Tíminn - 15.04.1977, Blaðsíða 13

Föstudagur 15. aprll 1977
J3
Hátíðarhlj ómleikar
í Bústaðakirkiu
Kammermúslkklúbburinn, sem
ekki kallar allt ömmu sina þeg-
ar „Menningin” er annars veg-
ar, hélt maraþontónleika hinn
26. marz I Bústaöakirkju til
minningar um tvitugsafmæli
sitt, og um Beethoven, sem bor-
inn var til grafar 29. marz 1827.
Á efnisskrá voru f jórir atburöir:
Markl-strokkvartettinn frá
Þýzkalandi lék kvartett Beet-
hovens op. 135, siöasta heila tón-
verkiö sem hann samdi. Þá lék
Siguröur Snorrason ásamt
Markl-kvartetnum, klarinettu-
kvintett Max Reger (1873-1916)
op. 146. Næst lék kvartett, sem
kallar sig ,,Reykjavik-En-
semble”, strengjakvartett op.
77 i G-dúr eftir Joseph Haydn
(1732-1809), og loks léku
kvartettarnir báöir Oktett op. 20
I Es-dúr eftir Felix Mendelssohn
(1809-1847).
Kammermúsikklúbburinn er
vafalaust menningarlegasta
stofnun á Suövesturlandi.
Stjórnendur hans gera sér þaö
ljóst, aö „potpourristefnan” I
listum gengur ekki, og stefnu-
festan er móöir dyggöarinnar.
Þar nægir aö nefna nýleg dæmi:
Erling Blöndal Bengtsson lék
allar einleikssvltur Bachs fyrir
knéfiölu 17. og 21. októb.er sl.
Markl-kvartettinn flutti sex af
17 kvartettum Beethovens I
fyrravor, og Maúela Wiesler,
Helga Ingólfsdóttir og Pétur
Þorvaldsson fluttu allar flautu-
sónötur Bachs. Enda þótti ekki
minna duga en wagneriskar
stæröir þá minnast skyldi þessa
tvöfalda afmælis: 2 klst og 40
minútur af þýzkri hámenningu.
Sitt sýnist hverjum um þýzka
hámenningu, og ýmsir þykjast
ekki sjá meiri (eöa skiljanlegri)
tengsl milli afreksmanna 18. og
19. aldar Þýzkalands og nú-
tima-Þýzkalands en milli Gull-
aldar-Grikkja og nú-
tima-Grikkja. Kunningi minn,
sonur eins af frægum málurum I
Þýzkalandi á þessari öld, sem
flúöi barn meö fööur sfnum til
Bandarlkjannz undan nazistum,
bar I brjósti rómantiskan
draum um Þýzkaland, ættland
sitt. Og fyrir fáeinum árum
fluttist hann meö fjölskyldu
sinni til Berlinar um óákveöinn
tima, á flótta undan Vietnam,
mengun, Nixon, o.s.frv. En
hvaö fann hann? Kjötmikla
menn og svipharöa, sem tróöust
meö olnbogaskotum um
konsertsalina segjandi: „Etwas
Kultur muss man jo haben!”,
rétt eins og „Menningin” væri
bragöill pilla, sem maöur væri
skyldugur til aö taka. Enda flúöi
hann hámenninguna eftir eitt
ár, eins og faöir hans haföi gert
40 árum áöur.
Andstætt þessu hefur aöall
þeirra þýzku tónlistarmanna,
sem hér hafa sézt I seinni tiö,
veriö fágunin ein — átakalaus
músik. Þetta á ekki sizt viö
Marklkvartettinn,og mér finnst
þaö eiga sérlega illa viö Beet-
hoven, sem sjálfur var innblás-
inn og voldugur. Enda fannst
mér vanta talsvert á flutninginn
á op. 135, sem þrátt fyrir þaö aö
■■ •• •
/. "
v:%';
k - i; /
Bík-
Beethoven á dánarbeöi.
vera helmingi styttri en hinir
kvartettarnir, og sagöur „rista
grynnra”, þykir samt nálgast
fullkomnunina sjálfa aö efni og
sttl.
Klarlnettukvintett Regers er
sagöur einn af þremur stór-
klarinettukvintettum tónbók-
menntanna, I flokki meö kvint-
ett Mózarts og Brahms.
