Tíminn - 12.03.1978, Blaðsíða 15

Sunnudagur 12. marz 1978
15
Wimkm
Hugvitssamir
menn á ísafirði
Ýmsar tilraunir í gangi í Pólnum hf.
Hugvitssamir menn vinna i
Pólnum hf. á Isafirði og eru þeir
sifellt að vinna þar að tilraunum
með ný tæki, jafnfram þvi, sem
fyrirtækið sinnir almennri þjón-
ustustarfssemi við ísfirð-
inga á sviði raflagna og margs
konar rafviðgerða. Sem dæmi
má nefna að i fyrirtækinu hafa
verið hönnuð og smiðuð tæki til
að gera aðvart, komi leki i
vélarrúm skipa, timatökutæki
fyrir skfðakeppni og fjölmörg
önnur tæki hafa þar verið fund-
in upp. NU er í fyrirtækinu unnið
að gerð rafeindavogar fyrir
fiskmóttöku, eins og sagt var
frá i Timanum nýlega. Þessi
vog á að vega allan fisk , sem
fer inn i flökunarvélarnar og
sömuleiðis hve mikið kemur Ur
flökunarvólunum. Á þann hátt á
stöðugt að vera unnt að fylgjast
nákvæmlega með hver nýtingin
er og hvort vélarnar séu eitt-
hvað vanstilltar.
— Við höfum lagt milljónir
króna i tilraunakostnað við
þessa vog, sagði Asgeir Erline
Gunnarsson fjármála legur
framkvæmdastjóri fyrirtækis-
ins i samtali við Timann. Við
höfum sótt um styrki til þessara
tilrauna, og vonumst eftir að fá
jákvætt svar. Verkinu hefur nU
miðað það vel áfram að loka-
prófun á að geta farið fram á
næstu vikum.
Við teljum að þessi tæki geti
bjargað stórkostlegum verð-
mætum. Séu flökunarvélar van-
stilltar fer mikið af hréefni i
súginn, en hjá þvi verður unnt
að komast með notkun
rafeindavogarinnar, sem nU er
verið að leggja siðustu hönd á.
Timatökutækin voru smiðuð
fyrir skiðaráð Isafjarðar. bau
vinna þannig að þegar keppandi
er ræstur i rásmarki, fer hann i
gegnum hlið, en i þvi er rástæki,
sem sendir merki nið-
ur i endamark, og setur klukk-
urnar þar i gagn. Þegar kepp-
andinn fer siðan gegnum enda-
mark, ryfur hann ljósgeisla og
stöðvar klukkurnar. Jafnframt
þvi að vera timatökutæki eru
þetta fullkomnar talstöðvar og
að rúmmáli og þyngd eru tækin
ekki meiri en svo að einn maður
getur auðveldlega haldið á þeim
þangað, sem koma á þeim fyrir.
Asgeir sagði að lekaaðvörun-
artækin sem fyrirtækið smiðar
og setur i vélarrúm skipa, hefðu
upphaflega verið smiðuð i sam-
ráði við og vegna óska báta-
ábyrgðartryggingarfélaga.
Þau gefa til kynna með hljóð-
merkjum ef sjór fer upp fyrir
ákveðið mark i vélarrúmi skips-
ins, en dæmi eru um að skip hafi
sokkið vegna þess að sjór hafi
komizt i vélarrúm þegar þar
voru engir menn á vakt.
Af öðrum tækjum, sem
smiðuð hafa verið hjá Pólnum
hf., má t.d. getaum spennistilli-
tæki, sem notað er tíl að stilla
spennu i rafkerfi bila, báta og
vinnuvéla. Þa eru þar smiðuð
sjálfvirk hleðslutæki i báta og
skip, og fyrirtækið framleiðir
baujuljósablikkara. Þá eru þar
smiðuð álagsstýritæki fyrir raf-
orkunotkun i fyrirtækjum og á
sveitabæjum. Algengt er að þar
sé raforka keypt á föstu verði
upp að einhverju ákveðnu há-
marki, en fari notkunin ein-
hvern tima dagsins yfir þetta
mark, þarf að gréiða verulega
hærra verð. Alagsstýritækið
slær sjálfkrafa einhverjum tækj
um út þegar að þessu hámarki
er komið, en setur þau siöan inn
á ný, þegar slökkt er á einhverj-
um öðrum tækjum. T.d. er al-
gengt að tækið sé látið slökkva
um tima á miðstöðvarkyndingu.
