Tíminn - 17.05.1977, Blaðsíða 11

Þriðjudagur 17. maí 1977
11
ERLENT YFIRLIT
Fjórir flokkar
keppa á Spáni
Otgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Auglýs-
ingastjóri: Steingrfmur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur í
Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrif-
stofur í Aðalstræti 7, sfmi 26S00 — afgreiðslusimi 12323 —
auglýsingasími 19523. Verö i lausasölu kr. 70.00. Askriftar-
gjald kr. 1.300.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Lækkun verðlags
Rikisstjórnin hefur nú til athugunar hvaða ráð-
stafanir séu vænlegastar til að auka kaupmátt lág-
launa, án beinna kjarabóta. t þvi sambandi koma
menn fyrst auga á skattana. Það er hins vegar að
segja um tekjuskattinn, að hann leggst ekki á
lægstu launin, og lækkun hans kæmi þvi ekki lág-
launafólki til bóta. öðru máli gegnir um útsvörin,
en erfiðleikinn við lækkun þeirra er sá, að þá
verður að sjá sveitarfélögunum fyrir tekjum i
staðinn. Þess vegna er lækkun beinu skattanna
ekki eins auðveld leið til að bæta hag láglaunafólks
og margur hyggur.
öðru máli gegnir um lækkun eða afnám sölu-
skattsins á brýnustu lifsnauðsynjum. Afnám sölu-
skatts á þeim kemur láglaunafólki til fullra hags-
bóta og þvi meira, sem um stórar fjölskyldur er að
ræða, en það eru einmitt þær, sem standa höllust-
um fæti. Þvi er afnám söluskatts tvimælalitið far-
sælasta skattalækkunarleiðin til að tryggja hag
láglaunafólks.
Hér i blaðinu hefur oft verið bent á, að það væri
næsta óeðlilegt að kjötvörur skyldu ekki undan-
þegnar söluskattinum, eins og fiskur og mjólkur-
vörur. Afnám söluskatts á kjötvörum, myndi ekki
aðeins verða neytendum mikil hagsbót, heldur
auka sölu á þeim innanlands, draga þannig úr út-
flutningi og lækka útflutningsbæturnar. Tekju-
rýrnun rikissjóðs af niðurfellingu söluskattsins
myndi þvi verða minni en ella, eða sem svaraði
lækkun útflutningsbótanna.
Á sama hátt virðist óeðlilegt að leggja söluskatt
á rafmagn, sem enginn getur án verið, eða á þjón-
ustugjöld likt og simagjöld og póstgjöld. Það
myndi verða mikil búbót fyrir þá, sem lakast eru
settir, ef söluskattur á umræddri þjónustu yrði
felldur niður. Það yrði einnig ávinningur fyrir at-
vinnureksturinn og styrkti stöðu hans.
Almenningur hefur áreiðanlega beðið lengi eftir
þvi, að rikisvaldið gerði ráðstafanir til lækkunar á
vöruverði og þjónustu. í staðinn hefur alltaf verið
sótt i hækkunaráttina. Er ekki orðið timabært að
breyta til og reyna heldur að halda i hina áttina?
Þvi má að sjálfsögðu ekki gleyma, að geta rikis-
sjóðs er takmörkuð og má þvi segja, að hann sé
ekki fær um að lækka skattana verulega. En þess
má einnig minnast, að verðbólgan hefur einnig ó-
hagstæð áhrif á rekstur rikissjóðs. Þess vegna
hefur núv. rikisstjórn orðið að innheimta meiri
skatta en vinstri stjórnin, þrátt fyrir minnkandi
framlög til verklegra framkvæmda
Eftirvinnan
Það hefur komið i ljós siðan eftirvinnubannið
kom til sögunnar, að það veldur miklu minni trufl-
un á ýmsum sviðum en ætlað var fyrirfram.
Vinnuveitendur hafa nýtt dagvinnutimann betur.
Af þessu og ýmsu öðru má ætla, að hægt sé að
draga verulega úr eftirvinnunni og koma þannig á
eðlilegum vinnutima. Það, sem sparast við þetta,
ætti að nota til að hækka dagvinnukaupið. Áreið-
anlega er hér um að ræða leið til hækkunar á dag-
vinnukaupinu, sem atvinnurekendur þurfa að
ihuga vel, enda mun fólk ekki sætta sig við hinn
langa vinnutima til langframa. Þ.Þ.
Auk þess eru smáflokkar og óháðir
fái minnst fylgi hinna fjögurra
aðalflokka e&a bandalaga.
Flest bendir til, a& það hafi
verið hyggilega ráðiö að leyfa
honum þátttöku í kosningum,
þvi að bann hefði orðið vatn á
myllu hans. Af hálfu Carillo er
reynt að skapa flokknum
breiðari grundvöll með þvi að
hampa sem minnst byltingar-
stefnu hans, heldur telja hann
geta orðið þátttakanda i sam-
starfi umbótaflokka. Þvi geti
flokkurinn bæöi sætt sig við
aðild aö Atlantshafsbandalag-
inu og Efnahagsbandalaginu,
ef það stæði til boða. Carillo
gagnrýnir einnig Sovétrikin,
en þar getur hann lent i deilum
við hina frægu byltingarkonu,
Dolores Ibarruri (La Pasion-
aria), sem hélt heim frá
Sovétrikjunum siðastl. föstu-
dag eftir 38 ára útlegð þar.
