Tíminn - 24.04.1977, Page 10

10
Sunnudagur 24. apríl 1977
Wmmm
ALÞJÓÐLEGT GIGTARÁR 1977
Úr æfingasal sjúkraþjálfunar
IOjuþjálfun i fullum gangi.
STABFSLEGS OG
FÉLAGSLEGS
EÐLIS
Meö gigt er átt viö sjúkleika,
sem veldur sársauka og stirö-
leika I vöövum, liöamótum og
vföar. Sumir gigtarkvillar eru
alveg meinlausir, en aörir geta
veriö alvarlegir. Orsakir eru
margar og mismunandi aö sögn
fræöimanna. 1 tilefni alþjóöa-
legs gigtarárs 1977 ræddi blaöa-
maöur Tlmans viö Jóhann
Gunnar Þorbergsson sérfræöing
I gigtarlækningum og yfirlækni
á Grensásdeild Borgarspftal-
ans, hitti aö máli nýútskrifaöa
sjúklinga og gekk meö þeim um
þessa stóru gigtardeild, þar sem
fólk kemur inn bogiöog beygt en
gengur út bættara á sál og lfk-
ama, fróöara um einkenni sjúk-
dóms slns og batahorfur, og
þakklátt fyrir umönnum, sem
þaö hefur lengi beöiö eftir. Viö
spuröum Jóhann Gunnar fyrst
aö þvl, hversu útbreiddur sjúk-
dómurinn væri og hverjar væru
helztu greinar hans og helzt ör-
sakir.
Útbreiðsla
— Þaö er algengt, aö fólk leiti
til læknis vegna gigtar og flest-
ir, sem komnir eru til fulloröins-
ára, hafa fundiö til gigtar ein-
hvern tima á ævinni, sagöi Jó-
hann. Gigtarsjúkdómar eru ein
algengasta orsök veikindafor-
falla og sjúkdómar i beinum og
hreyfingarfærum, aöallega
gigtsjúkdómar hafa oftar veriö
greindir hjá öryrkjum en aörir
sjúkdómar. Margir eru meö
slitgigt I útlimum og í hrygg, en
stærsti hópurinn er eflaust meö
vöövagigt.
— Flestir liöagigtarsjúklingar
þurfa aö komast fljótt undir
læknishendur og fá rétta sjúk-
dómsgreiningu og sérhæfð
sjúkrahúsameðferö gefur æ
betri reynd. Sjúkrarúm eru of fá
fyrir liöagigtarsjúklinga og biö-
in eftir plássi hefur þvl oft oröiö
löng. Margir sjúklingar meö
slitgigt þurfa á skuröaögerö aö
halda t.d. vegna slitgigtar i
mjaömaliö. Stundum er sjúkl-
ingur meö vöövagigt illa farinn
og er óvinnufær timunum
saman og margur bakveikur
sjúklingur hefur sömu sögu aö
segja. Þaö er þvi oft ástæöa til
þess aö leggja slíka sjúklinga
inn á spltala og lina þjáningar
þeirra.
Grensásdeild
— Á Grensasdeild Borgar-
spítalans eru tvær 30 rúma
sjúkradeildir og er önnur deild-
in gigtardeild en hin deildin
taugadeild. Þar fer fram sjúk-
dómsgreining, meöferö og
endurhæfing sjúklinganna. A
gigtardeildinni getur veriö um
aö ræöa sjúklinga meö margar
óllkar tegundir gigtsjúkdóma,
sumir hafa ef til vill höfuöverk
og rannsókn hefur leitt I ljós
spennta heröa- og hnakkavöðva
Aðrir geta verið með verk
i baki og orsökin getur ver-
ið allt frá spenntum hryggjar-
vöðvum til brjóskloss í baki.
Sumir eru stiröir vegna bólgu-
breytinga i smáliöum hryggjar,
aörir eru meö slitbreytingar á
hryggjarliöum óg veröur þá
hreyfanleikinn minni i allri
hryggsúlunni. Þaö leiöir aftur
til spenntra bakvööva, en meö
réttum æfingum og leiöbeining-
um um vinnustellingar þá má
oft hjálpa þessum sjúklingum.
Rannsókn annarra getur leitt
I ljós að þeir þurfa aö gangast
undir skuröaögerö t.d. vegna
brjóskloss og er þá slfk aögerð
framkvæmd á Borgarspitalan-
um. Eins og ég nefndiáöur þá er
mikilvægt aö rannsaka þessa
sjúklinga vel áöur en þeir fara I
endanlega meöferö, þvi aö
sjúklingur meö bakverki getur
haft verkina frá öörum llffærum
og þarf þvi aö rannsaka önnur
liffærakerfi, t.d. meltingarveg-
inn og útiloka einnig sjúkdóma I
þvagfærakerfinu. Margir sjúkl-
ingar eru undrandi á þessu, en
almenn læknisskoöun og sjúkra-
saga eru nauösynlegir þættir,
— Hérá deildinni liggja einnig
sjúklingar, sem eru meö slitgigt
I útlimum, bólguliöagigt i smáu
liöum handa og fóta, slitgigt I
hnjánum o.s.frv. Hver sjúkling-
ur fær sina viöeigandi meöferö
og er hún bæöi i formi lyfja, sem
tekin eru inn eöa gefin 1 bólgna
liöi. Það eru alltaf viss atriöi,
sem þarf aö athuga vel aöur en
lyf eru gefin inn I liö, þar sem
annars er alltaf hætta á fylgi-
kvillum. Þegar ekki er hægt að
ráöa viö liöagigtina meö lyfjum,
þá kemur til greina aö nema hiö
bólgna liðþel burtu og slikar
skuröaögeröir eru þá fram-
kvæmdar á annarri deild
Borgarspitalans.
Jóhann Gunnar sagði, aö á
gigtardeildinni lægju einnig
margirsjúklingar.sem koma til
endurhæfingar t.d. eftir slys og
margir koma þangaö eftir aö
hafa legiö á slysadeild Borgar-
spítalans. Margir þessara sjúkl-
inga eru meö slæm brot og þeir
reyna þá mikiö á aöra liöi og
nota aukiö vöðvaálag til þess aö
færa sig á milli staöa. — Meö
viöeigandi sjúkraþjálfun og
endurhæfingu, þá er þeim kennt
aö beita réttu átaki og hllfa öör-
um liöum, sem e.t.v. eru bólgnir
fyrir af öörum sjúkdómi.
Viö spuröum Jóhann Gunnar
þvi næst um meöhöndlun liöa-
gigtarsjúklinga og markmiö.
— Meöhöndlun liöagigtar-
sjúklinga tekur oft langan tíma,
en markmiðin eru bæöi starfs-
legs og félagslegs eölis. Þaö
Hér á myndinni eru tveir fyrr-
verandi sjúklingar Jóhanns
Gunnar, þeir Pétur Þórarins-
son (i miöið) og Bjarni Kr.
Björnsson. Báðir höfðu þeir
gefiö upp alla von, nú hrósa
þeir happi. Bjarni kom
krepptur, en breiöir nú faðm-
inn ósjálfrátt á móti fjöldan-
um, og ekki er annaö aö sjá en
Pétur standi gleiður. (sjá
viðtal).
Ljósmyndir Timans GE
MARKMIÐIN ERI