Tíminn - 28.10.1977, Blaðsíða 13

Föstudagur 28. október 1977
13
A si&ustu dögum hafa hinir
ábyrgari aöilar innan BSRB
oröiö fyrir höröum ádeilum af
hálfu æsingakenndra afla innan
samtakanna. Auövitaö er eöli-
legast aö ræöa mál sem þessi i
samtökunum sjálfum, en þar
sem formaöur og framkvæmda-
stjóri BSRB hafa valiö sér fjöl-
miöla landsins sem vettvang, þá
veröur ekki hjá þvi komizt aö
svara á sama vettvangi.
Verkfallsvopniö
A árunum 1915 til 1976 voru I
gildi hér á landi lög, sem
bönnuöu opinberum starfs-
mönnum aö beita verkfalls-
vopninu I kjarabaráttu sinni.
Talsmenn opinberra starfs-
manna hafa þvi oröiö aö berjast
vopnlausir fyrir kjörum sinum,
meðan aörir hafa oft beitt verk-
föllum af fullri hörku, enda hafa
kjör þeirra, a.m.k. hina si&ustu
áratugi, veriö mun lakari en
gerzt hefur á hinum frjálsa
vinnumarkaöi.
En hvernig fengu opinberir
starfsmenn þennan aukna
samningsrétt á siöasta ári? Aö
minu mati ná&ist þessi árangur
meö þvi, aö sannfæra nauman
meirihluta alþingismanna um
aö opinberir starfsmenn væru
færir um að fara meö verkfalls-
réttinn án þess aö misnota hann.
Þaö voru forystumenn BSRB og
þá ekki siöur forystumenn ein-
stakra hinna stærri bæjar-
starfsmannafélaga, sem unnu
aö þvi aö fá lögin frá 1915
afnumin. Jafnframt var þvi
margoft lýst yfir innan samtak-
anna, aö ekki ætti aö beita þessu
vopni nema I ýtrustu neyð, þ.e.
sýna vopniö en beita þvi af
fyllstu gát. Hverjir hafa staðið
viö þessi orö sln nú? Um þaö
veröur hver og einn aö dæma að
fenginni reynslu. Aö mlnu mati
er þaö ekki til farsældar fyrir
okkur opinbera starfsmenn, ef
forystumenn okkar meta meira
að vinna sér lýöhylli innan sam-
takanna heldur en aö vera sjálf-
um sér samkvæmir og taka
ábyrga afstöðu. Viö erum aö
visu óvanir vopnaburöi sem
þessum og klaufaleg mistök þvi
eölileg.
Stærstu mistökin
Aö minu mati veröa stærstu
mistökin þó tæplega afsökuö
meö viövaningshætti. Þessi
mistök voru þau, a& halda
áfram aö sarga verkfallsvopn-
inu 1 bein rikisvaldsins dag eftir
dag og nótt eftir nótt, eftir að
fyrirsjáanlegt var aö árangur
yröi enginn fram yfir þaö, sem
fórnaö var. Næstum allir þóttust
þessa daga sjá, aö mismunurinn
á fórnum félagsmanna og
ávinningi þeirra yröi neikvæöur
i krónutölu, þó ekki sé talað um
ska&a þjó&arinnar i heild og þá
jafnframt okkar sjálfra sem
einstaklinga. Augu forystu-
manna BSRB virtust ekki
lengur opin fyrir þessum staö-
reyndum. Svo var aö sjá, aö
sama heföi hent þá og það, sem
stundum kemur fyrir börn aö
leik i sandkassa, einkum þegar
þau hafa eignazt góðar skóflur,
þeir virtust hafa mokaö sandi i
augun hver á öðrum, þannig aö
þeim förlaðist sýn.
Fyrir opinbera starfsmenn er
ekki einungis um verulegan
skaða aö ræöa, heldur er
augljóst, að verkfallsvopniö
hefur aldrei sömu egg aftur,
eftir aö þaö hefur veriö mis-
notaö eins og nú.
