Atuagagdliutit - 16.09.1960, Síða 14

Canadame eskimut
erKumitsuliåinut
avKutigssat nutåt
Canadame eskimut erKumitsuliait
sarKumersitsinerne soKutigineKariar-
tuinarsimåput, upernårdlo Canadame
USA-milo sarKumersitsinerme Cana-
dame eskimut erKumitsuliortausiånik
nutårdluinarmik sarKumersoKarsima-
vok, téssa åssilialianik naKitanik Ker-
nertunik åssiglngitsunigdlo K-alipauti-
lingnik, månamut eskimut Kiperugåi-
narnik, måne sanålugårtugéinik suli-
aKartarsimagaluardlutik.
KanoK ilivdlutinguna eskimut naKi-
tanik åssilialiortalersimassut?
naKitanik åssilialiortarneK Japani-
mit erKussausimavoK.' månåkut eski-
mut ikigtuinait taiméituliorneK ili-
karsimavåt, tåssa Cape Dorsetip er-
Kåmiut Baffinlandip kimut sineriå-
miut Nup avangnarpaseKatåne. tai-
måituliortautsimik erKussissoK tåssa
canadamio KalipaissoK inusugtoK Ja-
mes Houston, Canadap avangnånut
tungatitdlugo ministereKarfiup akili-
gånik Japanimut angalaorsimassoK,
naKitanik åssilialiortautsimik eskimu-
nut nalerKutumik påsiniaisitauvdlu-
ne.
taimåituliortautsinik mardlungnik
piukussaKalersimavoK tåukualo ator-
dlugit eskimut månåkut naKitanik å-
ssilialiortafdlutik.
sujugdleK ujarKamut naKitsinertut
inangajagpoK åssilissagssaK ujarKa-
mut kigartoriardlugo titarnerisa akor-
nat ujarak ikugtardlugo piartardlugo,
titarnere Katsingningordlugit naKitsi-
situt iluseKangajalersitdlugo.
taimailiomøK naKitanik éssilialior-
nertut ingajagpoK. naKitanik åssilia-
liornerme åssilissagssaK ujarKamut
aKerdlussamik orssulingmik titartar-
neKartarpoK, titartarneKångitsortai
syremik neriortineKardlutik piarne-
Kartardlutik. tauva naKitsisigssaK
KernersauserneKartarpoK ingmikutdlo
naKitsivingme naKineKartardlune.
eskimut taimaitunik såkuteKångina-
mik oKautigineKarérsutut ujarak pi-
sinaussartik nåmagtitdlugo manigsari-
ardlugo titartaivfigisinardlugo akorne
piartarpait, tauvalo ujarak Kernersa-
riardlugo påpiara Kagtunerssåinut ag-
ssangmingnik tagiartortardlugo. åssi-
lissatdlo taimatut suliarineKartut Ker-
nertuinaugajugput, tåssa titartagar-
tait.
åmåtaordle avdlatut naKitsissauseK
James Houstonip Japanimit Canadap
avangnånut erKusimavå, erKumitsuli-
ortautsimut eskimut pigerigånut oKi-
lisautaussutut oKautigineKarsinau-
SSOK.
James Houstonip malugisimavå eski-
mtu arnartait amermik merssordlutik
pinersaissartut émit Kernemerussut
KaKortunik imalunit KaKornerussunik
tarraussalersordlugit.
taimåitut merssugkat åssigingitsor-
pagssuarnik agdlaKarsinaussarput i-
Isbjørn med unge i isen. Isbjørnen og dens
unge, som Kigger frem i en våge, er et
stencil-arbejde i blåt og sort. Det er ud-
ført af den afdøde eskimoiske kunstner
NiviatsiaK.
nungnik nerssutinigdlunit, taimatut-
dlo åssiliartaliussagssaK amermit ki-
ligdlugo pémeKarångat tåuna kiling-
nera amiåkussardlune.
Houston isumersimavoK tamåko a-
mit ilångarnigdlit naKitsissutitut at'or-
neKarsinaussut, Japaniminerminilo
misigssorsimavå naKitsissauseK tai-
mailiornigssamut nalerKutoK.
taimatut naKitsissoKartarpoK åmip
ilångarnera påpiaramut tugteriardlu-
go mianerssortumik Kalipausersordlu-
go, naKinera kigdlerKårigsungordlugo,
titarneKångitsumigdle, Kalipauserne-
ratale ilå tårnerussungortitardlugo
naKitaK inuata umåssuseKarpalugtu-
ngortisinauvå.
