Tíminn - 07.01.1977, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 7. janúar 1977
Jón Eiríksson:
Á Patreksfirði eiga vondar
skessur ekki að vera
— og heldur ekki annars staðar á íslandi
Hann Þóröur á Látrum hefur
oft skrifaö góöar greinar i
Morgunblaöiö um ýmisleg
dægurmál. A hann þakkir skilið
fyrir margt, sem hann þar hefur
sagt. Alltaf hef ég lesiö þessi
skrif Þóröar meö ánægju, þar til
nú er ég las grein hans þann 7.
desember s.l. Þá dámaði mér
ekki, eins og konurnar sögöu i
gamla daga. I þessari grein
ræöir Þóröur sérstaklega um
skessuna Mengun. Nú eru til
margar tegundir af mengun, en
hann tekur aöeins álversmeng-
unina til meöferðar.
Fyrirsögn og einkunarorö
greinarinnar eru. „Einhvers
staðar veröa vondir að vera.”
Þetta eru orö tröllskessunnar I
Heiðnukinn i Látrabjargi, þegar
Guömundur góöi kristnaöi
bjargiö og vildi reka hana burt
úr þvi. Skessan bar sig illa, enda
haföi hún yfir þrjár milljónir
munna á framfæri sinu (að sögn
Þórðar) Þá hræröist hiö góöa
hjarta Guðmundar, og leyföi
hann henni aö vera áfram i
Heiönukinn með þvi skilyröi
m.a., aö hún hætti alveg aö
glettast viö menn þá er i bjargiö
sigu.
Sá er munurinn á þessum
tveimur skessum, aö sú i Látra-
bjargi hefur miljónir munna á
framfæri sinu en Álmengunar-
skessan engan, nema ef til vill
nokkra fjáröflunar- og stjórn-
málamenn islenzka og svo
auðvitaö hina erlendu eigendur.
Auk þess spýr sú siðarnefnda
eitri yfir láö og lög og i loft upp,
eitri sem eyöir gróöri og hefur
skaöleg áhrif á heilsu manna,
fénaöar og annarra húsdýra.
Þóröur telur Alskessuna
veröa einhvers staöar aö vera
og stingur upp á Vestfjöröum
sem tilvöldum stað fyrir hana,
eftir aö Eyfiröingar hafa rekiö
hana af höndum sér. Hann
bendir á innanverðan Patreks-
fjörö að vestanveröu (Hval-
sker), þar er strjálbýlt og þar
eru góö hafnarskilyröi. Þvi þá
ekki aö heiöra minningu Jóns
Sigurössonar meö þvi aö setja
álverksmiðju á Hrafnseyri, þar
er lika strjálbýlt og góð hafnar-
skilyröi.
En hvers vegna veröur Al-
skessan einhversstaöar aö
vera? Nú geri ég ráö fyrir aö
Þóröur og aörir vinir hennar
svari þvi til aö við þurfum aö
hafa stóriðju á Islandi. Og þá
spyr ég aftur. Hvers vegna stór-
iöju, og hvers vegna eitraða
stóriöju? Sennilegt svar. Til
þess að nota raforku frá fall-
vötnum okkar. Og enn spyr ég.
Hvers vegna veröum viö að
byggja raforkuver fyrir þús-
undir miljóna framyfir þaö,
sem landsmenn þurfa sjálfir á
aö halda, kalla svo á erlenda
auökýfinga til aö setja hér á
stofn orkufrekan iönað, hygla
þeim meö þvi aö selja þeim
orkuna á lægra veröi en lands-
menn veröa aö greiöa,.: Svo
kemur aö þvi aö þeir erlendu
stækka sin álver eöa byggja ný
og kalla þá á meiri orku. Þá er
að byggja ennþá stærri raforku-
ver. Svona heldur vitahringur-
inn áfram, einn af mörgum og
sá argasti, sem hrjá okkur nú á
dögum.
Göbbelsaðferðin hefur verið
notuð til aö berja þaö inn i höfuö
manna, aö stóriöja væri nauö-
synleg á tslandi. A landinu búa
nú um 220 þúsund sálir, þaö eru
50-60 þús. fjölskyldur. Með þess-
um stóriöjuáróöri er veriö aö
telja fólki trú um aö ísland geti
ekki brauöfætt þennan fjölda
hvaö þá heldur meira. Til aö
byrja meö var þessu mótmælt,
nú eru þeir sem þaö geröu
sefjaöir og hafa sig ekki i
frammi. Mörg af gæðum lands-
ins eru ekki nýtt, önnur aöeins
hálfnýtt. Bændur eru einyrkjar,
og sifellt er veriö að auglýsa
eftir mönnum á fiskiskipin.
