Tíminn - 14.05.1976, Blaðsíða 10

Tíminn - 14.05.1976, Blaðsíða 10
10 TÍMINN Föstudagur 14. ma! 1976. Steingrímur Hermannsson: Erfitt að vera í félags- skap með Bretum í NATO — á sama tíma og þeir beita okkur hernaðarofbeldi STEJNGKIMUR Hermannsson ritari Framsóknarflokksins var tyrri ræöumaður fiokksins viö útvarpsumræöurnar i gærkvöld. í ræöu sinni kom Steingrimur viöa viö og geröi m.a. aö um- ræöuefni aödragandann aö myndun núverandi stjórnar Framsóknarflokks og Sjálf- stæðisflokks. Sagöi hann, aö þaö heföi valdiö sér vonbrigöum, aö stjórninni heföi ekki tekizt nógu vel að ráöa viö stærsta vanda þjóöarinnar, efnahagsmáiin. Þá ræddi hann um útfærslu land- helginnar og þátttöku tslands I Atlanlsh afsbandala ginu, og sagöi m.a.: „Þótt um útfærsluna hafi verið full samstaöa, hafa að sjálfsögðu veriðskiptar skoðan- ir um einstök framkvæmda- atriöi. Þótt ég viöurkenni að ekki beri að blanda um of saman þátttöku okkar i Atlantshafs- bandalaginu og fiskveiðilögsög- unni, þykir mér ákaflega erfitt að þola það, að við íslendingar sitjum f samstarfi við Breta i þeim félagsskap á sama tíma og þeir beita okkur sliku ofbeldi á Islandsmiðum, að fáheyrt mun vera. Menn segja gjarnan, þaö er mikill styrkur af þvi að vera i Atlantshafsbandalaginu. Ég spyr,hvererþessi styrkur? Var það e.t.v. það, sem reið bagga- muninn, að Bretar sökktu ekki Tý um daginn? Ég á erfitt með að koma auga á styrkinn. Og um hitt er ég sannfærður, aö það vopn, sem andstæðingurinn veit aðaldreiverður beitt, er til litils gagns. Ég er þvi fylgjandi, að sendiherra okkar hjá Atlants- hafsbandálaginu sé kvaddur heim. Þeirrar skoðunar eru fjöl- margir Framsóknarmenn, en um það hefur ekki náðst sam- staða innan stjórnarflokkanna. í staöinn hefur sendiherra okk- ar hjá Bretum verið kallaður heim, en það er ekki fullnægj- andi. Eftir siðustu atburöi á ts- landsmiðum, hótanir Nimrod þotunnar, hlýtur mælirinn að vera orðinn fullur hjá fleiri en mér. Ef utanríkisráðherra fer á fundNATO I næstu viku á þaö að vera til þess að tilkynna, að við treystum okkur ekki til þess að taka þátt i þvi samstarfi iengur, eins og nú er ástatt.” Er Bandarikjamönn- um sama um aðstöð- una? „Ég á einnig erfitt með að sætta mig við málsmeöferð eftir svar Bandarikjamanna við málaleitun okkar um hraðbáta. Þaö er ekkert annaö en löörung- ur I andlit okkar, að utanrikis- ráðherra Bandarikjanna skuli fara úr leið, stoppa i London,' til þess að leggja áherzlu á það viö starfsbróður sinn þar, að Bandarikjamenn muni ekki veita Islendingum aðstoð i fisk- veiöideilunni. Þessá að krefjast að utanrikisráðherra Banda- ríkjanna komi hingað og gefi skýringar. Einnig á að gera honum grein fyrir þvi, að að- staða sú, sem Bandarikjamenn hafa hérá landi, erhvorki sjálf- sögð né trygg, og satt að segja full ástæða til þess eftir slika framkomu, að hún sé endur- skoðuö. Eina skýringin á þess- ari framkomu er sú, að annað hvort sé Bandarfkjamönnum sama um aðstöðuna eða að hún sé svo örugg að þeir geti leyft sér hvaö sem er.” Samstaða hefur ekki tekizt ,,Um þessi atriði hefur ekki náðst