Tíminn - 08.02.1978, Page 10

10
Miðvikudagur 8. febrúar 1978
Miðvikudagur 8. febrúar 1978
MÍlElí
11

Gunnar Hjaltason, gullsmiður og myndlistarmaður, opnaði á laugar-
dag sýningu á málverkum og kjörgripum úr silfri f kjallara Norræna
hússins.
Gunnar Hjaltason er kunnur fyrir myndlistarstörf sín og gullsmiði,
en hann hefur sntiðað marga gersemi um dagana.
Sýning hans verður opin út þessa viku og henni lýkur á sunnudags-
kvöld.
JG.
Stórmerk sýning að Kj arvalsstöðum
Guðbergur Auðunsson opnaði
um helgina málverkasýningu að
Kjarvalsstöðum, og eru þá fjór-
ar sýningar þar i gangi, sam-
timis.
Guðbergur Auðunsson er
fæddur árið 1942, og stundaöi
nám við Kunsthaandværkskolen
i Kaupmannahöfn árið
1959-1963, vann siðan við teikni-
störf i New York 1964-1965, en
hefur siðan fengizt viö aug-
lýsingagerð, þar til fyrir tveim
árum eöa svo, aö hann snéri sér
að málaralistinni. Hann var við
nám i málaradeild Myndlista-
og handiðaskólans, veturinn
1976-1977.
bað er dálitið um það, að
menn togist milli auglýsinga-
teiknunar og myndlistarstarfa.
Margir læra auglýsingateikn-
ingu, þá stundum fyrir foreldra
sina, sem vilja fá „eitthvað
öruggt’’ út ur myndlistarnám-
inu. Aðrir verða kennarar og
kenna börnum og unglingum.
bess eru nokkur dæmi, að
menn úr hliðargreinum, þ.e.
auglýsingum og kennsiu, komi
að óvörum með góðar sýningar.
Má þar minna á merkilega
vatnslitasýningu Torfa Jóns-
sonar um árið og fleira mætti
telja.
Sýning Guðbergs
Guðbergur Auðunsson, gerir
þetta lika, en hann gerir fleira.
Hann er með mikinn farangur
úr auglýsingaferli sinum, sem
er óvenjulegt. Ég held að þetta
sé einhver áhugaverðasta byrj-
endasýning sem ég hefi séö.
Guðbergur kann til verka,
hann beitir verkkunnáttu aug-
lýsingamannsins og gerir kröf-
ur til gæða i útfærslu. Hann
þekkir letur og fjölföldun,
stækkun og minnkun forma út i
hörgul, og lætur ekkert „kauða-
legt” frá sér fara. Myndir hans
eru sterkar, fágaðar og vel
málaðar.
bað sem sérstaka athygli
vekur, er að Guöbergur Auðuns-
sonerá svipaðri leið og nokkrir
af yngri málurum okkar, sem
gera collage-myndir úr misjöfn-
um, aðfengnum snifsum. Guð-
bergur Auðunsson málar aðeins
fólk í listum
þessar myndir, og hann sýnir
okkur um leiö, að meö nægjan-
legri kunnáttu, má ná sömu
áhrifum og i collage-myndum á
þennan hátt, en kostirnir eru þá
auðvitaö þeir, að myndirnar
komast i varanlegan búning,
eða ljósekta, en vantrú á varan-
leika limefna og aöskotahluta er
aldrei of mikil.
baðer ekki minnsti vafi á þvi,
að Guðbergur færir sér tækni
auglýsingamannsins i nyt út i
hörgul. Hann yfirfærir föng sin
úr einu efni i annaö. Hann gerir
sér grein fyrir möguleikum
letursog leturstærðar innbyrðis
og myndir hans eru aldrei
„billegar”.
barna er þó ekki aöeins að
finna myndir, sem sverja sig i
ætt við collage myndir unga
fólksins, og ættu að hvetja það
til þess að beita penslinum
meira en skærunum. barna sjá-
um við venjulegar, málaðar ab-
straktmyndir, sem eru vel
grundvallaðar i formi og lit.
Ennfremur þröng myndefni,
eins og t.d. Hringur Jóhannes-
son, hefur tileinkað sér upp á
siðkastið, mynd af vegvisi vest-
ur i Ameriku, og fleira mætti
telja, en allar eiga þessar
myndir það sameiginlegt, að
þær eru unnar af kunnáttu og
kostgæfni.