Verömætum er fleygt. Bændur
nota ekki hinn llfgefandi hús-
dýraáburð, fiskimenn kasta
lifrinni i sjóinn og ala meö þvi
móti upp varginn, sem spillir
varpi og öörum nytjum og viðar
mun pottur brotinn i þessum
efnum. Það er fáránlegt að
halda þvi fram, að þaö borgi sig
ekki aö hiröa þau verömæti sem
til falla.
Þaö eru mynduð hlutafélög
um stóriðjuna. A pappirnum eru
þau aö meiri hluta islenzk. Þeim
eru gefin islenzk nöfn og stjórn
þeirra skipuð islenzkum mönn-
um hlutfallslega viö fjáreign-
ina. Hvaöaner svoþessi islenzki
meirihluti fenginn? Eru þaö is-
lenzkir fjármunir? Nei, hann
mun mestmegnis fenginn aö
láni hjá erlendum peningastofn-
unum. Stóriöjan á Islandi er þvi
aö mestu leyti erlend, og þeir
sem þar vinna eru að gerast
sálarlausir verksmiðjuþrælar
erlendra auökýfinga. Veröugt
hlutskifti fyrir afkomendur nor-
rænu vikinganna og irsku bænd-
anna, sem þráðu frelsi og flýðu
þrælkun.
Þessi erlendu lán og vexti af
þeim veröum viö að greiöa meö
erlendum gjaldeyri. Tekjur is
lenzka rikisins af stóriöju nægir
ekki til þess aö standa straum af
afborgunum og vöxtum, með-
fram vegna óheyrilegrar sóunar
á almannafé. tslenzkir fiski-
menn eru látnir þræla fyrir
sultarlaun við að skapa gjald-
eyri, og þaö sem á vantar er svo
tekiö aö láni erlendis. Lán á lán
ofan. Gjaldeyris-skuldafjalliö
hækkar og hækkar. Og svo er
talaö um bata og góöar horfur i
gjaldeyrismálum. Þvilik and-
skotans hræsni.
Hvaö er hér að gerast? Þaö er
ekki hægt að trúa þvi, aö ráöa-
menn þjóöarinnar séu vitandi
vits að grafa undan efnahag
landsins, þó að svo liti út. Hins
vegar veit hvert mannsbarn aö
vissasti vegurinn til þess aö þjóö
missi sjálfstæöi sitt og komast
undir erlenda stjórn er að safna
svo miklum skuldum við útlönd,
að hún geti ekki staðið i skilum.
Með sama áframhaldi færumst
við nær þvi marki með feikna-
hraða.
Bergrisinn þeirra Sunn-
lendinga hefur sofið á verðin-
um, þegar hann hleypti Álskess-
unni inn i Faxaflóa. Á austfirzka
drekann hefur ekki reynt i þessu'
efni, mér vitanlega. Illu heilli
lét norðlenzka örnin Kisilskess-
una komast upp að Mývatni, og
er hún nú á góðum vegi með að
spilla fegurstu sveit landsins.
Svo er þó að sjá, að örnin hafi
séð aö sér og ætli nú að verja
Eyjafjörö fyrir Alskessunni.
Griðungur Vestlendinga hefur
liklega ekki varað sig á þvi aö
járnblendiverksmiðjan, sem nú
er verið að reisa i Hvalfirði er i
útjaöri umdæmis hans. Von-
andi bætir boli ráð sitt, og ver
Vestfiröina fyrir öllum illum
skessum.
Bregðist landvættirnir, þá er
það háðung ein að hafa tákn-
mynd þeirra i skjáldafmerki Is-
lands. '
Á nýárinu 1977
Jón Eiríksson
Drápuhlíö 13 Rvik
E.s. — Milli jóla og nýárs skrif-
ar Þóröur á Látrum ennþá i
Morgunblaöiö um ummæli
Péturs Sigurðssonar varðandi
tilkynningaskyldu skipa. Þar
þekktiég aftur hinn gamla góöa
Þórð, og er ég honum að mestu
sammála um það, sem hann þar
segir. Eitt er þó sem ég ekki
skil. A hvern hátt getur þaö ver-
ið skaölegt, að Landhelgisgæzl-
an fái aötylgjast meö þvi jafn-
óðum hvar skipin eru stödd.