Samningar
bæ jarstarf smanna-
félaganna
Sjá má, aö formanni BSRB
hefur nú tekizt aö gráta sandinn
úr augunum og hefur séð sln
eigin mistök. Þaö er ekki nema
mannlegt a& reyna aö bjarga
sjálfum sér frá skipbroti, en
óneitanlega er hart að þurfa aö
gera þaö á kostnaö einstakra
félaga i þeim samtökum, sem
hann er sjálfur forsvarsmaður
fyrir. Reynslan sýnir aö þaö er
einmitt meö hinum sjálfstæöa
samningsrétti einstakra bæjar-
starfsmannafélaga, sem flestar
kjarabætur opinberra starfs-
manna hafa upphaflega fengizt.
Má fyllilega ætla, að svo veröi
ekki siöur nú eftir aö samnings-
rétturinn hefur veriö aukinn.
Sem dæmi um þær kjarabætur,
sem bæjarstarfsmannafélögin
hafa haft forystu um, má nefna
eftirfarandi:
Vinnuskylda féll niður á
laugardögum fyrir skrif-
stofufólk og ýmsa aöra
starfshópa.
Aukin réttindi fyrir lausráöiö
fólk I veikindum.
Hækkaö vaxtaálag.
Færsla á milli launaflokka
eftir 15 ára starf, og siöast en
ekki sizt,
persónuuppbótin I desember
eftir vissan starfsaldur, sem
StRv samdi um fyrst allra
bæjarstarfsmannafélaga
áriö 1974.
Allar þessar kjarabætur og
margar fleiri hafa rikisstarfs-
menn fengiö á eftir bæjarstarfs-
mönnum.
Hafa ber i huga, að bæjar-
starfsmannafélögin gerðu öll
mun betri samninga nú eftir
nokkurra daga verkfall, heldur
en félögum ríkisstarfsmanna
stóð þá til boöa. Aö minu áliti og
flestra annarra, sem aö þessum
samningum stóöu, þá vorum viö
aö vinna heildarsamtökunum
gagn meö þessum samningum.
Þeim var auðveldara aö fara I
kjölfariö og binda þannig endi á
verkfalliö án verulegra fórna.
Rikisstarfsmenn hafa ekki
hingaö til hikaö við aö taka upp i
kröfur sinar þau atriöi, sem
bæjarstarfsmenn höföu áöur
fengiö.
Höföu pólitísk sjónarmið
áhrif á gerð samninga
Starfsmannafélags
Reykjavíkurborgar?
1 þau 12 ár, sem ég hefi átt
sæti I stjórn St. Rv. hefur ávallt
tekizt aö halda félaginu utan viö
pólitisk átök. Engum hefur
heldur tekizt aö notfæra sér
félagiö sjálfum sér til fram-
dráttar vegna metnaöar til
pólitisks frama. Sjálfsagt er
auövelt aö klína pólitisku óaröí á
stjórn og fulltrúaráð St.Rv viö
þá, sem þar þekkja ekki til
verka. Menn þurfa þó ekki ann-
a& en kynna sér máliö til aö
komast aö hinu sanna þar um.
Ennfremur ættu menn aö geta
dregiö ályktun af þvi, aö samn-
ingarnir voru samþykktir á
sameiginlegum fundi stjórnar
og fulltrúaráös meö 67 atkvæö-
um gegn tveimur.
Til gamans má benda á, aö
forsvarsmenn BSRB, sem nú
vilja flokka samninga St.Rv.
undir pólitiskt afkvæmi, létu
dagblööin hafa eftir sér þau um-
Ingimar Karlsson.
mæli, aö samningar bæjar-
starfsmannafélaganna gætu
oröiö lyftistöng fyrir bandalag-
iö.