Hún vill ógjarnan deila á
Sovétrikin, Hún mun verða i
framboði, þótt hún sé áttræð
að aldri, og þykir likleg til að
ná kosningu.
ÞEIR flokkar, sem verða
TÆPUR mánuður er nú þang-
að til að þingkosningar fara
fram á Spáni og verða þá liðin
41 ár frá næstu þingkosningum
á undan. Frambjóðendur
verða margir, eins og ráða má
af þvf, að i Madrid einni keppa
588 frambjóöendur um 32
þingsæti i neðri deildinni.
Bæöi eru flokkarnir margir og
auk þess er mikið um óháða
frambjóöendur. Margir flokk-
anna eru bundnir við einstök
fylki og einbeita sér að mestu
aðsérmálum þeirra, t.d. i hér-
uðum Baska. Þótt hinar póli-
tisku linur eigi vafalitið eftir
að skýrast á þeim vikum, sem
erueftirtil kosninganna, virð-
ast þó megindrættirnir komnir
i ljós. Eftir þvi, sem nú verður
séð verður aöalkeppnin milli
fjögurra flokka eöa flokka-
bandalaga, sem hafa fram-
bjóðendur um land allt. Þessir
flokkar eru miðflokkabanda-
lagið (UCD) undir forustu
Adolfo Suarez forsætisráö-
herra, flokkur hægri manna
(AP) undir forustu Manuel
Fraga Iribarne, Jafnaðar-
mannaflokkurinn (PSOE)
undir forustu Felipe Gonzalez
og loks Kommúnistaflokkur-
inn (PCE) undir forustu Santi-
ago Carillo.
YFIRLEITT virðist þvi spáð,
að Miðflokkabandalagið undir
forustu Suarez forsætisráð-
herra hljóti mest fylgi. Banda-
lagið er myndað af einum
fimmtán flokkum eða flokks-
brotum, sem töldu sig tilheyra
miðjunni, en það helzta þeirra
var undir forustu Jose Maria
Arielza, sem var utanrikisráð-
herra i fyrstu stjórninni sem
Jóhann Karl konungur mynd-
aði. Suarez beittisér fyrir þvi,
aðþessi flokkur eöa flokksbrot
mynduðu eina fylkingu.Sjálfur
gekk hann ekki i neitt þeirra,
heldur telur sig óflokksbund-
innm þótt hann sé i framboði
fyrir bandalagið, Suarez er
búinn að vinna sér miklar vin-
sældir og eru þær taldar
meginstyrkur bandalagsins.
Það virðist lika falla vel i eyru
á Spáni að hafna öfgum til
hægri og vinstri og reyna að
þræða hinn gullna meðalveg.
Flestar spár viröast benda
til, að Kommúnistaflokkurinn
Felipe Gonzalez
skæðustu keppinautar Miö-
flokkabandalagsins eru Jafn-
aðarmannaflokkurinn undir
forustu Gonzales og Hægri
flokkurinn undir forustu
Fraga. Aður en Miðflokka-
bandalagið kom til sögunnar
undir forustu Suarez, hefðu
þessir tveir flokkar sennilega
keppzt um það að verða
stærsti flokkurinn. Jafnaðar-
mannaflokkurinn nýtur þess
aðstanda á gömlum merg, þvi
að hann var öflugur fyrir
borgarastyrjöldina, og hann
nýtur þess einnig að vera i
nánum tengslum við jafnaðar-
mannaflokkana i Vestur-
Evrópu. Nýlega mættu þeir
Mitterand, leiðtogi franskra
jafnaðarmanna, og Bettino
Craxi, leiðtogi italskra jafnað-
armanna á útifundi i Madrid,
ásamt Gonzalez, og mættu þar
um 120 þús. manns. Gonzalez
er innan við fertugt og þykir
álitlegur foringi. Hægri flokk-
urinn undir forustu Fraga
nýtur þess, að margir af göml-
um fylgjendum Francos munu
fylkja sér um hann, þvi að þeir
telja það vænlegra en að skipa
sér um smáflokka, sem eru
enn lengra til hægri. Málflutn-
ingur Fraga hefur lika ein-
kennzt af þvi i seinni tið, aö
hann sækist eftir fylgi þessara
kjósenda. Fraga var um skeið
talinn einn af frjálslyndari
fylgismönnum Francos og lét
Franco hann þvi vikja sem
upplýsingamálaráðherra og
gerði hann að sendiherra i
London. Fraga varð svo innan
rikisráðherra i fyrstu stjórn-
inni, sem Jóhann Karl kon-
ungur myndaði, en neitaði sið-
ar að vera i stjórn undir for-
sæti Suarez, þar sem hann
væri of ihaldssamur. önnur
hefur orðið raunin. Fraga
beitti sér gegn þvi, aö komm-
únistar fengu að taka þátt i
kosningunum. Nú segist hann
vilja bjarga þvi bezta úr
Francoismanum og vinna
gegn sósialismanum. Eitt
helzta vi'gorð hans er: Ef þú
villt eiga sjónvarpstæki eða-
bil, kjóstu þá ekki sósialista.
Það er aö sjálfsögöu ekki
fullljóst hvert fylgi hinna
mörgu smáflokka veröur, t.d.
flokka, sem telja sig kristi-
lega. Svo getur farið, að þeir
nái meira fylgi en spáð er nú.
Þ.Þ.
Manuel Fraga