Kannski er hann þaö, frá tón-
sagnfræöilegu sjónarmiöi, en
Jesús minn, hve hræöilega
leiöinlegur! Siguröur Snorrason
hefur aldrei spilaö fallegar, meö
miklu öryggi og fögrum tóni, og
Markl-kvartettinn spilaöi vel
lika.en þetta tónverk hrifur mig
ekki. Fyrir mér hefur Reger I
þessum kvintett alla galla
Brahms en engan kost-
Reykjavik-Ensemble flutti
næst Haydn-kvartett (i nafninu
er alvarleg málfræöivilla, þvi
„Reykjavik” á hér aö vera I
eignarfalli: „Reykjavikur” —
þaö er nægur timi fyrir svona
barnaskap þegar komiö er út
fyrir landsteinana). Einhver
sagöi aö munurinn á Markl- og
Reykjavikur-kvartettunum
væri eins og á Carlsberg og
tónlist
heimabruggi: bjórinner „finni”
en veikari. Félagar I „Reykja-
vlk-Ensemble” eru Guöný Guö-
mundsdóttir og Asdis Þorsteins-
dóttir (fiölur), Mark Reedman
(lágfiöla) og Nina G. Flyer
(knéfiöla) — öll I Sinfóniuhljóm-
sveit Islands. Þaö er gleöiefni
aönúskuli vera oröinn til kvart-
ett hér á landi, og vonandi aö
hans blöi mörg verkefni og
veröug, enda munum vér fylgj-
ast meö þeirri framvindu arn-
fráum augum.
Mendelssohn samdi
strengja-oktettinn op. 20 þegar
hann var 16 ára aö aldri. Þykir
þaö meö óllkindum hve
kunnáttusamlega hinn ungi
sveinn skrifaöi fyrir þessi 8
hljóöfæri, og einkum er loka-
þátturinn athyglisveröur, þar
sem sérhvert hljóöfæri leikur
sérstaka rödd i kontrapunkti.
Var sá flutningur hinn ánægju-
legasti aö ööru leyti en þvl, hve
aöframkomnir hinir þolminni
menningarvinir voru orönir eft-
ir tvo og hálfan tlma af list.
Og nú er Kammermúsík-
klúbburinn tvltugur. Hann hefur
jafnan fariö hljóölega, án
skrums og skjalls, og aldrei
auglýst opinberlega aö þvi er
mér skilst fyrr en nú, aö frétta-
tilkynning um afmælistónleik-
ana var birt I dagblööum. En
þrátt fyrir þaö lifir hann góöu
llfi, félögum sínum til uppbygg-
ingar og ánægju, og vér óskum
honum allra heilla á þessum
tlmamótum.
12.4. SiguröurSteinþórsson
Karlakórinn Goði heimsótti Skagaf jörð:
Þeir komu, sungu og sigruðu
Gó-Sauðárkróki— Karlakórinn
Goði úr Suður-Þingeyjarsýslu
var i söngför f Skagafiröi á ann-
an dag páska og hélt hljómleika
á Sauðárkróki og i Miögaröi.
Troöfullt hús var á báöum stöö-
um og undirtektir áheyrenda
meö ágætum. Söngstjóri er
Róbert Bezdek, sem er tékkn-
eskur hljómsveitarstjóri.
A söngskránni voru 17 lög og
varö kórinn aö endurtaka mörg
þeirra. Einsöngvarar voru Hild-
ur Tryggvadóttir, Helgi R. Ein-
arsson, Viktor A. Guðlaugsson
og Siguröur Stefánsson. Auk
þess var kvartett og þrlsöngur á
konsertunum. Með kórnum
komu einnig fram fimm hljóö-
færaleikarar.
I karlakórnum Goöa eru 36
söngfélagar, flest bændur úr
fjórum hreppum. Fnjóskadal,
Bárðardal og Köldukinn. Þurfa
kórfélagarnir sem fjærst búa aö
sækja um 30 km leiö. til söngæf-
inga, sem jafnan eru tvisvar i
viku.
Karlakórinn var stofnaöur
1942 og hefur frá byrjun notið
stjórnar þessa ágæta tékkneska
tónlistarmanns, sem skilaö hef-
ur kórnum svo eftirminnilega
vel áfram á listabrautinni, sem
hinir mörgu áheyrendur uröu
vitni að á konsertinum hér á
Sauöárkróki.
Kristinsson, Hf hans og starf, er
þaö þó ekki óverulegur hluti
verzlunar- og viöskiptasögu sam-
vinnusamtakanna á hans tima-
bili, sem kemur viö sögu — já,
raunar landsins I heild. Svo gild-
um þráöum ófst sorglega stutt
llfssaga Hallgrims sögu þjóöar
hans. Slík stærö varö hann I
islenzku þjóöllfi þau alltof fáu ár,
sem hans naut viö til mikilvægrar
forystu I samvinnumálefnum
lands og þjóöar. Þaö er þvl ekki
aö furöa, þótt bókarhöf. segi viö
lát Hallgrlms Kristinssonar
„hafa djúpri þögn slegiö á sam-
vinnuvinnumenn um land allt og
raunar þjóðina alla” og sklri
lokakafla bókar sinnar þvl mál-
andi heiti: „Llfiö nam staöar”.
Og þaö mun vissulega hafa veriö
viöar en I baöstofunni, sem Páli
er Ibarnsminni, sem viöbrögöum
fólks gagnvart hinni ótlmabæru
andlátsfregn mátti lýsa meö orö-
um hans: „hverjum manni féll
verk úr hendi, rokkar og kambar
þögnuöu. Llfiö stóö kyrrt og
hljótt.”
- Varla er unnt aö enda svo hug-
leiðingu um umrædda bók Páls H.