Mér kemur ekki til hugar að
halda að þetta sé endanlegt
framlag Guöbergs Auðunssonar
til myndlistarinnar. Hér hefur
veriö bent á að ýmsar ytri að-
stæður, ný föng og nýja mögu-
leika til myndgerðar.
Hin subbulega nýlist, sem
hingað hefur borizt, komin að
fótum fram úr húsi Picasso,
Braq og Dadaistanna, hefur nú
eignazt nýja von, semsé þá, að
það er lika hægt að mála þessar
myndir — aðeins ef menn kunna
til verka.
bað er ábyrgðarhluti að
skrifa illa um fólk, sem heldur
sýningar Óverðskuldað lof er þó
enn hættulegra ef nokkuð er bað
sem hér er sagt, verður að
skoða i þvi ljósi, að hér er um
frumraun manns að ræða, sem
lengi hefur fengizt við myndlist,
— en á ööru sviði þeirrar listar.
Við teljum þetta ekki endan-
legt framlag, eins og áður sagði,
en á hinn bóginn mjög kærkom-
ið.
Jónas Guðmundsson
Guðbergur Auöunsson.
1 eftirfarandi grein vill undir-
ritaöur gera grein fyrir viöhorf-
um sinum til sumra þeirra mála
landbúnaöarins, sem svo mjög
hafa veriö til umræöu á siðast-
liðnu ári og lengur þó. bau sjón-
armiö, scm fram veröa sett, eru
ekki sérstaklega svarfdælsk eöa
eyfirsk. bau eru einkasjónarmiö
undirritaös, sem vonar þó aö
margir bændur og aðrir utan
bændastéttar geti á þau fallizt.
Árið 1977 var islenzkum land-
búnaði hagstætt að þvi er tiðarfar
snertir. A veturnóttum munu
bændur landsins hafa átt fleiri
fóðureiningar i hlöðum sinum og
öðrum heygeymslum en áöur eru
dæmi til.
bó að ekki séu fyrir hendi tölu-
legar upplýsingar má þó ætla, að
fjárhagsafkoma margra bænda
hafi verið góð. bað er hins vegar
fullvist aö afkoman hefur verið
ákaflega misjöfn manna á milli
og e.t.v. lika héraða á milli, þótt
það sé ekki eins ljóst. Ýmsir
bændur hafa örugglega haft
ágæta afkomu, en aðrir, og alloft
margir, eiga i miklum fjárhags-
erfiðleikum og berjast vonlítilli,
og sumir vonlausri baráttu með
skuldafarg á baki. barna er eitt
af stóru vandamálum landbúnað-
arins: Hvernig er unnt á hag-
kvæmastan hátt að létta undir
meö þeim bændum, venjulega
ungum bændum, sem nú og fram-
vegis hljóta að standa undir
þungum byrðum stofnkostnaöar
viö búskapinn? baö verður aldrei
gert meö verðlagningu fram-
leiðslunnar einni saman. En leiðir
eru auðvitað til og þær hentug-
ustu þarf að finna og það fljótt.
bó að liðiö ár hafi aö mörgu
leyti verið landbúnaðinum gott ár
þá er alveg vist að bændur al-
mennt munu ekki minnast þess
með sérstakri ánægju. Astæöur
þessa eru fleiri en ein og fleiri en
tvær. Skal hér vikið aö sumum.
A liönu ári faigu allar launa-
stéttir þjóðfélagsins mjög mikla
launahækkun, sem a.m.k. i bráð-
ina hef ur aukiö til muna kaupgetu
þeirra. bað er almenn skoðun
bænda, studd óyggjandi tölum að
verökerfi landbúnaöarins hafi
ekki tryggt þeim samsvarandi og
„lögfesta” rauntek juhækkun
þannig að bilið milli þeirra og
launþega hefur gleikkaö. Slikt ei
ekki fallið til aö vekja ánægju.
