Atuagagdliutit - 23.04.1986, Qupperneq 28

28
ATUAGAGDLIUTIT/GRØNLANDSPOSTEN
pisariaqamerpammn
f?
Qinersisartunut polititerinullu
allakkat ammasut
All.: Ceci Petersen
Ulluni kingullerni tusartuartalersi-
mavagut illoqarfiit pingasuusut i-
meruersaasiorfeqalissasut. Nunat-
ta inuisa 50.000-it sinneqalaartut i-
lumut pisariaqartinnerpaat taa-
maattunik sanaartorfigineqarnis-
sartik. Ilumut inuisa pinngitsoor-
neq sapilersimanerpaat immiorfe-
^ qannginnertik?
Nunatta minguitsumik sermersu-
allip innuttaasunut ajoqutaasussa-
mik atorneqalernissaa soorluuna
eqqarsaatigineqarpallaanngitsoq,
immiorfiimmi pingasut sananeqa-
riarpata kingunissaa takorloorsin-
naalereerparput.
Nalunanngereerpoq immiorfiit
taakku imigassap ajornartorsiutaa-
nera imernersuullu millisarniagaa-
nera iluaqusernavianngikkaat.
Namminersornerullutik Oqar-
tussat, taaguutersi atorluaruna-
qaarsi, taakkugassimi inuit tatiga-
lusi qinigaat, pissutsinik ajortunik
aaqqiiniartussat. Pissutsilli ajortut
suli amerlisarniartutut illugit allaat
immiorfiliorniarsarilerpusi, ajor-
På baggrund af mødet søndag den
20. april i Landstingets skatteud-
valg har Inuit Ataqatigiit ønsket
over for offentligheden at orientere
om de punkter i den kommende
skattereform, som partiet anser for
at være af afgørende betydning.
Inuit Ataqatigiit lægger først og
fremmest vægt på, at der endeligt
og med virkning fra den 1. januar
1987 foretages en mærkbar omlæg-
ning af skattebyrden fra de laveste
indkomstgrupper til de højeste.
Ikke mindst i en tid, hvor S.I.K.’s
lavtlønsgrupper under overens-
komstforhandlingerne har udvist
samfundshensyn, anser Inuit Ata-
qatigiit en sådan omlægning for
helt nødvendig. Samtlige lavtløns-
gruppers (lønarbejderes, fangeres
og fiskeres) interesser kan tilgode-
ses ved en forhøjelse af personfrad-
raget fra de nuværende 20.000 kro-
ner til 40.000 kroner fra 1. januar
1987.
Såfremt samfundsudviklingen i
øvrigt nødvendiggør, at det offent-
nartorsiut suli annertunerulersinni-
arlugu. Pitsaanerunnginnerluni
peqqinnissamut tunngasut qiviaq-
qaarussigit!
Ilulissani immiffiorfissamut
taarsiullugu inuppassuit pisaria-
qarteqisaannik nakorsamik immik-
kut ilisimasalimmik atorfinitsitsini-
aritsi, taamaalilluni nappaatigine-
qartutsuuneri piaarnerusumik paa-
sineqartalissagaluarmata. Immaqa
aamma inuppassuit inuuneri taa-
maaliornikkut annaanneqartalissa-
galuarput.
Ilulissani immiorfissaq inunnut
peqqinnartumik kinguneqarsin-
naanngilaq. Sanaartornissaa akis-
saqartinneqarpat sooq peqqinnis-
samut tunngasut qiviaqqaarneqar-
nianngillat?
Naalakkersuisut, aningaasarsia-
rissaaqaasi imigassap ajornartorsi-
utaanera maluginiarnerulaartarni-
arsiuk, imigassarmi pillugu naam-
massisarsi suunngeqaaq! Ilissi
qaammammusiarisartagassinnut
naleqqiullugu!
lige øger sine indtægter, er det Inuit
Ataqatigiits indstilling, at sådanne
øgede indtægter bør hentes i de
største indkomstgrupper gennem
en egentlig progressiv beskatning.
Endvidere ønsker Inuit Ataqati-
giit at kapitalgevinster i forbindelse
med salg af aktier, obligationer,
pantebreve med mere kommer ind
under beskatning med virkning fra
1. januar 1987.
