Tíminn - 04.11.1977, Qupperneq 8

8
Föstudagur 4. nóvember 1977
Magnús Ólaf sson form. SUF;
FORUSTA FRAMSÓKNAR
í LANDHELGISMÁLINU
— dæmi um góð áhrif flokksins í þjóðlífinu
i samsteypustjórnum verða flest mál að
byggjast á málamiðlun milli stjórnarflokk-
anna. Núverandi stjórnarsamstarf er engin
undantekning frá þeirri reglu. Þar verða
flest mál að byggjast á málamiðlun milli
höfuðandstæðinganna i íslenzkum stjórn-
málum. Þar hriktir oft í stoðum og verða
hörð átök þótt sjaldan séu þau borin á torg.
Telja menn slikt skynsamlegra meðan
stjórnarsamstarfið varir, að hafa þann
háttinn á, þótt oft verði menn að una ýmsu,
sem þeir vildu heldur að á annan veg væri
varið.
Þannig eru f jölmörg mál, sem framsókn-
armenn eru ósáttir við hjá núverandi ríkis-
stjórn og hefðu leyst á annan veg ef þeir
hefðu einir ráðið. En f jölmörg eru líka þau
mál, sem framsóknarmenn hafa komið til
leiðar í þessu stjórnarsamstarfi og haft
farsæla forustu um að leysa.
Hól Alberts um framsóknarmenn
Hitt er líka jafn Ijóst að fjölmörg mál
hefðu sjálfstæðismenn viljað.leysa á annan
veg ef þeir hefðu einir ráðið. Strax í upp-
hafi þótti mörgum sjálfstæðismanninum
það haft að framsóknarmenn yrðu jafn
margir í ríkisstjórn og sjálfstæðismenn. Þá
hef ur þeim ekki síður staðið ógn af því hve
sterkur formaður f ramsóknarf lokksins,
Ólafur Jóhannesson, hefur reynzt í þessari
rikisstjórn. Eru þeir því ófáir sjálfstæðis-
mennirnir, sem telja áhrif framsóknar allt
of mikil.
Nýjasta dæmið um það er sú yfirlýsing,
sem einn þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
Albert Guðmundsson, á að hafa gefið á
f undi um að hann færi ekki oftar í framboð
fyrir Sjálfstæðisflokkinn, enda kæmu þeir
engu af sínum stefnumálum fram. Hörð
yfirlýsing það, en óneitanlega felst í henni
mikið hól um framsóknarmenn og viður-
kenning á að þeir séu mun sterkari í núver-
andi ríkisstjórn en sjálfstæðismenn.
Forusta framsóknar
AAörg dæmi mætti nefna um forustu
framsóknar í ýmsum málum. Að sinni
verður þó aðeins á eitt drepið.
Þegar fundur Natólandanna var haldinn í
Osló20. og 21. maí 1976, gerði Einar Ágústs-
son utanríkisráðherra harða hríð að öðrum
Natóríkjum vegna landhelgisdeilunnar við
Breta og skýrði afdráttarlaust frá þeim
vaxandi örðugleikum, sem á því væru fyrir
Islendinga að halda áfram aðild sinni að
bandalaginu, ef svo héldi f ram sem horfði í
f iskveiðideilunni.
Á þeim fundi óskaði Crosland utanríkis-
ráðherra Breta eftir viðræðum við Einar
Ágústsson um hugsanlegar leiðir til lausnar
á fiskveiðideilunni. Þar sem í Ijós kom að
breyting hafði orðið á afstöðu Breta til deil-
unnar féllst Einar Ágústsson á að ræða
málið óformlega og hlusta á tillögur Cros-
lands. Geir Hallgrímsson forsætisráðherra
var um þetta leyti staddur í Finnlandi og
kom þaðan fyrirvaralaust og gagngert til
þess að taka þátt í þessum umræðum.
Þarna setti Crosland fram drög að sam-
komulagi, sem kynnt voru í utanríkis- og
landhelgisnefnd Alþingis og síðan rædd í
þingf lokkunum.
Sögulegur fundur
Þingflokkur og f ramkvæmdastjórn
framsóknarflokksins hélt fund um málið
26. mai. Sá fundur stóð í fullar 5 klst. Þar
voru hugmyndir Croslands krufnar til
mergjar og ræddar lið fyrir lið. Sammála
voru menn um að því aðeins bæri að gera
samninga við Breta að tryggt væri að
þorskastríð hæfist ekki að nýju og full
viðurkenning fengist á yfirráðum fslend-
inga yfir landhelginni. Á þessum grundvelli
fengu ráðherrar Framsóknarflokksins um-
boð til þess að vinna að málinu, en um fyrr-
nefnd atriði var ekki neitt að finna i hug-
myndum Croslands.
