Atuagagdliutit - 12.12.1996, Page 17

1996
17
cZu<$/frtu.£ '/tøuS&ay
JULETILLÆG
Qanga angerlarsimaffiit iigaat aviisinik pinnersarneqartarput. Illut ilaasa igaat aviisinik
ulikkaavittarput, ullormilu ataatsimi assitai tamakkersinnaanngikkaanni ullormi allami
nangikkiartortariaqartarput.
I gamle dage pyntede man sit hjem op med aviser på væggene. Nogle hjem var så fyldt med
aviser, at man ikke kunne nå at se på alle billederne på en dag. så man måtte komme igen
for at læse videre.
SSsIF -a-1 II åm ' ". * 41 jjypisSsf »■—y
.4 ___ - -T
192(MI0-fckiimii jpsiierJMiiMa
Taamani angajoqqaata angajoqqaavi meeraagallarmata juullimi tunissutisiat angissusaat pingaarnerusanngillat
Iffiat ulitallu 1920-ikkut
aamma 1940-kkunni juulli-
mut ilagitinneqarluinnartar-
put.
Rugbrød og kringler var en
helt selvfølgelig del af julen i
1920-erne og 1940-erne.
Ataata kakkissarfimmik a-
naanalu meqqummik ujalus-
siamilluunniit tunisittarpoq,
attaveqarluartoqarsimap-
pallu aammalu inuiaqatigiin-
ni qaffasinnerusumik inissi-
simasoqarsimappat panik
inuusannguamik juullimut
tunitissinnaasarpoq. Taa-
mani 1920-40-kkunni juul-
lip ajunngitsuunissaanut nu-
annersuunissaanullu tunis-
sutisiat angissusaat pingaar-
nerutinneqarneq ajorpoq.
Ullumikkut atukkat allan-
ngorsimaqaat. Tamanna
tunngavigalugu Nuummi
Nunatta Katersugaasivia
Atuagaateqarfialu decembe-
ri tamaat januarip arferna
tikillugu 1920-mit 1940-
mut juullertarnera pillugu
saqqummersitsivoq.
Ullaap tungaani illoqar-
fimmi atuartut qanga juul-
lertarnera pillugu takusas-
sanik takusaatinneqartar-
put. Atuartut takoqqaagas-
2 saat tassaavoq juullilernera-
3 ni illut qanoq isikkoqartar-
§ nersut pillugit takutitassiaq.
lllermi utoqqaq Nuummi
| Utoqqaat Peqatigiiffian-
J neersoq issiavoq, qanga
o juullilernerani pisartunik o-
3 qaluttuussisartoq atuffassi-
< sartorluunniit. Meeqqat
juullerpaluttunik tussiartin-
neqartarput, aammalu iga-
laamernit 1920-40-kkunni
juullimut pinnersaatinik a-
tortunilluunniit allanik imal-
lit misissuataarsinnaallugit.
Juullimut orpiliaq
Ullumikkut ilaqutariit amer-
lanersaat juullimut o-rpe-
qartarput, Danmarkimit ti-
kisinneqarsimasunik. Qanga
taamaaliortarneq qaquti-
goorpoq. Amerlanertigut
inuit naalagaaffimmit ator-
feqartinneqartut juullimut
orpissaminnik Danmarkimit
nassinneqartarput. Taa-
maammallu inuit nammin-
neq orpilialiortalersimap-
put.
Juulleriartornerani, tama-
tigullu meeqqat peqanngin-
nerini inersimasut orpiliali-
orlutik aallartittarput. Orpi-
lialiassap kanaartassaa pu-
toorlugu kakillarnat kap-
pussuunneqaraangamik or-
pilialiat kusanartaqaat. A-
vannarpasinnerusumi kakil-
larnaqanngilaq, tamaanilu
qisumernit kanaartassaan-
nut kappussuunneqartarput
paarnaqutillu taakkununnga
nermunneqartarlutik.
Aamma juullimut pinner-
saatissat nammineq sanane-
qartarput. Uummataasior-
toqartarpoq ruusaliorto-
qartarlunilu. Ullorissamillu
orpiup nuuanut ikkussassa-
mik nassaartoqanngitsoo-
raangami tassunga taarsiul-
lugu soorlu inngilimik ik-
kussisoqartarpoq.
