Tíminn - 20.02.1976, Qupperneq 5

Föstudagur 20. febrúar 1976
TÍMINN
5
/ú vita menn hvaö Svavar
Gestsson og fréttastjóri hans
dunda sér viö i hjáverkum.
Skyidi Kjartan Ólafsson meö-
ritstjóri Svavars vera sá eini á
Þjóðviljanum, sem ekki hefur
„hobbi” á þessu sviði?
Svavar
Gestsson
Kjartan
Ólafsson
r
I fótspor
Silla og Valda
Sagt er, aö timarnir breytist
og mennirnir meö. Einhvern
tima heföu þaö þótt ýkjur, aö
Þjóöviljinn ætti eftir aö feta i
fótspor hinna kunnu reykvisku
kaupmanna, Silla og Valda,
sem auglýstu ,,af ávöxtunum
skuliö þér þckkja þá”, en ein-
mitt þessa dagana stendur yf-
ir stórkostleg augiýsingaher-
för af hálfu Þjóðviljans, þar
sem grunntónninn er ná-
kvæmlega hinn sami og i aug-
lýsingu kaupmannanna forö-
um. Ef um einhvern mun er aö
ræða liggur hann heizt i þvi, að
þeir Þjóöviljamenn viröast
hafa meiri peninga til aö moöa
úr en kaupmennirnir, sbr.
sjónvarpsauglýsingar Þjóð-
viljans, er kosta milljónir.
Hjdverk
Þjóðviljaritstjórans
Sizt skal öfundast yfir þvi,
að Þjóðviljinn skuli hafa efni á
aö auglýsa fyrir milljónir, eða
reisa tugmiiljón króna höll inn
viö Siöumúla, þegar önnur
blöö, meö margfalt upplag
Þjóðviljans, berjast i bökkum.
En engu að siöur vakna ýmsar
spurningar i þessu sambandi,
m.a. um eöli og þróun Alþýöu-
bandalagsins. Þannig heldur
ungt og róttækt fóik, sem sagt
hefur skiliö viö Alþýöubanda-
lagið, þvi fram, aö flokkurinn
sé á hraöri leið til hægri. AI-
þýöubandalagiö sé oröiö
borgaralegur flokkur, sem bú-
inn sé aö gleyma upphaflegum
hugsjónum og stefnumiðum.
Auövitaö sér þctta unga fólk,
eins og aðrir, hvernig flokkur-
inn hagar sér og skiptir lituin
eftir þvi, hvort hann er i stjórn
eöa stjórnarandstööu. En ekki
siður tekur þetta unga fólk eft-
ir þvi, hvernig einstakir
flokksbroddar haga sér i
reynd. Kitstjórn Þjóöviljans
er gott dæmi þar um. Þar sitja
menn og skrifa af kappi um
meintar ávirðingar andstæö-
inga sinna, sérstaklega þá,
sem nærri peningum eöa fé-
sýslu koma. En i hjáverkum
sinum stundar ritstjóri og
fréttastjóri Þjóðviljans ná-
kvæmlega sömu iöju og aörir
eru áfelldir fyrir. Þannig hef-
ur verið bent á veitingarekst-
ur fréttastjórans, en hitt vita
kannski færri, að Svavar
Gestsson ritstjóri blaösins, er
einnig mikill áhugainaöur um
hvers konar fésýslu, og var
þess vegna valinn af flokknum
til að vera varamaöur I
bankaráði Búnaöarbankans.
Má ætla, aö ýmsir bankaráös-
mcnn, scm eltir hafa veriö
uppi i Þjóðviljanum, fyrir þá
einu sök að hafa veriö kjörnir
bankaráösmenn, hafi fengiö
skæöan keppinaut, þar sem
Svavar er.
„Af óvöxtunum
skuluð þér
þekkja þó"
Sökum þess hversu litillátir
Svavar Gestsson og Einar
Karl Haraldsson eru, þá eru
þeir auðvitaö ckkcrt aö flagga
mcö reynslu sina á þessu
sviöi. En meö tilliti til aug-
lýsingaherferðar Þjóöviljans,
hefði auðvitaö mátt geta um
reynslu þeirra á sviði banka-
mála og veitingareksturs, eða
eins og segir I auglýsingunni
frá Silla og Valda ,,af
ávöxtunum skuliö þér þekkja
þá”.
— a.þ.
Ýmiss konar pyndingaraðferöum
er beitt viö fanga i Uruguay, en á
þessari mynd sést ein þeirra.
Fyrrverandi fangar sem sloppið
hafa úr klóm kvalara sinna, settu
á sviö fyrir ljósmyndara, hvernig
þeir höföu veriö pyndaöir.
