Tíminn - 28.10.1977, Blaðsíða 5

Föstudagur 28. október 1977
li'illUIÍ
5
á víðavangi
Sækjast sér um líkir
1 síöasta tölublaöi Austra,
málgagns Framsóknarmanna
á Austurlandi, er fjaiiaö um
stjórnmálaumræöurnar um
þessar mundir. Er þar i upp-
hafi minnzt á vonir ýmissa um
samstarf Sjálfstæöismanna og
Alþýöubandalagsins og til-
raunir sósialista til aö drepa
þvi máli á dreif aö sinni. Um
þaö efni segir:
„Alþýöubandalagsmenn
neita þvf aö þeir hafi áhuga
fyrir slikri samvinnu. ,,Sér-
stakar aöstæöur” ný-
sköpunaráranna séu ekki fyrir
hendi, þ.e. fullar fjárhirzlur
þar sem rúm er fyrir
ábyrgöarlausa efnahagsmála-
stefnu Alþýðubandalagsins.”
Um afstööu hægriaflanna
segir Austri:
„Haröasta fhaldiö meö dag-
blaðið Visi i fararbroddi hefur
biölaö til Alþýöubandalagsins.
Hvaö veldur þvi aö blað kaup-
manna og heildsala vill fá Al-
þýöubandalagiö inn i rikis-
stjórn meö Sjálfstæöisflokkn-
um og jafnvel aö viðokipta-
ráöherra veröi úr þeirra röö-
um? Forystumenn heildsala
hafa látiö þau orö falla aö gott
hafi veriö aö starfa meö fyrr-
verandi viöskiptaráöherrum
Alþýöubandalags og Alþýöu-
flokks, og margt væri á annan
veg I dag væru þeir viö völd.
Vitaö er aö heildsalar hafa
ekki veriö sáttir viö Ólaf Jó-
hannesson sem viðskiptaráð-
herra og finnst athafnafrelsi
sitt ekki nægilegt. Ef til vill sjá
þeir möguleika um betri tima
og meira athafnafrelsi ef Al-
þýöubandalagiö kæmi I rikis-
stjórn.”
Sannleikurinn er sá, aö
heildsalar og kaupmenn og
fleiri fulltrúar auöstéttanna
lita svo á að hagur þeirra sé á
margan hátt betur kominn
undir stjórnarforystu þar sem
áhrifa sósialistanna gætir. Og
þessir aöilar eru þess vel um-
Lúövik Jósepsson
komnir aö vita hverjir gæta
hagsmunanna bezt. Félags-
hyggjumenn og verkalýös-
sinnar geta dregiö sina lær-
dóma af þvi.
Herferð gegn
samvinnu-
hreyfingxmni
Austri heldur áfram:
, ,Ekki getur þetta veriö eina
ástæöan fyrir áhuga hárölinu-
ihaldsins. Visir hefur rekiö
gengdarlausan áróöur og ill-
mæli gegn samvinnuhreyfing-
unni i landinu. Margt er
skrifaö af vanþekkingu, en
ljóst er aö algjör móöursýki
hefur gripiö um sig meöal
heildsala yfir sókn samvinnu-
hreyfingarinnar. Sem betur
fer hefur þessi lýöræöis-
sinnaöa fjöldahreyfing veriö I
sókn og aukið eignir sinar og
umsvif eins og vera ber þegar
heilbrigt atvinnu- og félags-
málastarf er rekiö af dugandi
fólki. Visir hefur meö skrifum
sinum boöað herferö og vald-
niöslu gegn samvinnu-
hreyfingunni og telur e.t.v. aö
Ragnar Arnalds
Vonarprinsarnir
Alþýöubandalagiö sé helzt
fáanlegt til slikra verka.”
Um þessar mundir látast
sósialistarnir standa fyrir
fundum áhugamanna I flokki
sinum um samvinnumál. Þaö
skyldi þó ekkivera aö þeir séu
þar aö kokka aögeröir af þvi
tagi sem Visir hefur beöiö
um?
Aö lokum segir Austri:
"Framsóknarflokkurinn
mun ganga óbundinn til
kosninga nú sem fyrr.
Flokkurinn hefur á lofti merki
þeirrar stefnu sem mótuö var
af rikisstjórn ólafs Jóhannes-
sonar. Þaö sýnir árangurinn i
landhelgismálinu, byggöa-
málum og málefnum landsins
yfirleitt. Erfiöleikar i efna-
hagsmálum hafa ekki komið i
veg fyrir öflugt áframhald
fra mfarasók nar. Fram-
sóknarflokkurinn hefur ávallt
starfaö til vinstri I Islenzkum
stjórnmálum sem félags-
hyggjuflokki ber. Hann hefur
myndað rikisstjórn meö
öörum félagshy ggj uflokkum
þegar mögulegt hefur verið.”