Eftir að I jóst var að Bretar féllust á þessa
úrslitakosti framsóknarmanna hófust
samningaviðræður og lauk þeim með samn-
ingi, sem gerður var í Osló. AAeginatriði
hans var að þegar samningurinn félli úr
gildi yrði það algerlega á valdi Islendinga
sjálfra hvort þeir leyfðu veiðar innan 200
milna markanna eða ekki.
Stjórnarandstaðan hafnaði strax öllum
viðræðum við Breta á grundvelli tillagna
Croslands og er alveg óvíst hvenær hefði
fengizt viðurkenning á 200 mílunum ef
þeirra ráðum hefði verið fylgt. En þing-
flokkur sjálfstæðismanna samþykkti fyrir
sitt leyti á einum stytzta fundi í sögu sinni,
að viðræður skyldu hafnar á grundvelli
hugmynda Croslands.
Það er því Ijóst að einörð afstaða Fram-
sóknarflokksins í landhelgismálinu leiddi
til þeirrar niðurstöðu, sem fékkst. Nú heyr-
istengin rödd um að sú niðurstaða hafi ver-
ið okkur íslendingum óhagstæð. AAÓ
Umsjónarmenn: Magnús Ólafsson
Ómar Kristjánsson
Mistök foreldranna oftast
orsök afbrota unglinganna
rætt við Arnþrúði Karlsdóttur, yngsta rannsóknarlögreglumann ríkisins
Yngsti rannsóknarlögreglu-
muöur rfkisins er Arnþrtíður
Karlsdóttir. Hún er jafnframt
önnur af tveim konum, sem eru
starfandi rannsóknarlögreglu-
menn, en alls eru rannsóknar-
lögreglumennirnir tæplega 30.
Auk þessara tveggja kvenna er
Erla Jónsdóttir deildarstjóri hjá
Rannsóknarlögreglu rikisins.
Arnþrúður Karlsdóttir er
fædd i Flatey i Skjálfanda, en
fluttist átta ára til Hifsavikur og'
dvaldist þar til sextán ára ald-
urs. Siðan hefur hún búið i
Reykjavik. Hún stundaði nám
við Kvennaskólann I Reykjavik
og tók þaðán gagnfræðapróf, en
settist að þvi búnu i Lögreglu-
skólann. Siðan hefur hiin starfað
Ilögreglunni I Reykjavfk, þar til
hiin hóf störf hjá Rannsóknar-
lögreglu rikisins fyrsta júli sl.
Arnþrúöur hefur lagt mikla
stund á íþróttir og m.a. var hún
um skeiö i kvennalandsliði ts-
lands i handknattleik. Nýlega
tókum við Arnþrúði tali og
spuröum fyrst hvort það væri
mikiil munur að starfa hjá
Rannsóknarlögreglu rikisins
eða hinni aimennu lögregiu.
— Vissulega er þar mikill
munur, enda starfssviöið mjög
ólikt. Viö fáum miklu umfangs-
meiri mál til meöferöar en tiök-
ast i hinni almennu lögreglu og
starfiö er meira krefjandi en al-
mennt gerist. Likar mér þvi
mjög vel aö sinna þvi og mun
betur en aö sinna hinum al-
mennu lögreglustörfum.
Þá er ekki siöur mikilvægt at-
riöi aö vinnutiminn er reglulegri
en i hinni almennu lögreglu, og
loks vil ég geta þess aö þaö er
sérstaklega góö stjórnun á
Rannsóknarlögreglu rikisins og
gott aö vinna undir stjórn þeirra
manna, sem þar hafa valizt til
forustu. Þaö er mikiö og gott
samband milli rannsóknarlög-
reglustjóra rikisins og hans
undirmanna, og þetta góða
samband og samstarf er undir-
staöa þess aö unnt sé aö ná
verulegum árangri I störfum.
Er mikil verkaskipting milli
manna innan rannsóknarlög-
reglunnar?
— Rannsdknarlögreglu ikisins
er skipt I þrjár deildir, og sinnir
hver deild ákveönum mála-
flokkum. Ég starfa t.d. i deild
þrjú. SU deild fjallar m.a. um
bruna, smygl, barna- og ungl-
ingamál, nauöganir, skirlifs-
brot, sifskaparbrot og önnur
mál, sem upp kunna aö koma og
eru ekki ákveöin I verksviö
hinna deildanna.
Yfirmaöur hverrar deildar er
lögfræðingur, og gefur hann sín-
um undirmönnum fyrirskipanir
um að hvaöa málum þeir skuli
vinna. Jafnframt benda þeir
okkur á lagalegu hliöar málsins.
