Atuagagdliutit - 12.03.1964, Side 17

Appalachia tåssane najuganångitsunut takuvdlugo taima nuånit-
sigaoK. tåssane najugagdlit 15 millionit amerdlanerssait ikiuti-
siaKamerinarmingnit napatinenarput. Kårusungne sulissut ar-
dlaligssuarnik tusintigdlit sulivférusimåput atorfigssaKartineru-
kamik. åssiltssoK: Tony Rollo, NEWSWEEK
Så trøstesløst ser Appalachia ud for en fremmed besøgende. Her
lever størsteparten af de 15 millioner mennesker af offentlig
hjælp. Tusinder er kastet ud fra minerne, fordi der ikke længere
er brug for dem. FOTO: Tony Rollo, NEWSWEEK
pissårtorssuit pitsortait
USA-me præsidentip pitsortamik pigigsårnerulernigssåt angunialerå -fa
USA-me pifsut xanox atugaxarnersut misigssorneKarfOK USA-me pif-
sut 35 millionit iluamik iliniagaKarsiméngifsut, igdluloxalutik pakafsisi-
maKalutigdlo.
præsident Lyndon B. Johnson nalunaersimavoK USA-me pitsuvatdlåt ikior-
nenardlutik pigigsårnerussungortitariaKartut; suliagssarujugssuardlo autdlarni-
ngajalerpoK anguniagagssatut aulajangigkat piviussungortiniardlugit. præsident
OKarsimavoK issigingitsussåginarsinåungikitik ilatik 35 millionit amerikamiut
tamarmik aningaussarsiaisa avguaKatigigsineKarnerånit mingnerussunik ani-
ngaussarsissartut. amerikamiut atuagagssiaisa Håne sapåtip akuneranut atau-
siardlune saruumertartume NEWSWEEKime amerikamiut pitsortait agdlauti-
gineKarsimåput, autdlaruåumut oKautigineuardlune ukiut 100 matuma sujorna-
gut amerikamiut pitsortait måna pitsussunit sule atugardliornerussut. 1929-me
USA-me aningaussarsiornikut ingerdlatsineu ajutormat amerikamiut ag fait pit-
sutut issigineualerput, mdnale inugtaussut tatdlimångordlugit avgoråine avgor-
nerat atauseu pitsussutut OKautigissariaKarput.
atuagagssiamit aperKutigineKarpon
USA-me måna pitsussut KanoK okaU-
tigissariaKarnersut. atuagagssiap akl-
ssutå téssa: Inugtaussunut avdlanut
nagdlersusinåungitsut, pigigsårtorssuit
akornåne atugardliortut kulturekå-
ngitsutdlo. pitsutut taineKartartut ani-
ngaussarsiorKalårpatdlårput, ilait ag-
dlåt aningaussarsinen ajuvigdlutik.
8 millionit ikiutisissarpuf
NEWSWEEK agdlagpoK Amerikame
måna pigigsårfioKissume pitsut ikiu-
gauvdlutik inunerat perrumåtårutig-
ssåungitsoK. ukiut 100 ingerdlaneråne
amerikamiut pitsortatik ikioriaraluar-
pait, iluagtitsingåratigdle.
præsidentip pilerssårutai piviu-
ssungortiniåsagåine nåmagsissag-
ssat amerdlakaut. New Yorkime
najugagdlit 8 millionit ilait 430,000
ikiutåinarnik napåssutekarput. i-
kiutåinarnik umassutenartut ilait
ima pakatsisimatigilersimåput ikiu-
tisiarissartagkamingnik tigusiuma-
jungnaerdlutik agdlåt. USA-me i-
kiutisissartut katitdlutik 8 millio-
niuput.
ikiutisiatut Kåumémut tuniunekar-
tartut 400 mili. dollarsiuput — 1 mil-
liard 500 mili. kr. migssiliorpait USA-
me dollarip pisissutausinaunera 3—4
kr.-nik nalekarmat. 1955-ip kingorna
ikiutisissartut inuit amerdleriartarne-
rinit mardloriåumik sukanerussumik
amerdliartorsimåput.
