Tíminn - 11.03.1976, Síða 6

6
TÍMINN
Fimmtudagur 11. marz 1976
Stjórnarfrumvarp um jafnrétti kvenna og karla:
Flýtir fyrir, að fullt jafn-
rétti kynjanna náist í reynd
Kvennafridagurinn I fyrra. Með frumvarpi rikisstjórnarinnar er stefnt
t gær mælti Gunnar Thorodd-
sen félagsmálaráðherra fyrir
stjórnarfrumvarpi um jafnrétti
kvenna og karla, eða um jafn-
stöðu kvenna og karia, eins og
frumvarpið heitir.
Helztu atriði frumvarpsins eru
þessi:
Tilgangur laga þessara er að
stuöla að jafnrétti og jafnri stööu
kvenna og karla á öllum sviöum.
Konum og körlum skulu
InnlencJ orka
verði notuð
við upphitun
húsa á
Norðurlandi
eystra
Allir þingmenn Noröur-
landskjördæmis eystra hafa
boriö fram sameiginlega
þingsály ktunartillögu um
notkun innlendrar orku til
upphitunar húsa I Norður-
landskjördæmi eystra. t till-
ögunni er gert ráð fyrir, aö
iðnaöarráðuneytiö beiti sér
fyrir gerð áætlunar um notkun
og dreifingu innlendrar orku
til upphitunar húsa á þessu
svæði, ásamt kostnaöar
áætlun um nauðsynlegar
endurbætur á dreifikerfi raf-
orku.
Fyrsti flutningsmaður
tillögunnar er Ingi
Tryggvason. t greinargerð
segja flutningsmenn: „Með
þi n g S -
ályktunar-
tillögu þessari
er ráö fyrir
þvi gert, að
iðnaðarráðu-
neytið beiti
sér fyrir
áætlunargerð
um notkun
innlendra orkugjafa til upp-
hitunar húsa á ákveönu lands-
svæöi, nánar til tekiö i
Norðurlandskjördæmi eystra.
Þykir flutningsmönnum mjög
timabært, að slik áætlum sé
gerð nú þegar, þar sem likur
benda til að innan skamms
veröi beisluð nægileg orka á
svæðinu til að fuilnægja hús-
hitunarþörf. Miklu máli
skiptir, aö á þeim timamótum,
sem nú viröast vera i orku-
málum norðlendinga, sé sem
gerst að þvi hugaö, hvemig
dreifing og nýting þessarar
orku verði sem haganlegast
fyrir komið.
Flutningsmónnum er ljóst,
að um allt land er þörf likra
áætlana sem hér er gert ráð
fyrir. Hins vegar er nú ljósara
i Norðurlandskjördæmi eystra
en viöa annars staðar,
hverjir möguleikar eru fyrir
hendi um öflun heits vatns til
upphitunar húsa. Þess vegna
er nauðsynlegt að gera sem
fyrst úttekt á þvi, hvar henta
muni að nota heitt vatn og
hvar raforku til húsahitunar.
Bráð nauðsyn er fyrir sveitar-
stjórnir og einstaklinga aö
þessir aðilar eigi leiðbeininga
kost i þessu efni. Að dómi
flutningsmanna ber fyrst og
fremst að skoða þessi mál frá
almennu þjóðhagslegu
sjónarmiði, þar sem gera
veröur ráð fyrir, aðþeir timar
komi, að þessir orkugjafar
veröi verðlagöir sem jafnast
til sambærilegra nota.
veittir jafnir möguleikar til at-
vinnu og menntunar og greidd
jöfn laun fyrir jafnverðmæt og
sambærileg störf.
Atvinnurekendum er óheimilt
aö mismuna starfsfólki eftir kyn-
ferði, og gildir það meðal annars
hvað varðar ráðningu og skipun i
starf, stöðuhækkun, stöðuheiti,
uppsögn úr starfi, veitingu hvers
konar hlunninda og almenn
vinnusk ilyröi.
Starf sem auglýst er laust til
umsóknar, skal standa opið jafnt
konum sem körlum. I sllkri aug-
lýsingu er óheimilt að gefa til
kynna, að fremur sé óskað starfs-
manns af öðru kyninu en hinu.
Nú er umsækjandi um aug-
lýst starf kona, en þaö hefur verið
veitt karlmanni, og á hún þá rétt
til, að hlutaðeigandi atvinnurek-
andi veiti henni skriflegar upp-
lýsingar um hvaða menntun,
starfsreynslu og aðra sérstaka
hæfileika sá hefur til að bera, er
ráðinn var i starfiö. Sama rétt
skal karlmaður, sem er umsækj-
andi um starf, hafa, ef konu er
veitt starfið.
