Fréttablaðið - 08.01.2006, Qupperneq 62

8. janúar 2006 SUNNUDAGUR22
��
��
��
�
������������������������
�����������������������
����������������
���������������� ���������
������
������
������
���������������
�������������������������
�����������������������
�����������������������������
���������������������
����������������������������������
Hannes Högni Vilhjálmsson tölvunarfræðingur hefur undanfarin ár unnið að
hönnun og þróun kennsluforrits
í menningu, tungu og siðum
nokkurra Austurlandaþjóða.
Bandarískir hermenn eru látnir
læra af forritinu áður en þeir
halda í austurveg. Verkefnið var
verðlaunað sem mikilvægasta
tækniafrek síðasta árs í Banda-
ríkjunum. Í samtali við Björn Þór
Sigbjörnsson segist Hannes Högni
vonast til að geta stuðlað að friði
með þessari aðferð.
Forritið birtist notanda eins
og tölvuleikur í sýndarumhverfi.
Hann ferðast um viðkomandi land
og á samskipti við heimamenn
sem með gervigreind geta
spjallað um ýmsa hluti sem skipta
þá máli. Notandinn getur þannig
lært að bregðast við mismunandi
aðstæðum sem upp kunna að
koma.
„Alls konar aðstæður eru settar
upp. Við kennum til dæmis hvernig
bregðast skuli við þegar notandinn
hittir heimamann í fyrsta sinn
eða þegar honum er boðið í te.
Kurteisi er nefnilega stór þáttur,
það má engan móðga. Við kennum
hvernig fólk á að þiggja eða hafna
boði um tedrykkju, svo dæmi sé
tekið,“ segir Hannes Högni. Hann
hefur unnið í um tvö og hálft ár
að hönnun og þróun tölvukerfisins
og hefur aðsetur í Los Angeles í
Bandaríkjunum. Áður en hann
flutti til vesturstrandarinnar var
hann við nám við MIT í Boston í
átta ár.
Ríkin endursköpuð í tölvunni
Raunveruleikinn er færður
inn í tölvurnar með sterkari og
áhrifaríkari hætti en áður hefur
verið gert. Í raun er kennslan
byggð upp með sama hætti og ef
fólk færi til viðkomandi landa.
„Umhverfið sem fólk lærir í er
raunverulegt. Við endursköpum
viðkomandi ríki í tölvunni og
njótum aðstoðar sérfræðinga í
málum og menningu þeirra. Notast
er við raddir og hreyfingar þessara
sérfræðinga og þannig verður
þetta allt mjög raunverulegt,“
segir Hannes Högni. Fólk lærir
því að bjarga sér og lærir þannig
málið og í staðinn fyrir að fólk
þurfi að fara til landanna eru
löndin færð til þess.
Menning, tunga og siðir
þriggja þjóða eru nú aðgengileg
í tölvuforriti Hannesar Högna og
félaga en það hefur verið búið til
fyrir styrk frá Rannsóknarsviði
varnarmála í Bandaríkjunum
(DARPA). Þar af leiðir að valin
hafa verið menningarsvæði sem
gagnast Bandaríkjaher best. „Við
byrjuðum á líbanskri arabísku og
vegna áhuga styrkveitanda var
írösk arabíska mál númer tvö.
Þriðja málið var svo pastúnska,
sem töluð er í Afganistan og
Pakistan. Varnarmálayfirvöld
hafa fengið að ráða ferðinni hvað
varðar tungumál því þau hafa lagt
fram peningana,“ segir Hannes
Högni.
Meðal markmiða verkefnisins
var að forritið rúmaðist vel í
fartölvum svo notendur gætu nýtt
tímann á löngum flugleiðum og
lært um siði og háttu heimamanna
á áfangastað. Einnig er hægt að
setja forritið upp í stærri tölvum
og svo er búið um hnútana að
notandinn ferðast um fótgangandi
í sýndarveruleika.
Mikilvægasta tækniafrek ársins
Styrkurinn góði, sem nam sjö
milljónum Bandaríkjadala (um 550
milljónir króna), er senn á þrotum
en verkefnið mun halda áfram.
