Tíminn - 24.04.1977, Síða 29

Sunnudagur 24. apríl 1977
29
ALLA
1. Ganga þarf frá góöum
göngustig meðfram hraun-
bruninni og setja upp viö hann
trépall milli baðlaugar og
leirbaða.
2. A pallinum þarf að vera hægt
að reisa skýli til að afklæðast i
og af honum tröppur ofan i
baðlaug og leirböð.
3. Setja þarf lága göngubrú úr
timbri yfir fitina, frá horni
hreinlætishússins að laugun-
um, fyrir gesti sæluhússins.
4. Girða þarf fitina betur að
austanverðu.
5. Baðlaugin og leirbööin þurfa
gagngerra endurbóta við svo
að þau verði ekki að eðju og ó-
nothæf.
6. Rúmgott tjaldsvæði vantar
algjörlega i Landmannalaug-
um. Flötina við Námskvislar-
nef, sem mest hefur verið
notuð þarf að friða, eins og
fitina alla.
Hveravellir
Hveravellir á Kjalvegi eru
ævaforn áningarstaður á elztu
hálendisleið milli landsfjórö-
unga. Þeir eru viö norðurjaðar
Kjalhrauns, skammt austan
nyrzta hluta Langjökuls. Það
sem einkum gerir staðinn eftir-
sóknarverðan er hið ósnortna
hverasvæði, sem hann dregur
nafn sitt af, og sæluhús Ferðafé-
lagsins sem reist var þar árið
1938. Nokkrnm árnm siöar var
hlaöin upp baðlaug sunnan
hússins, og jók hún enn á vin-
sældir staðarins.
Arið 1960 friðlýsti Náttúru-
verndarráð Hveravelli. Sú frið-
lýsing var siðan endurskoðuð og
aukin árið 1975. Undanfarin
fjögur ár hafa Ferðafélagið og
Náttúruverndarráð haft sam-
eiginlega gæzlu á svæðinu, en
þar áður höfðu girðingarverðir
sauðfjárveikivarna eftirlit
sæluhússins með höndum fyrir
Ferðafélagið.
Umgengni ferðamanna er
mjög misjöfn, en hefur þó batn-
að verulega meö auknu eftirliti
undanfarinna ára. Það er eink-
um tvenns konar árátta fólks
sem helzt ber á. önnur er sú aö
kasta ýmsu lauslegu, svo sem
steinum, spýtum og umbúðum i
hverina, eflaust til þess að
reyna að fá þá til að gjósa, svo
og ásókn erlendra feröamanna
aö brjóta kisilhrúður úr hvera-
börmunum til þess að hafa með
sér til minja. Bústaöur gæzlu-
manns er þannig staðsettur að
illt er að fylgjst þaðan með
hverasvæöinu og gripa i taum-
ana i tæka tið.
Ferðafélag tslands hefur und-
anfarin ár haft uppi ráðagerðir
um byggingu nýs sæluhúss á
Hveravöllum, og er það nú á
teikniborðinu. Nýja húsið
verður reist norðvestan við
gamla húsið, og sést þaðan mun
betur yfir hverasvæðið. Ætti
gæzla þvi að verða auðveldari.
Aðsókn undanfarin ár hefur
verið mjög sveiflukennd, en á-
stæðureru ekki augljósar. Þó er
vist að veðurfar hefur mikil á-
hrif, einkum á islenzka ferða-
menn. Þá dró það mikið úr að-
sókn sumarið 1976, að Sandá var
lengi vel ófær jafnvel jeppum.
Gróðurlendi er litið á Hvera-
völlum og mjög viðkvæmt, bæði
vegna bleytu og hæðar yfir
sjávarmáli (600 m). Er þvi full
þörf á að hlifa þvi svo sem
framast er unnt. Ekki er gott
tjaldsvæði á Hveravöllum, en
ætlunin er að rækta upp stórt
tjaldsvæði við nýja sæluhúsið.
Vatnsból er ágætt og er renn-
andi vatn i krana skammt utan
dyra. A staðnum eru bæði sorp-
grindur og brennsluofn. Tvö
þurrsalerni eru við húsið, en
gert er ráð fyrir vatnssalerni
með handlaúgúm i nýja sælu-
húsinu. Afgirt bilastæði er við
sæluhúsið og bensinsala við hús
Veöurstofúnnar.
Þar sem skipulag er enn i
höndum arkitekta er litiö hægt
aö segja um væntanlegar fram-
kvæmdir á Hveravöllum, en
ætla verður aö i tillögum þeirra
komi fram úrbætur á öllum
helztu vandamálum staðarins,
þar á meðal frágangi hitaveitu
og flutningi húss Saúðfjárveiki-
varna af hverasvæðinu.
Siðan er i skýrslunni fjallaö
um bæði ökuálóðir og göngu-
slóðir i óbyggðum landsins.
Meðal ökuslóðanna er til dæmis
Kjalvegur, Fjallabaksvegur,
nyöri og syöri, Arnarvatnsheiði.
Þeistareykir, Fláajökull, Laka-
gigar og Fimmvörðuháls. Með-
al gönguleiðanna eru Emstru-
leiö, Odáðahraun, Lónsöræfi og
fleiri. Meö fylgja kort bæði af
ökuleiöum og gönguleiöum, en
hér verður aðeins fjallað um til-
lögur um úrbætur varðandi öku-
slóðir og gönguleiöir, sem eru i
lokakafla skýrslunnar.