nuname angnertorujugssuarme Ap-
palachiame agdlautigissap ilåne ericar-
tugagssavtine najugagdlit pitsungåra-
mik igdliue KueKåragiltdliatdluimt. USA-
me nålagauvfeKatigingne kujatdlerne
negerit ukiumut akigssarsiait 1200 dol-
teraiit (3—4000 ikir.) inorpailt Californie-
rne kussanaKissunik igdloKarfilingme
méraKarpoK igavfingme erruissarfing-
mik takusimångisåinartunik. indiane-
rit Amerikame ingmikut najugakarti-
taussut amerikamioKatimingnit pinga-
soriåumik amerdlanerussunik toitu-
ssortaKartarput. uvdlut tamaisa uvdlo-
KerKata sujorna arKanermut inuit 1500
atissardloKissut, ilait arnat aligtortu-
nik atissalingnik méragdlit, Set. An-
thonyp neriniartarfiata San Francisco-
mitup kigdlinganut katerssutarput ne-
rissagssamingnik kissartunik, akeKå-
ngitsunik aigdlerdlutik. tåuko ilarpag-
ssue uvdlormut atausiåinardlutik ne-
rissarput.
ikiutisiat alornerdlugaussut
atuagagssiame agdlautigineKarpoic
bibilime taineKartoK inuit sumilunit
najugagdlit pitsortaKartuåsassut, A-
merikamilo Kangarssuarmit pitsokar-
tuarsimassume inuiaKatigit silarssup
OKalugtuarissaunerane sujugdlit tek-
nikikut angussat iluaKutigalugit pit-
sussutsimik nungutitsinialerput. tivsi-
nåinartutut oKautigineKarsinauvoK
teknikikut sujuariartornerup pitsut
amerdliartornerat kingunerisimang-
mago, teknike sujuariartortitdlugo
inuit iliniarnerat amigaleriartortar-
mat. ikiorsissarfingme sulissoK OKarsi-
mavoK pitsut isumaKartut ajornartor-
siutitik avdlanit soKutigineieångitsut.
atugait inugtaussut avdlat atugåinit
avdlåuput, nerissalungneruvdlutik, ag-
dlagarsisanatik. åmame kina pitsunut
agdlagkusungmat? sinerujugssuartar-
put makikaluarunik sussagssakångi-
namik sinigdluaråinilo nerivfigssara-
luit ilaisigut neringitsortariaKartar-
mat. Amerikame pitsut ukiune ki-
ngugdlerne OKatdlisigineKaleriartorput
ajornartorsiutait atuagkiortunitaoK
erKartorneKårtardlutik.
Amerikame kikut pitsupat Kanordlo
piiisutigiaiuit. atuiagkiontiuip pitsut åssigi-
ngitsunut sisamanut ingmikortipai:
iliniarKalårsimassut, pisinåussuseKé-
ngingajagtut, nunalugtut amermigdlo
55-inik ukiulik ilanutarlt ltortåt una
Tobe Lowe sulisinaugame ikiutisiaKar-
nea saperpoK. sulivfigssarsinerdle sa-
perpoK. merai kagpalugput sunut ta-
manut sokutigissaerusimavdlutik. ila-
Kutarit inigissata mardlungnik initag-
dlip ungasingisånguane agdlagartakar-
poK ima agdlangnilingmik: „Jisusip
aua Kilangmut avautigssatuauvoK. iv-
dlit avkutigissat iluång ilait".
Kalipautå pissutigalugo suliagssiku-
manekångitsut.