Orpik pinnersarneqaree-
raangat juullillu ullaavanut
piareeraangat meeqqat ini-
mut iseqqusaaneq ajorput.
Aatsaammi ullaakkut ma-
kikkunik takusinnaavaat.
Kisianni meeqqanut alaper-
naatsunut orpik toqqorsi-
maannassallugu ajornaatsu-
innaaneq ajorpoq. Pissa-
nganartaqaarmi, orpimmi
kisimi inimi pinnersarneqar-
simaneq ajorpoq. likkat a-
viisilersorneqartarput, avii-
sinik pissarsisartut tunnius-
sarisimasaannik.
Agguutisiat
Aammattaaq juullimi agguu-
tisisoqartarpoq. Kunngip
Kalaallit Nunaanni inuit ta-
maasa agguutisitittarpai.
Agguutisiat ilaatigut tassaa-
sarput nagguteeqqat, suk-
kut qaqortut, kaffit, suaa-
sarsuit, inuppassuillu ma-
martutugassat taakku nu-
annersumik eqqaasarpaat.
Mamakujuttuuteqarpal-
laartanngillat, kisiannili ma-
martuni eqqaaneqarsin-
naapput paarnat qernertut
paarnarsuillu panertut eq-
qaaneqarsinnaapput.
Juullimut nerisassat ullu-
innarni nerisassanit allaane-
rungaarneq ajorput. Kisian-
ni ulluinnarni nerisassiortar-
nermit annertunerusumik
piareersarneqartarput. Ap-
pat pualanerit juullimut toq-
qorneqartarput, suaasarsu-
alerlugillu mamarsaatigillu-
arneqartarlutik.
1920-40-kkuni inuppas-
suit. tamarmiunngikkunik,
ilaquttaminnut ikinnguti-
minnut ilisarisimasaminnul-
lu silatagiaasarput. Illut ta-
marmik unnuap taarnerani
tussiarfigineqartarput.
Taamani anersaarsiorneq
pingaartorsiutigineqarluar-
tarpoq. Meeqqat oqaluffim-
mi pivorleernissaminnut a-
lanngaagassaminnik ilinni-
artarput. taamanilu mee-
raasimasorpassuit eqqaa-
masarpaat taallap titarnera-
nik ataatsimik puigugaqar-
nermi kiagunnartorsuusoq.
Pivorleerneq pingaartilluar-
neqarsimavoq. Imami pi-
gaartinneqartigaaq allaat
angajoqqaat ilaasa meeqqa-
tik mikisunnguunerinit ilin-
niartittarsimallugit.
Saqqummersitsineq
Nuummi Katersugaasivimmi
saqqummersitsineq Utoq-
qaat Peqatigiiffiat suleqati-
galugu piviusunngortinne-
qarpoq aammalu marlun-
ngornermit tallimanngor-
nermut nalunaaqutaq 14
aamma 15.30-ip akornanni
ammasassalluni, atuartullu
klassikkaarlutik ullaap tu-
ngaani takusaanissaminnut
periarfissaqartinneqarput.
Meeqqerivimmiut allalluun-
niit saqqummersitsinermik
takusaanissamut soqutigin-
nikkunik Nunatta Katersu-
gaasivianut saaffiginnissin-
naapput.
Legeland aamma Brugsen
inussiarnisaarlutik pappiaq-
qanik juullimut pinnersaa-
tissanik aammalu iffiornis-
samut ulitaliornissamullu
qajuusassanik tunissuteqar-
simapput, tamakkuumma-
tami aammattaaq 1920-40-
kkunni juullimut atorneqar-
tartut.
Agguutisiat Kalaallit Nunaanni innuttaasut kunngiminnit tunis-
sutisiarigaagamikkik nuannaarutigisaqaat. Tunissutit ilaatigut
tassaasarput nagguteeqqat, sukkut qaqortut,
kaffit suaasarsuillu.
Julekost eller Kongekost var en dejlig pakke befolkningen i
Grønland fik fra deres Konge. Den bestod blandt andet af
skibskiks, sukkerknalder, kaffe og bankebyg.
ASS J FOTO: VIVI MØLLER-OLSEN