Endeligt ønsker I.A., at der af
langsigtede hensyn allerede nu ind-
føres en fast skattemæssig værdi af
fradrag. Det drejer sig her først og
fremmest om renteudgifterne,
hvori der under stigende skattetryk
vil blive spekuleret, ligesom det er
set blandt andet i Danmark.
Det er I. A.’s opfattelse, at skatte-
ydere med renteudgifter ikke skal
begunstiges i skattelovgivningen på
de øvrige skatteyderes bekostning,
og at erhvervsforhold, boligfor-
hold med mere bør reguleres over
lovgivningen på de respektive om-
råder. Jens C eisler.
All.: Ulrik Mathiesen
Uannut ilungersunangaartumik de-
cemberip ll-ni 1985 kommunet
nakkutilliisoqarfianiit telegrammi-
utigineqarsimavoq qinikkatut suli-
ninni tatiginarunnaarnera pissuti-
galugu Paamiut kommunalbesty-
relseaniit piaarnerpaamik tunuar-
tariaqartunga. Aalajangernerlu
pissuteqartinneqarluni nunatsinni
eqqartuussiviit qullersaannit
(Landsretten) inoqammut anner-
saasimaneq pissutigalugu akiliisi-
taanermik pineqaatissinneqarsima-
nera. Tamanna aalajangiisimaneq
ilungersungaarlunga sapinngisan-
nik eqqissisimasumik tigusimava-
ra, kiisalu qutsaviginiarlugit uan-
nut taassuma kingorna tuppaller-
sajuartarsimasut.
Tamanna matumuuna nassuiaa-
tiginiaraluassavara, tassami misigi-
sarama inuttut tatiginarunnaavissi-
masutut. Aammalu nunaqqatima i-
laatigut aperiuartarnerat sooq
kommunalbestyrelsemiit ilaasor-
taajunnaarnersunga.
Kingumut eqqarsalerlunga alla-
mik eqqaasaqarneq ajornaqaaq
nammineq oqassallunga kommu-
nalbestyrelsemut qinigaaffinni ki-
ngullermi eqeersimaarlunga piviu-
sunillu tunngavilersuisarlunga suli-
niuteqartarsimanera pissutigalugit
politikkikkut malersorneqarlunga
misigisarsimagama, soorluttaaq i-
matut pisoqartarsimasoq:
Ukiut kingulliit ingerlanerini
maani Paamiuni namminersorluni
suliffiuteqartup ilaata biili pisoqa-
lisoq, kikkut politikkerit akuersiso-
risimagaluarnerlugit, Paamiut
kommuneanut tunisimavaa, taan-
nalu biili kikkut ilisimannittuuga-
luarnersut aqqutigalugit kommu-
nemiit namminersorluni suliffiute-
qartumut allamut annikikkaluamik
akiliuteqaqqaarnikkut akilersugas-
sanngorlugu tunineqarsimavoq.
Tamanna nammineerlunga ma-
luginiariarluguli kommunalbesty-
relsep tamarmiusumik ataatsimiin-
nerani apeqquteqaatinngorlugu
Akileraartarneq pillugu inatsisar-
tut ataatsimiititaliaata sapaammi a-
prilip 20-ianni 1986 ataatsimiissi-
manera tunngavigalugo Inuit Ata-
qatigiit pingaartippaat akileraar-
tarnermi allannguiniarnermi im-
mikkoortut ataasiakkaat partiip
pingaaruteqarluinnartutut isigisai
tamanut nassuiaatigissallugit.
Inuit Ataqatigiit pingaartippaat
januarip 1-iat 1987 aallarnerfigalu-
gu akissaatikinnerusut akileraaru-
titigut malunnartumik oqilisaaffi-
gineqarnissaat, akissarsiaqqortu-
nerusullu pilliuteqarnissaat. Taa-
matut allannguinissaq Inuit Ataqa-
tigiit pisariaqartiluinnarpaat SIK-
ip ataani akissaatikinnerusut isu-
maqatigiinniarnermi kingullermi
tunuarsimaarsimammata inuiaqa-
tigiit ataatsimut aningaasaqarniar-
nerat pissutigalugu. Akissaatikin-
nerusut (sulisartut, piniartut aali-
sartullu) soqutigissat illersorneqar-
sinnaavoq inummut ilaanngaatip a-
kileraarutaasussaanngitsup maan-
nakkut 20.000 kruuniusup 40.000
kruuninut qaffanneratigut janua-
rip 1-iannit 1987-imit.