Fyrirtækið Póllinn hf. var
stofnað á Isafirði 1966 og siðan
hafa umsvif þess vaxið jafnt og
þétt. Fyrirtækið sinnir þjónustu
við flotann, fiskvinnslustöðv-
arnar, önnur fyrirtæki og ein-
staklinga. Hjá fyrirtækinu
Feðgarnir Örn Ingólfsson og
Ingólfur Eggertsson i tilrauna-
stofunni að huga að smiði nýju
rafeindavogarinnar. Ingólfur er
einn af stofnendum fyrirtækis-
ins og á flestar hugmyndirnar
að þeim nýjungum, sem fyrir-
tækið hefur farið út i að fram
leiða. Sonur hans Örn, er raf-
tæknifræðingur og vinnur aðal-
lega að tilraununum.
starfa nú 20 manns. Þar af er
einn raftæknifræðingur, sem
vinnur aðallega að tilrauna-
starfsemi, 10 rafvirkjar, 3
útvarpsvirkjar auk starfsliðs i
verzlun fyrirtækisins og á skrif-
stofu.
Sigurgeir Bóasson
— rætt við kaupfélagsstjórann Sigurgeir Bóasson
Að undanförnu hefur verið
gerð athugun á hvernig unnt sé
að bæta rekstrarstöðu Kaup-
félags ísfirðinga. m.a. eru uppi
ráðagerðir um að byggja vöru-
rnarkað á ísafirði, en nú fer
starfsemi félagsins fram á
mörgum stöðum i bænum. Jafn-
framt er verið að gera tilraunir
til þess að auka vöruúrvalið, t.d.
með þvi að koma upp
byggingarvöruverzlun og skó-
verzlun svo eitthvað sé nefnt.
Þetta m.a. kom fram þegar
blaðamaður hitti Sigurgeir
Bóasson kaupfélagsstjóra á
dögunum. Sigurgeir sagði að
þessi vörumarkaðsmál væru á
algeru undirbúningsstigi. Verið
væri að teikna húsið og búið
væri að fá lóð undir verzlunar-
húsið. Hins vegar væri á engan
hátt séð hvernig væri unnt að
fjármagna þessa framkvæmd.
— Það er mjög erfitt að fá
lánsfé til þess að bæta og auka
verzlunarrekstur, sagði Sigur-
geir. T.d. lánar byggðasjóður
ekki fé i slikar framkvæmdir.
Þvi er það svo,að á stað sem
Isafirði standa undirstöðuat-
vinnuvegirnir með miklum
blóma. Hins vegar hefur
verzlunarreksturinn ekkert
þróazt um árabil. Isafjörður er
þvi likastur nýtízku vinnu-
búðum. Hér er vinnuaðstaða
mjög góð, en vantar hins vegar
mikið af nauðsynlegri þjónustu.
Fólkið fer því i hópum til
Reykjavikur i verzlunarferðir,
og mikið er um að fólk panti
vörur með pósti frá Reykjavik.
Það er þvi mikið hagsmunamál
byggðarlaga út um land að
auðveldara verði að fá lánsfé til
þess að byggja þar upp góðar
verzlanir.
Sigurgeir sagði að Kaupfélag-
ið á Isafirði væri með um 70% af
allri matvöruverzlun i bænum,
en auk kaupfélagsins væru þar
tvær minni verzlanir.
Kauðfélagið á Isafirði rekur
útibú f Hnifsdal, Bolungarvik
og Súðavik, og nýlega opnaði
félagið útibú á Suðureyri við
Súgandaf jörð. Verzlunar-
reksturinn er stærsti þátturinn i
starfi félagsins, en einnig rekur
kaupfélagið sláturhús og
mjólkursamlag. Erfiðar sam-
göngureru um félagssvæðið, og
algengt er að bændur komi ekki
i kaupstað nema einu sinni til
tvisvar á ári. Meginhlutann af
nauðsynjavörum panta þeir þvi
i gegnum sima, og eru þeim
siðan sendar vörurnar.
Kaupfélagið á tsafirði.
Timamyndir Mó.