úrskurðir
kjaradeilunefndar
Ein af forsendum fyrir þvi, aö
ný lög voru sett um verkfallsrétt
opinberra starfsmanna, var sú,
aö sett yrði á stofn svonefnd
Kjaradeilunefnd. Störf þessarar
nefndar hafa veriö gagnrýnd
meö háværum hætti af nokkrum
talsmönnum BSRB. Þar sem ég
hefi setið flesta af þeim u.þ.b. 50
fundum, sem nefndin hefur
haldiö, sem varafulltrúi, til-
nefndur af BSRB, þá hefi ég
kynnzt störfum nefndarinnar
nokkuö náið. Mér finnst þvi rétt
aö lýsa undrun minni á sumu af
þvi, sem fram hefur komiö i
hennar garö. Aö minu áliti hefur
nefndin leitazt við aö finna sem
réttasta lausn á hverju máli,
þótt meö engum hætti veröi
komizt hjá misjöfnu mati á ein-
stökum úrskuröum, bæöi i
nefndinni sjálfri og utan hennar,
þar sem viða eru menn tilbúnir
aö gagnrýna án þess aö þekkja
nægjanlega til málanna. Eitt
dæmi um þaö eru ummæli vara-
formanns verkfallsnefndar
BSRB i fréttaauka útvarpsins i
gær. Þar lýsti hann undrun sinni
á þeim úrskuröi nefndarinnar
aö veita undanþágu til tollaaf-
greiöslu á græölingum fyrir
nokkur hundruö þúsund krónur,
sem lágu undir skemmdum, og
bar þaö saman viö synjun
nefndarinnará afgreiöslu flutn-
ingaskips meö hráefni fyrir 2
milljaröa kr. til álversins. Trú
min er sú, aö eitthvaö heföi ver-
iö „sungiö og kveöiö I Saur-
bæjareldhúsi”, ef báöir þessir
úrskuröir heföu veriö felldir
gagnstæöir.
Niðurlag
Þaö hafa oröiö mér nokkur
vonbrigöi aö fylgjast meö
vinnubrögöum forystumanna
okkar opinberra starfsmanna i
nýafstöönu verkfalli og eftir aö
þvi lauk. Sérstakur samnings-
réttur starfsmannafélaga
sveitarfélaga er staöreynd. Meö
þvi er alls ekki gert ráö fyrir aö
samningar þeirra skuli fara i
kjölfar samninga BSRB við
rikisvaldið. Þaö er þvi alvarlegt
Ihugunarefni, þegar formaöur
BSRB og framkvæmdastjóri
fordæma lausn á kjaradeilu
félagsmanna sinna viö Reykja-
vikurborg, sem gerð var eins
fljótt og vel og oröiö gat.
Aö lokum vil ég vona, aö for-
ystumönnum BSRB takizt meö
sinni reynslu og dugnaöi aö
vinna bandalaginu aftur það
álit, sem þaö áður haföi. At-
buröir slðustu vikna sýna, aö
þótt viö starfsmenn bæjarfélag-
anna eigum félagslega sam-
stööu með BSRB, þá er okkur og
rikisstarfsmönnum nau&synlegt
aö viö höfum kjaralega sér-
stöðu.
Reykjavik, 27. október 1977
Ingimar Karlsson:
Verkfallsvopninu
sargað í bein
Blæðingarsjúkdómafélag íslands hefur
starfsemi sína
Miövikudaginn 27. október
næstkomandi veröur haldinn
fyrsti fræöslufundur nýstofnaðs
Blæöingarsjúkdómafélags Is-
lands.Fundurinn veröur haldinn i
Domus Medica og hefst klukkan
20.30. Guömundur 1. Eyjólfsson
læknir sérfræðingur I blóðsjúk-
dómum, flytur þar erindi um '
blóöið og storkukerfi þess. Er
þetta fyrsti fyrirlestur I væntan-
legri röö fyrirlestra til aukins
skilnings blæ&ingarsjúkra skyld-
menna þeirra og annarra áhuga-
manna á eöli blæöingarsjúkdóma
og er þá átt viö sjúkdóma i
storkukerfi blóösins sem geta
valdiö blæöingum af litlu sem
engu tilefni. Fundurinn er opinn
öllum áhugamönnum og einkum
þeim, sem hafa hug á a& styrkja
félagiö meö þvi aö gerast félagar.
Þeir sem skrá sig i félagið á
fundinum munu auk þeirra, sem
þegar eru fyrir teljast stof nendur.
llögum félagsins sem samþykkt'
voru á stofnfundi þess 16. júni
si&astliöinn, kemur fram aö hlut-
verk þess sé aö vinna aö þvi aö
meöferö blæöingarsjúkra veröi
ávallt i samræmi við beztu þekk
ingu með aukinni menntun heil-
brigðisstétta um vandamál
blæöingarsjúkra meö almennri
fræðslu um blæöingarsjúkdóma
og með samstarfi við innlend
og/eöa erlend samtök sem vinna
aö sama markmi&i.