Cape Dorsetime eskimut taimailior-
tauseK nuånårutigisimaKaut ilikaler-
torsimavdlugulo, pikoreKalutik ator-
sinangordlugo. eskimut taimåituliait
erKainartineKartarsimåput silarssuar-
me nerssutinik icalipagkat kussanar-
nerssåinut, tåssa Europame itsarssuaK
icangåtane titartagkanut, taimane ser-
merssuaKarnerata nalåne europamiut
piniagåinarnik inugatdlarmata.
eskimut Canadap avangnåmiut åma
piniartutut inuput itsarssuaK europa-
miutut, piniarnermut tungassut oKa-
lugpalånutdlo tungassut åssilingnari-
neruvdlugit. eskimut erKumitsuliait
kulturilingnit sunerneKarsimångitsu-
tut oKautigineKarsinaugaluarput, pit-
saunerssaitdle torratdlatauvigtardlu-
tik. eskimut erKumitsuliortuisa ner-
ssutit aulariausiat ilikardluarsimagu-
narpåt tamånalo påpiaramut ujarKa-
mutdlunit nugtisinauvdlugit, erKumit-
suliortut åssilissamingnik påsisimang-
ningnerånik erssersitsissumik tuping-
nartumik torratdlataussumik.
ujarKamut naKiterinikut eskimut a-
lianaitsuliorsinåussusiat Kuinartunut-
dlo ornigigtarnerat erssersineKartar-
poK amernigdle ilångartugkanik åssi-
lissat umåssuseKamerånik pisanga-
nartoKarnerénigdlo takutitsivdlune.
tamatumunga kingugdlermut åsser-
sutitut taineKåsaoK eskimoK agdlume
KamassoK unåne piarérdlugo Kåpakå-
nerdlune uningassoK åssilineKarsima-
ssok. éssilissaK, tamarme tungujortu-
mik såkorlumik KalipausigauvoK Ka-
Kortumik torKaveKardlune. piniartor-
dle tunuanit issigalugo nalunångilaK
åssilinerata pisanganera erssersitdlu-
arsimagå, tåssane KeKartoK unåminik
agdloK nangagagssåungitsumik pata-
jåissuseKardlune tikuarsimavdlugo. å-
ssilissap årKigssunera tamarme taku-
titsivoK, Kamuna misigisimavdlugo,
sikume manigsume inunermik piviu-
ssumik erssersitsinermik.
tåussuminga åssilialiortoK ateKarsi-
mavoK NiviatsiaK, månale Kangångo-
rérdlune 39-Inarnik ukioKardlune to-
Kusimavdlune.
tåussuma åssilialiaisa sarKumersi-
nanoK piaruissartoK imarmerssame åma
tåuna amermik ilångagkamik naKitsissu-
serdlune Niviatsiap sanårå. tungujortumik
Kernertumigdlo Kalipauserdlugo.
Et stentryk, der skildrer den bekymrede
fugls private forestillingsverden. Den .er
udført af kunstneren Mungiiok.
neKartut ilagåt nanoK arnaviaK piarå-
lo imarnerssame tungutsoringmftut
torratdlavigdlugo sanåK.
Niviatsiap nunarKatai isumaKarsi-
måput åssilialiå tåuna toKujårpat-
dlårneranut pissusimasstiK. sujorna
tåuna avdlanik mardlungnik ilaKar-
dlune iiånungniarsimavoK, nanoK tuv-
ssarsimavdlugo. Niviatsiap nanoK ig-
ssutisavdlugo sérKiimiukålo ilaisa tu-
sarsimavåt OKartOK: upiierpunga, —
tåssalo toKUvdlune aprumut upisimav-
dlune.
piniaKataisa åma OKalugpalåråt tai-
mailissordlo nanoK tumailo maungåi-
naK periarférutut. oKautigåt Niviatsi-
aK tupingnartumik erKumitsuliortar-
nermigut nånup anersåvanit ima ag~
tigissumik tiguartisimassoK, tarnå nå-
numit autdlaruneKarsimavdlune.
uvagutdlé’' Kulartugut isumaKarne-
ruvugut NiviatsiaK nånumik maler-
ssuivdlune ilungersorsimanermit uma-
tå nukigdlårdlune toKusimassoK, nå-
nuvdlo témarneranik OKalugpalåK pi-
umassårssutauvdiuinartoK. tamånale
KanoK pisimagåluarpatdlunit Niviat-
siap toKuneragut Canadame eskimut
erKumitsuliortortartik avdlanit suju-
artussoK ånaisimavåt.