Bygging vörumarkaðar
er í athugun á ísafirði
Litið inn í Ishúsfélag Isfirðinga:
Jöfn og góð
hráefnisöflun
— tryggir reksturinn, segir Jó-
hannes G. Jónsson framkvæmdastj,
Skuttogararnir sjá tshúsfélaginu fyrir miklu og öruggu hráefni árið
um kring. En rækjubátarnir færa einnig mikil verðmæti á land á
tsafirði og við rækjuveiðarnar og vinnslu aflans hafa margir tsfirð-
ingar atvinnu. Hér má sjá hluta af rækjubátaflota tsfirðinga við
flotbryggjuna á ísafirði. — Timamynd MÓ.
A siðasta ári var útflutnings
verðmæti frystra fiskafurða
sem unnar voru hjá íshúsfélagi
Isfirðinga um 1,5 milljarður kr.
Auk þess var saltfiskur seldur
fyrir um 90 milljónir kr. og
skreið fyrir 35 milljónir kr. Hjá
fyrirtækinu vinna 180-230
manns, en allstor hluti þess er
fólk sem vinnur aðeins Muta úr
degi. A siðasta ári voru launa-
greiðslurfyrirtækisins 325 millj.
kr., Þar er unnið eftir bónus-
kerfi og er að jafnaði unnið frá
kl. átta á morgnana til kl. fimm
siðdegis. Ef mikill afli berst á
land er stundum unnið á laugar-
dögum en reynt að forðast að
vinna á sunnudögum. Afkoma
frystihússins hefur verið góð
undanfarin ár eftir þvi sem
heimildir okkar herma og þvi
lék blaðamanni forvitni á að
frétta meira af rekstrinum og
leit þvi við hjá Jóhannesi G.
Jónssyniframkvæmdastjóra fé-
lagsins og spurði hann fyrst
hvers vegna rekstur íshúsfé-
lagsins gengi betur en margra
annarra frystihúsa.
— LDdega má rekja aðal-
ástæðuna til þess, að við höfum
búið við stöðuga hráefnisöflun
og mjög gott hráefni, sagði Jó-
hannes. Hinar eiginlegu vertiðir
lögðust snemma af hér um slóð-
ir og útgerðarmenn hér á ísa-
firði lögðu ekki mikið upp úr
kapphlaupinu um sildina á sin-
um Sma, eða loðnuveiðunum
nú. Þeir hafa hins vegar lagt
áherzlu á bolfiskveiðarnar og að
afli berist á land árið um kring.
Við vorum mjög heppnir með
Jóhannes G. Jónsson
það að fyrstu togararnir af
minni gerð komu hingað til tsa-
fjarðar og hafa þau skip reynzt
sérlega vel og býst ég við að það
séu ein farsælustu skipakaup,
sem gerð hafa verið. Þá hefur
það lika áhrif á afkomuna hér
aðhéðan er stutt á miðin og þvi
koma skipin inn þegar bræla er
og leggja þvi alltaf nýjan fisk á
land, 1 stað þess að liggja i vari
og biða unz búið er að fá meiri
afla. —
Nú halda sumir þvi fram að
hér út af Vestfjörðum sé mikið
smáfiskadráp. Hvað er hæft i
þvi?
— Þetta með smáfiskadrápið
er nú mjög orðum aukið. Við
höfum undir höndum skýrslur
um stærö á fiski, sem hér berst
á land allt frá árinu 1963. Þær
skýrslur sýna að fiskstærð er nú
mjög svipuð og hún var þá og
hefur alltaf verið — hér út af
Vestfjörðum. Hins vegar hafa
óviða stærri svæði verið friðuð
en einmitt hér úti fyrir og ætti
þvi friðunaraðgerðum að vera
allvel borgið.
Auk þessa hefur svo komið i
ljós að ekki er allt einhlitt, sem
sagt hefur verið um stærð á
hrygningarfiski. T.d. hefur nú
verið sannað að fiskur hrygnir
niður i 50 cm. stærð, en áður var
talið að hann þyrfti að vera
nokkru stærri.
Erlshúsfélag isfirðinga gamalt
fyrirtæki?
— Það er stofnað árið 1912 og
hefur verið starfrækt siöan. En
nú hefur tækjakostur verið
endurbættur i frystihúsinu og
enn er verið að stækka húsnæð-
ið. Aðaleigendur Ishúsfélagsins
eru Hrönn hf og Gunnvör hf., og
eiga þau um 70% af hlutafé.
Þessi fyrirtæki gera hvert sinn
togarann út. Auk þessa á Isa-
fjarðarbær i félaginu svo og
nokkrir einstaklingar.
, MÓ