómstólanna, t.d. með
notkun aukinnar véltækni, og að
breyta sjálfri málsmeðferðinni,
t.d með þvi að draga úr skrif-
finnsku.
— Það eru að minum dómi
ýmsir möguleikar á þessu innan
ramma núgildandi réttarfarslög-
gjafar, ef menn væru ekki of rig-
bundnir við gamlar hefðir, venjur
og formsatriði, sagði Björn. —
Það þarf að skilja að fram-
kvæmdavald og dómsvald til að
trýSgja sjálfstæði dómstólanna,
og gera dómurum kleift að helga
sig dómstörfum heilum og óskipt-
um. Þetta eru kannski aðalatrið-
in, en hér kemur meira til, sem of
langt mál yrði upp að telja i
fréttaviðtali. En við unum þvi
illa, að svo sé látið lita út, að
seinagangur dómsmála sé sök
okkar dómaranna einna. Stað-
reyndin er sú, að dómstólarnir
búa við mannafla- og fjármagns-
skort, — og Itrekaðar ábendingar
Dómarafélags Reykjavikur eru
virtar að vettugi ár eftir ár.
Að lokum sagði Björn Þ. Guð-
mundsson, að aukið sjálfstæði
dómstóla, bæði fjárhagslega og
starfslega, væri alger forsenda
þess að þeir gætu starfað eins og
þeim sæmdi I réttarriki.