Bandarísk stjórnvöld hafa uppi
áform um frekari samvinnu við
Hannes Högna og samstarfsfólk
hans og eins er líklegt að forritið
verði selt á almennum markaði
í framtíðinni. „Ríkisstjórnin
vill til dæmis nota þessa aðferð
við spænskukennslu og svo eru
uppi hugmyndir um að nota hana
til að kenna innflytjendum og
öðrum ensku. Auk þess veit ég að
Kínverjar hafa sýnt þessu áhuga
og vilja fá enska útgáfu til kennslu
í Kína,“ segir Hannes Högni, sem
kvíðir ekki framhaldinu. Leitað
verður á náðir fjárfesta og líklegt
er að aðrir opinberir sjóðir en þeir
sem tengjast varnarmálum og
hernum komi að verkefninu.
Kennsluforritið er svo gott
sem fastur þáttur í undirbúningi
bandarískra landgönguliða sem
fara til Íraks og vegna þess hve
vel það hefur reynst hafa menn
sýnt áhuga á auknum möguleikum
þess og frekari útbreiðslu. Vegna
þessarar góðu reynslu var forritið
verðlaunað í ágúst. „Við fengum
verðlaun frá DARPA þar sem
verkefnið var sagt mikilvægasta
tækniafrek síðasta árs, reyndar
ásamt öðru verkefni,“ segir
Hannes Högni og lýsir yfir
sérstakri ánægju með að geta
komið einhverju góðu áleiðis með
störfum sínum. „Ég er að stuðla
að friði með því að kenna siði og
menningu annarra þjóða. Þetta
eykur skilning og það er til góðs.“
Vopnin hafa vikið fyrir vináttunni
í leikjaumhverfinu.
Flutti búferlum vegna vinnunnar
Tilurð verkefnisins var að tilstuðlan
áðurnefnds rannsóknarsviðs
varnarmála og leituðu menn
þar á bæ að áhugasömum
framkvæmdaaðilum. Fólk í
Háskóla Suður-Kaliforníu sýndi
verkinu áhuga og var í kjölfarið
fengið til að framkvæma það.
„Það kom svo í minn hlut að hafa
yfirumsjón með tækniþróun
verkefnisins,“ segir Hannes
Högni, sem var ráðinn að
skólanum sérstaklega vegna
þessa. Hann lagði talsvert á sig,
meðal annars flutning stranda á
milli í Bandaríkjunum, en áður bjó
hann í Boston á austurströndinni.
„Ég var að ljúka doktorsverkefni
í Boston og var að leita að vinnu
þegar þetta kom upp,“ segir hann.
Doktorsprófið var í miðlunarlistum
og -vísindum en áður hafði hann
tölvunarfræðipróf upp á vasann
og vann meðal annars við að
líkja eftir líkamstjáningu fólks í
tölvuumhverfi.
„Ég kynnti mér sýndar-
veruleikann þegar ég var í Háskóla
Íslands,“ segir Hannes Högni
aðspurður. Það var um svipað leyti
og stofnendur OZ fengu þá flugu í
höfuðið að gera sýndarheima að
alvöru framleiðsluvöru.
Tölvur eiga hug Hannesar
Högna allan og segist hann til
dæmis fylgjast vel með íslenska
tölvuleiknum Eve Online, sem
þúsundir tölvuleikjaunnenda
um heim allan leika reglulega.
Hannes Högni segist þó vera
meiri áskrifandi en þátttakandi.
„Ég hef nú ekki mikinn tíma til að
spila,“ segir hann og hlær. ■
SPJALLAÐ VIÐ BÖRN Forritið birtist notendum með þessum hætti. Hægt er að spjalla við
heimamenn og læra siði þeirra, menningu og tungu.
HANNES HÖGNI VILHJÁLMSSON Hefur búið í Bandaríkjunum í rúm tíu ár og vinnur nú hjá
Háskóla Suður-Kaliforníu. FRÉTTABLAÐIÐ/RÓBERT
Vopnin víkja
fyrir vináttu
Hannes Högni Vilhjálmsson tölvunarfræðingur
hefur undanfarin ár unnið að hönnun og þróun
kennsluforrits í menningu, tungu og siðum nokkurra
Austurlandaþjóða. Bandarískir hermenn eru látnir
læra af forritinu áður en þeir halda í austurveg.
Verkefnið var verðlaunað sem mikilvægasta tækni-
afrek síðasta árs í Bandaríkjunum. Í samtali við
Björn Þór Sigbjörnsson segist Hannes Högni vonast
til að geta stuðlað að friði með þessari aðferð.