Pisortat isertitaqarnerunissat i-
nuiaqatigiinni ineriartornerup pisa-
riaqartippagu Inuit Ataqatigiit isu-
saqqummiussimavara, tassami isu-
maqarama inuiaqatigiinnik sulis-
sussissagaanni sulissutanik kinaas-
susersiorani — ingammik qinikka-
tut suliaqartut — sulisariaqaratta.
Taamaattumik apeqquteqaateqar-
nera ajoraluartumik kommunalbe-
styrelsep ataatsimiinnerani erseq-
qissumik akissuteqarfigineqarsi-
manngilaq.
Ukiup ingerlanerani siornatigut
ukiuni 15-ni sullivigisimasanni suli-
nerma nalaani qulaani biili pine-
qartoq naalagarisimasaralu biili-
mik piginnittussaaneq sillimmaser-
neqarsimaneralu pillugit sammin-
gaatsiarsimavugut, ajoraluartumik
illuatungerisama annernartumik
eqqaamasaqarfigilersimagunagaa-
nik.
Isertuarnanga oqaatigissavara
suliffigisimasama tungaatigut inut-
tulli allatulli pinngitsoornanga
kukkussuteqartarsimagama, kisi-
annili nuannaarutigisarsimanagu
ulluinnarni sulisitsisunnut quller-
paamut allakkatigut nalunaarutigi-
neqartarsimanera suliffinnik paaq-
qinnissinnaanngitsutut kommunal-
bestyrelsemi ataatsimiititalianilu a-
taavartuni ataatsimiikulavallaar-
tarnera pissutigalugit, ilaatigullumi
sullivigisannut inuit uannut soquti-
ginnillutik saaffiginnikulavallaar-
tarneri, kiisalu sunngiffinni soquti-
gisaqartarnera pissutigalugit.
Tamannalumi kommunalbesty-
relsemiit ataatsimiititalianiillu a-
taavartuniit suliffigisimasama naa-
lagarititaanut allakkatigut maalaa-
rutigineqartarsimavoq kingune-
qanngitsumilli.
Marloriarlunga
isattariaqarsimavara
Paatsoortoqartartorli paasisima-
gakku erseqqissaatigissavara uanga
nammineerlunga suliffigisimasan-
niit tunuarniuteqarsimagama, tas-
sami illoqarfimmut allamut nuutin-
neqarnerma nalaani ilaquttakkalu
inissaqartinneqarsimanngilagut, o-
maqarput isertitat amerlissutissaat
pissaarsiarineqassasut akissarsiaq-
qortunerpaanit, isertitaqqortussu-
seq naapertorlugu akileraarusiinik-
kut.
Inuit Ataqatigiit aamma kissaati-
gaat pappiaranik nalilinnik (aktiet,
obligationit, pantebrevet il. il.) ni-
oqquteqarnermi iluanaarutit akile-
raaruserneqartalissasut januarip 1-
iat 1987 aallarnerfigalugu.
Kiisalu siunissami pisussat silli-
maffiginiarlugit Inuit Ataqatigiit
kissaatigaat isertitanit ilanngaatigi-
neqarsinnaasut killilifffigineqar-
nissaat. Tamatumani salliullugit pi-
neqarput ernianut aningaasartuutit
akileraarutit qaffakkiartornerat i-
lutigalugu atornerlunneqarsinnaa-
nerat, soorlu taamatut pisoqarsi-
masoq Danmarmiki nunanilu alla-
ni.
Inuit Ataqatigiit isumaqarput a-
kileraartartut ernianut aningaasar-
tuutillit ajunngitsorsiassaqartinne-
qassanngitsut akileraartartut allat
akiligaannik, kiisalu inuutissarsior-
nermut, ineqarnermut assigisaan-
nullu attuumassuteqartut naneq-
qussarneqartassasut allatigut inat-
sisiliornikkut.
Jens Geilser.
qarfigineqaannarsimallungalu st*
sitsisorisanniit ilaquttakka a|°rut
liunngimmata nuutinneqarnin11
apeqqutaanngitsut. Uangali
takka nunaqqatikkalu qinertaO
qarsimavakka. .