samstaða. Sjálfstæðis- flokkurinn hefur ekki verið til viðræðu um það að blanda þessum málum og fiskveiðideil- unni viö Breta á nokkurn máta saman, og út af fyrir sig er Sjálfstæðisflokknum að sjálf- sögöu frjálst að hafa þá afstööu. Utanrikisráðherra og dóms- málaráðherra hafa hins vegar hvað eftir annað sýnt i þessum málum stófum meiri festu, þótt orð þeirra og aðgerðir hafi ef til vill orðið máttlausari, þar sem rikisstjórnin hefur ekki i heild staðið að baki.” Ekki langur frestur Siðar I ræðu sinni vék Stein- grimur aö v-þýzku samningun- um: „Samningarnir við Vestur-Þjóðveija eru langt frá þvi að gera góðir. En meiri hluti Alþingis komst að þeirri niður- stöðu, að þaö væri skárra að gera samninga við Vestur-Þjóö- verja og eiga aðeins i striði við Breta, en að standa i styrjöld við þessar þjóðir báðar. Þjóð- verjum hefur ekki tekizt að standa við það atriöi samnings- ins að fá niðurfellda tolla á inn- flutningi okkar i Efnahags- bandalagið. út af fyrir sig get ég sætt mig við, að þeir fái einhvern viðbótarfrest til að at- huga það mál, en ég fagna þeim ummælum utanrikisráðherra, að hann verði ekki langur. Ég legg á það höfuðáherzlu, að samningurinn við Vestur-Þjóö- verja verði niður felldur, ef tollalækkunin kemur ekki til framkvæmda strax og i siðasta lagi áður en hólfiö er opnað á Vestfjarðamiðum 1. júlí n.k.” Þurfum að fjölga tog- urum i Landhelgis- gæzlu „Landhelgisgæzian hefur staöið sig með miklum ágætum, satt að segja miklu betur en ég þorði að vona. Við eigum ao halda baráttunni ótrauöir áfram. Ég hallast að þvi, aö rétt séað fjöiga togurum i Gæzlunni. Þeir hafa reynzt sterkir og hættulegir þunnri skel freigát- anna. Það voru mikil vonbrigði, að ekki náðist samstaða um fjármagn til Landhelgisgæzl- unnar án þess, að sú fjáröflun kæmi I visitöluna og sem launa- hækkun. Ég trúi þvi alls ekki, að almenningur þessa lands standi að baki Birni Jónssyni i þeirri smánarlegu kröfugerð. Það er aðeins timaspursmál hvenær við losnum viö Breta. Við þurfum aðeins að vera ákveðnir og rólegir og standa saman.” Mistök i raforkumálum Siðar I ræðu sinni vék Stein- gri'mur að raforkumálum og sagði: „Raforkumálin hafa mjög veriðá dagskrá i vetur. Við oh'u- hækkunina I lok ársins 1972 ákváðu menn, ef til vill meira af kappi en forsjá, að gera allt, sem unnt væri til þess að tryggja innlenda orku i stað er- lendrar. Sigölduvirkjun var hafin, ákveðið var að ráöast I virkjun Kröfiu, Bessastaðaár og Suður-Fossár, og linu norður, o.fl. Efalausteiga þessar fram- kvæmdir ýmislegt til sins ágæt- is. Hins vegar óttast ég, að við þær allar hafi orðið meiri og minni mistök, en um það ætla ég ekki að ræöa. Langsamlega stærstu mistökin verða rakin til þess, að framkvæmdirnar eru allar á sitthverri hendi. Lands- virkjun virkjar Sigöldu, en sér- stakar nefhdir settar á fót til aö virkja Kröflu, leggja linuna norður, virkja Suður-Fossá og undirbúa virkjun Bessastaðaár. Nýlega hefur að visu sumt af þessu verið fært til Rafmagns- veitna rikisins.” Tillögur Framsóknar- flokksins i raforkumál- um „Þessi glundroði i skipulagi