Amerikame aningaussarsiornikut
ingerdlatsinermut tungassumik på-
siniainikut ilisimanenarpoK inug-
taussut tamarmik aningaussarsiait
Kåumatit 35 ingerdlaneråne 600
milliarder dollarsinik amerdlåssu-
seualersut, inuit 67 millionit suliv-
fei<arlut akigssarsiarineKartartut-
dlo nalinginaunerussut 1947-me u-
kiumut 12—16,000 kr.-ugaluartut
18—23,000 kr.-nut amerdleriartut.
nunavdle inuisa 80 procentisa ani-
ngaussarsiat tamåkingajagdlugit
aningaussarsiarait, aningaussarsiat
5 procenté pitsut nunap inuisa 1/5-
isa pigssarsiaralugit.
pitsut 30—35 millionit ikiorsissar-
fingme atorfekartitap Harringtonip
atuagkiåne „Amerikap åipåne“ naju-
galingnik tainekarput. inuit 30 millio-
nit ilakutaringnut ukiumut 9—12,000
kr. inordlugit aningaussarsissartunut
ilaussortåuput. kisimitut fem millionit
ukiumut 4500—6000 kr. inordlugit ani-
ngaussarsissarput. USA-me pitsut a-
merdlanerssait kakortunik amiliuput,
itussup iliniagakångingajangnera ta-
matumunga pissutauvdlune. USA-me
pitsut agfangajait, 47 procenté, nåla-
gauvfingne kujatdlerne najugakarput.
tåukunane najugakaråine pitsunigssak
avdlane najugakarnermit mardloriåu-
mik angnerussumik ilimagissariakar-
pok. amerikamiut pitsortait tatdlimå-
ngordlugit avgoråine avgornerat atau-
sek sivnekalårtok negeriuput avdla-
tutdlunit kalipautilingmik amekardlu-
tik; pitsut sisamångordlugit avgoråine
avingnerat atausek arnamik „itorta-
kartarput“, pingasungordlugitdlo avi-
kåine avinerat atausek 65 sivnerdlugit
ukiulingnik pilersuissokarput.
Kanga sulivfigssaerunine
erKaimanerdlunit saperpå
USA-me pitsut taima amerdlatigi-
nerénut sulivfigssaerusimanek suniu-
tilerujugssuvok. sulisinaussut 5,6 pro-
centé, 4,6 millionit, USA-me sulivfig-
ssaerusimåput. okartokartarpok suliv-
dluarsinaunerussut matuma sujorna-
gut sulivfigssaerusimassartut, pitsut-
dle 30—35 millionit ilarpagssue mana
teknikimut tungassutigut malingnau-
nek saperput iliniagkamik sungipat-
dlårnerat pissutigalugo. nunåinarme,
bilinik iluarsaissarfingne avdlanilo su-
lissartut millioninik ardlalingnik a-
merdlåssusigdlit angnertungitsunik a-
kigssarsiagdlit sulivfingmingne nike-
rarpatdlårnertik pissutigalugo akig-
ssarsiorungnaertardlutigdlo akigssar-
siulertaramik ingmingnut napatinek
sapertarput. NEWSWEEK agdlagpok
tåuko ilait utorkauvatdlårnertik, nå-
Denne 55-årige familiefader Tobe Lowe
kan ikke få understøttelse, fordi han
er arbejdsdygtig. Men han kan ikke
få arbejde. Hans born ser sultne ud
og er blevet apatiske overfor alt. Ikke
langt fra Lowes toværelses hus ses et
skilt: „Blodet fra Jesus er den eneste
vej til himlen. Din vej nytter ikke".
parsimanertik suliagssamingnigdlunit
sungiussisimånginertik pissutigalugo
sulivfigssarsigaluarunigdlunit sulinek
sapersut.
negere arnak ima okarpok: —
isumakarpunga iliniagakarsimanek
aperkutaunerpaussok. iluagtitsi-
nerdliordlutit iluamérsumik ilinia-
gakångitsoruvit atuarfingmilunit
soraerumérsinaugaluardlutit sorae-
rumlngitsoruvit taimailiorningnut
akiliutigssak angekaok, paitsornerit
pissutigalugo inuningne pivdlua-
tårnigssaraluit akiliutigisagagko.
okautigincitarpok amigartumik
iliniarsimanck, igdlulungnek, per-
kitdliornek angussakarkalårnerdlo
pivdlugo pakatsisimanek USA-me
pitsunermut pissutaunerpaussut.
