Tíminn - 24.04.1977, Page 31

Sunnudagur 24. aprfl 1977
31
flokksstarfið
Hafnarfjörður, Garðabær,
Bessastaðahreppur
Hörpukonur halda aðalfund að Lækjargötu 32 Hafnarfirði þriðju-
daginn 26. april kl. 20.30.
Stjórnin.
Framsóknarfélag Húsavíkur
Aðalfundur verður haldinn i Félagsheimili Húsavikur sunnu-
daginn 24. april n.k. kl. 20:30.
Dagskrá: 1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Bæjarmálefni
3. önnur mál.
Stjórnin
Mosfellingar
Haukur Nielsson ræðir um hreppsmálin i veitingahúsinu Aning
1. mai kl. 20.00. Funearboðendur.
Hafnarfjörður
Skrifstofa Framsóknarfélaganna i Hafnarfirði Lækjargötu 32 er
opin alla mánudaga kl. 18.00-19.00. A sama tima er viðtalstimi
bæjarfulltrúa og nefndarmanna flokksins. Siminn er 51819.
Akureyri
Norðurlandskjördæmi eystra
Skrifstófa Framsóknarflokksins að Hafnarstræti 90 verður op-
sem hér segir:
Mánudaga kl. 13.00-15.00.
Þriðjudaga og miðvikudaga kl. 17.00-19.00.
Fimmtudaga kl. 14.00-17.00.
Föstudaga kl. 15.00-19.00.
Laugardaga kl. 14.00-17.00.
Simi skrifstofunnar er 21180.
Kjördæmissambandið.
FUF,
Árnessýslu
Fundur verður haldinn i Arnesi sunnudaginn 24. aprll kl. 21.00.
Trúnaðarmenn eru sérstaklega hvattir til að mæta. Gestur
Kristinsson erindrekiog Eirikur Tómasson ritari S.U.F. koma á
fundinn.
Allt ungt framsóknarfólk velkomið. F.U.F.
SUF, Reykjavík
Enginn hádegisverðarfundur á mánudag. Næsti fundur verður
auglýstur á sama hátt og venjulega. S.U.F.
|-^n Húsnæðismálastofnun
a AUGLÝSIR
Útboð
Húsnæðismálastofnun rikisins efnir til út-
boðs meðal islenskra húseiningaverk-
smiðja, á framleiðslu allt að 30 ibúða i ein-
býlis-, rab- eða parhúsum, viðs vegar um
land.
Útboðsgögn verða afhent hjá Tæknideild
Húsnæðismálastofnunar rikisins Lauga-
vegi77, Reykjavik, gegn 10 þús. kr. skila-
tryggingu.
Tilboð verða opnuð á sama stað kl. 11 f.h.
mánudaginn 16. mai 1977.
[-$3 Húsnæðisniálastofnun
ó ríkisins Laugavegi 77 sími 28500
RÍKISSPÍTALARNIR
iausar stöður
LANDSPÍTALINN:
SÉRFRÆÐINGUR óskast til starfa
á svæfingar- og gjörgæzludeild
spitalans frá 1. september n.k.
Umsóknir er greini aldur, námsferil
og fyrri störf ber að senda stjórnar-
nefnd rikisspitalanna Eiriksgötu 5
fyrir 22. mai n.k. Nánari
upplýsingar veitir yfirlæknir
deildarinnar.
FÓSTRA: Tvær fóstrur óskast til
starfa á Bamaspitala Hringsins frá
1. júni n.k. Umsóknir, er greini
aldur, námsferil og fyrri störf,
ásamt meðmælum óskast sendar
skrifstofu rikisspitalanna fyrir 20.
mai n.k. Nánari upplýsingar veitir
yfirhjúkrunarkonan.
KLEPPSSPÍTALINN:
HJÚKRUNARDEILDARSTJÓRAR
óskast nú þegar eða eftir samkomu-
lagi til starfa á deild II og III.
KENNSLUSTJÓRI óskast til starfa
frá 1. júli n.k. Umsóknir, er greini
aldur, menntun og fyrri störf ber að
senda skrifstofu rikisspitalanna
fyrir 1. júni n.k.
HJÚKRUNARFRÆÐINGAR óskast
nú þegar eða eftir samkomulagi á
hinar ýmsu deildir svo og á nætur-
vaktir. Vinna hluta úr fullu starfi
kemur til greina.
Upplýsingar um stöður þessar veitir
hjúkrunarframkvæmdastjórinn,
simi 38160.
Reykjavik 22. april 1977.
