Atuagagdliutit - 10.02.1955, Blaðsíða 4

tigssissutai nunap nutartigauler-
neranut tunårtåuput. ungasingit-
siikut folketingip grønlandsud-
valgiane atautsimititdluta, Frede-
rik Lynge nangipoK, kingumut
kalåliussutut misigivdluarpara
Kalåtdlit-nunånut asangningneru-
jugssua. uvdlormilo tåssane ki-
ngugdlerpiame taivåtigut Kavdlu-
nånik nunarKatinik oKardlunilo
kalåtdlit ikiortuinariaKartut. ka-
lålerpagssuit manltut tagpavanl-
tutdlo peKatigalunga toKunera
ånernartutut misigiumavåt.
Narssaine palase, landsrådimut
ilaussortaK, Gerhard Egede stats-
ministerip toitunerane erKainiu-
taussunik ima oKauseKarpoK:
— statsminister Hans Hedtoftip
tåssångåinartumik toKuneranik
nalunaerut kalåtdline aliatsang-
nerniik pilersitslnarane kisiåne
ama taorserneKarsinåungitsumik
ånaissanarnermik misigissutau-
vok. Hans Hedtoftip arica kalat-
dlit siutåinut tusarnersungorsima-
vok, sulissutigissai inuiangnut
asangningnermik tatigingningner-
migdlo erssersitsissussut pissu-
tauvdlutik. Kalåtdlit-nunane nå-
lagkersuinikut ingerdlausitoKait
avdlångortariaKåssutsimigut påsi-
narsivdluinarsimassoK nalorni-
nartorsiutaungålersimassordle
Hedtoftip 1948-me landsrådimik
atautsimortumik atautsiméKate-
Karnermine ersserKigsumik suju-
nersuteKarfigå landsrådit isuma-
Katigalugit, sujunersutålo tamåna
kingorna kommissionip sulinera-
tigut nåmagsineKarpoK. Danmar-
kime nålagkersuissune Kutdler-
saussup taima landsrådinut tati-
gingnigdlune suleKateKarumanera
landsrådinut pmarnane inuiang-
nutdle tamanut nakussagsautau-
ngårsimavoK inuiaitdlo kalåtdlit
danskinik suleKateKarumåtuinar-
nerånik nakussagtitsissuvdlune.
taimanime atautsimlnerme oKau-
sé imåitut puiorneKarsinåungit-
dlat: suliagssaK atugarigsårneru-
lernigssamik nagsatanartugssaK
iluagtisagpat inuiait kalåtdlit
nangmingneK ikiutariaKarput,
taimåitumigdlo uvagut Kavdlunåt
landsrådit nukingat nukitdlo av-
dlat ajungitsut suleKatigingnig-
ssame ikiortiseråvut. — ilumut
Hedtoft agssortutigssåungitsumik
Kalåtdlit-nunane ingerdlanermik
nutartigaussumik inuiait atuga-
rigsårnerulernerånik kinguneKar-
tumik pilersitsissuvoK, taimåitu-
migdlo erKordluarpoK taimane
landsrådimut sujuligtaissussoK
vicedirektør Eske Brun atautsi-
mlnerup inernerane imåitunik
oKauseKarmat: inuit ikigtunguput
inuiait ingerdLausiånik avdlångor-
titsissunik taineKartarlut. Kalåt-
dlitdle-nunåta oKalugtuarissaune-
rane ingerdlautsip avdlångortitau-
nera statsminister Hans Hedtoftip
nåmagsissarå. angutip tåussuma
pingartup inungnik tatigingnig-
tuarncra kommissione inermat
oKausisigut imåitutigutaoK er-
sserpon: måna suliarssuaK angu-
tit pikorigsut atissarigsårdlutik
nerrivigssuit kågkitdlugit suleaa-
tigigsimavdlutik nåmagsivåt, su-
liavdlo inuiangnut iluaautaunig-
sså Kalåtdlit-nunane nangminer-
me sugdlisit atordlugit sulinikut
nåmagsiniarneKåsaoK.
taimåitumik kalåliussugut
statsministeriugaluaK Hans Hed-
toft ataridvdlugo Kujaniardlutalo
erKaimajuåsavarput.
landshøvdingip nalunaerasuaut
misigeKatigingnissut ministerie-
mut nagsiupå udenrigsminister
H. C. Hansenimut agdlagartaler-
dlugo, imåipordlo:
— Kalåtdlit-nunåta landsrådia-
ta nunap inue tamaisa peKatiga-
lugit aliasugdlutik tigusimavåt
statsminister Hans Hedtoftip to-
Kuneranik nalunaerut. Kalåtdlit-
nunånik sulissussinera kalåtdlit-
dlo pissariaKagåinik påsingning-
nera puiornenångisåinåsåput.
Hans Hedtoft Kalåtdlit-nunane
maKaissineKåsaoK. Kinuvigåvkit
nålagkersuissut sivnerdlugit ta-
måna tigorKuvdlugo månimiut
tamarmik misigeKatigingningne-
rånut erssiutaussutut.
landsråde sivnerdlugo Lund-
steen.
*
nunarpagssuarnit åssigingitsu-
nit telegrammit misigeKatigingni-
ssutit tikiussorput. præsident Ei-
senhower telegrammerpoK Hed-
toftip toKuneranik nalunaerutip
aulatingårsimagåne. nangipordlo:
statsminister Hedtoftip Kanigtu-
kut USA-mut tikerårnerata iki-
ngutigingneK pilersisimavå. KaKu-
gumutdlunit nuånårdlunga tamå-
na erKaissarumårpara. Amerika-
me inugtaussut namånga pissu-
mik Danmarke misigeKatigåt su-
julerssuissuvdluartuinik ånaissa-
