Tíminn - 02.10.1976, Blaðsíða 11

Laugardagur 2. október 1976
TÍMINN
11
tVflWAHSWMÍSífc
hljoðvarp
Laugardagur
2.október
7.00 Morgunútvarp Veöur-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og for-
ustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00. Morgunbæn kl.. 7.55.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Veðurfregnir og fréttir.,
Tilkynningar. Tónleikar.
13.30 Ct og suður Asta R. Jó-
hannesdóttir og Hjalti Jón
Sveinsson sjá um siödegis-
þátt með blönduðu efni.
(16.00 Fréttir. 16.15 Veður-
fregnir).
17.00 Einsóngur: Sylvia Sass
syngur „Kafarann", ball-
öðu eftir Schubert við texta
eftir Schiller: Andreas
Schiff leikur á pianó.
17.30 Ferðaþættir eftir Bjarna
Sæmundsson fiskifræðing
Cskar Ingimarsson lýkur
lestrisínum úr bókinni „Um
láð og lög" (10).
18.00 Tónleikar. Tilkynning-
ar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 Frá kumli til kaupstaðar
Gísli Kristjánsson spjallar
viö Sigfús Þorleifsson fyrr-
verandi útverðarmann á
Dalvik.
20.00 óperutónlist eftir
Christoph Willibald Glucka.
Boris Christoff og Teresa
Berganza syngja ariur. b.
Sinfóniuhljómsveit útvarps-
ins I Stuttgart leikur ballett-
múslk íir óperunni „Don
Juan": Klauspeter Seibel
stjórnar.
20.45 Landsslmi tslands 70
ára.Viðtöl við frumherja og
frásagnir. Pétur Pétursson
sér um þáttinn.
21.45 Paganini-etýður eftir
Franz Liszt Josef Bulva
leikur á pianó.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Danslög
23.55 Fréttir. Dagskrárlok.
sjonvarp
Laugardagur 2. október 1976
18.00 iþróttir Umsjónarmaður
Bjarni Felixson.
Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.35 Maður til Uks Breskur
gamanmyndaflokkur.
Korriró og .dillidó Þýðandi
Stefán Jökulsson.
21.00 Til Máimeyjar Kvik-
mynd, sem Sjónvarpið gerði
sumarið 1969 um Málmey á
Skagafirði. Siglt er framhjá
Þórðarhöfða og hann
skoðaður af sjó. Kvikmynd-
un Orn Harðarson. Umsjón
Ólafur Ragnarsson. Frum-
sýnd 3. mal 1970.
21.35 Þrúgur reiðinnar (Grap-
es of Wrath) Bahdarisk bió-
mynd frá árinu 1940, gerð
eftir hinni alkunnu skáld-
sögu Johns Steinbecks, sem
komið hefur út I Islenskri
þýðingu. Leikstjóri John
Ford. Aðalhlutverk Henry
Fonda og Jane Darwell.
Sagan gerist i Bandarikjun-
um á kreppuárunum. Tom
Joad hefur setið i fengelsi i
f jögur ár fyrir að hafa orðið
manni að bana i sjálfsvórn,
en kemur nú heim I sveitina
til foreldra sinna. Fjöl-
skyldan er að leggja af stað
til Kaliforniu i atvinnuleit,
og Tom slæst I förina. Þýð-
andi Dóra Hafsteinsdóttir.
23.40 Dagskrárlok
Bernhard
Nordh:
I JOTUNHEIMUM
FJALLANNA ei
Lars hlustaði rólegur á, þegar Jónas lýsti f yrir honum
f ramtíðaráætlunum sínum. Hann vissi hreint ekki, hvað
hann átti að halda um þennan skyndilega áhuga sonarins
um að ryðja sér land til byggðar.
— Auðvitað er þér velkomið að ryðja þér land þarna
efra, sagði hann að lokum.
En Jónas var ekki f ullkomlega ánægður með svarið.
Ryðja. Þaðskipti nú minnstu máli. Hér var um kaup að
ræða.
— Við skulum ganga þangað upp eftir og mæla blett-
inn. Svo getur þú nef nt, hvað þú vilt f á f yrir hann.