4. Eldgjá. Lagfæringar við
enda ökuslóðar.
5. Lakagigar. Bilastæði og leið-
beiningar um akstur.
6. Þeistareykir. Leiðbeiningar
um umgengni og hreinsun
svæðisins.
7. Kiðagilshnjúkur. Leggja slóð
og gera bilastæði.
8. Sprengisandsleið. Leiðbein-
ingarskilti og litið bilastæði
við Kistuöldu og Þveröldu.
9. Hveragil i Kverkfjallarana.
Leiðbeiningar og afmörkun
endalegs bilastæðis.
Ökuslóðir
1. Þjófadalir á Kili. Lagfæra
slóð á Þröskuldi og Stélbratti.
2. Markarfljót, Lagfæra slóð á
austurbakka.
3. Sandá. Brúargerð (4,5).
4. Fjallabaksvegur nyrðri.
Lagfæra veg um Dómadals-
háls og Klukkugilskvisl (4,7).
5. Norðan Hofsjökuls. Merkja
varanlega slóð (4,6).
6. Hlööuvellir. Lagfæra slóð
(4,9).
7. Sprengisandur. Lagfæra slóð
við Skrokköldu (4,1).
Gönguleiðir
1. Emstruleið. Ljúka fyrsta á-
fanga með sæluhúsi viö
Hrafntinnusker og göngubrú
á Syðri Emstru.
2. Hornvik og Veiðileysufjörð-
ur. Byggja skála,
3. Viðidalsleið, Lónsöræfi.
Reisa litið skýli á Hraununum
og fjölga vörðum suður Leið-
artungur.
4. Kverkfjallaleiö. Reisa skála
við Hveradal (áfangi á hring-
leið á móti Sigurðarskála.)
5. Ódáöahraun. Reisa nokkra
gönguskála.
Þessar leiðir þarf allar að
merkja inn á kort, t.d. atlasblöð
i mælikvarða 1:100.000, en i
vissum tilvikum á nákvæmari
kort. Leiðarlýsingar þarf að
gera og gefa út i svipuðú formi
og árbækur ferðafélaganna, á-
samt tilheyrandi sérkortum.
Loks er lagt til að skráðar verði
og kortlagðar allar gamlar leið-
ir, þar sem umferöaréttur nýtur
heföar. Þá þarf að fylgjast meö
þvi að vörðum sé haldið við og
koma i veg fyrir aö þessum leiö-
um verði lokaö.
a
aðgerðir vegna
átroðnings
mannfólks og
umgengnis-
o o
mengunar, sem er
að verða alvarlegt
vandamál
á helztu ferða-
mannastöðum
á landi okkar
Úrbótatillögurnar ná til alls
þess er skýrslan fjallar um, og
birtast þær hér i heild.
Tillögur um úrbætur
Hér á eftir verður gert yfirlit
um þær framkvæmdir sem telja
má brýnastar til stuðnings við
útivist og ferðamál utan
byggða. Verður reynt að halda
sig við þau verkefni, sem eðli-
legt má telja að leyst verði á
3. Umhverfi Tungnafellsjökuls.
4. Kverkfjöll og Krepputunga
(stækkun friðlands i Hvanna-
lindum).
5. Askja i Dyngjufjöllum.
6. Veiðivötn.
7. Eldgjá.
8. Kerlingarfjöll.
Fjölsóttir
feröamannastaðir
1. Nýidalur. Snyrtihús meö
næstu þrem til fimm árum. Hér
er aðeins um lauslegar ábend-
ingar að ræða og þvi ekki reynt
að gera grein fyrir þeim kostn-
aði, sem þessum framkvæmd-
um er samfara. Ljóst er þó, að
fjármögnun mun falla i hlut
sömu aðila og hingað til hafa
komið mest við sögu, þ.e. yfir-
valda ferðamáía, Náttúru-
verndaráðs og almennra ferða-
félaga.
Friðlýsingar
Með tilliti til útivistar er æski-
legt að eftirtalin svæði verði
friðlýst og þannig greitt fyrir
aukinni vernd og betra skipu-
lagi:
1. Friðland að Fjallabaki, sbr.
tillögu Náttúruverndarráðs.
2. Þórsmörk, Goðaland og ná-
grenni.
vatnssalernum, þvottaskál-
um og tilheyrandi vatnslögn.
2. Landmannalaugar. Gang-
stigar og gróðurvernd við
baðlaugar, ræktun tjaldsvæð-
is og göngubrýr.
3. Hveravellir, Snyrtihús með
vatnssalernum og þvottaskál-
um i tengslum við byggingu
nýs sæluhúss.
4. Þórsmörk. Snyrtihús ásamt
aðsetri fyrir gæzlumann i
Húsadal (siöar einnig i Bás-
úm).
Aðrir viðkomustaðir
i óbyggðum
1. Eyvindarkofaver. Bilastæði
og leiðbeiningar.
2. Gæsavötn. Gróðurvernd.
3. Askja, Bilastæði og leiðbein-
ingar, lokafrágangur.
Eystra-Horn I Lóni.