Jónssonar frá Laugum, aö ekki sé
minnzt lítillega á, hvernig hún er
unnin.
Vegna anna og veikinda dróst I
„mánuöi, misseri og heil ár” —
samtals um 14 — aö bókin sæi
dagsins ljós. Þessa hefur hún þó
vafalltið meira notið en goldiö —
ekki slzt meö tilliti til aö ýmsu
leyti torunninnar og tlmafrekrar
heimildasöfnunar.
I eftirmála segir höf. að hann
hafi sett sér fjögur markmiö viö
gerö bókarinnar: „Henni bæri aö
sýna , hvernig ætterni, umhverfi
og lifsaöstaöa heföi mótaö
Hallgrlm Kristinsson I æsku, allt
til þess, aö hann varö fulltlöa
maöur og hóf eiginlegt ævistarf,
hvernig þjóöfélag og mannllf
hann heföi búiö viö, hver aöal-
störf hans voru, og öllu ööru
fremur, hvers konar maður þessi
afkastamikli foringi heföi veriö.”
Ekki veröur annaö sagt en aö
höf. hafi tekizt þetta allt meö af-
brigöum vel, enda ekkert skort til
aö svo mætti veröa, hvorki áhuga
né samvizkusemi, hvorki vits-
muni né listfengi, þvl ósjaldan fer
hann á kostum stíls og máls og
skáldlegs innsæis. Ég held, aö af
núlifandi Islendingum heföi eng-
inn getaö gert þessa bók svo vel
úr garði, þegar allt kemur til alls.
Einmitt hann var rétti maöurinn
til þessa verks, svo þar hefur Er-
lendi Einarssyni ekki brugöizt
bogalistin.
I bókarlok er margt, sem eykur
á notagildi bókarinnar og gerir
hana aögengilegri til uppíletting-
ar. Fyrir utan eftirmála, þar sem
Páll gerir I stuttu máli grein fyrir
tilkomu bókarinnar, er aö
finna m.a. „Tímatal”, sem gefur
ársett yfirlit um áfanga I ævi
Hallgrlms frá fæöingu til andláts.
Sá sem les aöeins þaö gaumgæfi-
lega, veit hreint ekki svo lítið um
æviferil hans á ytra boröi.
Þá er getiö „Helztu heimilda” á
sérstöku yfirliti, og kennir þar
margra grasa I prentuöum,
óprentuöum og munnlegum
heimildum fjölda fólks, samtals
I uppundir 50 atriðum.
Enn fylgir „Myndaskrá” frá 7
sérstökum myndaslöum bókar-
innar.yfir 20 mannamyndir og 10
staðarmyndir, auk myndar af rit-
hönd Hallgrlms.
Ennþá enn er aö finna m.a. aft-
ast I bókinni fróðlega og ómetan-
lega,, Nafnaskrá” yfir öll manna-
nöfn, er fyrirfinnast I henni, og
eykur þaö mjög á notagildi bók-
arinnar sem heimildarrits. Þar
koma viö sögu, hvorki fleiri né
færri en 427 manns — 90 konur og
337 karlar ásamt heimilisfangi
eöa stööu — auk Hallgríms sjálfs.
Aö lokum fylgir svo aö sjálf-
sögöu greinargott „Efnisyfirlit”,
sem skipt er I 3 tlmabil eftir
helztu llfsáföngum Hallgrlms:
1876-1902, 1902-1915 og 1915-1923,
en fyrirsagnir eru samtals 35 auk
þeirra efniskafla, sem ég hefi nú
veriö aö nefna.
Þvl hefi ég rakiö þessa efnis-
uppsetningu bókarinnar um Hall-
grím Kristinsson, aö mér finnst
hún aö ýmsu leyti nýstárleg og til
fyrirmyndar. Hún er llka órækt
vitni þess, hversu Páll H. Jónsson
hefur lagt sig fram um aö gera
bókina sem bezt úr garöi. Ekki
veit ég, hver hefur ráöiö bandi, en
þaö er einkar vandaö, geröarlegt
og fallegt, svo sem hæfir slíkri
bók um slíkan mann eftir sllkan
mann.
Baldvin Þ. Kristjánsson.
Sigurður Guðmundsson
sýnir í Gallerie SÚM
gébé Reykjavik — Laugardaginn 16. aprll opnar Sigurður Guö-
mundsson myndlistarsýningu í Galierie SÚM aö Vatnsstlg 3B I
Reykjavik. Þar sýnir Siguröur alls fjórtán verk, sem unnin eru á
árunum 1970 til 1977. Þetta er þriöja einkasýning Siguröur hér á
landi, en hann hefur siöastliöin sjö ár búiö I Amsterdam I Hol-
landi, þar sem hann hefir unniö aö list sinni.
Sýning Siguröur Guömundssonar I Gallerie SÚM er opin dag-
lega frá frá ki. 14-22, en henni lýkur þann 25. aprii. Meöfylgjandi
mynd sýnir eitt af verkum Siguröar á sýningunni.