A stofnfundinum var líka sam-
þykkt aö sækja um aðild aö Al-
hei mssamtökunum um
blæöingarsjúkdóma (World
Federation of Hemophilia WFH)
og á árlegu þingi samtakanna,
sem haldiö var I New York i lok
júni'var Blæöingarsjúkdómafélag
lslands formlega tekiö inn I þau
viö viröulega athöfn ásamt félög-
um frá Indónesiu, Jamaica,
Keniu, Kuwait, Malasfu og
Nicaragua. Eru þar meö komnir
meðlimir f WHF frá 53 löndum,
þar á meöal frá nær öllum
Evrópulöndum.
A þessu þingi samtakanna sem
sótt var af Sigmundi Magnússyni
lækni, voru fluttir margir
visindafyrirlestrar um fræöilegar
nýjungar auk yfirlitsfyrirlestra
um ýmsa þætti meöferöar eins og
hún er bezt þekkt i dag. Má þar
t.d. nefna svokallaöa heimameö-
ferö sjúklinga sem byggirá þviaö
þeir eöa aöstandendur beirra
hafa i frysti sinum efniö sem
þarf til aö stööva blæöingar og
sprauta þvi sjálfir i æö, þegar
þeir telja ástæðu til. Venjan hefur
veriö aö blæöingarsjúklingar
koma til meðferðar á spitala
þegar þeir verða fyrir innri
blæöingum en sú töf sem af þvi
verður hefur oft leitt til meiri
blæöinga og I framhaldi af þvi til
langrar spitaladvalar og vinnu-
taps auk varanlegra skemmda á
liöum, sem ella heföi aö mestu
mátt koma I veg fyrir.
Auk árlegs þings vinna al-
heimssamtökin WFH aö þvi aö
bæta a&stöðuna til lækninga meö
ýmsum öörum hætti. Má þar
nefna aö þau hafa valiö viöur-
kenndar alþjóölegar þjálfunar-
miöstöövar I tengslum viö sjúkra-
hús og háskóla og veita þau siöan
læknum og öðru starfsfólki i
tengslum viö blæöingarsjúkdóma
styrki til nám viö þær. Þá gefa
þau út rit um meðferö sjúkdóm-
anna og skrá um lækningarmiö-
stöövar í meölimalöndunum sem
sjúklingar á ferðalögum geta
leitaö til. Eitt stærsta vandamáliö
sem samtökin hafa látiö til sin
taka er þó aö tryggja aö alltaf séu
tilnægarbirgöiraf blóöieöa blóö-
hlutum til lækninga og aö enginn
fariá mis viömeöferö vegna fjár-
skorts.Vandinnersáaö bæöi þarf
mikiö af blóöi til aö fullnægja
þörfinni og dýrt er aö vinna úr þvi
blóðhlutana til lækninga.
Hér á landi hefur meöferö
blæöingarsjúkra veriö á höndum
ýmissa lækna, en sérstök mi&stöö
meö sérþjálfuöu starfsliöi hefur
ekki veriö til staöar. Meö stofnun
Blæöingarsjúkdómafélag Islands
og aöild þess að WFH hefur
skapazt aöstaöa til aö vinna
skipulega aö bættri meöferð
blæöingarsjúkra jafnframt þvi
sem aögangur aö kenndum
þjálfunarstöövum hefur opnazt.
Skráöir félagar eru nú 78.
Stjórnfélagsinsskipa: Sigmundur
Magnússon formaöur, Guö-
mundur 1. Eyjólfsson varafor-
maöur, Asta Eyjólfsdóttir, gjald-
keri, Sven Þ. Sigurösson ritari,
Herbert Jónssœi, Sverrir Hall-
grimsson og Olfar Þorsteinsson
meöstjórnendur.
I
HiIÁ T.OUMST AD,
fuiigera
HALLGRÍMSKIRKJU
GÍRÓ 151009