Á árinu 1977 tóku að hrannast
upp svartar blikur i markaðsmál-
um landbúnaðarins. Ekki einasta
spillti hin ofsalega verðbólga hér
á landi okkar góöa, skandi-
naviska markaöi fyrir dilkakjöt,
sem verið hefur útflutningsvara
frá landbúnaði (fyrir utan unnar
vörur úr ull og skinnum), heldur
varð mikill samdráttur i innan-
landssölu einkum að þvi er varö-
ar smjör og kindakjöt. Hinar illu
afleiöingar þessa til samans eru
stóraukin þörf fyrir útflutnings-
bætur úr rikissjóði og uppsöfnun
birgða einkum smjörbirgða.
betta er bændum mikið áhyggju-
efni.
Iljörtur E. bórarinsson.
bá er ótalið það, sem i hugum
bænda mun varpa dekkstum
skugga á liðið ár. bað er aukin og
ofsafengin gagnrýni ákveöinna
aðila á isl. landbúnað, gagnrýni
sem með réttu má likja við of-
sóknir, slikar hafa öfgarnar
verið. bað hefur reynt allmjög á
andlegan styrk og siðferöisþrek
sveitafólksins aö þurfa aö þola þá
raun og þá auðmýkingu, sem i þvi
felst að ósvifnir blaðaútgefendur
skuli geta, meö rikisútvarpiösem
þægt og þægilegt tól i höndunum,
sent sinar privat, landbúnaöar-
fjandsamlegu skoðanir inn á
hvert heimili i landinu eins oft og
dagar ársins endast til. bað er
hart fyrir fólk, sem vinnur i
sveita sins andlits að móöurat-
vinnuvegi þjóðarinnar, og allra
þjóöa, að þurfa að sæta móðgun-
um og álygumfrá samborgurum,
sem valiö hafa sér þægilegra og
ábatasamara hlutskipti og hafa i
krafti peninganna komið sér upp
eigin fjölmiðli og smeygt sér
fyrirhafnarlaust inn i Rikisút-
varpiö með öfgar sinar og mis-
túlkanir á málefnum landbún-
aðar.
Núerauðvitaðekkisvoað skilja
að öll gagnrýni á hendur landbún-
aöi sé óréttmæt eða af illum hvöt-
um sprottin. Bændur hljóta að
viðurkenna að ýmsu er ábótavant
i atvinnuvegi þeirra. En sú gagn-
rýni sem leitast við aö innpraita
meö bæjarbúum þeirri skoöun að
landbúnaöur sé ómagi, og það
ónauösynlegur ómagi á þjóöinni,
er vissulega af illum hvötum
sprottinn.
Hverrar ættar er óhróð-
urinn?
bað má vera sveitafólki til
hughreystingar, og það skal und
irstrikað hér, að þessi tegund
gagnrýni er ekki ættuð úr röðum
hins óbreytta, vinnandi manns til
sjós og lands á tslandi. Hún er
ættuð úr hægri kanti stjórnmál-
anna i höfuðborg okkar, Reykja-
vik fyrst og fremst, þar sem sumt
Hjörtur E. Þórarinsson á Tjörn:
ORÐ 1 BELG
UM LANDBÚNAÐ
fólk er komið svo langt frá gras-
rótinni, að það veit ekki iengur
hvaðan þaö fær næringuna. bað
er nauðsynlegt að bændur og aðr-
ir átti sig á þvi að þessi landbún-
aðarfjandskapur er hluti af breið-
ari stjórnmálalegri hugsun, sem
er að þróast i okkar stóru höfuö-
borg og þar um slóðir. Hluti af
henni er það, sem kalla mætti
andbyggðastefnu. Sú stefna lítur
óhýru auga pólitiska viðleitni til
að efla atvinnu og byggð út um
land. Henni er meinilla við sam-
vinnuhreyfinguna, sem á megin-
styrksinn þar. Og hún hefur and-
úð á þeim dreiföa smárekstri,
sem heitir landbúnaður, og er
snar þáttur i sannri byggða-
stefnu.
Náskyldþessu er og sú kalrifj-
aða peningahyggja, sem kennir
að lögmál samkeppninnar skuli
ráða óheft i atvinnu- og viðskipta-
lifi og að allur peningursé jafn-
góður hvaðan sem hann kemur.
