Tíminn - 24.01.1976, Síða 13

Laugardagur 24. janúar 1976.
TÍMINN
13
mM.Bí'MIm.’MBbÆB.M..
Þau tiðindi hafa gerzt, að
Bretar hafa látið undan miklum
þrýstingi umheimsins, og
tilkynnt að þeir muni kalla her-
skip sin út úr islenzkri fiskveiði-
lögsögu, en jafnframt talið eðli-
legt að á móti kæmi, að islenzk
varðskip láti þá bresku
togarana i friði.
Þetta er i sannleika eitthvað
það furðulegasta, sem enn hefur
gerzt i þessari deilu, og verður
varla skýrt með öðru en þvi, að
greindarvisitala forráðamanna
Breta hljóti að vera i mjög löku
meðallagi.
Er það ekki augljós
staðreynd, að ef islenzk
varðskip hefðu látið brezka
togara i friði, i islenzkri fisk-
veiðilandhelgi, hefðu brezk her-
skip aldrei átt hingað neitt
erindi? Og er ekki jafnljóst, að
frjáls og fullvalda þjóð mun
auðvitað aldrei ljá slikri
furðuósk eyra. Enda hljóta ts-
lendingar að beita öllum tiltæk-
um ráðum til að verja rétt sinn
og lifshagsmuni. En spurningin
er jafn áleitin, og enn ósvarað:
„Hver er greindarvisitala
Breta?”.
J.
Lögreglufélag Reykjavíkur
minnist 40 óra afmælis
með veglegu afmælisriti
Gsal-Reykjavik. — Lögreglufélag
Reykjavikur átti fjörutiu ára af-
mæli 16. desember sl., en félagið
var stofnað þann dag árið 1935. Á
þessum merku timamótum gaf
lögreglublaöið út sérstakt af-
mælisrit, en forsiðu blaösins
prýðir nýtt félagsmerki og hug-
myndafræðingur merkisins er
Guðntundur Hermannsson að-
stoðaryfirlögregluþjónn.
Meðal efnis i 40 ára afmælisrit-
Lúðvík Jósepsson:
Fiskiskipaflotinn stærð hans
og afköst
Svar við grein Starfshóps Rannsóknaróðs ríkisins fró
20. jan í Tímanum
inu má nefna ávörp frá Ólafi Jó-
hannessyni dómsmálaráðherra,
Sigurjóni Sigurðssyni lögreglu-
stjóra, Halldóri ÞorbjÖínssyni
yfirsakadómara, Þórði Björns-
syni rikissaksóknara, Birgi Isl.
Gunnarssyni borgarst jóra,
Kristjáni Thorlacius, formanni
BSRB, Kristni Ólafssyni toll-
gæzlustjora, Jónasi Jónassyni,
form. landss. lögreglumanna, As-
geiri Friðjónssyni, sakadómara i
ávana- og fikniefnamálum, og
Gisla Guðmundssyni, formanni
Lögreglufélags Reykjavikur.
Af öðru efni blaðsins má-nefna
viðtal við Sigurjón Sigurðsson
lögreglustjóra um menntunarmál
lögregiumanna, og viðtal við
Magnús Eggertsson, yfirlög-
regluþjón rannsóknarlögreglunn-
ar.
Þá má geta þess, að i blaðinu
eru myndir af öllum starfandi
lögregluþjónum i Reykjavík árið
1975. og myndir af lögreglumönn-
um, sem hafa starfað i 35 ár, en
þeir eru 10 talsins.
Svar við grein Starfshóps
Rannsóknarráðs rikisins frá 20.
jan.
Enn skrifar starfshópur Rann-
sóknarráðs rikisins grein um ,,af-
köst fiskiskipaflotans” og vikur
þar allmikið að mér og þeim
skoðunum, sem ég hef sett fram
um stærð fiskiskipaflotans og af-
kastagetu hans.
Upphaf þessara skrifa var at-
hugasemd, sem ég gerði i smá-
grein, sem ég skrifaði þann 6. des.
sl. þar sem ég vék að þeirri full-
yrðingu starfshópsins, að fiski-
skipastóll landsmanna væri orð-
inn meir en helmingi stærri en
hagkvæmt gæti talist og þörf væri
á.
