Tíminn - 10.08.1976, Qupperneq 11

Þriðjudagur 10. ágúst 1976
TÍMINN
11
Hvltserkur I Skorradal.
Snorrataug I Reykholtl.
Fegurstur dala i Borgarfjarð-
arsýslu er Skorradalur, með
löngu vatni og skógivöxnum hlið-
um. I brekkum Dragháls, ofan
Skorradals, sjáum við yfir dalinn,
kjarrivaxinn og gróðursælan. Við
neðri enda vatnsins er stórbýlið
Grund og lét Brynjólfur biskup
Sveinsson reisa þann bæ i
upphafi. Grund hefur um langan
aldur verið hekta býli sveitarinn-
ar.
Akranes
Akranes er eini kaupstaðurinn i
Borgarfjarðarsýslu og byggja
flestir ibúar afkomu sina á
sjávarútvegi, en ennfremur er
þar stundaður nokkur iðnaður,
landbúnaður og verzlun. Hval-
fjarðarmegin við kaupstaðinn var
einhver fegursta baðströnd á Is-
landi, Langisandur, en upp frá
honum utanverðum er nú
Sementsverksmiðja rikisins, sem
oft er sýnd gestum, er stórir hóp-
ar ferðamanna koma þangað. A
Akranesi var dráttarvél notuð i
fyrsta sinn á tslandi við jarð-
vinnslu. Það gerðist árið 1918.
Skammtofan við kaupstaðinn eru
Garðar, meö minnissúlu um
kirkju þá, er þar stóö frá þvi mjög
snemma á öldum, jafnvel frá
upphafi landsbyggðar, þvi að
kristnir menn námu Akranes.
Þar er kirkjugaröurinn enn, og
þar sem byggðasafn með fyrsta
húsi landsins, sem gert var úr
steinsteypu. Nú geymir þaö
marga muni frá fyrri tiö, sem
séra Jón Guðjónsson á Akranesi
hefur dregið saman af mikilli
elju.
Frá Akranesi ökum við nú
sunnan Akrafjalls fram hjá Ytra-
Hólmi, þar sem Pétur Ottesen, sá
er lengst manna átti setur á
Alþingi, bjó alla búskapartið sina.
Nokkru innar er stórbýlið og
kirkjustaðurinn Innri-Hólmur,
eitt af höfuðbólum Stefánunga á
veldistima þeirra. Leið okkar
liggur áfram þar til við komum á
þjóðveginn á ný.
Surtshellir.

Frá Húsafelli, Eiríksjökull i baksýn.
skirnarathafnir og bergja á til
heilsubótar. Austar er stakur
steinn, heitir hann Hallgrims-
steinn, og hermir þjóðsagan að
Hallgrimur hafi löngum setið þar.
—oOo—
Við ökum fram hjá Ferstiklu,
þar sem meistari Hallgrimur
andaðist úr holdsveiki. Við hval-
stöðina staðnæmumst við, eins og
svo margir aðrir, til þess að sjá
hvali, sem þar fljóta viö
bryggjur, horfa á snör handtök,
þegar þeim er sundraö, og anda
að okkur þef, sem ekki finnst
annars staðar á landinu.
Við Bláskeggsá, sem er vatns-
litil á, utan Þyrillands er liparit-
náma. Sementsverksmiöju rikis-
ins á Akranesi.
Fjallið sem við sjáum á vinstri
hönd heitir Þyrill. Þyrill er mjög
tengdur bókmenntum okkar og
kemur þar bæði til Haröarsaga og
Hólmverja og kvæði Daviðs
Stefánssonar um Helgu Jarlsdótt-
ur, sem hálf þjóðin hefur kunnað
að meira eða minna leyti. Geirs-
hólmi, þar sem Hólmverjar
dvöldu, ris sæbrattur utan
Þyrilness. Harðarhæð, þar sem
Hörður Grimkelsson var veginn,
er á Þyrilsnesi. Helguhóll, kennd-
ur við Helgu Jarðsdóttur er út og
niður frá túni á Þyrli, en uppfrá
bænum er Helguskora i sjálfu
fjallinu. Þar flúði Helga upp meö
syni sina tvo. Héðan sjáum við vel
hvaða leið hún þreytti sundið úr
hólminum. Þvi má bæta við, að á
okkar dögum synti önnur Helga —
Haraldsdóttir — þessa sömu leið.
Nú er ekki nema stuttur spölur
til Botnsár i Hvalfjarðarbotni, en
þar mætast Borgarfjarðarsýsla
og Kjósarsýsla.
Þyrill I Hvalfirði.
Saurbær á
Hvalfjarðarströnd
Nú látum við hugann reika
nokkrar aldir aftur I timann. Hér
bjó Hallgrimur Pétursson, mesta
sálmaskáld, sem Island hefur
alið, og hér orti hann Passíusálm-
ana, eitt stórbrotnasta trúarljóö
allra tima. A Saurbæ er
Hallgrimskirkja, teiknuö af
Siguröi Guömundssyni húsa-
meistara, með sérkennilegri alt-
aristöflu, gefinni af Lofti Bjarna-
syni, fyrrum eiganda hvalstöðv-
arinnar i Hvalfirði. Nokkuð upp
frá kirkjunni, vestan lækjar, sem
rennur þar niður lægö, er
Hallgrimslind, sem sumir hafa
slika trú á, að þeir sækja vatn i
hana bæði til þess að nota við