Samkvæmt þeirri stefnu mælir
t.d. alltmeðogekkertgegn þvi að
taka leigugjald fyrir herstöðvar
hér. Samkvæmt henni er lika
sjálfsagt að notfæra sér ódýrar
umframbirgöir matvæla frá
Efnahagsbandalagi Evrópu eða
N-Ameríku þegar til falla. Ef þaö
skyldi i leiðinni leggja að velli is-
lenzkan landbúnaö, þá þaö. það
hefur farið fé betra aö þeirra
dómi.
bað er þýðingarmikið að
bændastéttin dragi af þessu rétt-
ar ályktanir og hugleiði vel hvar
helst mun stuðnings að vænta tii
aö stettin megi njóta virðingar,
öryggis og þjóöfélagslegs réttlæt-
is og hvar sliks stuðnings má
aldrei vænta.
Markaðsvandamálin
Vikjum þá að markaösmálun-
um. Ennþá eigum við kost á
markaði á Norðurlöndum fýrir
allt dilkakjöt, sem við höfum af-
lögu. Fyrir nokkrum árum var
þessi markaður svo hagstæður að
ekki munaði miklu aö hann gæfi
okkur jafngildi innanlandsverðs
(grundvallarverð) fyrir kjötið. A
fáum árum hefur islenzka verð-
bólgan, ásamt með vissum,
norskum aðgeröum i verölags-
málum, gjörspillt þessu ástandi
svo, að sá markaður gefur okk-
urnú ekki einu sinni hálft innan-
landsverðið.
Svo slæmt sem þetta er þá er
hitt þó verra og óvæntara að
heimamarkaðurinn hefur brugð-
ist i nokkrum mæli. bjóðin hefur
dregið við sig kindakjötsneyzlu.
Og ekki nóg með það, hún hefur
lika minnkað við sig neyzlu
smjörs og nýmjólkur. Bændur
standa þvi óvænt frammi fyrir
miklum vanda. I stað þess sem
við hefði mátt búast, að neyzla
þessara vara ykist i takt við
fólksfjölgun þ.e. svo sem 1,5% á
ári, þá dregst hún á skömmum
tima saman um margfalt það
magn. Samtimis hefur fram-
leiðslan aukizt verulega, einkum
mjólkurframleiöslan.
Allt þetta hefur óhjákvæmilega
leitt til mikillar aukningar á út-
flutningi bæöi á kjöt- og mjólkur-
vörum og um leið á m jög aukinni
þörf á útfluntingsbótum.
Hvað er til ráða?
Útflutningsbætur eru óvinsælar
það þýðir ekkert að loka augun-
um fýrir þvi. bað þarf þvi ekki að
búast við að þær verði auknar frá
þvi, sem nú er. Miklu fremur má
búast við að þær verði lækkaðar
prósentvls og/eöa fyrirkomulagi
þeirra breytt.
Um samdrátt i innanlands-
neyzlu sumra búsafuröa hefur
mikið verið rættog ritað ma. um
þátt lækna og manneldisfræðinga
i honum svo og hlut fjölmiðla i
málinu. Rætt er um aö hefja
gagnsókn og snúa þróuninni við.
bó að kenningar sumra þeirra
manna, sem mest tala um mann-
eldismálin, séu næsta hæpin vis-
indi og byggð á ótraustum grunni
þá liggja þó fyrir vissar
staðreyndir, sem bændur veröa
að sætta sig við og reyna aö
bregðast við á skynsamlegan
hátt. Minnkandi eftirsókn eftir
feitmeti er staðreynd og það eru
hreint engar likur til að á þvi
verði breyting i bráð og liklega
heldur ekki i lengd. Matvæli úr
dýrarikinu af hæsta gæðaflokki,
og það eru islenzk matvæli óum-
deilanlega, eru dýr bæði hér og
annarsstaðar. bau verða þvi fyrst
og harðast úti ef fólk telur sig
þurfa eða vill spara. betta hefur
án efa bitnað á búvörum okkar
allra siðustu árin.
