Tíminn - 27.01.1978, Blaðsíða 16

16
Föstudagur 27. janúar 1978.
David Graham Phillips:
124
SUSANNA LENOX
G
JánHélgason

,ð*
J
— En hvað?
, O-o, það var ekki neitt.
— Það skiptir ekki heldur neinu máli, Einhverjir
kvennaduttlungar ímynda ég mér. Sjáið þér hvernig orð
min hafa raunhæfa þýðingu fyrir okkur tvö?
— Haldiðáfram. Hún studdi olnbogunum á vagnhurð-
ina og starði dreymandi út í rökkvaðan garðinn, sem þau
óku gegnum.
— Þér haf ið sjálfsagt ekki hugsað yður að vera þarna
um alla framtíð fyrir tíu dali á viku?
— Nei.
— Eftir stuttan tíma myndi líka fara að kreppa að
yður. Sýningarstúlkur láta fljótt á sjá. Það er allt of
lýjandi starf.
— Já, ég hef sannfærzt um það.
— Og léleg leigukompa er að minnsta kosti það skásta,
sem slikar stúlkur geta veitt sér.
— Já, léleg leigukompa.
— Jæja — og hvaðsvo? Hvað haf ið þér ætlað yður?
— Ekki neitt.
— Ekki neitt? Þá verðið þér að gera yður það Ijóst.
Enginn kemur fótunum undir sig, nema hann setji sé
eitthvert takmark.
— Ég er fús til þess að vinna. Ég ætla að vinna baki
brotnu. Ég er að vinna núna.
— Auðvitað vinnið þér. Enginn getur lifað án þess að
vinna. En þér gætuð eins vel sagt, að þér ætluðuð að anda
eða borða — vinnan hefur engin áhrif á það, hvort fólk
kemur undir sig fótunum eða ekki. Það er aðeins viss
tegund vinnu, sem skiptir — að stef na að ákveðnu marki
— vinna eftir föstum reglum.
— Ég hef sett mér ákveðið markmið. En ég get ekki
helgað mig þeirri baráttu strax.
— Þarfnist þér peninga til þess?
— Dálítilla peninga.
— Eigið þér þá?
— Nei, svaraði Súsanna. Ég verð að afla mér þeirra.
— Með erfiðisvinnu? sagði hann háðslega, en þó
græskulaust.
Súsanna hló. „Það lætur skringilega í eyrum — finnst
yður það ekki? sagði hún.
— Nú ætla ég að segja yður annað, sem þér hafið
kannski ekki tekið tillit til. Dettur yður í hug, að þér,
svona falleg stúlka, getið komizt út úr myrkviðnum, án
þess að greiða karlmönnunum, sem þér eigið undir högg
að sækja hjá, toll af allri þessari fegurð? Nei, það getið
þér reitt yður á, ástin mín. Ef þér væruð óf ríð, gætuð þér
komizt upp i tuttugu eða tuttugu og f imm dali á viku með
því að þræla nóg — það er að segja, ef vaxtarlagið af-
myndaðist ekki áður. En við karlmennirnir látum ekki
stúlku, sem er svona snotur, komast upp úr svaðinu með
því móti. Skiljið þér mig?
— Já.
— Þetta eru ekki innantómar f ræðikenningar. Þetta er
líf ið sjálft. Tökum okkur sem dæmi. Ég get orðið yður að
liði — miklu liði. Ég get komið undir yður fótunum. Og ég
er f ús til þess. Ef þér væruð karlmaður og mér gætizt svo
vel að yður, að ég vildi hjálpa yður, myndi ég fá yður til
þess að hjálpa mér. Það væri margt, sem ég myndi láta
yður gera fyrir mig — sumt kannski ekki sem þokkaleg-
ast, sumt jafnvel skitverk blátt áfram. Og þér mynduð
gera það, sem allir ungir menn, er áfram vilja komast i
heiminum, verða að gera. En nú eruð þér kona. Þá er ég
f ús til þess að setja vægari kosti. En ég get ekki hjálpað
yður, nema þér sýnið það, að þér virðið það einhvers við
mig. Það yrðu aldrei giftudrjúg viðskipti — haldið þér
það? Fá ekkert i staðinn fyrir það, sem ég léti að mörk-
um, nema kannski: „O, ég þakka yður svo innilega fyrir
þetta, kæri Gideon. Þetta var svo fallega gert af yður.
Ég skal minnast yðar í bænum mínum. Væri það skyn-
samlegt.
— Nei, sagði Súsanna.
— Jæja þá! Geri ég yður greiða, eigið þér að gera mér
greiða á móti, ekki eitthvað sem ég kæri mig ekkert um,
heldur það, sem ég óska. Er þetta ekki rétt? Skiljið þér
mig?
— Ég skil yður.
Það var einhver hljómur, sem Gideon geðjaðist ekki
meira en svo að, i svari Súsönnu, Eg vona, að þér gerið
það, sagði hann harkalega. Það, sem ég segi getur gefið
yður fötin utan á yður og peninga í vaxann — og öruggt
brautargengi í líf inu —ef þér hagið yður rétt.
— öruggt brautargnegi í lifinu, sagði Súsanna
hugsandi.
— Er þetta yðar svar?
„Sei-sei, nei. Ég var bara að hugsa.
— Um að ást sé allt, sem kona þarfnist til þess að
verða hamingjusöm, gæti ég trúað?
— Nei. Ást er — jæja ekki hamingja.
— Af því að þér látið hana drottna yfir yður í stað
þess, að þér eigið að drottna yf ir henni. Er það ekki rétt?
— Ef til vill.