I grein minni vakti ég athygli á
þeirri staðreynd, að starfshópur-
inn gerir ekki tilraun til þess i
skýrslu sinni um „þróun sjávar-
útve'gs”, þar sem þessi fullyrðing
um alltof stóran fiskiskipaflota
kemur fram, að rökstyðja þessa
fullyrðingu, með þvi aðgera úttekt
á skipaflotanum og skilgreina
raunverulegt ástand hans. Ég
benti á, að það eina, sem efnis-
lega kæmi fram i skýrslu starfs-
hópsins, i þessum efnum, væri um
heildarrúmlestatölu flotans og
um heildarverðmæti.
Staöreyndir um
ástand flotans.
1 athugasemdum minum benti
ég á eftirfarandi staðreyndir um
ástand fiskiskipaflotans:
1. Aldur flotans.
Samkvæmt skipaskrá Skipa-
eftirlits rikisins var meðalaldur
fiskiskipa 12 rúml. og stærri þann
1. jan. 1975 þessi
Meðalaldur skipa:
Stærð skipa fjöldi meðalaldur
25—lOOrúml. 268 20 ár
100—300rúml. 212 12—13 ár
300 rúml og yfir 79 7—8 ár
Ljóst er af þessari skýrslu,
að meðalaldur fiskiskipaflot-
ans er enn mjög hár, þrátt fyrir
endurnýjun siðustu ára.
2. Vandamál einstakra
byggöarlaga.
Það er staðreynd, sem ekki
þýðir að ganga framhjá, að i viss-
um útgerðarbyggðarlögum er
endurnýjun fiskibátaflotans oröið
knýjandi úrlausnarefni. Þar er
meðalaldur flotans allmiklu
hærri en landsmeðaltalið.
Þannig er ástandið t.d. i Vest-
mannaeyjum, á Reykjanesi og
Snæfellsnesi.
3. Gjörbreyttar kröfur um
gerð og stærð fiskiskipa.
Þá er óhjákvæmilegt að taka
tillit til gjörbreyttra krafna um
stærð og gerð fiskiskipa, aðbúnað
skipverja, vinnuaðstöðu og ör-
yggi-
Allt þetta knýr á um að endur-
nýja flotann svo hann geti svarð
kröfum timans. Verulegur hluti
bátaflotans er orðinn gamall og
úreltur hvað þessi atriði varðar.
4. Það sem eitt sinn dugði,
dugar ekki lengur.
Það er með öllu fráleitt að
álykta eins og starfshópur Rann-
sóknarráðs gerir, að af þvi að
fyrir nokkrum árum hafi verið
hægt að veiða tiltekið aflamagn á
bátaflotann þá, eigi að vera hægt
að gera það enn.
Fyrir tveimur áratugum var 30
rúml. bátur góður vetrarver-
tiðarbátur á ýmsum stöðum og
fyrir einum áratug var 60 rúml.
bátur góður, en nú eru allar ytri
aðstæðursvo breyttar, kröfur um
öryggi, aðbúnað og möguleikar
að fá góða sjómenn, að það sem
áður var hægt, i þessum efnum,
er ekki lengur mögulegt.
Hverju hefir starfshópur Rann-
sóknarráðs svarað þessum á-
bendingum minum? — Hann hefir
hreint og beint engu getaö svarað.
Hann hefir aðeins endurtekið full-
yrðingar sinar um að flotinn sé
orðinn alltof stór og geti afkastað
rúmlega tvöfalt meiru en þörf er
á.
Afkastageta
flotans
1 athugasemdum minum hefi
ég vikið með nokkrum orðum að
útreikningum starfshópsins um
afkastagetu flotans. Ég hefi farið
fáum oröum um þessa útreikn-
inga, fyrst og fremst af þvi, aö
þeir eru svo fráleitir og fjarri öllu
lagi, að varla tekur þvi að ræða
um þá i löngu máli.
1 skýrslu starfshópsins um
„þróun sjávarútvegs” segir:
„Afkastageta bátaflotans er i
námunda við 560 þús. tonn á ári
og afkastageta togaraflotans
miöað viö 60 skip er um 350 þús.
tonn á ári.”