Af 10. tónleikum
Sinfóníuhljómsveitarinnar
Af 10. tónleikum Sinfó-
niuhljómsveitarinnar
Efnisskrá:
Bach: Brandenborgar-
konsertinn nr. 3 i G-dúr
Weber: Concertino í
Es-dúr op. 26.
Seiber: Concertino
Dvorák: Sinfónia nr. 7 í
d-moll op. 70.
Hinn 12. febrúar hélt Sinfóniu-
hljómsveit Islands 10. reglulegu
tónleika sina i Háskólabiói.
Voru þeir hinir ánægjulegustu.
Stjómandi var Karsten Ander-
sen, en einleikari á klarinettu
John McCaw. Hann er
Nýsjálendingur, en starfar i
London. Þetta er þriöja áriö,
sem Karsten Andersen er aöal-
stjómandi hljómsveitarinnar,
en hann mun nil hafa verið ráö-
inn I eitt ár til.
Bezti timinn í ævi Jóhanns
Sebastians Bach (1685-1750)
voru vafalaust þau sex ár sem
hann var hljómleikastjóri furst-
ans af Anhalt-Köthen
(1717-1722). Þá fékk hann tæki-
færi til þess, i eina skiptið á æv-
inni „aö gefa sig allan aö hljóm-
list, án þess aö þurfa jafnframt
aö sinna þvi sálardrepandi
starfi aö æfa áhugalausa skóla-
stráka eöa troöa tónmennt I
dumba sveitapilta, sem geröu
sér von um aö veröa organistar
viö sóknarkirkjuna, af þvi aö
slikt starf var meira I munni og
ólikt hægara en aö mjalta kýr
eða labba á eftir plógnum”.
A þessum tima samdi hann
hina sifrægu konserta, sem
sendir voru markgreifanum af
Brandenburg og honum
tileinkaöir áriö 1721. En mark-
greifinn mun aldrei hafa látiö
leika konsertana. Að honum
látnum voru bútar úr þeim seld-
John McCaw.
ir „fyrir slikk” og gleymdust i
meira en öld. Þvi svo óliklegt
sem þaö kann aö viröast féllu
verk hins mikla kantara
Tómasarkirkjunnar i gleymsku
og* dá eftir dauöa hans, unz
Mendelssohn rakst af tilviljun á
handrit Mattheusarpassiunnar i
konunglega bókasafninu i
Beriin áriö 1821. Upp frá þvi
varöi Mendelssohn miklum
tima og kröftum i að endurvekja
hinn gamla snilling, og 27. jan.
áriö 1900 var siöasta bindið I
heildarsafni Bachs loks fullgert.
Enda sagöi Brahms, að ekki
hefðu gerzt nema tveir merkis-
atburöir i sinu lifi. Annar var sá,
er þýzka keisaradæmiö var
stofnsett 1871, hinn þegar enda-
punkturinn var settur við 46.
bindi Bach-útgáfunnar árið
1900.
Brandenborgarkonsertarnir
eru taldir hæsta stig þeirrar
konsertgeröar, sem nefnist
concerto grosso, en þar leikur
hljóöfærahópur (concertino)
ýmist einleik eöa meö fullri
hljómsveit (ripieno). Þriöji
konsertinn, ásamt hinum 6., er
einungis fyrir strengi og
sembal-grunnbassa. Ihonum er
hijóöfærunum skipt i 3 hópa (i
staö tveggja yfirleitt). „Þessum
þremur strengjakórum er feng-
ið sjálfstætt viöfangsefni, sem
er breytilegt i hverjum þeirra,
bæði pólýfóniskt og hómó-
fóniskt. Upphafsstefið er spunn-
iö i fjölbreytt mynztur, og er
gott dæmi um stórkostlegan
sköpunarmátt Bachs. Annar
þátturinn er þrunginn krafti og
einkennist af öflugum bylgju-
gangi, sem þrátt fyrir mikil
boöaföll er bundinn i viðjar
háþróaðrar fleygröddunar”
(tónleikaskrá). Allt þetta (fjöl-
breytt mynztur, kraftur og
öflugur bylgjugangur) komst
vel til skila i' flutningi hljóm-
sveitar vorrar, en Andersen
stjórnaði á taktstokks-vísu eins
og sæmir vel þá Bach er fluttur.
Aldrei hef ég verið hrifinn af
klarinettuverkum Webers
(1786-1826). („Einn af forfeör-
um hans haföi veriö forsætis-
ráöherra i stjórn Ferdinands 2.
keisara og veriö aölaöur fyrir
þau störf sin áriö 1568” segir i
tónleikaskrá), en I flutningi
McCaw og Sinfóniuhljómsveitar
Islands varö Es-dúr konsertinn
allt aö þvi guðdómleg tónlist.