Nú heyristoftsagt, og étur hver
eftir öðrum, að i raun og veru sé
ekki um að ræða neina offram-
leiðslu landbúnaðarafurða á ts-
landi. Meinið sé bara það að
kaupgetu almennings sé haldið
svo niðri að menn hafi ekki efni á
að kaupa þau matvæli sem þeir
vildu og myndu gera, ef getan
væri meiri. bessi kenning er ætt-
uð úr vinstri herbúðum stjórn-
málanna og er þátturí áróðurs-
tafli stjórnmálamanna. Rétt er
það án efa að meira yrði neytt af
dýrustu matvælategundunum, ef
enginn þyrfti að hugsa um verðið,
einkum af smjöri. Eigi að siður er
þessi kenning fjarstæða. óhugs-
andi er að kindakjötsneyzla
myndi aukast um 60% eða meira
þó tt allir heföu gnægð peninga.
Arið 1977 var hún yfir 40 kg á
ibúa. Sömuleiðis ervarla hugsan-
legt að allri mjólkurframleiðsl-
unni yrði torgað innanlands þvi
neyzlan þyrfti þá að aukast um
jafngildi 1-2000 tonna af osti og
smjöri. bað er illa gert að ala á
þeirri sjálfsblekkingu að allt væri
i lagi ef aðeins kaupgeta almenn-
ings væri „eðlileg”.
Offramleiðsla er stað-
reynd
bað er reyndar vafamál hvort
kindakjötsneyzla ykist að nokkru
ráði þótt allir hefðu fullar hendur
fjár. bað er allt eins liklegt að
eftirspurnin beindist þá öllu
fremur að öðrum kjöttegundum
þ.á.m. og ekki sízt aö úrvals
nautakjöti. Hér skal i þessu sam-
bandi sett fram sú skoöun að
mjög æskilegt væri að bændur
i beztu mjólkurframleiösluhéruð-
um (td. Suðurl., Eyjaf., Borgar-
firði, Skagafiröi), sneru sér i ein-
hverjum mæli og meiri en nú er,
að framleiðslu nautakjöts, eink-
um af holdablendingum, með-
fram mjólkurframleiðslunni, en
drægju að sama skapi úr sauð-
fjárrækt. bað hefði a.m.k. tvennt
gott i för með sér: það yki fram-
boð á kjöti, sem nýtur vaxandi
vinsælda og er framleitt með is-
lenzku fóðri, er i sannleika is-
lenzkt kjöt, og jafnframt gæfi það
sauðfjárrækt i öðrum héruðum
meira svigrúm. Slikt væri enn-
fremur i góðu samræmi við meg-
inniðurstööur gróður- og beitar-
þolsrannsókna og skynsamlega
landnýtingarstefnu. (Eyjafj. er
þó ekki talinn ofsetinn sauðfé).
Offramleiðsla landbúnaðaraf-
urða er staðreynd, þaö er engum

til góðs að látast ekki eða vilja
ekki skilja það. bá er með orðinu
offramleiðsla einfaldlega átt við
að framleiðslan sé framyfir
neyzluþörf þjóðarinnar sjálfrar.
bað verkefni, sem framundan er,
er að finna leiðir til að hemja
hana og beina henni inn á heppi-
legustu brautir.
Að takmarka mjólkur-
framleiðslu
bað er skoðun undirritaðs að
bráðnauösynlegt sé og öðru
mikilvægara að finna leiðir til að
halda mjólkurframleiðslu sem
allra næst innanlandsþörfinni.
betta er svo mikilvægt vegna
þess að útflutningur mjólkuraf-
urðamáhelst enginnveraeða svo
litill að engu nemi. bað mundi
gefa okkur frjálsari hendur með
útflutning sauðfjárafurða.
Rökin fyrir þessari skoðun eru
einföld. baðerstaðreynd, sem fá-
ir treysta sér til aö véfengja að
ull, islenzk ull, er ásamt sauðar-
gærum ómissandi hráefnisundir-
staða undir afarmikilvægun og
heppilegum útflutningsiðnaði.
búsundir manna hafa framfæri
sitt við þennan iðnað, sem fram
fer i stærri eða smærri rekstrar-
einingum hringinn i kring um
land. Af þessari ástæðu er frá
þjóðhagslegu sjónarmiði æski-
íegt að sauðfjárrækt dragist ekki
saman I heild. betta er sterk
þjóðhagsleg réttlæting f yrir mik-
illi sauðfjárrækt en jafnframt
fyrir miklum útflutningi og ef
þess gerist þörf, miklum opinber-
um greiöslum vegna útflutts
kindakjöts, sem hlýtur að fylgja
mikilli gæru- og ullarframleiðslu.