Martahafði kallaðá Pálog Svein Olaf til þessaðsegja
þeim frá þessari nýiu fluqu Jónasar. Þeir voru á sama
máli og faðir þeirra. Hann mátti sannarlega fá að ryðja
blett þarna. En að gera landamerki og mæla út land til
nýbýlis — það var annað mál. Hvað væri líka unnið með
því? Hann mundi áreiðanlega gefast upp á þessu eftir
viku eða svo.
Jónas hélt f ast við sitt, að f aðir hans og bræður skildu
brátt, að enginn friður mundi fást í AAarzhlíð, fyrr en
þeir létuaðvilja hansog mælduhonum útblett.
— Við getum gengið þangað upp eftir á morgun, sagði
Páll.
— Við gætum það í dag, sagði Jónas hvasst og stuttri
stundseinna voruþeir allir á leiðað Suttungi.
Já, staðurinn lá vel við, það viðurkenndi bæði Lars og
synir hans, en hingað til hafði hann þó ekki verið til
neinna nytja fyrir Marzhlíð. Skógarnytjar voru nægar
nær bænum, og heilt heyæki fengist ekki af þessu grasi-
vaxna rjóðri. Jónas benti. Hér áttu landamerkin að vera
— beina línu frá vatninu upp í nakta f jallshlíðina. Fyrir
öðrum landamerkjum þurfti ekki að hugsa. Enginn
f rumbýlingur mundi nokkru sinni láta sér til hugar koma
að hygg ja á bólf estu í næsta nágrenni í norðri, austri eða
suðri. Þar voru lendur Lappanna og ríkisins, og gátu
tæpast boðið þau landgæði, sem fyrirhyggjusamur land-
námsmaður gat gert sig ánægðan með. Á tvær hliðar
voru há fjöll og vatn á þá þriðju.
— Jæja, hve mikið viltu þá fá f yrir það?
Það lá nærri að Lars fyrtist. Hve mikið vildi hann fá?
Þessi litli útkiki af landi Marzhlíðar var víst ekki mikils
virði.
— Þér er velkomið að ryðja eins mikið land hér og þú
vilt, Jónas.
— Nei, ef ég fæ ekki að kaupa landið, vil ég ekki sjá
það. Ég vil geta sagt, að þetta land sé mitt. Hvort viltu
heldur fá fimmtíu ríkisdali fyrir það eða nokkur hrein-
dýr, þegar Turri kemur?
Niðurstaðan varð sú, að Jónas keypti landið f yrir tvö
hreindýr, en í kaupbréfinu áttu þó hreindýrin að jafn-
gilda fimmtíu ríkisdölum. Á síðsumarshátíðinni í Fatt-
mómak átti að ganga f rá kaupbréf inu og af henda það til
þingslesturs á Ásahlésþingi.
Morguninn eftir hélt Jónas með áhöld sín til hins til-
vonandi heimkynnis. Hann hafði líka vikunesti með sér.
Hið fyrsta sem hann gerði var að reisa einfalt Lappa-
tjald af viðarrenglum, grenigreinum og hreindýraskinn-
um. Þessi híbýli voru fullbúin að fáum klukkustundum
liðnum, en þá greip hann orfið og fór að slá grasið í
rjóðrinu. Hann hafði engin not fyrir heyið, en hann gat
ekki fengið af sér að stínga skóf lu sinni i þetta hvann-
græna gras og troða það ofan í moldina.
Þannig vann Jónas dögum saman að landruðningi sín-
um. Hann hafði þegar gefið nýbýli sínu nafn, en þó
hvorki kennt það við f jallið eða vatnið. Hann kallaði býl-
ið Grænuf it. Að viku liðinni kom Lars til hans til þess að
forvitnast-um hvað hann hefði fyrir stafhi. Og gamli
landnámsmaðurinh varð harla undrandi, þegar hann sá,
að Jónas hafði brotið spildu, sem var á stærð við stærsta
kartöflugarðinn í Marzhlíð. Eftir nokkrar vikur með
sama áframhaldi mundi verða eins mikið brotið land í
Grænufit eins og Nikki Brandsson hafði keypt af Hansi
Péturssyni. Þessi mikli árangur var ekki einvörðungu
að þakka dugnaði og ákafa Jónasar heldur kornótt
f jallamold, þar sem tærur og steinar ^voru einu hindran-
irnar og þó smávægilegar.