Þá segir i sömu skýrslu, þar
sem ársaflamagn bátaflotans er
nákvæmlega skilgreint 563.4 þús-
und tonn á ári, að það útreiknaða
aflamagn „byggist á ákveðnum
viðmiðunarafla árið 1970, sem er
þannig skilgreindur, að 15% bát-
anna fengu þann afla eða meira.
Tæknilega ætti þvi bátaflotinn i
heild að geta aflað þess magns að
meðaltali, ef fiskmergð i sjónum
er nægileg.”
Þegar starfshópnum er bent á
þessa furðulegu útreikninga þá
bregst hann illur við og talar um
„ósvifni”, og segir: „...var
starfshópurinn að velta fyrir sér
efri mörkum tæknilegrar af-
kastagetu fiskiskipaflotans...”
Orðalag skýrslunnar er ótvi-
rætt og skýrt, þar er ekki verið að
velta neinu fyrir sér, heidur er
beinlinis sagt, að afkastageta
bátaflotans sé i námunda við 560
þús. tonn og togaranna 350 þús.
tonn, og við þær tölur er alltaf
miðað.
Það er svo i samræmi við út-
reikninga um afkastagetu báta-
flotans, að starfshópurinn reiknar
með meðalafla á togara 6000 tonn
á ári. Af þvi myndi að sjálfsögðu
leiða að þeir sem eru i hópi þeirra
hærri hlyti að veiða 8—9000 tonn á
ári.
Auðlindaskatturinn
Ég hafði með örfáum orðum i
athugasemdum minum vikið að
hugmyndum starfshópsins um
auðlindaskatt á sjávarútveginn i
stjórnunarskyni.
Ég taldi, að helsti talsmaður
auðlindaskattsins væri Kristján
Friðriksson iðnrekandi og lét orð
að þvi liggja, að ekki færi illa á að
starfshópurinn fylgdi Kristjáni i
þessum efnum. Eitthvað hafa
þessi orð min farið i taugar þeirra
Starfshópsmanna, að minnsta
kosti sumra þeirra, og nú neitar
hópurinn þvi að hafa gert auð-
lindaskatt að sinni tillögu, en
segir þó: „Hins vegar taldi
hópurinn, að þessi aðferö hefði
fæsta gallaaf þeim stjórnunarað-
ferðum, sem fjallað var um i
skýrslunni.”
Og i skýrslunni segir orðrétt:
„1 samræmi við það, sem sagt
er i sama kafla, virðist sköttun i
einu formi eða öðru eina raun-
hæfa aðferðin, þegar til lengri
tima er litiö til að koma i veg fyrir
ofvöxt skipastólsins.”
Dragi svo hver sina ályktun af
þvi sem sagt er: eina raunhæfa
aðferðin er sköttunog sú aðferðin
sem hefir fæsta galla, er auð-
lindaskattur.
Hvað leggur starfshópurinn þá
til að gert veröi?
Ofvöxtur skipastólsins aö
áliti starfshópsins.
Það fer ekki á milli mála, að
eitt meginvandamálið, sem
starfshópur Rannsóknarráðs
telur að nú sé við að fást i islensk-
um sjávarútvegi, er ofvöxtur
skipastóisins, það fyrirbæri sem
hópurinn skilgreinir þannig, að
fiskiskipastóllinn sé rúmlega
helmingi stærri en æskilegt sé.
Hópurinn telur að þetta hafi gerst
með „röngum f járfestingar-
ákvörðunum”.
Af þessum fullyrðingum er
ljóst, að starfshópurinn telur að
sú aukning sem orðið hefur i fiski-
skipaflota landsmanna á árunum
1970—1974, en á þeim tíma hafa
aðalbreytingarnar orðið, sé of-
vaxtarvandamál.
Stækkun flotans á þessum tima
hefur léitt til þess, að afköstin
hafa tvöfaldast.
Af orðum starfshópsins verður
ekki anriað ráðið en það, að hann
telji- að þessi aukning hefði ekki
átt að eiga sér stað.
Ef við hefðum engan skuttog-
ara keypt og enga nýja báta eign-
ast sl. 5 ár, þá hefði flotinn veriö
hæfilega stór og haft nægilega af-
kastagetu að dómi starfshópsins.
Ég þykist vita, að flestir þeirra
sem i starfshópnum eru, sjái
strax og viðurkenni, að hefði
þannig verið að málum staðið, að
fiskiskipaflotinn hefði verið tak-
markaður við þá stærð sem var
1970, og þann flota sem þá var til
staðar, hefði slikt leitt til ófarnað-
ar i islenskri útgerð.