1983-imi sulinerma nalaaniaa .
koortumik sullivinni pulaarteqar
mavugut, immitsinnut perujuU
nitta nalaani marloriarlugu isat ,
riaqarsimavara oqaatsit sakkortu
uannut inuiaqatigiinnullu sU* l5(Ut
suunera pissutigalugu atorneq^. .
pissutigalugit. Tamannalumi un
marlussuit qaangiutereerneris'S
uannut kingunerlutsinneqarP.
annersaasimasutut pineqaatissl
neqarama.
Tamanna pisimasoq 1983-^
naalagarisimasama siulliup sU' .
annikitsutut isigalugu ingerlatfS
qissimanngilaa nammineq na^lvjLj.
manini tunnngavigalugu. 1985-U1!
li upernaagaa naalagarisama uter.
geqqissimavaa, namminerlu sl
nertamisut naammassitissimall0®.
uanga Paamiuniit nuutinneqartafl
aqalersillunga.
Eqqartuussiviit ataqqivakku,
taqqiuassavakkalu, kisiannili U
nga inuttut kiffaanngissusiiagaaS.
manera misissortuassavara, irnIfl
nullu apeqqutinngortittuassallug '
Paamiut eqqartuussiviani Pin.
qaatissinneqarnerma kingorna
ngerlaannartumik eqqartuussuW
inernera nangiteqqissimavar ’
Landsret-imilu naammassinequrS J
malluni 10. maj 1985, aatsaalli*'11^ ;
mik paasillugu pineqaatissinneQ3
simasunga. . .
1985-ilu ukiaa borgmesterim
kingoraartaanerma nalaani kon",
munet nakkutilliisoqarfianiit te*e I
takkussimavoq allakkap normu
nut innersuussisoq. Allaffeqar'1 JJ !
pisortaa allakkap imarisaa piUu® !
paasiniaavigisimavara, akined3
lungali nammineq allakkap 'rna.r
saa nalulluinnarlugu. Kingun'
ngualu utoqqatserluni kalerrlP
paanga allagaq nanisimanerarlug •
Allakkallumi nammineq sumiinjj
ra nalunngilluinnaramigit allakk
suaatimi ataani toqqortat tunniuP
pai. Paamiuni kommunalbestyte
borgmesterip tullia atsiortoraluS
juni 1985 saaffiginnissutigineqafS.
mapput apeqqutigineqarsimallun
lu uanga tusatsiakkat malillugh e<i
qartuussivimmiit pineqaatissinn
qarsimagama qinikkatut qanodsU
linissannut isigineqartariaqassa
nersunga.
Malugeqquaralu juni 1985 k>|sa
lu uanga namineq eqqartuussivUfl
miit pineqarsimanerma inerneri a
laganngorlugit aatsaat tigusini8
sakka ullormi 11. september 198‘-
Qinersinermi kingullermi konj'
munalbestyrelsemi ilaasortaaga)"
larninni toqqissisimasarsimanngj
langa qinikkat akornanni pissutsj
ilaatigut tusatsiakkanik tunngavl'
lit pissutigalugit. Tusatsiakkallu ta
makku qinersisartunit tusatsiakka
nik nalunngisalinnit uannut oqalu.
tuarineqartarsimapput. Naalak'
kersuinermik suliaqartut tusatsiak
kat malillugit sulissagunik sutna
kiileqassappat? Tusatsiakkat sinh'
ani taaneqartut annertunersum1
uniffigisarsimanngilakka isumad3'
rama naalakkersuinermi suliad31!'
tut tusatsiakkat tunngavigalug1
naalakkersuisututut sulinissaq e9"
qortuunngitsoq.
Qulaani taaneqartut allatut isd'
maqarfigineq ajornaqaat »politik'
kerimik pilitikkikkut malersuinet'
mik«.
I NATURENS SPÅR
Føres bl.a. af Grønlands Handel KNI.
M ^ DK 8722 HEDENSTED
mJI Telf. 05 - 8914 77
^ — Telex: DK 61277
Om skattereformen
Skattereformen har på det seneste været til debat såvel i
De grønlandske kommuners Landsforening som i
Landstingets skatteudvalg. På denne baggrund har vi
modtaget følgende fra Inuit Ataqatigiit
A kileraartarnerup
allanngortinnissaa