Konur og karlar, er starfa hjá
sama atvinnurekanda skulu njóta
sömu möguleika til framhalds
starfsþjálfunar og til að sækja
námskeið, er haldin eru til aö
auka hæfni i starfi eöa til undir-
búnings annarra og betri starfa.
1 skólum og öðrum mennta-
stofnunum skal veita fræðslu um
jafnstöðu kvenna og karla.
Kennslubækur og kennslutæki,
sem þar eru notuð, skulu vera
þannig úr garði gerð og hönnuð,
að kynjum sé ekki mismunað.
Auglýsendum er óheimilt að
birta nokkrar þær auglýsingar i
orðum eöa myndum, er orðið geti
öðru kyninu til minnkunar eða
litilsviröingar.
Jafnstöðuráð skal annast
framkvæmd laga þessara.
Jafnstöðuráð skal skipaö 5
mönnum til þriggja ára i senn, og
skuli þeir ásamt varamönnum
skipaðir þannig: einn skipaður af
Hæstarétti og er hann formaður
ráðsins og skal hafa lokið em-
bættisprófii lögum, einn skipaöur
af f él a g s m á 1 a r á ð h e r r a ,
Allsherjarnefnd sameinaðs Al-
þingis hefur mælt meö samþykkt
þingsályktunartillögu Jóns
Skaftasonar um viðgerða- og við-
haldsaðstöðu flugvéla á Kefla-
vikurflugvelli.
Allsherjarnefnd sendi tveimur
aðilum málið til umsagnar og
lýstu þeir báðir yfir eindregnum
stuðningi við tillöguna. Voru það
flugmálastjóri Agnar Kofoed
Hansen fyrir hönd Flugmála-
stjórnar og formaður Flugvirkja-
félags islands, Ragnar Karlsson
fyrir hönd sins félags.
1 umsögn sinni segir flugmála-
stjóri m.a.:
,,Ég er tillögu þessari eindregið
fylgjandi, og tel að brýnt sé að
koma á fót fullkominni viðgerða-
og viðhaldsþjónustu fyrir stærri
gerðir m illilandaflugvéla á
Keflavikurflugvelli. Töluverður
fjöldi vel menntaðra flugvirkja er
fyrir hendi hér á landi, og hafa á
undanförnum árum sýnt að þeim
er vel treystandi fyrir viðgerðum
og viðhaldi loftfara af ýmsum
að jafnrétti i raun.
einn skipaðuraf Bandalagi starfs-
manna rikis og bæja, einn skipað-
ur af Alþýöusambandi Islands, og
einn skipaður af Vinnuveitenda-
sambandi Islands.
I gre inargerð með frumvarpinu
segir m.a.:
,,I ágústmánuði 1975 fól Gunnar
gerðum og stærðum. Slik við-
haldsaðstaða hér á landi myndi
geta sparað töluverð útlát gjald-
eyris, og jafnframt skapað aukna
vinnu fyrir það tæknilið, sem að
þessum málum myndi starfa.”