SKRIFSTOFA *
RlKISSPÍTALANNA
EIRÍKSGÖTU 5,SÍM111765
O Lifið er...
bagar höfrungana ekki hið
minnsta. Þeir fara allra sinna
ferða og afla sér fæðu, þrátt fyrir
sjónleysið. Þeir framleiða hljóð,
láta þau skella á þvi sem i kring-
um þá er, og siðan nema þeir
hljóðbylgjurnar, þegar þær
endurkastast til þeirra. Og slik er
hárnákvæm skynjum þeirra, að
þeir finna það á hljóðbylgjunni,
hvort hún hefur skollið á steini,
fiski eða einhverju öðru. Hafi
bylgjan lent á fiski, finna þeir
hversu langt hann var i burtu frá
þeim, hvort hann var kyrr eða á
hreyfingu og þá i hvaða átt hann
hreyfðisÞ Og enn fremur segir
hljóðbylgjan þeim hvort það var
stór skepna eöa litil, sem fyrir
henni varð. — Þessi ótrúlega
næma skynjun höfrunga hefur
margoft verið rannsökuð með ó-
tal tilraunum, þar fer ekkert á
milli mála.
Eitt er enn I fari hvala, næsta
undarlegt. Það er hversu djúpt
þeir geta kafað, og hve mikinn
þrysting þeir þola. Búrhvalurinn,
sem er veiddur hér við land á
sumrin, getur kafað niöur á tólf
hundruð metra dýpi, með þvi að
stinga sér beint niður, án þess að
stanza. A þessu dypi er þrýsting-
urinn þó svo gifurlegur, að maö-
ur, sem væri þar, hlyti að klessast
saman, eins og valtari hefði farið
yfir hann. Hann myndi fletjast út
eins og pönnukaka. En þetta gerir
búrhvelinu ekkerttil. Það fer aft-
ur upp á yfirborðið að köfun lok-
inni, ánþessaö stanza, þráttfyrir
hinn mikla þrýstingsmun, sem
verður á leið þess. — Ef maður
ætlaði að kafa niður á fjörutiu
metra dýpi, (að ekki sé minnzt á
tólf hundruð metra, sem væri ó-
hugsandi), — ef hann ætlaði niður
á fjörutiu metra dýpi, tæki það
hann margar klukkustundir,
vegna þess að hann þarf svo lang-
an tima til þess að aðlaga sig hin-
um mikla þrýstingsmun. En
hvalurinn þarf ekki að stanza til
þessaðhvila sig og smá-venja sig
við breytinguna. Hann kafar nið-
ur og kemur aftur upp á yfirborð-
ið, og fer hvora leið á fáum min-
útum. En hann þarf ekki að flýta
sér svo mjög vegna öndunarinn-
ar, þvi honum blöskrar ekki að
halda niðri i sér andanum á ann-
an klukkutima. Svo mjög hefur
þetta fyrrverandi landdýr aðlag-
azt hafinu.
Undrun og lotning
— En ekki eru hvalir einu dýr-
in, sem þú hefur veitt nána at-
hygli?
— Nei, rétt er það. Ég minntist
á fugla fyrr i þessu spjalli. Þeir
eru, eins og ibúar hafsins, frá-
bærlega vel sérhæfðir fyrir það
hlutverk, sem þeim er ætlað hér á
jörðinni. Hvers vegna hafa fugl-
arnir fiður, en ekki hár, til þess að
halda likamshita sinum jöfnum?
Auðvitað af þvi að fiðriö er svo
miklu léttara i sér en háriö. Það
er ekki svo litið vandamál að
halda skrokki sinum i lausu lofti,
og knýja hann áfram þar að auki,
—jafnvel þótt vængirnir séu ágæt
hjálpartæki. Beinagrind fulganna
erlika gerð meö þetta sjónarmiö i
huga. Þeir eru „léttbyggðir”.

Þarna lærði maöurinn af nátt-
úrunni, eins og oft endranær.
Menn byggja flugvélar úr létt-
málmum, en skip og bila úr járni
og stáli, sem er miklu þyngra.
Enn eru til dýr, sem hvorki
hafa hár né fiður. Það eru skrið-
dýr, froskdýr og fiskar. Likams-
hiti þeirra er ekki alltaf jafn,
heldur fer hann eftir umhverfinu
hverju sinni. Umhverfið stjórnar
likamshita þeirra, og þannig hafa
þau aðlagazt umhverfi sinu.
Þorskur, sem er að synda hérna
fyrir Suðurlandi, i um það bil átta
stiga heitu umhverfi, — likams-
hiti hans fer ekki mikið yfir átta
stig. En ef hann tekurupp á þvi að
færa sig i annað umhverfi, þar
sem sjávarhitinn er annar, breyt-
ist likamshiti hans sjálfkrafa i
samræmi við það. Þvi minni
munur sem er á likamshita dýra
og hitanum i kringum þau, þeim
mun minni næringu þurfa þau.
