Tíminn - 07.09.1977, Blaðsíða 8

8
Miövikudagur 7. september 1977
Gísli Kristjánsson:
Timinn hefur viö og viö birt
fréttir frá atburöarás nágrann-
ans i vestri og er ekki nema eöli-
legt þvi aö þaö er staöreynd, aö
Grænlendingar vilja gjarnan
hafa samskipti viö okkur, enda
er sitthvaö likt meö okkur og
þeim, enda þótt Grænlendingar
séu af öörum ættstofni.
Aö undanförnu hafa heim-
sóknir þeirra hingaö til lands
aukiztfrá ári til árs, einkum eft-
ir aö flugsamgöngur komu til.
Grænlendingar eru búsettir hér
og islendingar á Grænlandi.
Hópferöir til nánari kynna
gagnkvæmt hafa fariö fram og i
þvi sambandi má þess, aö nú er
hér hópur grænlenzkra kvenna,
félagskonur úr kvenfélögum
Vestri byggöar, er hér munu
dvelja þessa viku. Dvöl hópsins
og feröir hér er skipulagt af
Kvenfélagasambandi Suöur-
lands. Skulu konurnar hérmeö
boönar velkomnar meö óskum
um aö þær hafi bæöi gieöi og
gagn heimsókninni.
Arferöi í Grænlandi.
Hér var á ferö i april s.l. Poul
Bjerge, skógræktarmaöur og
garöyrkjumaöur i
Upernaviarssuq, skammt frá
Júlianehab. Dvaldi hann hér
nokkra daga i boöi Skógræktar
rikisins.
Nýlega hefur hann skrifaö, aö
þar hafi eiginlega enginn vetur
veriö i ár. Sumariö hafi með til
liti til vaxtar og eftirtekju jarö-
argróöurs veriö eitt hiö allra
bezta sem hann hefur kynnzt
siöan hann hóf störf i Grænlandi
fyrir meira en aldarfjóröungi
siöan, og sérstaklega tilgreinir
hann vænlegar horfur hjá fjár-
ræktarmönnum, er nú hafi feng-
ið bæöi mikil og góö hey. Meö
öörum orðum: sérlega hagstætt
árferöi.
Tilraunir í Grænlandi
A þessu ári eru hafnar i Græn-
landi tilraunir og rannsóknir, á
sviöi jaröræktar fyrst og
fremst, undir forsjá Rannsókn-
arstofnunar landbúnaöarins á
Keldnaholti, en aöalumsjón meö
þeim hefur Ingvi Þorsteinsson.
Hefur svo um samizt milli stofn-
unarinnar og Grænlandsráöu-
neytisins, aö þær eru kerfaöar
til þriggja ára og starfa undir
nefndri forsjá, en aö þeim tima
liönum er ekki frekar til tekiö
hvernig framhaldiö veröur.
Hins vegar er ekki óliklegt aö
samvinna eöa samtenging geti
Grænlandsf ré t tir
ræktun lands og fjár og full-
komnari og traustari tilveru-
skilyröa á þessu sviöi.
Atvinnufréttir
I simaviötali viö ' sauöfár-
ræktarráöunautinn á tilrauna-
stööinni i Upernaviarssuq tjáöi
hann nýlega aö allt hafi veriö
meö ágætum á þeirra slóöum i
sumar og góð atvinna viö fiski-
veiðar og fiskvinnslu. Hitt er
svo annaö mál og önnur viöhorf
þegar vetrar, þá má búazt viö
atvinnuleysi er ekki veröur unnt
aö stunda veiöarnar.
Þetta er svo sem ekkert nýtt
þar um slóöir, aö þorri fólks sé
atvinnulaus aö vetrinum. 1 þvi
sambandi er ekki nema eðlilegt
aö varpa fram þeirri tillögu aö
ungt fólk þaðan sé ráöiö hingaö
til starfa i frystihúsum á kom-
andi vetri, þvi ekki eins vel það-
an eins og hér hafa ár eftir ár
veriöungarstúlkurfrá Astraliu
viö slik störf? Og vist væri þaö
viöeigandi ráðstöfun til kynn-
ingarauka meöal þjóöanna báö-
um megin viö sundiö, ef ungt
grænlenzkt fólk fengi hér at-
vinnu um stund eöa skeiö.
oröiö áfram milli starfa þeirra
og okkar, þvi aö grænlenzkur
ungur maöur, sonur áöur-
greinds Pouls Bjerge, hefur
dvaliö hér viö landbúnaöarnám
á bændabýlum og viö Bænda-
skólann á Hólum undanfarin
þrjú ár, verður hér framvegis
viö framhaldsnám á þessum
sviöum og er frá upphafi
nefndra tilrauna og rannsókna
þátttakandi sem nemandi i
verkefnum þessum. 1 vetur
veröur hann aö nokkru i fram-
haldsdeildinni á Hvanneyri og
aö nokkru á Keldnaholti.
Meö þessum athöfnum er aö
þvi stefnt aö auka ræktun og
fóöuröflun i Grænlandi og
tryggja meö þvi öryggi sauöfár-
ræktarinnar þar. A ýmsu hefur
gengið undanfarin 60 ár I þeim
störfum, en telja má aö sauöfj-
arbúskapur hæfist þar fyrir al-
vöru þegar fyrri fjárhópurinn
var fluttur héöan til Grænlands
áriö 1915. Fóöurskortur hefur
siðan of oft valdið fjárfelli þar,
en nú er horft til nýrra leiða um
Grænlenzkir firöir eru djúpir, undirlendi ekkert, þróttmikili gróöur klæöir hliöar gnæfandi
granitfjalla, en háfjöll gróöurvana.