Karnerane;
feltmarskal Montgomeryp ig-
dlcrsornigssamut ministere Ras-
mus Hansen agdlagkanik nagsipå
misigingneKataunine takutiniar-
dlugo, Europamilo iligit såkutuisa
atautsimortut nalagaunerssåt, ge-
neral Gruenther, ima telegram-
merpoK: sapåtip akunera atauseK
KångiupoK statsminister Hedtoft
Københavnime nåpisimagavko,
taimailivdlungalo sule atausiar-
dlunga ikingutinissuseic umatånit
kissartumit pissoK malugissaKar-
figisimavara. najorérdlugo Kimag-
kavko Kularungnaivigsimavunga
ei'KigsineK tamaviårutdlugo su-
liagssamine sagdliutikå. inuiait
danskit kisimik pinatik, silar-
ssuarmile nunane Kunutilåungit-
sunik inulingne tamane toKunera
aliasutigineKåsaoK.
nunane avdlainiut telegram-
merpagssuisa misigingneKatau-
ssut akorngånikujortaoK rusit nå-
lagkersuissuisa Kutdlerpåt misi-
gingneKatigingnissutåt.
klinge Gustav Adolfiji danskit
nålagkersuissunut Stockholmime
igdlorssuaKarfiat Hedtoftip toKu-
ncra pivdlugo misigingneKatauni-
ne malungnartikumavdlugo pu-
lårsimavå.
Hans Hedtoft sapåtiungmat ili-
neKarpoK Rådhusip inerssuanit.
oKalugtut ilagait H. C. Hansen
Ejler Jensenilo sulissartut peica-
tigigfinit suleKatigingnit pissoK.
inuit 1600 ilissiartoKataorKussåu-
put. silarssuarmit tamarmit naju-
toKarpoK.
utornait tuberkulosena-
lersartut amer dliar tor put
kalåtdlit 230 sanatorianisimdpid
nakorsauneic dr. med. Knud Win-
ge Danmarkime tuberkulosep nungu-
sarniagauneranut peivatigingne (Na-
tionalforeningen til Tullerkulosens
Bekæmpelse) nakorsatut sujiinersui-
ssartussoK peKatigit ukiumut ataut-
simfneråne nalunaerpoK utoritait
tuberkuloseKalersartut itangarnit
amerdliartoKissut. 15-init 24-nut
ukiulingne sakiagdluteKalersartut
1945-mit 22 %-imik ikilisimanerarpai
25-nit 34-nut ukiulingne 18 %-imik
amerdlisimanerardlugit, 35-nit 44-
nut ukiulingne 54 %-imik kisalo 45-
nit 59-inut ukiulingne 77 %-imik. 60-
it sivnerdlugit ukiulingne tuberkulo-
seKalersartut mardloriåumik amer-
dlisimåput. taimåikame sanatoriane
unigtartut utorKaunerujartuinarne-
rarpai tamånalo pissutigalugo sana-
toriat årKigssugaussarnerat tamåko
isumagalugit ingerdlåneKartariaitar-
titdlugo. unigtartutdle atautsimut
issigalugit ukiune kingugdlerne inig-
ssat amerdlaginångikaluanik sivne-
Kartalersimåput, sivnerissartagaitdlo
amerdliartunguatsiarmata tamåna
nautsorssutigalugo pissariaKaleru-
mårsimavOK inigssat ikilisikiartuå-
savdlugit.
peKatigingne sivnersauvdlune su-
juligtaissoK iliveitarfilerinerme pi-
ssortaiv N. M. Nielsen peKatigit i-
ngerdlanerat pivdlugo nalunaeruti-
mine onarpoK kalåtdlit sanatoriane
uningassartut agsut amerdlisimassut
katitdlugitdlo 230-t suliarineivarsi-
mavdlutik. tuluit mérieat danskit sa-
natoriåinitartut amerdlisimåputaoK.
Tunup avangnånut åmalo
issigtut tungaisigut sugdlivigtåic
Arktisk Institut DanmarkimitoK ni-
pai'tsumik angmarneKarsimavoK.
angmagaunerane crKartorneKarpoK
danskit avungarssuaK ilisimassag-
ssarsiortitserKingniartut, pingårtu-
mik Tunup avangnarpasigsuanut. ki-
siåne Eigil Knuthip ilaunigsså ilu-
mornerardlugo atautsimitdlunit
oKauseKautigineiiångilaK, nauk na-
luneKångikaluaK igdlukutigut, silap
pissusiagut umassutigutdlo ilisima-
ssagssarsiornigssamut perusussuse-
Kardlunilo pilerssaruteKartoK.
orpik, orpik pinersoK
New F’oundlandime nålagkersui-
ssut nalunaerput orpiliagssat, sagdli-
ligkiagssat orpividlo (birk) naussug-
ssartait (nautsiagssait) Danmarkime
orpigpagssualerinermut nagsiuneiiar-
simassut, ilaitdlo Kalåtdlit-nunane
nauvfigssariiingnerusorinartune iku-
ssorneKartugssaujumårdlutik. tåssau-
nerusimåput orpiliagssat Kernertunik
KaKortunigdlo taissagait kisalo sag-
dliligkiagssat balsamfyrinik taissagait
tauvalo åma taineKarérsutut birkit.

.

Pmånap kangerdlua ilulialigssCissarpoK, aserortunigUlo takornarniartftvdlune alutornartanaut. aserortarneratdlc uinånariniut taku-
kulassftgamiko sungiutlnarnikCrvåt.
Vældige isfjelde passerer Umanak, og er man heldig, kan man se dem kælve. For Umanaks indbyggere er det ikke noget sjældent
syn. (Foto: Henning Rovsing Olsen).
4