(Flestir menn hafa tekið eftirþvi,
að þeir verða lystarminni, þegar
þeir eru i miklum hita). Af þessu
leiðir, að fiskar þurfa til dæmis
margfaltminni næringu en fuglar-
til þess að halda likama sinum
við, enda éta margir fiskar ekki
neitt langtimum saman. Vegna
lifnaðarhátta fugla, og þess erfið-
is, sem flugið er, þurfa þeir ákaf-
lega mikla orku. Þess vegna
þurfa þeir að éta mikið, og efna-
skiptin þurfa að vera mjög ör.
Likamshiti þeirra er lika talsvert
hærri en i flestum spendýrum,
eða rúm fjörutiu stig að jafnaði.
Niðurstaðan af þessu öllu
hlýtur að verða sú, að ekki er
hægt annað en að fyllast undrun
og lotningu yfir sköpunarverkinu.
Þarernákvæmninsvo ótrúleg, að
maðurinn, með alla sina tækni,
kemst ekki með tærnar þar sem
nattúran hefur hælana. Og þvi
lengra sem við skyggnumst inn i
undraheima náttúrunnar, þeim
mun augljósara er, hve litið við
vitum.
Gleymum ekki
ábyrgð okkar
— Á þeirri stundu, sem við er-
um að taka þetta samtal upp, er
að hefjast náttúruverndarvika l
Norræna húsinu i Iteykjavik. Og
þótt henni verði sjálfsagt lokið,
þegar þetta blað kemur fyrir
augu lesenda sinna, þá langar
mig að við Ijúkum þessu samtali
með þvi að spjalla um það sem
þar er á dagskrá: náttúruvernd.
— Já, náttúruvernd. Hvað er
það? Satt að segja er erfitt að
skilgreina hugtakið náttúruvernd
i mjög stuttu máli, en vitur maður
hefur sagt, að náttúruvernd sé
það að hagnýta sér auðlindir
jarðarinnará skynsamlegan hátt.
En hvað eru auðlindir? Og hvað
erskynsamleg nýting? Við getum
byrjað á að segja, að auðlindir
séu olia, kol og ýmiss konar nám-
ur. Fallvötneruað sjálfsögðu lika
auðlindir, gróin tún sömuleiðis.
Þetta eru dýrmætar auðlindir, og
fagrar að auki.
Þegar talað er um gróin tún og
ræktun, er kannskiekkiúr vegi að
minnast litillega á framræslu
mýrlendis hér á landi. Ég tel að
hún hafi verið gegndarlaus og
skipulagslitil, enda hlýtur hún að
raska jafnvægi i náttúru lands
okkar. Ég veit ekki, hvort menn
gera sér fulla grein fyrir öllu sem
gerist, þegar skurður er grafinn.
Jarðvatnið lækkar, en um leið
hverfa þær lifverur, sem voru
orðnar aðlagaðar þessu ákveðna
umhverfi; og þær koma aldrei
aftur. Nú er svo komið, að lág-
lendismýrar, eins og þær voru
fyrir nokkrum áratugum, eru
varla orðnar til á landinu. Það er
aðeins á afmörkuðum svæðum,
eins og til dæmis i Meðallandi,
ölfusforum og á nokkrum öðrum
stöðum, sem mýrlendi hefur
fengið að vera i friði, einungis
vegna þess,að landiö var svo flatt
oglásvolágt, að framræsla mátti
heita óframkvæmanleg.
Sumum fuglategundum, eins og
til dæmis keldusvini, hefur fækk-
að mjög mikið hér á landi vegna
framræslu mýrlendis, og mjög
liklegt er að jaörakan og fleiri
fuglategundir liði baga af sömu á-
stæðum. Og gróðurinn, sem var i
mýrunum, hverfursmám saman.
— Ég tel, að nú þegar ætti að gera
gangskör að þvi að taka frá mýr-
ar i sem flestum byggðarlögum á
landinu og geyma þær handa ó-
bornum kynslóðum, til sýnis, svo
að afkomendur okkar geti séö,
hvernig mýrarnar á Islandi voru
áöur fyrr.
Við mennirnir megum ekki
gleyma þeirri ábyrgð sem á okk-
ur hvilir. Við erum aðeins ein af
mörg hundruð þúsundum, já
milljónum lifvera á jörðinni.
Vegna sérstöðu okkar berum viö
ábyrgð á hinum lifverunum og
verðum að taka fullt tillit til
þeirra. Ef við gerum þaö ekki,
erum við að grafa okkar eigin
gröf.
—VS.