Frá tilraunstööinni Upernaviarssuq.
LEIKFÉLAG
REYKJAVIKUR
FÉLAGIÐ
GERMANIA
„Felix Krull”
(valdir kaflar)
Höfundur:
Thomas Mann
Leikari og leikstjóri:
Wolfgang Haller.
Félagiö Germania sem er
vináttufélag viö Þýzkaland, hef-
ur haft sig nokkuö I frammi viö
kynningu á þýzkri list.
Efni það sem félagiö oröar sig
viö, eroftast sérlega vandaö, og
nú hefur enn bætzt viö ágætan
feril. Hinn frægi leikari Wolf-
gang Haller fór meö leikgerö úr
Felix Krull eftir þýzka skáldiö
Thomas Mann.
Thomas Mann
Thomas Mann fæddist i
Lubeck áriö 1875. Hann var af-
komandi efnaöra kaupmanna.
Hann hlautgóöa menntun, m.a.
viö háskólann i Miinchen, en
sneri sér aö ritstörfum um alda-
mótinsíöustu. Fyrsta skáldsaga
hans, Buddenbrooks, kom út ár-
ið 1901 og hlaut fádæma góðar
viötökur, en sagan er einnig
hans eigin ættar saga.
Hann hlaut nóbelsverölaunin I
bókmenntum árið 1929.
Eftir Thomas Mann liggja
margar skáldsögur og
| smásagnasöfn og er hann talinn
c meöal mestu höfunda 20.aldar-
* innar.
EG— LEIKHÚS?
Leikgerð af
„Felix Krull”
eftir Thomas
Mann
ThomasMann var mikill and-
stæöingur nazistanna, og þegar
Hitler komst til valda 1933, var
hann i Sviss og hélt sig þar til
ársins 1936, er hann flutti til
Bandarikjanna og dvaldist þar
upp frá þvi. Hann hlaut banda-
riskan rlkisborgararétt áriö
1944, og áriö 1952 settist hann
aftur aö i Sviss.
Thomas Mann andaöist áriö
1955.
Nokkrar af bókum Thomasar
Mann hafa veriö þýddar á
islenzku, þar á meöal Felix
Krull, sem Kristján Arnason
þýddi og las i útvarpiö veturinn
1962-63.
1 leikgeröinni eru einkum rak-
in spaugsamari atriöi sögunnar
og ádeilan, en ýmsir telja aö
Mann hafi einkum ritað þessa
sögu til þess aö sanna aö hann
væri ekki sneyddur allri
kimnigáfu, en karlinn var vlst
álitinn dapur.
Wolfgang Haller marg-
ir menn
Wolfgang Haller kýs aö koma
einn fram. Hann er margir
menn, breytist i ólikar persónur
án fyrirhafnar.
Þaö skal játaö hér aö löng
verk, fluttaf einum leikara, eru
fremur þurr kostur I leikhúsi, en
þetta hefur þó þann kost aö einn
maöur getur, ef hann vill.breyzt
i leikhús, og þaö er það sem
Wolfgang Hallerreynir aö gera,
og honum tekst þaö, þótt vissu-
lega heföi veriö fróölegra aö sjá
hann i einstöku, þekktu hlut-
verki meö öörum leikurum.
En hvaö um það. Haller er
einn á ferö og feröast um heim-
inn aö siö einsöngvara og ann-
arra umferðarsnillinga, og nú lá
leið hans til Reykjavikur, þar
sem hann hélt eina sýningu fyrir
hálfu húsi og varla þaö, en það
veröur á hinn bóginn aö skrifa á
leikhúsgesti, en ekki leikarann,
þvi þetta var frábær sýning.
Einkum vekur þaö furöu,
hversu fáir leikarar sóttu sýn-
inguna, án þess að veriö sé aö
skammta þeim einhverja náms-
skrá. Þar mun sumarleyfum
lika mest um aö kenna.
Wolfgang Haller er gæddúr
miklum leikhæfileikum, og al-
veg dn tillits til þýzkukunnáttu
er áhugavert aö sjá hann koma
fram.
Um sjálfa sýninguna, leik
Hallers, er þaö aö segja, aö
hann er mikill leikari. Þó ekki
sé nú annað en aö muna hinn
óstöövandi texta og þann
aragrúa smáatriöa í hreyfing-
um og svip, sem honum fylgja.
Honum brástaldrei bogalist-
ama, nonaum og lotum.
Fróölegt var aö sjá hin ýmsu
blæbrigði og brögö sem hann
notaöi þegar hann brá sér úr
einu hlutverki i annaö. Þetta
geröi hann meö t.d. hæðarmun á
persónum, meö þvi aö skipta
um staö eða stellingu — eöa um
andlit.
Þá notar Haller mimik tals-
vert i staö leikmuna og tjalda.
Það sem ef til vill má helzt
finna aö leik Hallers er aö
hvergi bólar á auðmýkt, eða
þeirri mildu glóö, sem lifir i
fögrum góðum skáldskap.
Gaman hans er grátt og frem-
ur kalt.
Þaö er þvi túlkunaraöferöin
eöa skilningurinn sem viö gagn-
rýnum, fremur en sjálfur leik-
urinn.
Hugsanlegt er aö leikarinn
hafi fariö gegnum þetta verk
þúsund sinnum, eða með öörum
oröum of oft, og þvi séu viötökin
oröin of lítil til þess aö skelfa
hann til dáða.
Menn leggja sig gjarnan
meira fram þegar hver sýning
er hættuspil.
Jdnas Guöm undsson
leiklist