Jón Eirfksson
Allsherjar-
atkvæða-
greiðsla
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjar-
atkvæðagreiðslu við stjórnarkjör i Iðju
félagi verksmiðjufólks fyrir næsta starfs-
ár.
Frestur til að skila tillögum rennur út kl.
11 f.h. mánudaginn 10. janúar n.k.
Tillögur eiga að vera um 7 menn i stjórn
og 3 til vara, 2 endurskoðendur og 1 til
vara.
Tillögum skal skila til kjörstjómar f élags-
ins i skrifstofu þess að Skólavörðustig 16,
2. hæð, ásamt meðmælum 100 fullgildra
félagsmanna.
Félagsstjórn.
Til oddvita
1 þessum mánuði verða póstlögð ýmis
gögn til trúnaðarmanna Sambands dýra-
verndunarfélaga islands.
Skorað er á þá oddvita, sem enn eiga eftir
að tilnefna trúnaðarmann fyrir SDl að
gera það nú þegar.
Stjórn Sambands dýraverndunarfélaga
. íslands.
Norðurlandamerkin
Þá höfum viö fengiö vitneskju
um útgáfudag Noröurlanda-
merkjanna, en hann veröur i
Danmörku 2. febrúar, en hér
aö öllum likindum sama dag,
eöa 9. febrúar, þegar 25. þing
Noröurlandaráös hefst i
Helsingfors.
Annars hljóöar hin danska til-
kynning um merkin svo:
„Myndefni Noröurlanda-
merkjanna er valiö eftir sam-
keppni, sem póststjórnirnar
efndu til og sem norska lista-
konan Ingrid Jangaard Ousland
vann. Myndefniö er „loft og
vatn”, og frimerkiö túlkar nor-
ræna samvinnu um umhverfis-
vernd, táknaö meö vatnaliljum
(Akander) á hreinu vatni undir
hreiniim himni. tltgáfa
merkjanna á sér staö samtimis
á Noröurlöndunum fimm og er
til aö halda upp á meira en eitt
hundraö ára samvinnu póst-
stjórna Noröurlanda. Veröur út-
gáfan I sambandi viö setningu
25. þings Noröurlandaráös I
Helsingfors, 19. febrúar 1977.
Ahinum Noröurlöndunum eru
merkin send út I eftirfarandi
verögildum: Finnland 0,90 og
1,00 mörk, ísland 35 og 45
krónur, Noregur 1,25 og 1,40 kr„
og Sviþjóö 1,00 og 1,40 krónur.
Til aö auövelda kaup fyrsta
Wf
fvO'
DANMARK130

dags bréfa allra Noröur-
landanna fimm og frimerkja,
veröa útbúin sérstök sett. Þau
má kaupa frá:
Nordic Stamps 1977,
Filátelisektionen,
Tavastvagen 155 C
SF-00560 Helsingfors 56,
Póstgiróreikningur Nr. 4466-8.
Veröfyrir sett A, Sfyrsta dags
bréf, eitt frá hverju landi 10.00
finnsk mörk. Sett B, 10 frlmerki,
tvö frá hverju landi, 9,50 finnsk
mörk.
Sé óskaö eftir afgreiðslu I
sambandi viö fyrsta daginn,
veröur greiösla aö eiga sér staö
fyrir 5. janúar og vera komin
seinast 26. janúar 1977.
Tækniatriöi við dönsku
merkin eru:
„Myndefni: Fimm vatnaliljur
á hreinu vatni undir hreinum
himni.
Verögildi: 100 aurar og 150
aurar.
Litir: Marglitt.
Stærö: 40,9 x 26,7 mm lóörétt.
Tökkun: 12 3/4.
Teikning: Ingrid Jangaard
Ousland.
Prentun: Djúpprentun og
offset á flúorskinspappir,
prentaö I prentsmiöju seöla-
prentunar Finnlandsbanka.
Fjöldi frlmerkja I örk: 50
stykki.”
Þetta er sem sagt hin
opinbera tilkynning. Nú eru
ýmsar spurningar, sem vakna.
Fáum viö þarna fyrstu merkin
okkar á flúorskinspappir?
Veröa sömu litir notaöir á öllum
Norðurlöndunum? Veröur sama
tökkun á öllum merkjunum?
Veröa öll merkin I sömu stærö?
Læt ég nægja aö varpa
þessum spurningum fram aö
sinni. Svörin fást, þegar merkin
verða tilkynnt I janúar.
Siguröur H. Þorsteinsson.