Fréttablaðið - 08.01.2006, Qupperneq 67
SUNNUDAGUR 8. janúar 2006 27
����������������������������������������������������������
���������������������������
���������������������
��������������� ������
�������������
��������������������������������
�������������������������
������������������������������������������������������
���������������������
��������������������������������������������������������
���������������������������������������������� ������������������������������������������������
����������������� ������������������������������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������ ���
���������������������������������������������������������������������������
��������������������������
��������������������������
��������������
�������������������������������������������������������
���������������������������������������������������� �����������������������������
��������������������������������������������������������������������������������� �����������
������������������������������� ����������������������������������������������������������
������������������������������������������������������������������������������������������
���������������������������������������������������������������������
������������������������
����������������������������������������������������������������������������������
��������������������������
������������
�������������������������������������������
����������������������������������������������������������� ��������������������������
����������������������������������� ���������������� ��������������������������������������
�������� ���������������������������������������������������������������������������
�����������������������������������������������������������������������������������������
�������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������
������������������������
��������������������������������������������������������������������������������
�������������������
��������������������
�����������������
���������
�����������������
����������
�����������������
���������
S Ö N G B Ó K B J Ö R G V I N S H A L L D Ó R S S O N A R
1 9 7 0 - 2 0 0 5
Stórkostleg safnplata
í næstu verslun
3CD
HALLDÓR GUÐMUNDSSON
> SKRIFAR UM BÓKMENNTIR
Fjölskyldur skálda
Það var eitthvað fallegt við það þegar barnabarnabarn Gunnars Gunnarssonar,
Gunnar Björn Gunnarsson, steig fram fyrir jól og gerði í opnuviðtali við
Morgunblaðið grein fyrir viðhorfum fjölskyldunnar til skáldsins: Þar voru
raktar skýringar á sigrum sem ósigrum og viðhorf aðstandenda til höfundarins
og verka hans af mikilli væntumþykju. Ekki skiptir öllu í þessu sambandi
að sumt var líklega byggt á misskilningi eða stenst ekki fræðilega skoðun,
hafði á sér goðsögulegan blæ. Hér var einfaldlega komin sjálfsmynd skálds
í spegli fjölskyldu hans, heildstæð mynd sem hafði varðveist þótt þrjátíu ár
væru liðin frá andláti Gunnars og synir hans fallnir frá.
Þeir sem leitað hafa til Auðar Laxness og fjölskyldu Halldórs vegna rannsókna
og skrifa um skáldið í gegnum árin geta líka borið vitni um greiðasemi hennar
og velvild, eins þótt hún hafi engu ráðið um niðurstöður þeirra rannsókna.
Halldór gerði sér reyndar sjálfur grein fyrir því að fátt væri vænlegra til að
tryggja langlífi skálds en rannsóknir og umræða um verk þess.
Þetta eru dæmi um fjölskyldur rithöfunda sem standa vörð um verk
þeirra og reyna að halda loganum lifandi, einsog ameríkanar orða það.
Kannski er það þeim mun merkilegra sem höfundarstarfið er ekki beinlínis
fjölskylduvænt. Það er einmanalegt starf sem elur á sjálfhverfu og tillitsleysi.
Höfundar þurfa oftar en ekki að vinna heima hjá sér og standa vörð um
næði sitt og vinnutíma og fjölskyldan verður að sitja og standa einsog þeim
þóknast. Þetta hygg ég að hafi gilt um þá Halldór og Gunnar báða. Eins
var mynstrið hjá Knut Hamsun sem kom sér upp kofa á landareign sinni til
skrifta og mátti þá ekki trufla hann, hvað sem í húfi var. Samt kepptust kona
hans og börn við að rækta verk hans og minningu sem sannarlega var ekki
auðvelt í Noregi eftirstríðsáranna.
Hér er auðvitað verið að ræða um karlmenn af eldri skóla, höfunda sem
voru um leið eins konar patríarkar. Það sagði við mig höfundur af yngri
kynslóð í hálfkæringi að ekki væri nú mikill vandi að vera afkastamikið skáld
með svona eiginkonu. Og er ekki að efa að margar skáldkonur hefðu þegið
slíka eiginmenn, væru þeir til.