önnur rök eru svo þau að meö
tilliti til viðhalds byggöar má alls
ekki draga saman sauðfjárrækt á
stórum svæöum viöa um land.
baö á aö mega treysta þvi aö allir
þeir, sem ekki eru haldnir annar-
legri andúð á landbúnaði muni
fallast á þessi rök og samþykkja
að rétt sé og nauösynlegt aö búa
sauðfjárræktinni tryggan tilveru-
grundvöll, sem m.a. felst i
tryggingu gegn skakkaföllum af
of lágu markaðsveröi erlendis.
Vanhirða á ull er dauða-
synd.
Hér verður að skjóta því inn að
auðvitað fellur þessi röksemdar-
færsla dauð og ómerk ef ullin er
ekki hirt. Og hér verður það að
segjast hreinlega að það búskap-
arlag, sem enn viögengst i sum-
um héruöum þessa lands, að
hirða ekki ullina eða að gjörspilla
henni meö haustrúningi eöa ann-
arri vanhiröu er óréttlætanlegt.
Fýrir slikan búskap er erfitt fyrir
stéttarsamtök að gerast mál-
svari. Eða hvað mundi sagt um
þann kúabónda, sem hirti aðeins
mjólkina en léti allt tilfallandi
kjöt fara á ruslahuginn? t gild-
andi verðagsgrundvelli er kjöt þó
aöeins 7,5% af heildarafurðum
nautgripa en ullin er 8.5% af af-
urðum fjárins.
Að hafa taumhald á
mjólkurframleiðslunni
Ef menn geta verið sammála
um þessa stefnu, þ.e. að hnitmiða
beri mjólkurframleiðsluna sem
mest við þörf heimamarkg|)arins,
þá er komið að þvi mikla álita-
máli, sem bændur hafa deilt um
;nnbyrðis og ályktaö um til ým-
issa átta: Hvernig á að stjórna
framleiöslunni? bað vill nú svo til
að það á að vera miklu þægilegra
að stýra mjólkurframleiðslu til
samræmis viö árlega þörf heldur
en öðrum búfjárafurðum. Islenzk
nautgriparækt notar nú a.m.k. 40
þús. tonn af innfluttu kjarnfóðri á
ári. Fræðilega séð svarar þetta
fóður til nálega allrar mjólkur
sem til samlags berst i landinu.
Einfaldasta leiöin til að stjórn
mjólkurmagninu ætti að vera sú
að hreyfa til verð þessarar
rekstrarvöru. Margt mælir með
að sú leiö sé farin. bess hefur
lengi verið þörf en kannski ekki
nauðsyn. Nú er það nauðsyn, þvi
eins og komið er markaðsmálum
hafa islenzkir bændur ekki efni á
að veita akuryrkjubændum á
meginlandi Evrópu þá atvinnu
sem það er að rækta korn til aö
framleiða mjólkina á tslandi og
fá þvi til stuðnings stórar fjár-
fúlgur úr opinberum sjóðum
E.B.E.
Margir halda þvi fram aö verð-
hækkun kjarnfóöurs þurfi aö
veröa gifurleg, 100% eða meira,
til þess aö hún verki i átt til
sparnaðar. bessu verður ekki
trúað aö óreyndu. Hófleg verð-
hækkun kjarnfóðurs ásamt þvi
umtali, sem oröið er og áfram
heldur, hlýtur að bera nokkurn
tilætlaöan árangur og þess ber aö
minnast að hér er ekki þörf stórr-
ar sveiflu.
Ötakmarkaður aögangur aö
niðurgreiddu, erlendu kjarnfóðri
er ekki blessun fyrir islenzkan
landbúnað, miklu fremur hið
gagnstæða. betta er sagt m.a
meöþað i huga hvaða áhrif hann
hlýtur að hafa á þá áherzlu eða
áherzluleysi, sem bændur al-
mennt leggja á fraieiðslu gæða-
fóðurs af eigin jörðog ennfremur
hvaöa áhrif hann hlýtur að hafa á
grænfóðuriönaöinn, sem er vaxt-
arbroddur i'slenzks landbúnaðar.