raforkumála er ekki nýtt fyrir- bæri. Hann hefur verið að þró- ast árum saman. Það er t.d. orðið nokkuð langt sfðan Raf- orkumálaskrifstofan var klofin i frumeiningar slnar,þrjár stofti- anir. Siðan vinna Rafmagns- veitur rikisins og Orkustofnun aðsömu vérkefnum á sitt hvorri hæð sömu byggingar og virðist þar nánast enginn samgangur vera á milli. Við þetta ástand verður alls ekki lengur unaö. Þvi tók aðalfundur miðstjórnar Framsóknarflokksins þessi mál til sérslakrar meðferðar i byrj- un þessa mánaðar. Eftir itar- legan undirbúning, gekk fund- urinnfrásamþykktum skipulag raforkumála, sem Framsókn- arflokkurinn er ákveðinn að berjast fyrir. Með leyfi forseta vil ég lesa samþykkt þessa. Stefnt skal að jöfnun orku- verðs um land allt. I þvi skyni skal lögð áherzla á að tengja saman raforkukerfi einstakra landshluta, og tryggja þannig sem hagkvæmastar fram- kvæmdir og rekstur með sam- keyrslu allra orkuvera og dreifikerfa. 1 þessum tilgangi skal stefnt að eftirgreindu skipulagi orkumála: 1. Unniöverðiaðþviaðkomaá fót einu fyrirtæki, sem annist alla meginraforkuvinnslu og flutning raforku á milli lands- hluta. Rikisstjórnin taki i þessu skyni upp samninga við Landsvirkjun, Laxárvirkjun, Andakiisárvirkjun, Rafveitu Vestmannaeyjar, Rafveitu Siglufjarðar og aðrar rafveit- ur, sem eiga og reka orkuver, um sameiningu sliks reksturs í einni landsvirkjum, Islands- virkjun. Aðilar að þessu fyrir- tæki og stjórn þess verði rikissjóður og landshluta- veitur. Eignarhluti rikissjóðs skalaldreivera minnien 50 af hundraöi. Fyrirtækið undir- býr virkjanir og lætur virkja. 2. Unnið verði að þvi að koma á fót landshlutaveitum, sem annist alla dreifingu og sölu á raforku i viðkomandi lands- hluta. Landshlutaveitur þess- ar geti einnig annast rekstur hitaveitna. Þær sjái um frara- kvæmdir, sem nauðsynlegar eru vegna viðkomandi rekst- urs. Aðilar að slikum lands- hlutaveitum og stjórnum þeirra verði sveitarfélögin og væntanleg Islandsvirkjun. 3. Orkustofnun veröi rikis- stjórninni tii ráðuneytis um orkumál og annist upplýs- ingasöfnun hvers konar um orkulindir þjóðarinnar, geri áætlanir um nýtingu þeirra og annist frumrannsóknir fyrir virkjanir. Orkustofnun veiti íslandsvirkjun og landshluta- veitum nauösynlega þjón- ustu. Þarnaer mörkuðsústefna, að öll meginraforkuframleiðsla i landinu verði á einni hendi. Með þessu móti einu er unnt aö tryggja, að hagkvæmustu fram- kvæmdirnar verði valdar og raforka seld með sama verði um landallt i heildsölu a.m.k." Deilt um f jölda forstjóra við Framkvæmdastofnunina Mjótt á mununum í atkvæðagreiðslu í neðri deild BREYTINGARTILLAGA þess efnis, aö forstjórar viö Fram- kvæmdastofnun rikisins yrðu ekki fieiri en einn, var felld að viðhöfðu nafnakalli i neðri deild Alþingis i gær. Mjótt var á mun- unum, því að breytingartillagan féll á jöfnum atkvæðum, 17:17. Breytingartillögu þessa bar Ellert B. Schram (S) fram, en hún var studd af Gylfa Þ. Gisla- syni, sem dró svipaða breytingar- tillögu sina til baka. Breytingartillaga Elierts var svohljóðandi: „Samkvæmt lögum stjórnar Framkvæmdastofnunar