Svo eru að sönnu til fjölskyldur sem leggja mesta rækt við ritlaunin og sýna
jafnvel umtalsverðan sköpunarþrótt við að finna stöðugt nýja fleti á þeim,
og hafa til dæmis afkomendur James Joyce getið sér orð á alþjóðavettvangi
fyrir það. Seint líður mér úr minni þegar ég fór fyrir mörgum árum sem
útgefandi á bókakaupstefnuna í Frankfurt og átti að hitta tvo syni
Hemingway og hugsaði mér nú heldur betur gott til glóðarinnar að spyrja
gáfulegra spurninga um ævi og verk skáldsins. En samtalið hafði ekki staðið
lengi þegar annar þeirra spurði mig á klingjandi amerísku hvort ég væri ekki
örugglega svona náungi sem byði í forlagslúns: Are you one of those guys
who buy lunches?
Þeim mun merkilegri eru þeir afkomendur sem rækta minningu skálda sem
engum ábata skilar þeim sjálfum, og hafa húmor fyrir einstrengingshætti
þeirra og sérvisku. Þannig var um Grím Gunnarsson, son Gunnars
Gunnarssonar utan hjónabands sem lifði og starfaði í Danmörku alla tíð. Í
skemmtilegu viðtali við Pál Pálsson frá árinu 1989 sagði hann meðal annars
frá því að þegar hann ungur maður fór að kynnast föður sínum hafi hann
fljótlega orðið þess áskynja að þrennt hafi farið einna mest í taugarnar á
Gunnari gamla: íþróttir, blaðamennska og sósíaldemókratar. Skáldinu
hafi því óneitanlega brugðið við þegar Grímur gerðist íþróttafréttaritari á
dagblaði danskra krata. Samt voru þeir góðir vinir alla tíð.
HVAÐ? HVENÆR? HVAR?
JANÚAR
5 6 7 8 9 10 11
Sunnudagur
■ ■ TÓNLEIKAR
17.00 Árlegir nýarstónleikar Tríó
Artis verða haldnir í Mosfellskirkju.
17.00 Árlegir Vínartónleikar
Salonhljómsveitar Sigurðar
Ingva Snorrasonar verða haldnir
í Laugarborg í Eyjafjarðarsveit.
Sigrún Hjálmtýsdóttir syngur með
hljómsveitinni.
20.00 Víkingur Heiðar Ólafsson
píanóleikari, Blásarakvintett
Reykjavíkur, Margrét Sigurðar-
dóttir sópransöngkona og Jónas
Ingimundarson píanóleikari koma
fram í Salnum í Kópavogi.
20.00 Breski kammerkórinn The
Tallis Scholars heldur tónleika í
Langholtskirkju. Einnig kemur fram
Kammerkórinn Carmina.
20.00 Ágúst Ólafsson baritón
kemur fram ásamt Kammer-
sveitinni Ísafold á öðruvísi
Vínartónleikum í Íslensku óperunni.
Upplýsingar um viðburði og sýningar
sendist á hvar@frettabladid.is ekki
síðar en sólarhring fyrir birtingu.
Börkur Jónsson leikmyndahönnuður hefur lent í svo-
litlum hremmingum í Fréttablaðinu undanfarið, þar
sem hann hefur í tvígang verið rangfeðraður, sagður
vera Gunnarsson þrátt fyrir að enginn vafi leiki á því
að hann sé í raun og veru Jónsson.
Nú síðast gerði Börkur leikmyndina fyrir Túskild-
ingsóperuna, sem frumsýnd var í Þjóðleikhúsinu á
annan í jólum.
Börkur hefur í vetur staðið í ströngu, því hann
gerði einnig leikmyndina fyrir sýningu Vesturports
á Woyzeck, sem fyrst fór á svið í Barbican-
listamiðstöðinni í London og síðan í Borgarleikhúsinu.
„Það var dálítill saumaskapur, því það þurfti að hanna
leikmynd sem passar í tvö rými. Þetta var sérstaklega
snúið vegna þess að Gísli er alltaf með svo mikið af
fimleikum og djöfulgangi.“ Þar á hann að sjálfsögðu við
Gísla Örn Garðarsson, aðalsprautuna í Vesturporti.
Börkur hefur starfað við leikmyndagerð
undanfarin fjögur til fimm ár, frá því hann lauk
myndlistarnámi í Helsinki.
Næsta verkefni er að búa til leikmynd fyrir sýningu
á Hundunum, litlu verki eftir norska höfundinn Jon
Fosse sem Stefán Jónsson leikstýrir. ■
BÖRKUR JÓNSSON LEIKMYNDAHÖNNUÐUR Hefur staðið í ströngu
í vetur.
Er ekki Gunnarsson
550 5000
AUGLÝSINGASÍMI