Annaö mál er það hvernig nota
skal kjarnfóðurskatt. Augljóst er
að hann kemur að mestu leyti
sem álag á mjólkurframleiðslu.
bvi er erfitt aö hugsa sér að hann
verði notaður til að greiöa halla á
útflutningi frá sauðfjárrækt. Til-
laga Eyfiröinga o.fl. um að nota
hann, ef til kæmi, til að greiða
niður tilbúinn áburð er allrar at-
hygli verð. En þá verður sauð-
fjárræktin væntanlega að leggja
eitthvaö samsvarandi af mörkum
i sama skyni.
Aðrar leiðir til takmörk-
unar
Kvótafyrirkomulag af ein-
hverju tagi kemur vissulega lika
til greina til takmörkunar mjólk-
urframleiðslu og þá ekki siöur
.sauöfjárframleiðslu, ef og á með-
an hennar gerist þörf. Hér er ekki
rúm til að ræða um þessa hlið
málsins. Aðeins skal sögð sú
skoðun að það væri létt og útláta-
litið fyrir margan mjólkurfram-
leiðandann (en alls ekki alla) að
minnka framleiðsluna um segj-
um 5-10%. bað mundi t.d. mega
gera með nokkrum kjarnfóður-
sparnaði og þó liklega öllu frem-
ur með þvi að leiða í sláturhús
eina eða fleiri kýr, þá eða þær kýr
sem minnsta gefa eftirtekjuna.
Og þó mundi hygginn bóndi lik-
lega beita báðum aðferðunum i
þeim hlutföllum, sem honum
hentaði.
Álagning verðjöfnunargjalds er
alltaf opin leið sem ekki má skirr-
ast við að fara, einkum gagnvart
kindakjöti, þegar nauðsyn krefur.
Að snúa vörn í sókn
Bændur eru i dag áhyggjufullir
útafþeim málum, sem héreru til
umræöu. beir eru sárir og
óöryggir um framtið sina og
stéttarinnar ekki sizt vegna hinn-
ar miskunarlausu og ofsókna-
kenndu gagnrýni, sem þeir hafa
mátt þola.
Samt á svartsýni ekki rétt á
sér. A þessu nýbyrjaða áriþarf aö
snúa vörn i sókn bæði efnahags-
lega ogsiðferöislega. En slik sókn
stéttarinnar til bættra og jafnari
kjara og aukinnar viröingar I
þjóöfélaginu mun ekki bera ár-
angur.nema samtök hennar sýni
að þau hafi sjálf vilja og getu til
aðtakastá viðinnrivandamál, en
þar eru framleiðslumálin efst á
blaöi. Stéttarsambandið og
Framleiðsluráð verða að sýna
þrek og stefnufestu þó að ósam-
stillt viðbrögð hinna óbreyttu
liðsmanna geri þeim erfitt fyrir.
Alþingi og rikisstjórn veröa aö
sinu leyti að gera þaö, sem gera
þarf, til þess aö Framleiðsluræaö
geti tekið nauðsynlegar ákvarð-
anir.
Sjálfir verða bændur, meö at-
beina ráöunauta sinna, nú fremur
en nokkru sinni fyrr aö beina allri
athygli að hinni hagrænu hlið bú-
rekstursins i þvi skyni að minnka
tilkostnaðinn án þess að minnka
að sama skapi nettótekjur búsins,
bæta fóðurframleiðsluna, draga
úr ofvélvæöingu svo það sé nefnt,
sem sennilega er einna mest
ábótavant.
Meö hyggilegum ákvöröunum
Stéttarsambands og eðlilegum
stuðningistjórn,valdaaö viðbættri
óhjákvæmilegri samvinnu bænda
sjálfra á markaösvandinn aö geta
horííð fljótt og til frambúðar.
Og hvað snertir áróðursmeist-
arana, sem misst hafa jarðsam-
band við land sitt og vilja land-
búnaö feigan, þá er það öldungis
vist að þegar enginn man nöfn
þeirra lengur eða kærir sig
minnsta hót um að vita hvaö þeir
höfðu til mála að leggja, þá held-
ur landbúnaður áfrari) aö blómg-
ast i islenzkum sveitum þjóðinni
til hags og heilla.
Janúar 1978
H.E.b.