Sú endurnýjun flotans, sem
orðið hefur á siðustu 5 árum, var
nauðsynleg — nýju skipin sem
bæst hafa við flotann á þeim ár-
um, eru uppistaðan og megin-
grundvöllur fiskveiðiflotans i
dag. Og það er sá hluti flotans,
sem dregur að landi meginhluta
aflans. Ég hygg, að allir viður-
kenni, sem um hugsa, að illa væri
komið i dag, fyrir mörgum, sem
við útgerð fást, ef þessi nýju skip
væru ekki til staðar, og þá stæðu
málin ekki siður illa fyrir þjóðar-
búið.
Kjarni málsins.
Þaö er kjarni þessa máls, sem
ekki þarf um að deila, að eins og
núer komið, verða fiskveiðar ekki
stundaöar nema á góðum skipum,
skipum búnum nýjustu tækjum,
skipum sem auðvelt er að reka i
samræmi við hagsmuni fiskverk-
unar i landi, skipum sem bjóða
upp á góðan aðbúnað og mikið ör-
yggi-
Gamlir siðutogarar hæfa ekki
lengur. 20—30 ára eikarbátar
40—80 rúmlestir duga yfirleitt
ekki lengur, og mikill hluti
smærri hátanna, þ.e.a.s. undir
12—30 rúmlestum, gagna aöeins
nokkra mánuði á ári.
Stór hluti okkar bátaflota er of
gamall og þarfnast endurnýjun-
ar. útgerðarbæjum sem standa
höllum fæti vegna gamalla skipa
verður ekki neitað um kaup á nýj-
um.
Útreikningar, sem byggjast
meira á talnaleik, eða hugmynd-
um þeirra sem litla reynslu hafa
af útgerðarrekstri, brevta ekki
staðreyndum lífsins. Slíkir út-
reikningar eru tillftils gagns.
Starfshópur Rannsóknarráðs
getur sparað sér öll stóryrði i
minn garð og allar dylgjur um
það að ég vilji láta fiskiflotann
veiða óhindraö úr veikum fiski-
stofnum, og að ég sé að reyna að
hindra að fiskistofnarnir fái að
rétta sig við. <
Allar slikar fullyrðingar eru út i
bláinn og marklausar. Starfs-
hópurinn þarf ekki að vera með
slik gifuryrði þó að ég hafi stung-
ið nokkrum tituprjónum i auma
bletti þeirra góðu manna sem
starfshópinn skipa. Vissulega
mættu þeir skilja að ég hef farið
mjúkum höndum um skýrslu
þeirra, miklu mýkri en ástæða
væri til, þvi hún er ekki vel unn-
in , svo ekki sé meira sagt.
Lúðvik Jósepsson
1935 - Afmæliirit - 1975
»%S «.0.19».«.
Forsiöa afmælisritsins með
nýja félagsmerkinu.
NYTT
ÍÞRÓTTA-
HÚS
VÍGT Á
AKRA-
NESI
í DAG VERÐUR vigt nýtt
iþróttahús á Akranesi við hátið-
lega atiiöfn. 1 húsinu er einn af
stærstu iþróttasölum landsins
með gólffleti 970 ferm.. auk á-
horfendasvæðis fyrir 1200 manns.
tþróttasalnum má skipta i fjóra
minni sali, og i honum er lögleg
aðstaða fyrir alþjóðlega keppni i
badminton, blaki, körfubolta og
handbolta. Vigsluathöfnin hefst
kl. 13.30 með þvi að Karlakórinn
Svanir syngur undir stjórn Hauks
Guðlaugssonar, söngmálastjóra
þjóðkirkjunnar. Ávörp verða
flutt, leikfimisýning verður á
vegum skóla bæjarins og Jþrótta-
dagskrá i umsjá íþróttabanda-
lags Akraness. Keppt verður i
knattspyrnu. handbolta. badmin-
ton. borðtennis, körfubolta, blaki
og golfi. Aðgangur að húsinu er ó-
keypis, og allir bæjarbúar eru
velkomnir á meðan húsrúm leyf-
ir.
Tíminn
er
peningar