Aldrei hefur svona frábær klari-
nettleikari heyrzt hér áöur (og
hafa þó bæöi Egill Jónsson og
Reginald Kell veriö hér), enda
segja abdáendur þessa lág-
vaxna Nýsjálendings, aö hann
sé bezti klarinettleikari i heimi.
Allt var fullkomiö: tónninn,
tæknin og „músikalitetiö.”
Carl Maria von Wéber er ann-
ars mest kunnur fyrir óperu-af-
skipti sin, en eins og Mozart og
Brahms heillaöisthann af klari-
nettleikara, Heinrich Barmann
og samdi fyrir hann 6 verk.
Eftir hlé fluttu McCaw og
hljómsveitin Concertino eftir
Mátyás Seiber (1905-1960).
Concertinn þessi er mjög
áheyrilegt verk og fullt af „hug-
myndaauðgi” af því tagi sem
einkennir mörg samtímaverk
auk þess sem þaö reyndi hæfi-
lega á klarinettukúnst
einleikarans. En Seiber hefur,
auk þess aö semja þessa kon-
sertinu og ýmis önnur verk,
kennt Fjölni Stefánssyni tón-
smiöi.
Þegar hér var komiö geröust
menn lún ir, og þó tti sum um sem
7. sinfónia Dvoráks væri „guð-
dómlega löng” eins og einhver
sagði um 3. sinfóniu Beethov-
ens. En allt endaöi þetta vel og
með miklum og óvenjulegum
fagnaðarlátum, svo Stradi-
varí-kvartettnum, sem þarna
var viðstaddur, hlýtur aö hafa
minnkað i augum þær ágætu
undirtektir sem hann sjálfur
fékk á slnum tónleikum kvöidiö
áöur. Þvi Islendingar eru bæöi
þakklátir og kurteisir
áheyrendur. Ef vel tekst til
kalla þeir hljómsveitarstjóra og
einleikara fram þrisvar i
þakklætis-og viröingarskyni, en
ef illa tekst til kalla þeir þá fram
þrisvar i kurteisis- og meö-
aumkunarskyni. En ef eitthvert
verk er sérstaklega langt og tor-
melt klappa þeir ákaft til aö
koma blóöinu á hreyfingu og
fagna þvl aö þessu sé nú loksins
lokið!
18.2. Siguröur Steinþórsson.
llilHlHlMBiI
Amnesty
International:
Herferð gegn
pyndingum
í Uruguay
gébé-Rvik. — í dag hefst viötæk
hefferö um allan heini á vegum
Amnesty International gegn
pyndingum og meiri háttar brot-
um gegn m annréttindum í
Uruguay. Formaöur og gjaldkeri
islandsdeildar AI afhentu i gær,
ræðismanni Uruguay hér á landi,
mótmælaorðsendingu vegna
þessa, og mun henni veröa koniiö
til ráðamanna i Montevicdo. Leit-
aö verður til félagasanitaka og
annarra til undirskriftasöfnunar
hér á landi i mótmælaskyni og
verðurskránv þessum siöan safn-
að og sendar til aðalstöðva AI i
London, en þar er áætlað að af-
henda undirskriftaskrár frá sex-
tiu þjóðum þann 1. maí til sendi-
herra Uruguay i Bretlandi.
Arnnesty International styður
ákæru sina gegn skoðanakúgun i
Uruguay rneð þvi að birta skrá
rneð nörnurn 22 karla og kvenna,
sern Arnnesty telur hafa látizt i
höndurn pyndingarnanna i Uru-
guay á tirnabilinu rnai 1972 til
nóvernber 1975. Siðan þessi listi
var gerður i nóvernber sl., hefur
AI fregnað, að tveir enn hafi
bætzt viö.
1 siðastliðnurn rnánuöi töldu
sarntökin aö pólitískir fangar i
Uruguay væru nær sex þúsund, en
einn af hverjurn firnrntiu Uru-
guay-rnönnurn er i hernurn eöa i
lögreglunni. ibúatala landsins er
þrjár rnilljónir. Arnnesty hefur
rnargoft sent rannsóknarnefndir
til landa þar sern taliö er að pynd-
ingar eigi sér stað i fangelsurn, og
þar á rneðal til Uruguay 1972, en
nú hafa ráörnenn i Uruguay neit-
að slikri nefnd að korna til lands-
ins og segja jafnfrarnt að þar sé
ekki urn neinar pyndingar á föng-
urn að ræða.
Islandsdeild Arnnesty rnun leita
til félagasarntaka, stofnana og
skóla og hvetja þau til að taka
rnál þetta til urnræðu og skrifa
undir rnótrnælaskrá. Þá er einnig
vonazt til að félagasarntök og
fleiri sarnþykki ályktanir urn
þetta rnál, og korni þeirn til skrif-
stofu Arnnesty i Reykjavik sern
siðan rnun korna þeirn áleiöis til
aðalstöðva sarntakanna.