USA-me pitsut ilait pitsuvigtut o-
kautiginek ajornakaut. okautiginekar-
tut ilagåt Harlan Countyme pitsorpag-
ssuarnik inokartume ilakutarit 88 pro-
centé maskinanik errorsissutekartut,
67 procenté fjernsynekardlutik, 42
procenté telefonekardlutik kerkilo
sivnekartut bilekardlutik. New Yorki-
me pitsokarfit angnerit ilåne East Si-
derne ilakutarit puertoricanerit ikiu-
tåinarnik napåssutekarput, radiokar-
putdle okalugtartokardlutigdlo stereo-
mik akisokissumik. 1960-ime misig-
ssuinikut påsinekarsimavok ilakutarit
ukiumut 9—12,000 kr.-nik aningau-
ssarsissut kulingordlugit avigkåine
avingnerat atausek sivnekartut ukiok
tamåna bilertårsimassut, ilakutaritdlo
ukiumut 9000 kr. inordlugit aningau-
ssarsissut agfait nangminerissaming-
nik igdlutårsimassut.
USA-me najugagdlit isumakarput
pitsut ikiliartortut. måna pitsut kanga
pitsunit atugarigså'rneruput, miserra-
tigiineKångLlardle 1957-ip ktngoma
unigtornekarsimassok.
APPALACHIA
NEWSWEEKime tainekarpok nuna
angnertorujugssuak pitsunik inulik
angnertupilorujugssuarmik ikiorsivig-
ssak. nuna Appalachiamik atekarpok,
kåkartok kangale augtitagssanik piai-
viusimassok. kårusungne maskinat a-
tornekalermata sulissartut tusintilig-
pagssuit sulivfigssaerusimåput. Appa-
lachia 160,000 kvadratkilometerinik
angissusekarpok USA-p kangiatungå-
ne avangnarpasigsumit kujasigsumut
atavdlune. tåssane najugagdlit 15
miil. sivnekarput, 1940-mitdle 1960-
imut tamånimiut ilait to millionit av-
dlamut nugtersimåput. nunap ilåne tå-
ssane imek kipissinardlune igdlut ilåi-
naralånguine pinekarsinauvok, mérar-
pagssuit akerdlussamik takusimanatik.
Amerikame ilakutarit ikiutisiéinar-
mingnik napåssutigdlit amerdlanerpåt
tåssane najugakarput. ilakutarit ilåt
pulåråine itortaussup erkaimanek sa-
pertarpå kanga sulivfigssaerusimani-
ne. ernera 26-nik ukiulik tinisiorfing-
me saoliiissok tåuisisumaLo nufiia 17-inik
ukiulik sapåtip akuneranut 150—200
kr.-nik akigssarsissartut ilungersoka-
lutik ingmingnut napatiniarssariput.
ernera 26-nik ukiulik atuarsinåungi-
lak, aibkmle aigdlanøniLgsså ilikarsi-
mavdlugo. ilakutarit igdlupalånguane
mikissuararssuarne najugakarput ini-
kitdliokalutik. mérartait ipertuput, ku-
ngujulårtuardlutigdle, inunerup kanok
artornartokartiginera ilisimånginami-
ko.
ikiorsissarfingne atorfigdlit ardlali-
kutårdlutik Appalachia takuniartarsi-
mavåt, månale tikitdlugo sule ersser-
kigsumik ilisimanekångilak pitsauner-
påmik iliusagåine kanok iliortariakar-
nersok. inuit sulivfigssailekissorujug-
ssuput, atuarfit nåparsimavitdlo åma
amigautiginekardlutik. inuitaok aner-
såkut ikiortariakarput.