Samstarf
yfir miðjuna
Þetta erkjarni málsins. Nú-
Magnús Kjartansson
verandi rikisstjórn var
mynduö vegna þess aö Al-
þýöubandalagiö og Alþýöu-
flokkurinn vildu ekki vinna
saman aö þvi aö leysa verö-
bólguvandann undir forystu
Framsóknarmanna þannig aö
jafnframt yröi áfram unniö aö
framförum I landinu. Og I nú-
verandi rikisstjórn hefur
Framsóknarmönnum góöu
heillitekiztaðkomafveg fyrir
ásókn hægriaflanna sem sótzt
hafa eftir algerri stefnu-
breytingu. Af þessari ástæöu
er þaö sem Timinn hefur
stundum sagt, aö ndverandi
rikisstjórn sé málamiðlunar-
rikisstjórn yfir miðjuna I is-
lenzkum stjórnmálum.
Þegar menn hafa i huga þá
miklu óánægju sem ríkir I röö-
um höröustu hægrimannanna
meö aögeröir rikisstjórnar-
innar sjá menn hvaö bezt
hverju áorkað hefur veriö. En
fólkið úti um landiö sér
árangurinn einnig Ijóslifandi
umhverfis sig, og launþegar
hvarvetna á landinu vita
hvern hluta Framsóknarmenn
hafa átt I þvi aö hneigja
stjórnina til skilnings meö
kröfum launþegasamtakanna.
Ndverandi rikisstjórn var
mynduö m.a. til þess aö ráöa
bót á verðbólguvandanum.
Þvi miður fengust Sjálfstæðis-
menn ekki til þess aö taka
undir þá stefnu Framsóknar-
manna sem fram kom i loka-
tillögum ólafs Jóhannessonar
áður en vinstristjórnin fór frá
vöidum. Þrátt fyrir þetta náð-
ist verulegur árangur fram á
þetta ár. Nú hafa veöur aftur
skipazt i lofti til hins verra i
veröbólgumálunum og enn sem
fyrr munu Framsóknarmenn
leggja áherzlu á viöbrögö viö
vandanum.
JS
Myndin sýnir leikstjórann Joachim Hess (t.v.) meö Leonoru, dulbúinni sem Fidelio (Anja Silja)
og fangaveröinum Rocco (Ernst Wiemann)
Sýningar á þýzkum óperukvikmyndum
hef jast að nýju
Um orðabókarverk
sr. Jóhannesar L. L.
Jóhannssonar
F.l. Rvik— Félagiö Germania
og Tónleikanefnd Háskólans
hefja nú aftur sýningar á þýzk-
um óperukvikmyndum. Mynd-
irnar eru allar gerðar af
Norður-þýzka sjónvarpinu og
Hamborgaróperunni undir
stjórn Rolf Liebermann og
verða sýndar i Nýja BIói á
laugardögum. Fyrsta sýning
verður n.k. laugardag kl. 14.00
og verður þá sýnd óperan
„Fidelio” eftir. Beethoven. Öp-
era þessi fjallar um ástina og
frelsið og segir frá hinni trygg-
1 fyrsta sinn eru nú gefnar út
sem kort, þrjár myndir eftir Jón
Helgason biskup (1866-1944), og
allar eru þessar myndir frá
gömlu Reykjavik eða skömmu
fyrir og um aldamótin siðustu. Sú
elzta sýnir bæinn um 1870 og það
eru Dómkirkjan, Menntaskólinn
við Lækjargötu og Tjörnin, sem
mest ber á á þessari fallegu
lyndu Leonoru, sem dulbýst
sem unglingspilturinn Fidelio til
þess að leysa mann sinn Flor-
estan úr fangelsi. ■
Þekktir söngvarar eru i öllum
hlutverkum. Með hlutverk
Florestans fer Bandarikjamað-
urinn Richard Cassilly og þýzka
söngkonan Anja Silja syngur
hlutverk Leonoru. Theo Adam
fer með hlutverk hins harðlynda
fangelsisstjóra, Don Pizzaro, og
landi hans Hans Sotin er Don
Fernando ráðherra. Lucia
Popp, ein kunnasta söngkona
mynd. Þá er mynd, sem sýnir
Lækjargötu og lækinn um 1894 og
þar blakta danskir fánar við hún.
Sú þriðja sýnir okkur Banka-
stræti eins og það var um 1903.
Allar þessar myndir eru i eign
Arbæjarsafns, sem góöfúslega
léði þær til þess að af þessari út-
gáfu gæti orðiö. Myndirnar eru
Þjóðverja er i hlutverki Mar-
zelline dóttur fangavarðarins.
Kvikmynd þessi var sýnd I
sjónvarpinu á páskadag 6. april
1969, en nú gefst sem sagt tæki-
færi á að sjá hana i litum. Þess
má einnig geta, að þegar Þor-
steinn Hannesson tónlistarstjóri
Rikisútvarpsins var fastráðinn
við Covent Garden óperuna
söng hann oft hlutverk Florest-
ans.