åmåtaordle nutåjungilaK erKumit-
suliat angåkuagkatut piginåussuse-
Kartitaussarnerat. Houstonip oKautigå
eskimut erKumftsuliortut, sordlo nå-
numik iciperuisitdlutik erKigsivérutar-
tut, ersivdlutigdiusoK suliartik umar-
nialeKingmat. Tfinume Kiperuissartut
ama. tusåmav.avut tupilaliatik tåsså-
ngåinaK taimaititarait Kiperugkap tai-
måitup piginaunera ersigilersarami-
ko.
taiméikaluartordlume inuit oKartar-
tut, eskimut erKumitsuliaisa tamar-
mik autdlarKåumut angåkuarnermut
tungåssuteKarsimanerånik, isumaKati-
ginarpiéngitdlat,: tåssame titartaineK,
KalipaineK åmirjigdlo agdlalersuineit
ingmine nuånersungmat, åmalo tamå-
ko issigalugit kussanartuvdlutik. tai-
maingmat tamåna erKumitsuliorner-
mut nangmineK.tungavigssåusaoK.
eskimut erKumitsuliåinik sarKumer-
sitsinerme malungnardluinarpoK er-
Kumitsuliortautsit nutåt ilikapatdlag-
simagait, pingårtumik amermik ilå-
ujarKj.mut naKitaK tingmissamik isumaku-
lugtumik takutitsissoK, erKumitsuliortup
Mungitsup sanava.
ngartugkanik Kalipainerme Kalipautit
tårnerulersitardlugit Kaumanerulersi-
tardlugitdlo, umåssuseKarpalugtu-
ngortitardlugit, sordlo tamåna piniar-
tup agdlume Kamassup éssilineKarne-
rane erKartorneKartoK.
eskimut erKumitsuliorsinåussusiat
James Houstonip påsilerKårsimavå
1948-me Canadap avangnånukarame,
tåvane KalipagagssarKigsorsiordlune,
tamånalume sipordlugo tåvane inui-
lårssuarme navssåKarsimavoK.
eskimut ardlaligpagssuit åssilissar-
simavai, migssingersersutine inuinut
tuniutarsimavdlugit, tåukulo akiniar-
dlugo aorrup tugåvanit uvkugsigssa-
mutdlunit Kiperugkanik mikissunik
tunissarsimavdlugo.
taima sékulugtigalune amerdlaner-
tigut tuggortoK, agiut savigdlo kisisa
såkUgalugit taima mångertigissunik
sananigssaK imåinåungilaK.
tamåko takorKåramigit James Hou-
ston isumaKarnerusimavoK eskimut
sanassarsimagait nangmingneK pigssa-
migsut erKumitsumik tupingnartuli-
orsinaussutut issigalugit. tamåko 8
cm-nit 20 cm tikitdlugit takitigissar-
simåput imalunit portutigissarsimå-
put, tåssa tunumiut tupitdliait ange-
Katigalugit, isumaKartoKarpordlo es-
kimoK kinalunit tugkiorsinaussoK å-
ma taimåitumik sanasinaussoK. James
Houston tamåkuninga nuånaringnile-
ratdlartitdlugo taiméitunik sananig-
ssamut eskimut ornigigtarnerat agdli-
artuinarsimavoK.
ukiune Kuline kingugdlerne eskimut
Kiperugarpagssuinik James kujåmu-
kåussisimavOK Canadame Amerikame
silarssuarmilo avdlane igdloKarfigssu-
arne sarKumersitagssatut, tamanilo
eskimut erKumitsuliait alutorineKar-
tarsimaKaut. pisissartut angnerussu-
nik piumangmata angnerussunik sa-
nassoKartalersimavoK ernumitsuliatut
torratdlataunere mingnerulersingika-
luardlugit.
Canadap avangnånut tungatitdlugo
ministereKarfiup eskimut erKumitsu-
liåinik soKutigingningneK tamåna ta-
persersomiarpå. OKautigineKarérsutut
James Houstonip Japanimukarnera
ministereKarfiup akilersimavå åma
(Kup. 16-me nangisaoK)
14