rikisins skipar rikisstjórnin einn for- stjóra. Skal hann annast daglega stjórn stofnunarinnar og má ekki gegna öðrum fastlaunuðum störf- um”. Eftirtaldir þingmenn greiddu þessari breytingartillögu at- kvæöi: Benedikt Gröndal (A), Eövarð Sigurðsson (Ab), Ellert B. Schram (S), Eyjólfur Konráð Jónsson (S), Garðar Sigurðsson (Ab), Gils Guðmundsson (Ab), Guðmundur H. Garðarsson (S), GylfiÞ. Gislason (A), Jón Skafta- son (F), Jónas Arnason (Ab), Karvei Pálmason (SFV), Lúövik Jósepsson (Ab), Vilborg Harðar- dóttir (Ab), Magnús Torfi Ólafsáon (SFV), Sighvatur Björg- vinsson (A), Sigurlaug Bjarna- dóttir (S) og Svava Jakobsdóttir (Ab). A móti breytingartillögunni voru eftirtaldir þingmenn: dór E. Sig. (F), Ingólfur Jónss. (S), Ingvar Gislason (F), Jóhann Hafstein (S), Lárus Jónsson (S), Matthias Bjarnason (S), Matthi- as A. Mathiesen (S), Ólafur Jóhannesson (F), Páll Pétursson (F), Pálmi Jónsson (S), Pétur Sigurðsson (S), Sverrir Her- mannsson (S), Tómas Arnason (F), Vilhjálmur Hjálmarsson (F) og Þórarinn Þórarinsson (F). Eftirtaldir sátu hjá við at- kvæðagreiðsluna: Friðjón Þórð- arson (S), Gunnar Thoroddsen (S), Stefán Valgeirsson (F), og Þórarinn Sigurjónsson (F). Geir Hallgrimsson forsætisráð- herra var fjarstaddur. Aðrar breytingartillögur voru felldar með meiri mun, þ.á.m. breytingartillaga frá Framsókn- arþingmönnunum Stefáni Val- geirssyni, Gunnlaugi Finnssyni, Þórarni Sigurjónssyni og Páli Péturssyni þess efnis, að af árlegu framlagi rikissjóös i Byggðasjóð skuli renna 26% i Stofnlánadeild landbúnaðarins. Framleiðslugjald Álfélagsins FRUMVARP um Albræösluna i Straumsvík, viðbótarsamningur, var samþykkt sem lög frá Alþingi i gær. í umræöum geröi Gunnar Thoroddsen iönaöarráöherra grein fyrir samkomulagi viö Hafnarfjaröarkaupstaö um fram- Iciöslugjald frá Alfélaginu og veröur þaö 240 þúsund dollarar á ári, eöa rúmlega 43 milljónir Is- lenzkra króna. Annars verður tekjum af fram- leiðslugjaldi Álfélagsins ráðstaf- að þannig: Af árlegri heildarf járhæð gjaldsins rennur jafnvirði 240 þús. Bandaríkjadollara tU Hafn- arf jarðarkaup- staðar, án tillits til skiptingar gjaldsins að ööru leyti. Upp- hæð þessi skal hækka I jafn- virði 250 þús. dollara á ári frá og með afhend- ingardegi rafmagns til þriöju stækkunar bræðslunnar, ef til hennar kemur samkvæmt aðal- samningnum. Upphæöin reiknast hlutfallslega fyrir brot úr almanaksári, þegar framleiðslu- gjald er gert upp fyrir skemmra timabil. Til Hafnárfjarðarkaupstaöar renna jafnframt 18% af árlegri heildarfjárhæð gjaldsins. Til Iðnlánasjóðs renna 4,1% af heildarfjárhæð gjaldsins. Að öðru leyti rennur gjaldið i rikissjóð, er ráðstafar hlut sinum gagnvart Byggðasjóði, sam- kvæmt lögum á hverjum tíma. Upphæð þá, er renna skal til Hafnarfjarðarkaupstaðar, sam- kvæmt fyrsta lið, má endurskoða með hliðsjón af þróun fasteigna- skatta á tveggja ára fresti, i fyrsta sinn 1. jan. 1979, með samningum milli rikisstjómar- innar og Hafnarfjarðarkaupstað- ar, og getur hvor aðili um sig ósk- að eftir endurskoðun.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.