— Þaðer augljóst. Nú skal ég segja yður dálítið, Lorna
min góð. Þægindi, góð kjör, innstæða í banka eign og
örugg staða — þetta er grundvöllurinn. Byggið á þess'um
grundvelli, og þá haf ið þér reist hús yðar á klöpp. En ef
þér treystið á ást og tilf inningar, þá byggið þér á santi.
Skiljið þér þetta?
— Ég veit, hvað þér eigið við.
Hann reyndi að taka utan um höndina á henni. Hvað
segið þér þá um þetta?
— Ég skal hugsa um það.
— Já. En þá verðið þér að vera fljót að hugsa, góða
mín. Tækifærin biða sjaldan lengi fyrir dyrum úti.... Þér
treystið mér ef til vill ekki — haldið þér kannski, að ég
geri svo ekki nein kaup?
— Nei, ég rengi yður ekki um það.
— Þér getið líka verið alveg viss um það. Ég geri það,
sem ég segist ætla að gera. Þess vegna hef ég komizt
áf ram. Þess vegna mun ég halda áf ram að bæta aðstöðu
mína. Nú ökum við í eitthvert gistihús.
Hún vatt sér við og leit nú f raman í hann í f yrsta skipti,
siðan hann hóf rökræður sínar um það, hvernig fólk
kemstáfram í veröldinni. Augnaráð hennar var rólegt,
spyrjandi. Það hefði níst sundur næmlyndan mann, er
staðið hefði andspænis hinni ósigruðu konu.
3.
Um hádegisbilið næsta dag barði María Hinkel á dyr
hjá Súsönnu. Þegar ekki var anzað, opnaði hún dyrnar.
Súsanna sat i náttfötunum við borðið undir glugganum,
með hárið í óreiðu eins og hún hefði verið byrjuð að
greiða sér, en hætt við það i miðju kafi. Hún leit hirðu-
leysislega á Maríu — augun voru grá og daufleg og dökk-
ir baugar kringum þau.
„Þú gegnir ekki, Lorna. Ég ætlaði að fara inn og skilja
eftir skilaboð til þín", sagði María. Hún forðaðist að
horfa á hana.
„Þú ert að sækja kjólinn og hattinn. Það er þarna". Og
hún benti á óbælt rúmið, þar sem hún hafði f leygt kjóln-
um og hattinum frá sér.
hljóðvarp
Föstudagur
27. janúar
7.00 Morgunútvarp
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Veöurfregnir og frettir.
Tilkynningar. Viö vinnuna:
Tónleikar.
14.30 Miödegissagan: „Maöur
uppi á þaki” eftir Maj Sjö-
wall og Per Wahlöö.Ólafur
Jónsson byrjar lestur
þýöingar sinnar.
15.00 Miödegistónleikar.
15.45 Lesin dagskrá næstu
viku
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veöurfregnir).
16.20 Popp.
17.30 Útvarpssaga barnanna:
„Upp á lif og dauöa” eftir
Ragnar Þorsteinsson. Björg
Arnadóttir les (3).
17.50 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki.
Tilkynningar.
19.35 Söguþáttur Umsjónar*
menn: Broddi Broddasonog
Gisli AgUst Gunnlaugsson. í
þættinum veröur rætt um
sögukennslu á grunnskóla-
og framhaldsskólastigi.
20.05 Tónleikar Sinfóníu-
hljómsveitar tslands i
Háskólabióikvöldiö áöur, —
21.05 Gestagiuggi Hulda
Valtýsdóttir stjórnar þætti
um listir og menningarmál.
21.55 Kvöldsagan: „Sagan af
Dibs litla” eftir Virginiu M.
Alexine. Þórir Guöbergsson
les þýöingu sina (5).
22.20 Lestur Passiusálma (4)
Dalla Þóröardóttir stud.
theol. les.
22.30 Veöurfregnir. Fréttir.
22.50 Afangar
Umsjónarmenn: Asmundur
Jónsson og Guöni RUnar
Agnarsson.
23.40 Fréttir. Dagskrárlok.
sjónvarp
Föstudagur
27. janúar 1978
20.00 Fréttir og veöur
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.35 Prúöu leikararnir (L)
Gestur i þessum þætti er
leikkonan Madeline Kahn.
Þýöandi Þrándur
Thoroddsen.
21.00 Kastljós (L) Þáttur um
innlend málefni. Umsjónar-
maöur SigrUn Stefánsdóttir.
22.00 Hver fyrir sig og guö
gegn öllum. (Jeder fur sich
und Gott gegen alle) Þýsk
biómynd frá árinu 1974.
Höfundur handrits og leik-
stjóri Werner Herzog.
Aöalhlutverk Bruno S.,
Walter Ladengast og
Brigitte Mira. Áriö 1828
fannstungurmaöur á torgi i
Nurnberg. Hann gat hvorki
talaö né gengiö, en hélt á
bréfi, þar sem sagöi aö hon-
um heföi veriö haldiö föngn-
um i kjallara alla ævi, án
þess aö hann heföi haft hug-
mynd um heiminn fyrir ut-
an. Hann gat sagt eina setn-
ingu: „Mig langaraö veröa
riddari eins og faöir minn
var — og skrifaö nafn sitt,
Kaspar Hauser. Höfundur
myndarinnar, Werner
Herzog, hefur látið svo um-
mælt, að Kaspar Hauser
sé „eini maðurinn, sem vit-
aðer til að „fæðst” hafi full-
oröinn. Hann hélt sig vera
einan i heiminum og leit á
hlekkina sem eðlilegan lik-
amshluta”. Þýöandi Vetur-
liöi Guönason.
23.45 Dagskrárlok