En starfsáhugi Jónasar varð að þola harða raun einn
morguninn, er hann kom að Grænufit eftir næturdvöl
heima í Marzhlíð þar sem hann hafði endurnýjað nesti
sitt. Björn hafði heimsóttstaðinn og nær þvi velt tjaldinu
um koll. Jónas f næsti af bræði og greip til byssu sinnar,
en snöggt tillit til hins rudda lands varð því valdandi, að
ræktunaráhuginn sigraði veiðif ýsnina í blóði hans. Hann
gæti seinna fengið færi á birninum. Nú var meira um
vert að halda áfram landbrotinu.
Hinn ungi landnámsmaður unni sér varla matar frá
sólaruppkomu. Fengju hakinn og skóflan að hvílast
nokkra daga var það vegna þess, að hann hafði tekið sér
öxi í hönd eða orf. Víðikjarri og lyngi varð að eyða, ef
grasið átti að geta vaxið í friði.
Jónas var með hugann allan við störf sín, og allt annað
varð að víkja. Hann varð að brjóta mikið land, áður en.
frostin kæmu, og ekki einu sinni daunillur jarfi mundi
hafa getað truf lað starf hans. Ákafi hans skapaðist þó
ekki af afstöðu hans til annarra manna. Hann hafði ekki
í hyggju að fara yf ir að Saxanesi, þegar ísinn á vatninu
væri orðinn mannheldur, og draga Emmu á hárinu yf ir
að Grænufit til þess að sýna henni, að hann væri ekki
mannleysa. Hann stritaði heldur ekki frá morgni til
kvölds til þess að geta sagt við Stínu: „Líttu á, hér hef
ég byggt bæ, er það nóg?" Jónas stóð nú í sömu sporum
og margir aðrir frumbýlingar á undan honum. Hann
hafði fundið bæjarstæði, sem féll honum vel i geð, og
hann hafði í hyggju að búa þar um sig eftir beztu föng-
um. Hann hugsaði ekki um það, að hver skóflustunga
færði hann nær þeim degi, er hann stæði andspænis nýj-
um og erfiðum viðfangsefnum.
Yngsti sonur Lars var ekki hinn eini, sem tekið hafði
sér bólfestu á afskekktum og óbyggðum stað, og margir
menn áttu þá reynslu á undan honum, að nauðsynlegt
reyndist að fá sér konu, kæmust þeir svo langt í starf inu
að rækta sér jarðblett og af la heyja handa kú og nokkr-
um geitum. Ef enginn var heima til að gæta skepnanna,
gat húsbóndinn ekki vikið sér að heiman og ekki stundað
veiðar, hvað þá heldur farið á f jarlæga markaði. En
konu var ekki að finna bak við næsta runna. Það gat
meira að segja valdið nokkrum erfiðleikum að finna
hana niðri í sveitaþorpunum, og fáar voru fúsar að
hverf a úr margmenninu út í f ásinnið á af skekktu nýbýli.
Það varog vonlaust að lita hornauga til fallegrar stúlku.
Hann mátti þekka fyrir ef hann gæti krækt í einhverja
sem farin væri að nálgast örvæntingaraldurinn og hefði
enga áberandi annmarka. Ást? Hér var hvorki tími né
tækifæri til að hugsa um slíkt. þegar kýrnar stóðu mál-
þola heima íf jósinu. Jónasi reyndist nauðugur einn kost-
ur að halda í austurátt í konuleitinni, því að honum var
fullljóst, aðengin stúlka í f jallabyggðunum vildi líta við
honum.
Aron kom dag nokkurn upp að Grænuf it og lét greini-
lega í Ijós bæði undrun sína og vanþóknun. Hann settist á
stein og horfði á bróður sinn vinna.
— Gaztu ekki lynt við Lappana, spurði hann.
— Jú, vist gat ég það.
— Hvers vegna varstu þá að yfirgefa þá?
— Ég undi mér ekki lengur meðal þeirra.
Aron yppti óxlum. Undi? Hélt hann kannske að hann
mundi una sér betur hér?
— Ef þú hefðir dvalið hér heima síðastliðinn vetur,
mundir þú ekki hafa yfirgefið Lappana, sagði hann
þungbúinn. Nýbýli gef ur ekkert annað en sult og seyru.
Ég verðhugsjúkurþegar ég hugsa til þessaðtil eru stað-
ir þar sem frost þekkist ekki.
„Vissir þú að það eru leynigöng
ofan af háalofti niður i kjallara."
DENNI
DÆMALAUSI