En slöan hefur hver rannsókn-
arlögreglumaöur nokkuö frjáls-
ar hendur um rannsókn málsins
innan þeirra laga, sem viö vinn-
um eftir.
Hver eru fyrirferöarmestu
málin I þinni deild?
— Mál barna og unglinga eru
alltaf á dagskrá, og liöur ekki
svo dagur aö ekki sé veriö aö
fjalla um eitthvert slíkt mál.
önnur mál, eins og t.d. rann-
sókn á bruna, eru sjaldgæfari,
þótt eigi aö siöur geti þau oft
oröiö mjög umfangsmikil.
Arnþrúöur Karlsdóttir.
Hver eru alvarlegustu afbrot
barna og unglinga?
— Þaö er erfitt aö segja hver
eru alvarlegustu brotin. Ég lit
svo á aö öll afbrot séu alvárleg.
Þaö er alvarlegt ef barn fær sig
t.d. til aö taka einhvern hlut ó-
frjálsri hendi, enda leiðir slikt
hnupl oft og iöulega til stærri af-
brota.
Þvi er mjög mikilvægt aö
reyna strax aö komast aö þvi
hvers vegna börnin leiðast út i
sllkt og beita fyrirbyggjandi
aögerðum sé þess nokkur kost-
ur. Oftast er ástæöunnar fyrir
afbrotum barna og unglinga aö
leita á heimilum þeirra. Oft
vegna þess aö foreldrarnir gera
sér ekki grein fyrir þvi aö meö
sinum afskiptum, eða afskipta-
leysieruþau aöalaupp afbrota-
mann.
Hver eru algengustu svörin
hjá börnum og unglingum, þeg-
ar þau eru krafin sagna um
ástæðurnar fyrir afbrotunum?
— Þar eru margar ástæöur
nefndar og vega þær misþungt I
hverju tilfelli. Sem dæmi má
nefna: Pabbi og mamma skilja
mig ekki, drykkjuskapur for-
eldranna, algert afskiptaleysi
foreldranna um uppeldi barns-
ins og hag, mistök foreldranna,
sem þau reyna aö kenna börn-
unum um, að foreldrarnir eru
skilin, en slikt kemur oft miklu
róti á tilfinningar barnsins, til-
finningar, sem ekki er nægjan-
lega mikiö tillit tekið til, og loks
má nefna aö stundum má finna
þá ástæöu aö barniö hefur feng-
iö of mikla peninga hjá foreldr-
um sinum og i raun getaö fengið
allt, sem þaö langaöi I. Þetta
verður til þess aö þaö hefur ekk-
ert til að vinna, finnur engan til-
gang i lifinu og hefur ekkert til
að berjast fyrir. Þvi leiðast
þessi börn stundum út i afbrot
eingöngu vegna spennunnar og
tilbreytingarinnar, sem slikt
gefur.
Vandamálin geta þvi alls
staðarskotiöuppkollinum, bæöi
á þeim heimilum, sem hafa allt
til alls og eins þeim heimilum,
þar sem ýmiss konar vandamál
steöja aö i heimilislifinu.
Eru þetta ekkinokkuð þungar
ásakanir á hendur foreldrum,
að ýmis unglingavandamál séu
nær eingöngu þeirra sök?
— Rétt er það, aö mörgum
foreldrum mun þykja þessar
ásakanir þungar og segja sem
svo, aö ég ætti aö vita, aö þau
ráöa ekkert við sin börn, hvaða
ráöum, sem þau reyna aö beita.
En er ekki ástæöa þess, hve iQa
mörgum foreldrum gengur aö
ráöa viö kannski einhver þeirra,
sem ég hef þegar nefnt?
Hvernig eruð þiö rannsóknar-
lögreglumenn búnir undir það
starf, sem þið þurfiö að inna af
hendi?
— Rannsdknarlögregla rikis-
ins er mjög ung stofnun og þvi
hafa sumir þeirra, sem þar
starfa.ekki mikla starfsreynslu
á sviöi rannsókna. Nýlega hófst
námskeiö, sem standa mun
nokkuö fram eftir vetri. Þetta
námskeiö sækja allir rannsókn-
arlögreglumennirnir og er ég
þess fullviss, aö þar munum viö
læra fjölmargt sem á eftir aö
auövelda okkur starfiö veru-
lega.
Ég vona aö slik námskeiö
veröi oftar haldin og veröi til
þess aö efla og bæta rannsókn-
arlögreglu rikisins. En stofnun
hennar er aö minum dómi
merkur áfangi I sögu dómsmála
á Islandi og til verulegra bóta I
allri réttargæzlu I landinu. Mó