Siðar i vetur er áformað að
sýna Töfraflautuna, Keisara og
smið og Wozzeck. Aðgangur er
ókeypis.
litgreindar og prentaðar I Grafik
h.f. en Sólarfilma s.f. gefur þær
út. Kortin eru I tveim stærðum,
bæöi venjulegri póstkortastærö'
og einnig helmingi stærri eða 15 x
21 cm. en báðar gerðir eru tvö-
faldar og bæöi án innanl prentun-
ar og einnig með hefðbundnum
jólakveðjum á þriöju siðu.
Tvö af börnum sr. Jóhannesar
L.L. Jóhannssonar, Guðný og
Yngvi, hafa i samráði við Vil-
hjálm Hjálmarsson menntamála-
ráðherra ákveðið, að seðlasafn úr
orðabókarverki sr. Jóhannesar
skuli afhent Orðabók Háskólans
til nákvæmrar rannsóknar, en
safnið var á sinum tima falið
Landsbókasafni til geymslu án
nánari ákvörðunarað þvi er virö-
ist um framtiöarráðstöfun þess.
Þegar sr. Jóhannes lét af prest-
skap 1918, tók hann að vinna að
samningu visindalegrar orðabók-
ar i'slenzkrar tungu, sem sam-
starfsmaöur dr. Björns Bjarna-
sonar frá Viöfiröi, er lézt siðla
árs 1918, en til þess verks hafði
verið stofnaö á Alþingi 1917. Arið
1920 var birt á prenti álit og tillög-
ur um visindalega Islenzka orða-
bók ásamt sýnishorni.Höfðu þeir
fegðar, sr. Jóhannes og Jakob
Smári magister, samið álitið og
A komandi vetri mun Fræðslu-
nefnd Sveinafélags húsgagna-
smiöa efna til sérstakra fræðslu-
funda. Fundirnir verða einu sinni
imánuði, á timabilinu frá nóvem-
ber og fram I marz. Þeir verða
ýmist haldnir i húsakynnum fé-
lagsins að Hallveigarstig 1 eða i
Iðnskólanum.
Viðfangsefni fundanna og
málshefjendur verða:
Þriðjudaginn 8. nóvember: Yfir-
borðsmeöferð viðar. Aöalsteinn
Thorarensen iðnskólakennari.
Þriðjudagurinn 6. desember: ís-
lenzka valdakerfið. Ólafur Ragn-
ar Grimsson, prófessor
Þriðjudagurinn 10. janúar:
Framleiðslusamvinnufélög iðn-
aðarmanna. Siguröur Magnússon
rafvélavirki.
Þriðjudaginn 14. febrúar:
tillögurnar, árinu áður, en aö
sýnishorninu, er tekið var saman
sumariö 1920, stóð ásamt þeim
Þórbergur Þórðarson.
Aætlunin um þetta orðabókar-
verk var mjög viðtæk, skyldi ná
til fornmáls, miðaldamáls og ný-
máls-, og áherzla lögð á, að safn-
að skyldi sem mestu úr talmáli
viðs vegar að af landinu.
Sr. Jóhannes naut styrks úr
rikissjóði um árabil til verksins,
en ýmsir lögöu honum jafnframt
lið, og má lesa um það I Fréttum
af oröabókarmálinu eftir sr. Jó-
hannes, er hann birti I Veröi, er
jafnframt komu út sirprentaöar
1928.
Við fráfall sr. Jóhannesar 6.
marz 1929 féll þetta orðabókar-
verk niður, en þráöurinn slðan
tekinn upp að nýju með Orðabók
Háskólans.
Frétt frá Menntamálaráðuneyt-
inu.
öryggismál húsgagnaverkstæöa.
Þröstur Helgason iðnskólakenn-
ari.
Þriðjudaginn 14. marz: Dagblöð-
in og flokkarnir. Vilmundur
Gylfason menntaskólakennari.
Þessir fræðslufundir eru liður i
þvi aö auka félagsstarfið, meðal
húsgagnasmiða i Reykjavlk, en
auk þeirra er allt starfsfdlk hús-
gagnaverkstæða hvatt til aö
sækja fundina. Það er von
Fræöslunefndarinnar að sem
flestir húsgagnasmiðir sjái sér
fært að taka þátt i þessu starfi
meðþviað sækja fundina og taka
þannig virkan þátt I þeirri um-
ræðu sem þar fer fram. óhætt er
að fullyröa.að viöfangsefni þess-
ara fræðslufunda er fjölbreytt og
athyglisvert og eigi erindi til
mjög margra.
Póstkort eftir myndum Jóns
Helgasonar biskups
Fræðslufundir húsgagnasmiðí