I umsögn formanns Flugvirkja-
félagsins segir m.a.:
„F.V.F.l. vill lýsa eindregnum
stuðningi við þingsályktunartil-
lögu frá Jóni Skaftasyni alþingis-
manni. Eins og fram kemur i
nefndri tillögu, brann viðgerðar-
skýli Flugfélags tslands hf. á
Reykjavikurflugvelli i janúar
1975. I skýli þessu hafði farið
fram meginhluti af viðhaldi og
viðgerðum flugvéla FI, og virð-
ist engum hafa dottið i hug, að
hagkvæmara væri að láta þessa
vinnu fara fram erlendis, enda
bera reikningar flugfélaganna,
Ft og Loftleiða það með sér,
a.m.k. á árunum eftir 1970, að
viðhald á flugvélum Loftleiða var
stærri hluti af heildarrekstrar-
kostnaði flugfélagsins, en.hjá FI,
en Loftleiðir hafa sem kunnugt er
Thoroddsen félagsmálaráðherra
þeim Hallgri'mi Dalberg, ráðu-
neytisstjóra og Guðrúnu Erlends-
dóttur, hæstaréttarlögmanni og
formanni Kvennaársnefndar og
Jafnlaunaráðs, að semja frum-
varp til laga um jafnrétti og jafn-
stöðu kvenna og karla. Hafa þau i
viðhald flugvéla sinna að lang-
mestu leyti erlendis. Eftir flug-
skýlisbrunann var starfsemi við-
haldsdeildar Fí i rúst, en meiri-
háttar skoðanir framundan á
báðum Boeing 727 vélunum og
þrem F-27 vélum. Eftir mjög
stuttan umhugsunartima var þó
ákveðið, að framkvæma allt sem
hægt væri af þessum skoðunum
hér heima, þótt aðstæður væru
nánast eins óhagstæðar og hugs-
ast getur, og nýtni á starfskröft-
um þar af leiðandi langt frá þvi
sem æskilegt væri. Eins og fram
kemur i þingsályktunartillögunni
er um stórar fjárupphæðir að
ræða. Ljóst er að viðhalds-
kostnaður verður aldrei að öllu
leyti innlendur. Ætið þarf að
kaupa efni og varahluti erlendis
frá. Ennfremur þarf að fjárfesta i
tækjum, þvi meir sem meira á að
framkvæma hér. Af framansögðu
ætti að vera ljóst, að slik fjárfest-
ing er i flestum tilfellum arðbær,
auk alls þess gjaldeyrissparnaðar
sem leiðir af þvi, að þurfa ekki að
■llÉBiÍlllIlllIÍflllIlllIIil
BmffllMMMlmllllimlfTTilmiTTillffllllJffLLMIiBlffl.
Styðja tillögu Jóns
Skaftasonar eindregið
um viðgerða- og viðhaldsþjónustu flugvéla
samráði við féíagsmálaráðherra
samið frumvarp það, sem hér er
lagt fram.
Þessu frumvarpi um jafnstöðu
kvenna og karla, ef að lögum
verður, er ætlað það hlutverk að
stuðla að jafnstöðu kynjanna á
öllum sviðum.
Fullkomið jafnrétti rikir
ekki
Þótt konur og karlar búi við
sama lagalegan rétt til menntun-
ar, atvinnu og launa, þá skortir i
raun nokkuð á, að jafnrétti kynj-
anna riki á þessum sviðum.
Það er staðreynd að atvinnulif
landsins greinist i ákveðin
kvennastörf og karlastörf. Konur
sinna heimilisstörfum, barna-
gæzlu og ýmiss konar þjónustu-
störfum, en karlar eru hins vegar
rikjandi við stjórnun, tæknistörf
og aðalatvinnuvegi þjóðarinnar.
Þrátt fyrir lagalegan rétt skipa
konur á mörgum sviðum ekki
sam’a sess og karlar og veldur þar
miklu um hin rótgróna og hefð-
bundna hlutverkaskipan kynj-
anna i þjóðfélagi okkar, sem við-
gengst án þess að aðilar eigi i
raun og veru nokkurt val.
Lýöræðislegt þjóðfélag byggir á
jafnrétti og frelsi til að velja sér
lifsstarfa. Flestir eru sammála
um, að nauðsynlegt sé að gera
konum auðveldara um val á lifs-
starfi, en til þess að sUkt sé mögu-
legt, þurfa karlmenn að verða
virkari þátttakendur við heimilis-
störf.
Könur hafa minni og
einhæfari menntun
I skýrslu námsbrautar i þjóð-
félagsfræðum við Háskóla Is-
lands til félagsmálaráöuneytis-
ins, sem út kom vorið 1975 og
fjallar um raunverulegt jafnrétti
karla og kvenna, að þvi er varðar
menntun, störf, launakjör, og
hvers kynsþátttöku i félagslegum
verkefnum kemur fram að konur
hafa almennt minni og einhæfari
menntun en karlar. Einnig kemur
fram i skýrslu þessari, að þjóö-
félagsleg forysta á Alþingi i
Framhald á 5. sibu.
Jón Skaftason alþm.
kaupa erlenda vinnu.”
Siðar segir i umsögn Flug-
virkjafélagsins:
„Að lokum er rétt að geta þess,
að hér er ekki eingöngu um at-
vinnuöryggi og gjaldeyrissparn-
að að ræða. Einn veigamikill
þáttur þessa máls ersá, að tækni-
þekking sé ekki látin hverfa úr
landinu vegna þess að gamalt og
af sér gengið flugskýli hefur
brunnið, heldur sé reynt að skapa
þau skilyrði aðhún megi vaxa hér
og dafna. Mikilvægt er að málið
verði tekið nú þegar föstum tök-
um.”