pifsuneK anigorniarneKarpoK
præsidentiugalup John F. Kennedyp
pitsussutsimik nungutitsiniardlune su-
liniarnera præsident Johnsonip måna
nangipå. amerikamiut nunanik ki-
nguarsimanerussunik ikiorsiniarnerå-
ue dinusugtat fkiugiaigssiaimligtiuit limuv-
dlutik ilitsersuissartut sujulerssortåt
Sargent Shriver Amerikame pitsut
atugarigsårnerulersiniardlugit suli-
niarnerme angnertupilorujugssuarme
pissortagssatut præsident Johnsonip
kinersimavå. ilisimanekarpok pitsut
aningaussanik ikiornekartarnigssåt ki-
sime nåmångitsok, ikiorsinigssardle
iluagtisagpat USA-me niorkutigssior-
fit amerdlilertariakarput, atorfekarfit
nutåt pilersitariakardlutik sulivfig-
ssaerusimassutdlo iliniartitariakardlu-
tik. inatsissartut ardlåine Repræsen-
tanternes Husime ungasingitsukut isu-
makatigissutiginekarpok amerikamiut
akilerårutigissartagait 11 milliarder
dollarsinik ikilinekåsassut. neriutigi-
neicarpok aningaussat matuma sujor-
nagut akilerårutaussaraluartut suliv-
figssuialiairtiitennerme atamekialeru-
måritut måina suillivfliigissaierusimassuit
isu!ll:la@s!siaiKialienniiåsainigmaiba.
iSarigant Shriver 500 milil. dollarsi-
kikut USAme
pitsupat?
USAme ilaKutarit 47 miil.-uput.
★
tåukunånga 9,3 mili. 9—12,000
kr.-nik ikingnerussunik aningau-
ssarsissarput.
★
5 miil. igdloKarfingmiuput.
★
4,3 mili. nålagauvfingne kujaf-
dlerne najugakarput.
★
6 mili. itortait iluamik iliniarsi-
mångitdlat.
+
2 miil. negeriuput kakortunatig-
dlunit.
★
2,3 mili. arnanik pilersuisso-
karput.
★
3,2 miil. angajorkåve 65 sivner-
dlugit ukiokarput.
nik atugagssinekaratdlarsimavok, ani-
ngaussatdlo pitsaunerpåmik atornekå-
sagunik kanok atornekarnigssåt sule-
katainit amerdlakissunit påsiniarne-
kalerpok.
Sargent Shriver okarsimavok 500
mili. dollarsit atordlugit pitsussu-
sek ajugauvfiginekarsinåungitsoK,
aningaussatdle autdlarkautitut a-
tornekarsinaunerarpai. suliagssa-
mik ingmikut itup autdlartinigsså
iluagtitsinigssamut ajutomigssa-
mutdlunit aulajangissujumårtok
ilisimagine Okautigå.
ano.
kavåjat pérfarniaruk
takutiniasavat
ANGLI RESPI
Angli Respi-nik ilugdliutekakau-
gut — kalipautit nutåt kungasiata
ulinganere kårajugtut fngigigsut-
dlunit! Angli Respi ilugdliuvok
iluserigsok atoruminartordlo, a-
ngutit atissanik pingårtitsissut
piumanerussartagåt. misugtautT-
nardlugo errortariak, panilertor-
tartok, manigsartariakångitsok. .
Vi har i stribevis af nye Angli Respi
skjorter - nye farver og med rund el-
ler spids flipfacon I Angli Respi er den
elegante og nemme skjorte, vore mode-
bevidste kunder foretrækker. Kræver
kun skyllevask, er hurtigtørrende, selv-
strygende og ventilationsvævet...
Skal De bo
på hotel i
København
Flyt ind og hyg Dem på Hotel Viking,
det moderne hotel i den gamle ramme,
billige vinterpriser, særpris for lang-
tidsophold indtil 15 maj 1964.
HOTEL VIKING - BREDGADE 65 - Ml 4550
17